PAARBEHOEF ALS INKTSTEE
LOOPFIETS KONING WILLEM III
WANDELSTOK MET SNUIFDOOS
-BEELDJE PRINSES BEATRIX-
Museum
11
F
EN NOG ELKE WEEK EEN HELE
KIST VOL UIT SOESTDUK
met ingelijste
kogelgaten
I
B
m
I
Honderdvijf tig jarig paard
in Koninklijke Stallen
De jonge Prins Hendrik
als Mexicaanse cowboy
er van
IN HET KONINKLIJK HUISARCHIEF
VREES VOOR BYZANTINISME
Verslaggever van
„Oranje"
„WEXY, BLIND EN LEVENLOOS"
N(«"C£» ttit"'
s
Si
„ORANJE-NASSAU" MUSEUM
ZATERDAG
APRIL
PAGINA U
hiet^h M lmme'rs Pr
fen züny moet pa5ile v,;„tge.beurtenis'
allater To£hnt Dat kan nu Pas.
hike,. verslaon Was het toen voor
{jor,,. dan ggever, nèt iets belang-
Sme koninl dr- L. G. Korten-
"l1 is onefef£e"dm z
°ms 2
Sb- -
beurten;' 's Sé én sinecure
bij upf. .te verslaan, w
ge
waar
y^Okkem nuis is De-
évn? de intern W heeft weinig keu-
kor^1 duide]jiM? e' Het gegeven is
lai5lngUi ziet a ""aantastbaar. De
en stralen^ e? ^lek uit, de prins
tia» vaiiïm 9? Prinsessen zijn lief
ken1' het if ls allemaal waar,
-T1' kier, ver^!inig om mee te wer-
h0(5.et de2e ,il g?evet' z°ekt het dus
hi?/11, - erp-on6 in het achter
don». ^et aanhl^ anders. Wat vindt
taf^Ü M kleino en- -van bloemen
Vaneen uiterL'5eis;'es touchante
hlena e daarvnn het voorstellen
od -e Pers^°r 0 aanmerking ko-
Jehrefsskeken "^e^1611 is,er sP°ed'g
Ret e"- Some vooral op uitge
bet PIot°col hanfrtat er iets verkeerd.
Van' de Moemen ••even* de Iift werkt
Sant ee" Pririonn Zpn zoek, het hoedje
cbamniet mèt hs.waait af. het schip
UleJhPagrie het werpen van de fles
Qe heett alf ,Watfr' Dat ia kopij.
^aan^etaoroinoT61!? ggever ••geluk".
bent°nder het n omstandigheden,
Het rJhh afsnnnles^etreffende eve"e-
sPrelf arije?onn tZIJ.n oök van belang,
heinde voShfl! is er het meelt
zonnot- van* Maar dat
gaan %s> zii ï^t zelfs met Oranje
slag-' Dan wernt" wel eens verstek
betif. v?r zich nn v. 1e" bonafide ver
tap Het regeert gebrék aan zon-
liju hhchte JL ue PPPestelen, nóch-
k>as gezelschan "evolking het vorste-
ïas few°on ma=annharte toe- °f het
He ket enthnn?fr bewolkt; nochtans
1y»„ Wan»,i yuSlflsmp nimf 4-n «fnUn»
arne
0ns rfl dat nnc'Si zulk® gevallen
?-'koM Ve '"keerrio nkliik huis mét
d°en J- Niempnf klimaat heeft uit-
bhklUu e versla hier iets aan
öl'yk huis '^jSSever niet en het ko-
eerste t?ker niet.
Vie) aangaat dat ik iets moc,ht
Van I? t948. S vei ons vorstenhuis
^erk 'hihgin T,,i rof de inhuldiging
Hejvn AmsteÜllana, in de Nieuw!
?ren lnkt u rnf m- bet slecht,
beurt h?aar 1sschien vreemd in de
ilia*ni? vielbifeSS? in^W^nde ge-
°lom hph ?er weinig te ver-
ï°ve^en over I,de* geloof- ik-
zove"Itien „ven r destijds geloof ik,
b'a<j\de beperkt gescrheven. Voor
ïeehtn €t destkwl* rmmte in ons dag-
bet kfen ife toeliet, maar ten ori-
zn„ wist immers precies hoe
net i kc-)n hier
bloejdlen. w», e? Protocol kón hier
ahige; Was-e„ glng zoals het gaan
Vvertj ?®i emotie?" »feen sP.rake van
ioutYi bereitjo Ll®- Ongetwijfeld. Zij
Veei 5?'s, zii -gelegd door film-
pWïver in de tee?St en zeker nog
n sr+M1Seerd in toek°mst worden ge-
dat d®rs n!. ^orken van dichters
Mi h verslaan 18 het merkwaardige,
^aeht6^gelÜke nVur~van"het-ogenblik,
'hflerrt °°s is T#-e^eurtenissein bijna
?aar aa.d histnr'Lgetuige van een
r0ïtaa?ea verslaCTni1 •|aar later, valt er
idht n at ook nfver hoe para-
Saan'Pas iets siS°fe klinken wel-
u^bgin Pver af hstentieols te „ver-
t6t) ?k uliana huldiging van Ko-
!°en i °P nain- „s> üaren geleden,
ka" daar i? Soestdijk geweest,
den ?ade knn- .kken voor Ameri-
Van rtVeihandi^mgi" symbolisch wer-
.gesnc plochtfT hm werd na afloop
kejghonkejj Sheid een kopje koffie
®6n L-j Pp een aai uitgedoste la-
•.W'at11" meisife|even .moment hing
-Ik\S w an mjP broekspijp.
.,••0, rtk°m „d,oen? vroeg zij.
Het fdan is het antwoordde ik.
g«ri meisje "Gt goed", zei zij.
?®n age incident ,Prinses Marijke. Dit
la>'6 an mijn" kr. °P ik toen met mel-
Wéér61 meefvoe6nNThand gaf' Dat
die hantl?"' hlochtans seinde
handdruk door.
W fechtgea^gneemt dat een
loof it aïd verslaggever, ge-
steiHVo°Ver l het rapporteren
?eiiik huis ^beurtemssen u~'
het vor-
it is on^I'!nen.de, zoveel mo-
^'ehte Vallende J ''"H de gevestigde
uPoiiti glihilaeh etail: een onver-
nleitie 6 reacUeVan de koningin, een
?rinsB Vergis„in van de prins, een
ah\vlf?en- AlaaVSavan een van de
gade^"~-ereist dan e"ig
biet ar
,es]n ^oet uti5jaan.
bet aa|"..de worden dat dit ga-
aakt even 8 aSgevers ten onzent
èk°rden y voorlfnm a^e'hk wordt ge-
>keurs" ,'nimer ?en gelegenheden
ï°bflen ln buL een. aantal recher-
Sihtn z'ch ne?er '"geschakeld. Zij
^°bid?" hullen „,Z0 goed in uniform
6ven r Politiek dergelijke „ver-
^biinoh'delijk h?au"en zHn minstens
z «ehdeTamr d6rke"haar als een Ca-
keblitt.e habijt v°or hem ge-
Jefirik "stigêr overigens aan-
hüis in Aen h^ it e kan m'j althans
abiSn,^se„d k ho"3 voor het stad-
ee«ei'd weeJea dergelijke functio.
ik", alles veri?rii Staande ach-
'sn e" de afe^ palmboom
a -versla£orn oplaaiende feest-
hi-ue'3?1 Vree^rS Eens werd ik
tLdebS rt" SeweesV 0f Wti'k bÜ Duur-
pk' Of® p uitoefen', r "gearresteerd"
tr ornhC °°n ik f van mö" func-
^erkt hangen Wasls het ware beladen
en getek 8 amet allerlei ge-
0r6b't kreeg ik na? "doorlaatbewij-
trgele&an soort een zenuwachfige
N Dr Toen ik .ersohijningsverbod
heb een
^eu
IJben "gm in dat opzicht; had
'ett Wi] ^f'Seren geval 001t gratie
eilehd '"laar ?e^
ki,°et kodê Hegriinenm1186 beperk...sv.,.
oitls 0nk°r d-e lenend overigens. Het
OortdnlPaald seen" Le£ koninklHk
Voorte ePaald e» et koninklijk
duren d safi fenoegen zijn
'e her Sadegeslagen te wor-
ril" bet - fotografe
lè!ebs m dit verhani)nder ons heb-
Mi6", jon8 aanz1en?Hk gesproken ave-
°6ede sr "aüstiek moeilijker. Zij
cfe"bli]Sratie van gezien helemaal
5? zÓve;,Het ogenhHt' ""bewaakte
HwifoogelH, mogeiiik 'k dus dat pre-
Pe! a"a i!&k Wordt k door zovelen
binSfotoekykt noBB,be^aakt- Koningin
V*ten ?mfon. Zeer ^e"l os "aar
eip®chter t" Pla«s "ef begrijPe"- z«
°6eS dSar "S'scher^duf"- Hu" plaats
's v,nbaar Waar de S .meestal pre-
feti et eenv,6rschiint lonin§ln in het
Waè,lHis®".kwestie ;,a voor de 'est
Vonkte „ehien kari a" goede manie-
b,°-se>3^ de fotogar|?enA™er&
Hort fo"
"os" eohtè'r^il^"16' a smile
logfa volstrekt n'n ter Plaatse
hoo,aaHdie iet.® °ffrs!e¥r'
zo heb
a smile
''jk^^hon^af, die6 iet °"voorstelba
bi ri of jn t» ï*óept wordt
zety"lÜkeakPaag "ei?10"0 onmiddel-
t- achter sw Pen e" waar-
s'ot en grendel ge-
in
onmiddel-
en waar-
S-- grendel ge-
Hij b?kOmi"dverslaggever het in
Heat Van £et Unatlte andigheden.
toafoik aa""'ngin 'inti staatsiebezoek
9 2te laatste kolom)
Charmante curiosa uit het museum van het Koninklijk Huisarchief: de eerste pantoffeltjes en de eerste laarsjes van
prinses Wilhelmina.
De geschiedenis van de Oranje-
Nassaus is niet alleen vastge
legd in het particuliere Konink
lijk Huisarchief. Ook buitenstaan
ders hebben zich deze taak gesteld, met
name de oprichters van de Vereniging
Oranje-Nassau Museum. De vereniging
sproot voort uit een grote Oranje-Nas-
sau-tentoonstelling die in 1923 werd ge
houden bij het vijfentwintigjarig rege
ringsjubileum van koningin Wilhelmina.
Oprichters die overigens bepaald niet
onbevangen te werk gingen met hun
vereniging. Na in Europa de ene troon
na de andere te hebben zien wankelen
en vallen, waren zjj bevreesd met hun
Oranje-Nassau Museum te worden be
ticht van byzantinisme ofwel „slaafse
kruiperjj voor machthebbers". Om dit
mogelijke verwijt bij voorbaat al de
kop in te drukken werd het volk na
drukkelijk bij het streven betrokken. In
de statuten heet het dan ook dat het
doel van de vereniging is „Het bijeen
brengen van verzamelingen welke een
beeld geven van de ontwikkeling van
het Huis van Oranje, in het bijzonder
ln z;m verhouding tot het Nederlandse
volk Voor wie anders zou verwach
ten; „Zij tracht dit doel langs wettige
weg te bereiken".
De yrees van byzantinisme beschul
digd te worden is volkomen over
bodig gebleken. Het Nederlandse
volk beschuldigde de oprichters
nergens van: het was nauwelijks be
kend met de vereniging. Jarenlang
heeft het bestuur dan ook met leedwe
zen moeten constateren dat het museum
in de oude Boterwaag aan de Prinse
gracht in Den Haag slechts door een
handjevol bezoekers werd betreden. Dit
was de voornaamste oorzaak van een
ingrijpende wijziging in het enigszins
sluimerende bestaan van de vereniging.
Na jarenlange voorbereidingen en be
sprekingen werd het museum verplaatst
van de Prinsegracht in Den Haag naar
het Prinsenhof in Delft, het eeuwenoude,
sfeervolle complex, waar het onder één
dak kwam met het Stedelijk Museum.
„Oranje-Nassau" kan nu een graantje
meepikken van de grote belangstelling
die „Prinsenhof" met zijn bekende ten
toonstellingen als „Contour" en de
kunst- en antiekbeurs weet te trekken.
Meer dan tachtigduizend bezoekers be
wegen zich er jaarlijks door de histori
sche, uiterst sfeervolle zalen en voor
hun kwartje toegangsgeld kunnen zij ge
lijk een bezoek brengen aan het Oranje-
Nassau Museum. De exposities die wor
den ingericht komen dan ook in dit
museum het enige in de wereld ver
moedelijk dat een paar kogelgaten in
de muur (Balthasar Geeraerts) heeft
ingelijst veel beter tot hun recht.
Ter ere van de nieuwe opening werd
er al direct een oranje-tentoonstelling
gehouden die klonk als een klok. Er
Eens per week zwenkt er een auto
uit Soestdijk met AA-kenteken een
smalle poort in, naast het voormalige
paleis Noordeinde, in Den Haag. De
wagen stopt dan voor het Koninklijk
Huisarchief en er wordt een kist uitge
laden. De inhoud daarvan („Het is
steeds weer een verrassing", zegt het
personeel), afkomstig van koningin Ju
liana, prins Bernhard of de prinsessen,
wordt geregistreerd en vervolgens syste
matisch opgeborgen in de afdelingen
waar het thuishoort. Brieven en andere
bescheiden van de koningin, die uit die
kist soms te voorschijn komen, worden
opgeslagen naast andere, soms eeuwen
oude, familiepapieren; de zilveren trof
fel die de prins gebruikte bij het leg
gen van die eerste steen komt er on
der één dak met de ongelooflijke loop
fiets van koning Willem Drie uit 1840;
een door prinses Beatrix zelf gebeeld
houwd paardje komt in dezelfde zaal
als waar de verbazingwekkende wan
delstok met snuifdoos prijkt van haar
overgrootvader en hef fraai bewerkte
bijltje met behulp waarvan prinses Mar
griet een schip te water liet komt te
liggen vlak bij het zwarte brilletje waar
van Koning Willem I zich bediende.
De kist bevat allemaal zaken waar
voor in Soestdijk geen plaats is maar
die toch bewaard moeten worden.
Het Koninklijk Huisarchief is het re
sultaat van het beraad van een commis
sie van wijze mannen, die in 1825 tot
de conclusie kwamen dat het nuttig zou
zijn de verspreide archieven van het
stamhuis Oranje bijeen te brengen, te
onderzoeken en op te slaan. Het advies
werd opgevolgd, en als archief werd in
gericht het huis Fagel in het Noord
einde, waar nu kleurige Perzische ta
pijten worden verhandeld. Het huidige
gebouw, dat het huis Fagel heeft ver
vangen als archief voor de Oranjes,
werd in 1896 gesticht door koningin Em
ma, van wie een prachtig geschilderd
portret nu een ereplaats heeft in de
streng ingerichte kamer van de direc
teur, tevens intendant van het konink
lijk paleis in Amsterdam, jhr. ir. P.
Sickinghe. Zjjn verre voorganger, de
intendant jhr. ir. J. Hoeufft van Velsen,
was de bouwer van het Koninklijk Ar
chief en hjj baarde er opzien mee door
als een van de eersten gebruik te ma
ken van een nieuw procédé, het gewa
pend beton.
Naast het neorenaissance gebouw
staat nog de bunker, die in 1940 de ko
ninklijke familie onderdak heeft ver
schaft in de angstige tijd tussen de
inval van de Duitse parachutisten in
Den Haag en de overtocht naar Enge
land. Boven de bunker verrijst een for
se linde, in 1909 als sprietje geplant
door prins Hendrik, een dag na de ge
boorte van prinses Juliana. Het bordje
„Juliana-linde" is mee naar boven ge
groeid 'en hangt een beetje verloren in
de hoogte.
Men kan niet zomaar een kjjkje gaan
nemen in het Koninklijk Huisarchief,
net zomin als men zomaar een ar
chief van een bedrijf kar binnenwande
len of in de papieren van een parti
culier kan gaan snuffelen. De konin
gin hoogstpersoonlijk beslist wie er toe
gelaten worden. Wetenschappelijke wer
kers zijn er welkom, journalisten mo
gen eer.s komen kijken en een enkele
keer worden er excursies (duur: Twee-
eneenhalf uur) gehouden, zoals onlangs
voor de echtgenoten van de staatssecre
tarissen.
Het koninklijk huisarchief waar de
geschiedenis van de Oranjes tastbaar is
gemaakt is ongelooflijk uitgebreid.
Niet alleen dat er vrijwel de gehele
geschiedenis van de Oranjes wordt be
waard in velerlei vorm, ook is er een
zeer uitgebreide bibliotheek (aantal wer
ken: ongeveer 100.000), een onvervang
baar archief (met als oudste stuk de
„delingsacte" uit 1255 voor de Ottoonse
(prinses Wilhelmina) en Walramse tak
(Groothertogin van Luxemburg) van
Nassau), een verbazingwekkend mu
seum met honderden curiosa van de
Oranjes en een zeer uitgebreide en op
moderne wijze georganiseerde documen
tatie met tienduizenden knipsels en dui
zenden foto's. Het huis is als een schip
in drie verschillende onbrandbare delen
gesplitst en er hangt een telefoon die men
slechte op hoeft te nemen om met de
brandweer te kunnen spreken.
Eerst het museum. Voor de deur
krijgt men al een voorproefje in de vorm
van de uit zware balken en ijzerbeslag
samengestelde loopfiets waarmee koning
Willem Drie moeite genoeg gehad zal
hebben om hem in beweging te krijgen.
Het museum zelf is ondergebracht in
een grote zaal, waarvan de plafonds
zijn voorzien van kleurige schilderin
gen en die uitziet op de vroegere paleis
tuin. Honderden curiosa liggen stofvrij
in vitrines. Een losse greep uit de ver
zameling vermag misschien een indruk'
te geven van wat er ligt.
De sabel die koning Willem Twee ge
hanteerd heeft tijdens de slag bij Water
loo. Het indrukwekkende kostuum van
koning Willem 1 dat hoort bij de orde
van de kouseband, compleet met struis
vogelveren op de hoed. Het hemd waarin
koning Willem Drie is gestorven na een
val van zijn paard. De rechtermouw is
ingeknipt om behandeling van het ge
broken sleutelbeen mogelijk te maken.
In de vitrine ernaast: het wapen van
Maastricht opgebouwd uit zilveren gul
dens en rijksdaalders. Een geschenk
aangeboden door de Limburgse onder
grondse bij het bezoek var koningin
Wilhelmina aan de bevrijde stad in
maart 1945. In een andere glazen kast
de in fluweel gevatte maarschalkstal
van koning WiUem Twee. Het oudste
curiosum: het uit '574 stammende
gebutste en beschadigde jachtmes van
prins Willem I en het door hem ge
bruikte psalmboek. Daarnaast: een
prachtige kristallen vaas die president
Truman koningin Juliana ten geschenke
heeft gegeven bij haar bezoek aan Ame
rika. De vaas herinnert aan de populai
re componist Stephen Foster en in het
glas zijn de eerste noten gegraveerd van
„My old Kentucky Home". In een flu-
Loopfiets van koning Willem III, zorgvuldig bewaard voor het nageslacht.
welen blauwe kaft de originele teksl
van de toespraak die koningin Juliana
bi) haar inhuldiging heeft gehouden met
ui tijne potloodstreepjes aangegeven
waar er klemtonen moeten worden ge
legd. De afgetrapte schoentjes waarop
prinses Wilhelmina heeft leren lopen.
De hermelijnen stola die haar in 1946
is geschonken toen zij het ere-doctoraat
in de theologie van de universiteit van
Montpellier (waar prinses Margriet nu
studeert) kreeg aangeboden. De gouden
pen waarmee prinses Juliana de acte
van de burgerlijke stand heeft getekend
bij haar huwelijk. De zilveren troffel
waarmee prins Hendrik de eerste steen
legde van het Olympisch Stadion en de
bruinglanzende kruiwagen die hij ge
bruikte toen de eerste spade de grond
inging voor de Nieuwe Waterweg. Een
houten draagjuk dat prinses Sophie ge
bruikte op haar boerderijtje in Soest-
dijk. Een tot inktstel verwerkte hoef
van Zouave", het lievelingspaard van
de in 1884 overleden prins Alexander,
de halfbroer van prinses Wilhelmina.
En zo zou men een krant kunnen door
gaan.
In een vertrekje ernaast is minutieus
de sterfkamer nagemaakt van koning
Willem Twee, met het schamele veld
bed waarop hij de laatste adem uitblies,
en de bibliotheek die hij altijd met
zich meevoerde, tientallen pocketboek
jes van Voltaire en andere Franse klas
sieken.
Met luid geraas wordt er een ijzeren
luik omhoog gehesen. Daarachter: een
van de fraaiste collecties miniaturen
ter wereld, honderden uiterst kleine
schilderijtjes van beroemdheden als Hoi-
bem, Cooper en Oliver.
In de bibliotheek kan ik zien hoeveel
ruimte honderdduizend boeken in-
nemen. D» verzameling bestaat voorna
melijk uit geschiedenis van Oranje
uit kunsthistorische werken en boeken
over architectuur. „The life of admiral
Nelson' staat er, het doodgewone
pocketboekje „De meidagen van 1940'
maar ook het vijfentwintig kilo zware,
als een tafelblad zo grote boek waarin
alles, zo niet meer dan dat, beschreven
staat over Jade, het bleekgroene edel
gesteente.
Een heel apart boekwerk, dat nu weer
actueel is, is het in bijzonder kostbare
uitvoering uitgegeven programma van
de plechtige dienst van de huwelijksin
zegening van prinses Juliana en prins
Bernhard. De kaft is gemaakt van de
zelfde witte zijde van Bianchini uit Pa
rijs als waaruit het bruidstoilet was ver
vaardigd. Het boek bevat slechts een
gering aantal bladzijden, vervaardigd
van parelmoerkleurig Japans papier.
i n,er(h'" maar zestien exemplaren
gedrukt die voor honderden guldens per
iH ZJïn verkocht ten bate van een
liefdadig doel.
Het eigenlijke rchief is het minst spec
taculair. Honderden kartonnen dozen
mooi op rjj waarin de bescheiden schuil
gaan. In een hoek een grote kist waarin
een grote stapel fraaigetekende bladen
met handtekeningen van heel georga
niseerd Den Haag, verzameld bij het
huwelijk van het prinselijk paar- Een
oogopslag laa' zien dal Ce vishandela
ren vereniging „Vrede' present was en
dat ook de wandelsportclub „Onder ons"
er bij was. De katholieke jonge midden
standers boden mèt hun handtekening
hun gelukwensen aart. niet minder harte
[gt dan de wijkvereniging „Duindorp".
Wanneer zal een dappere archivaris het
besluit durven nemen de bladen maar
aan de vlammen prijs te geven?
Het foto-archief is natuurlijk enig in
de wereld. Duizenden en duizenden fo
to s van de leden van het koninklijk ge
zin, gezamenlijk, alleen de prins met
de kinderen, de koningin met een van
de prinsessen, alle mogelijke combinaties
in aparte boeken, de een na de ander.
..'len weet hoe nerveus fotografen met
run camera-ogen knip en bij elke
gelegenheid waar vorstelijke personen
zun en een groot gedeelte van hun werk
is hier verzameld. Daarnaast zijn er de
foto-albums uit alle delen van de wereld
die zijn aangeboden na buitenlandse be
zoeken
Alles bijeen bevat het Koninklijk Huis
archief, dat naast de directeur nog vjjf
man personeel telt, een ongelofelijke
hoeveelheid materiaal, "teoi ganisaties
en moderniseringen hebben plaats vrij
gemaakt voor weer nieuwe boeken, map
pen, dozen en curiosa. Er zal nog tien
jaar, zo is berekend, ©Ike week een
AA-wagen met een kist voor kunnen
blijven rijden, maar dan zal het archief
ook propvol zitten.
PIET VAN DE.R EIJK
De wandelwagen waarin een kleine
tachtig jaar geleden prinses Wilhelmina
als kind werd gereden. Het kostelijke
voertuigje let op de kaarslantaarns
staat in het museumpje van de
Koninklijke Stallen.
waren schilderijen voor afgestaan door
koningin Juliana en door musea uit
binnen- en buitenland. Ook werd er
uiteraard geput uit eigen bezit, dat
voorts nog penningen, documenten en
ceramiek omvat. Een bezit overigens
dat nog aanmerkelijk groter had kun
nen zijn als ook hier de zuinigheid de
wijsheid niet had bedrogen. Tot vlak
voor de oorlog had de vereniging na
melijk een aardig kapitaaltje gekweekt,
dat men echter nooit voor dure aanko
pen had durven aanspreken. Na de oor
log had dit bezit het grootste deel van
zijn waarde verloren door de inmiddels
opgetreden devaluatie. In een boekje
waarin de geschiedenis van de vereni
ging is beschreven wordt spijtig opge
merkt: „Achteraf gezien was het beter
geweest wanneer wjj ons beginsel van
onaantastbaarheid van het kapitaal
minder streng hadden gehandhaafd en
een deel daarvan hadden gebruikt om
onze middelen voor aankopen te ver
ruimen. Enige malen ontging ons een
begeerde aanwinst omdat wjj op een
veiling te vroeg ons bieden moesten
staken".
Het oudste paard van de Koninklijke Stallen, Wexy, 150 jaar, pronkstuk van het
Koninklijke Stallen-museum.
(Vervolg van eerste kolom)
gymnastiekzaal konden wij het toen
beleven hoe twee leden uit het gevolg,
te weten minister Luns en vice-admi-
raal Rost van "onninge» in een wand
rek klommen. Nóg steeds kan ik niet
begrijpen, dat er op dat moment geen
fotograaf ter plaatse aanwezig was.
Maar ik weet wel, dat ik toen niet
durfde melden dat de koningin ietwat
gegeneerd toekeek bij de merkwaar
dige verrichtingen van twee illustere
onderdanen. Nu kan het dan wel.
Sinds de bevrijding heb ik ons vor
stenhuis vele malen mogen „ver
slaan". U vraagt mij naar onuitwis
bare herinneringen? Die heb ik. De
eerste, en de allesoverheersende is
die, die ik bewaar aan het moment
in 1948 dat de abdicatie im het
Paleis op de Dam zojuist was onder
tekend. De deuren gingen open en de
koninklijke familie betrad het balcon.
U merkt dat ik verval in de termen
van de verslaggever. Maar ik zal niet
gauw vergeten hoe Prinses Wilhel
mina toen met een haast mannelijk
aandoende geestdrift voor het eerst
de kreet: „Leve Koningin Juliana",
aanhief.
De tweede dateert uit de dagen, dat
koningin Juliana, né haar inhuldiging,
een officieel bezoek aan de provincie
Limburg bracht. In de Dominicaner-
kerk werd zjj toegezongen door de
Koninklijke Mannenzangvereniging
„Mastreechter Staar". En die kerels
persten er een „Domine Salvam fac
Reginam nostram" uit, dat de hemel
leek te bestormen.
k vrees echter dat ik bij beide ge
legenheden geen „speciale ver
slaggever" was, maar gewoon
een Nederlander.
HERMAN HOFHUIZEN
De vurig trappelende Alexander,
Huzaar, Apostel, Winnatilla en
de andere zwartglanzende ge
kruiste inlanders uit de Konink
lijke stallen mogen dan met nog zo
veel ontzag behandeld worden omdat
zij de gouden koets trekken op prinsjes
dag, er is toch maar één Wexy. Dat is
ook het enige paard aan die Haagse
singel dat niet in een stal. maar in
een zaal is ondergebracht. Een zaal
bovendien, gelegen op de eerste etage,
zodat het paard ook in dit opzicht bo
ven zijn soortgenoten staat. Wexy is op
gezet.
De vaalgele viervoeter staat stram op
de benen te staarogen in het muse
umpje, dat onderdeel van de Konink
lijke Stallen uitmaakt. Het is in 1937
opgericht door de toenmalige eerste
stalmeester jonkheer C. Verheijen die
daarvoor van het Koninklijk Huis, stam
mend uit een geslacht van paardenlief
hebbers, aile medewerking kreeg. Wexy
heeft er een ereplaats -eroverd door
de prins van Oranje te dragen bij de
beroemde slag van Waterloo in 1815.
Van andere beroemde paarden uit de
Koninklijke Stallen, zoals Woyko (1891-
1899) is alleen maar de staart bewaard
gebleven. De nog glanzende haren han
gen rond een in een zilveren hoefijzer
gevatte tekening van het paard.
J n het museumpje vindt men voorts
tientallen bijzonderheden over paar-
1 den, tuigen, zadels en voorbeelden
van rijdend en glijdend materieel
uit vroeger jaren. Op een fraai beschre
ven wandbord staat de volledige af
stamming vermeld van de vier Arabi
sche hengsten, die koningin Wilhelmi
na in 1936 van een Oosters vorst ten
geschenke kreeg. Bloemrijk ais de taal
der Oosterlingen zijn ook de namen
van hun paarden: De zeer gelukkige,
De bontgekleurde. Dochter van een
edelstenen en Diamant. Daar vlakbij lig
gen de vreemde, vederlichte hoefijzers
waarmee de voeten van deze raspaar
den werden beslagen.
Men kan er zich verbazen over de
kinderwagen waarin tachtig jaar gele
den prinses Wilhelmina als baby werd
gereden, een kostelijk driewielig voer
tuigje, met wielen van een halve me
ter hoog en uitgerust met een flinke
parasol en twee grote kaarslantaams
van voren.
Het glijdend materieel is vertegen
woordigd door een ar en een hoog slee
tje, waar prinses Wilhelmina zich aan
vasthield, toen zjj met onzekere slagen
leerde schaatsen op het ijs van de
Haagse Bosvijver. Minder prettige her
inneringen bewaart prinses Wilhelmina
ongetwijfeld aan het half verbrijzelde
wiel van een „zelfrijwagen", dat hier
ook ligt. Het herinnert aap de botsing
die een halve eeuw geleden plaats vond
te de Parkstraat tussen de elektrische
de Jd00r prins Hendrik be-
8t"ulde Paardewagen. Alleen de wa-
fnmw heschadigd; prins Hendrik en
schrfk vrij kwamen met de
Ook zijn er voorwerpen bewaard
uit de jonge jaren van prins Hen
drik, zoals het Mexicaanse za
del, compleet met lassoknop, dat
hp als jongen gebruikte wanneer hij als
een „cowboy" rondreed in de paleis
tuin.
Niet alleen de huidige prinsessen,
ook koningin Juliana blijkt in haar jon
ge jaren al vertrouwd te zijn gemaakt
met paarden. Nog maar enkele jaren
oud maakte zij al haar eerst» ritje op
een makke pony. Het kleine mandza-
deltje, waarin de prinses zo veilig zat,
en een foto van de pony ontbreken niet
in het museum. Alles bijeen een in
teressante verzameling, waarin een
blind paard dan ook beslist veel scha
de zou kunnen doen. Het is daarom een
geruststellend idee dat Wexy, behalve
blind, ook levenloos is.
