Eigen regiem belette Titov bezoek
aan Amerikaanse lanceerbasis
1
■mm
w
m
VAN GORP
Der Spiegel blijft in depot wegens
belediging koninklijk buis
Bensdorp sloot
1961 gunstig af
Nieuwe dagblad
Ka
Primitieve Indianen
Een hoogst ingewikkeld
denk acut
Missileland
complex
Een grote kermis
denk aan
moederdag
Niemandsland
VAUXHALL-VICTOR
Na advies procureur-generaal
Dividend verhoogd mm
14 pet tot 15 pet
heetman^
VRIJDAG 11 MEI 1962
DE SOVJET.RUSSISCHE RUIMTEVAARDER Titov heeft
samen met zijn Amerikaanse collega Glenn in het Smithonian
Institute Ie Washington een aantal modellen bekeken van de
laatste rakellen en capsules, door de Anierikunen afgeschoten.
IIij luiste.) d. met. grote aandacht naar Glenns explicatie en
toen deze steeds trade) op details inging, werd hij een beetje
verlegen. Ttiov stond op een gegeven ogenblik, zenuwachtig
zijn handen wrijvend, toe te luisteren, zichtbaar niet op zijn
gemak. Hij Ion zich kennelijk niet voorstellen, dal de
tinerikaun zo maar alle geheimen van de Amerikaanse appa
raten mocht verklappenZijn verlegenheid werd evenwel nog
groter, toen nadat hij Glenn uitgenodigd had, toch eens naar
Sovjet.Rusland te komen, deze hem tot een bezoek aan de
grote luchtruimbasis van Kaap Canaveral uitnodigde. Maar
dit bezoek ging niet door. Blijkbaar had Titov zich in verbin
ding met tie Sovjet.Russische ambassade te Washington gesteld
want vandaar kwam opeens een telefoontje, waarin mede.
gedeeld werd, dat hei bezoek aan Kaap Canaveral niet kon
doorgaan. „0>n begrijpelijke redenen', werd er aan loege.
voegdDie begrijpelijke redenen zijn heel begrijpelijk,
•eer men zich er rekenschap van geeft, dat de Sovjet-Russen nog steeds zeer geheimzinnig zijn
i an lllnl ruimlevaartbasis of basissen en er nog nooit een builenlaiuls deskundige hebben
ven karig als met hun gegevens, verkregen via de door hen gelanceerde ruimtevaart.
c-ties en nog in de wereldruimte rondsuizende satellieten zijn ze met de ervaringen, door hun
uittil ei-/
'■'turders opgedaan. Of Glenn zijn vriend Titov reeds van te voren heeft willen pressen, om
l"'nf,artigGr te zijn, iveten we niet. Maar het mag nu wel als zeker worden aangenomen, dat zo
bnn -
D,
t'ej-gj us behoort lot Kaap Cana-
)jei S birdsofwel grote vogels.
vOor"i ra^et- die lot model dient
dp Wereldruimteschepen, welke in
"r'stp toekomst tochten naar de
'"«ui en Venus zullen maken.
''^rw
Dii
'aar da Sovjel.Uitie gaat, hij niets te zien zal krijgen van wat hij graag zou willen zien.
Varl,kl-
i.Can;
kust.
M ***tk aart
^°ederdag
«iflelr J^0ede,"dag flacons
v-aprj
'mg* ~I*
De commandant van de wereld-
ruimte-basis, generaal Donald N.
Yates, ontvangt hier een model
van een Thor.raket. Op de achter
grond een maquette van Kaap
Canaveral.
Advertentie)
De Rangeris een der kleinere
typen, zoals ze op Kaap Canaveral
geregeld worden afgeschoten.
nu... beduidend
goedkoper
Advertentie
STATIONCAR
Dit is het „elektronische brein
van Kaap Canaveral. Niet de
dame, maar het instrumentarium,
om haar heen. Ze „voedt" het
brein overigens met wiskundige
gegevens, door de satellieten ver-
zameld en bezit twee graden in
de ivis. en natuurkunde.
GEEN GEHEIMEN OP CAPE CANAVERAL
Advertentie)
v« A
AA----:
Q-t n
"ttnu,
'o.
"Jjt
y'Jkeji Kaap Canaveral niet be
st^ hi - aten «'».i het eens doen. Ten
tioA,1 .elke start van een raket
st> mPf 1Ilzenden bij wat de Ameri-
Schif.ti.. ®en zekere trots ,.de groot
rden ter wereld" noemen. Z
•«en wr wereld" noemen. Ze
Sm*1.' 'l'alri i\, °P cen grote afstand gehou-
Spi tcn ti„e 10urnalisten zijn bij het af-
bl...A('Hhpi,i'tn"00r'Jig of worden in de
*ii °htiSen |esteld, de installaties te
kii ee<Wp« n de hand van hetgeen
Vai!,,leh We ('e laatste tijd schreven,
•w dit Mi»!??126 lezers een indruk geven
Va grond in Florida, dat
Weer zal fascineren en van-
•>0» ioïli',1 laauiicicu cu vau-
t„« vao h afïienhare tijd, al wordt er
11 in el Le i'iren gewaagd, de eerste
of y. oemande raketten naar de
^'•Qch" Ilus zuHen worden gemaakt
Va?' varf°„y?AroiJwde Titov in een mo-
pr, z0u het'p iasme aan Glenn toe,
Vb,?® AtneL,heeili.ih zijn als de Russen
is A de i)i.,„.anen samen een expeditie
eigenlijke Kaap Canaveral beslaat in
middels een oppervlakte van een tien
tal vierkante kilometers. Het is een klei'
ne stad, waarin de laboratoria, werk
plaatsen, hangars en kantoren afgewis
seld worden door lanceerterreinen, van
waar door machtige machines de ra
ketten de wereldruimte ingeslingerd
worden, als door enorme katapulten.
Vroeger was dit gedeelte van de kust
met dicht struikgewas bedekt en moei
lijk toegankelijk. Nu heerst er een druk
verkeer van allerlei motorvoertuigen en
duizendn mensen.
En dan te bedenken, dat
op deze plek eens primitieve
Indianen woonden! Toen Kaap Cana
veral werd aangelegd, woelden grote
bulldozers de harde grond om en hier
bij kwamen allerlei prehistorische voor-
v «e w, aamcn ecu cajjcuiuc
lijV'ssehien orsaniseerden! Wel. het I werpen te voorschijn, afkomstig van
flat katen n'et eens zo onwaarschijn- Indianenstammen Hip bipr wnnndpo
hav.?6 starJV evenwel maar aannemen,
Zal pi Clk seval op Kaap Ca-
teU^ei, plaatsvinden. Tenslotte,
ha^®'b. Dj"11® ^an op enigszins bekend
Zegt nn ekende Sovjet-Russische
A zo weinig
l
Wanneer daar-
wordt, bedoelt men niet
''gesT** kustre strook grond langs
üu k°ten p aar de raketten worden
hlei„öegrin AaPeCanaveral is meer
"egjjp ,aPe Canaveral
,van ',jpoc". tevens een soort do-
ring Ruimtevaart, dat zich in
de aarde uitstrekt.
(Advertentie)
on-
stP-,. eau de co,ogne,
oor 'vere ^au de Cologne,
de be;
nCi v001. o
Dit ongekende prijs.
^b'iedir speciale Moederdag-
fl-A Van een grote partij
C°'08neCOnS ^aPr' eau de
^Con 'W-°- deze grote luxe
biJna ii een 'nhoud van
I o p~ -
maatjes.
^«ivere r
fn8eparfu^n ,eau cologne,
Xe flarp n" in een
vo0r "ormale prijs 2.95.
no« Séén gulden.
®rgen om 9 uur be-
d®ze koopvan
'r'°f 'thrift, ben.
die hier woonden,
lang vóór Columbus Amerika ontdekte.
De voorwerpen zijn primitieve, doch
met een stellig vakmanschap vervaar
digde gebruiksvoorwerpen, messen om
vlees te snijden en huiden af te schrap
pen en.prehistorische „busopeners"
Ze waren inmiddels niet voor bussen en
blikjes vlees of vis bestemd, maar om
de schalen van oesters en andere scha
len open te breken. Bovendien vond men
speerpunten, benen priemen en stenen
pijlpunten
De kantoorruimten zijn al sinds lang
volkomen onvoldoende, zodat er een
apart administratief centrum werd ge
bouwd, op een vijfentwintig kilometer
afstand en wel de Patrick Air Force
Basis, die ook weer volgepropt is met
gebouwen en bergplaatsen. Welk een
administratie daar gevoerd wordt, kan
men o.a. concluderen uit het feit, dat
„Cape Canaveral" met zijn dependan- j
ces niet minder dan 18.000 employés
telt
Om op z'n Amerikaans even met in- j
drukwekkende cijfers te werken: de aan- i
leg heeft vijfhonderd miljoen dollar ge-
kost en alleen al de kosten, om dit „be
drijf" aan de gang te houden, bedragen
ongeveer honderd vijftig miljoen dollar
j per jaar. De Amerikaanse belastingbe-
I taiers zijn er goed voorAan het
hoofd van het geheel staat generaai-
majoor Donald N. Yates van de Lucht-
j macht, waaronder Kaap Canaveral res
sorteert.
Toch is liet geen zuiver militaire aan-
I gelegenheid, want twee grote maat
schappijen doen het praktische werk,
voor zover het de produktie betreft van
vrijwel aJes, wat voor het vervaardigen
van een raket en de instrumenten en
apparaten daarin nodig is. Ten aanzien
van het vliegwezen en de daaraan ver
bonden problemen is de Pan American
ingeschakeld, zoals bekend een particu
liere maatschappij. De Radio Corpora
tion of America levert o.m. tal van
wetenschappelijke onderzoekers.
Deze maatschappij bepaalt zich waar
lijk niet tot het vervaardigen van ra
dio's. Ze heeft zich al sinds jaren op de
fabricage van instrumenten en appara
ten ten behoeve van het vliegwezen en
de ruimtevaart geworpen. Zowel het eer
ste als de tweede profiteren van het
geen op Kaap Canaveral geëxperimen
teerd en vervaardigd wordt. Zulks geldt
ook voor de Pan American. Die past
geregeld nieuwe apparaten etc. en nieu
we methoden, voor de ruimtevaart in
al haar aspecten uitgedacht, op de eigen
luchtvaart en de technische organisatie
daarvan toe. Ze hoopt o.a. t.z.t. toestel
len te kunnen maken, die evenals ra
ketten eerst bijna steil de lucht in gaan,
om dan naar de plaats van bestemming
te glijden, hetgeen grote besparingen zal
opleveren aan tijd, brandstof en ander
materiaal.
'steeds te ondernemen experimenten
voldoende luchtmachtmensen beschik
baar blijven. Vooral inzake de adminis
tratie en het routinewerk wil men lie
ver geen militairen gebruiken, die dan
immers zouden doen, wat een burger
kan. Intussen, de R.C.A. en de Pan
American staan onder direct en streng
toezicht van de militairen. Zoals ze zelf
zegt, handelt ze slechts op orders van
de luchtmacht. De Pan American heeft
op Kaap Canaveral 4900, de R.C.A. 3100
man. Behalve de twee genoemde grote
dragen ook kleinere maatschappijen htm
aandeel bij, in casu voor het fabriceren
van bepaalde onderdelen, waarin ze zich
gespecialiseerd hebben. Men kan zich
voorstellen, hoe ingewikkeld ook de or
ganisatie van de grootste schiettent ter
wereld is
tiel) een stadje ontstaan, Cocoa Beach
geheten. In deze omgeving heeft men
het beste uitzicht op de luchtvaartbasis
en kan het lanceren der raketten uit
stekend gevolgd worden. De motels rijen
zich daar aan elkander, afgewisseld door
restaurants. cafetaria's. souvenirwin
kels etc. etc. met namen als „Van
guard". ..Polaris", „Sea Missile" en
„Satellite". In een bijzonder druk be
zocht restaurant „Starlite" geheten
(Sterrelicht) kan men grote muurschil
deringen van het zonnestelsel, alsmede
stoutmoedige verbeeldingen van de
maan en Mars bewonderen, door een
romantisch, violetachtig licht beschenen.
Men kan er helemaal in een Kaap
Canaveral-stemming komen. Er wordt
ook veel „slang" gebruikt, dat op de
basis ontstaan is en waarmee de dik
wijls onuitspreekbare namen van be
paalde onderdelen van raketten etc. wor
den aangeduid, alsmede de moeilijkhe
den, welke ze aan de technici stellen.
Een der journalisten, die geruime tijd
rond Kaap Canaveral bleef, om een re
portage te maken, noteerde er een aan
tal, zodat hij ze zelf kon gebruiken. Hij
wilde graag voor vol aangezien wor
den. Maar een keer gebruikte een kelner
een woord, dat hij absoluut niet kon
thuisbrengen. „Clunge".... Na veel
moeite kwam hij erachter, dat hier
mede een vaak voorkomend euvel in
een elektronisch apparaat wordt aange
duid. dat telkens weer heel wat hoofd
brekens kost, om het te verhelpen. Hij
kon het woord in geen enkele dictionai
re vinden
(Advertentie)
dames
mode
rotterdam
laat, terwijl de raket zich een weg
door de hoogste luchtlagen en de wereld
ruimte baant.
Er is bijna iedere dag werk aan de
winkel. Want soms worden op één dag
vier raketten afgeschoten, natuurlijk van
klein formaat, maar met het doel, er
gegevens mee te verzamelen. Menige
lancering, die door buitenstaanders als
mislukt wordt beschouwd, omdat b.v.
de raket de vastgestelde route niet haalt
99
Het is ondoenlijk, de indeling van het
complex van de ruimtevaartbasis daar
in Florida in een kort bestek weer te
geven. Het zou trouwens een schier ein
deloze opsomming van gebouwen en ge
bouwtjes worden. We hebben hierop al
gezinspeeld. Het spreekt vanzelf, dat
toeristen er niet op worden toegelaten,
maar men heeft gezorgd voor voldoen
de gelegenheid tot het gadeslaan van
de belangrijkste lanceringen, waarbij
uiteraard de noodzakelijkheid van een
absolute veiligheid als nummer één werd
beschouwd. Er loopt een brede weg
tussen Kaap Canaveral en de geftoem-
de Patrick Air Force Base. Halverwege
deze weg is in wat „Missieleland" ge
doopt werd (naar missile ofwel projec-
Kaap Canaveral is derhalve een hoogst
ingewikkeld complex van bedrijven. De
Luchtmacht heeft er overigens 1800 man
voor de werkzaamheden beschikbaar
gesteld, in het bijzonder technici. Maar
deze zelfde luchtmacht achtte het ver
standiger, het grootste gedeelte van tal
van taken aan de particuliere onderne
mingen oviv te laten, zodat voor de
eigenlijke luchtvaart en de daartoe
Dit is geen bekendmaking van
een dure show van luxe bad
kleding, waarvan de prijs bijna
een even grote luxe is als het
badpak zelf.
Neen, dit is een voorverkoop
van de mooiste katoenen dames
zwem- en zonnepakjes voor
prijzen, die bijna de helft zijn
van de normale.
Moderne badcostuums uit de
series van 11.95 en 13.95, in
diverse modellen w.o. met lage
rug en brede schouderbanden,
koopt U morgen voor nog géén
acht gulden.
Zaterdagmorgen om 9 uur be
gint de voorverkoop van deze
dames zwem- en zonnepakjes
in de maten 38
t/m 46 in vele
dessins en kleur
stellingen, voor
Géén 1*1. of schrift, hest.
Wanneep aangekondigd is, dat er een
heel bijzondere lancering voor de deur
staat, stroomt het toeristen naar Cocoa
Beach en omgeving. Het wordt daar dan
een grote kermis. Maar op Kaap Cana
veral staat dan niemands hoofd naar
feestvieren. Iedereen, die iets met de
voorbereidselen voor de lancering te
maken heeft en.met de gevolgen,
want die zijn óók heel belangrijk, con
centreert zich op de hem opgedragen
taak. Menigmaal is die taak betrek
kelijk eenvoudig. En toch weer niet.
Neem b. v. de mannen van de brand
weer. En die van de„begrafenis
ondernemingDe laatste betiteling
staat voor de ploeg, welks taak het is,
de brokstukken van raketten bijeen te
zamelen. Hiermede moet reeds op de
basis een aanvang worden gemaakt, ook
al is het de bedoeling de afgeschoten
raket voorgoed te laten verdwijnen of
ergens in zee te laten dalen, duizenden
kilometers verder weg. Bij het lance
ren, wanneer enorme krachten losgesla
gen worden, breken er reeds stukken
van de onderdelen af. Ze vallen menig
maal op de basis neer, vaak ook in de
naburige zee. De „begrafenisonderne
mers" nu, eigenlijk een soort reddings
ploeg, moeten de brokstukken opsporen,
aangezien er altijd iets uit te leren valt,
voor de technici en constructeurs. Er
is voorts een apart onderdeel, bestaan
de uit geoefende duikers. Ze zoeken
waar het mogelijk is, na een lancering
de bodem van de zee en het strand af.
En ze beschikken niet alleen over dui
kerschepen, maar over ook een tiental
snelle boten, waarmede ze in een mi
nimum van tijd grote afstanden kunnen
afleggen, het eerste spoor van de af
geschoten en langzaam „ontbindende"
raket volgend. Soms is hun al bij voor
baat een taak opgedragen, zoals het op
vangen van de neus of van gedeelten
van de onderste trap, die het eerste los-i
Morgen liggen er honderden
paren nylon simplex dames
handschoenen voor U klaar.
Gèèn goedkope handschoenen
voor onze klanten, die er deze
zomer evengoed tip-top uit
willen zien.
Neen, morgen koopt U de veel
geadverteerde nylon simplex
handschoenen van 3.95 per
paar. voor nog géén twee
gulden.
of vroegtijdig uiteenspat, levert dank zij
de verzamelde brokstukken eveneens ge
gevens op. Men kan bij het bestuderen
van onderdelen, welke al of niet of on
voldoende gewerkt hebben nagaan, hoe
het niet moet en op welke wijze hun
constructie verbeterd zal moeten wor
den.
De „begrafenisondernemers" worden
te land door de brandweer bijgestaan.
Een aanzienlijk stuk land rond de basis
is tot Niemandsland gemaakt, omdat
er menigmaal brokstukken neervallen.
Branden, die daar als gevolg van val-
lend gloeiend staal ontstaan, in het dro- I
ge struikgewas of in voor diverse doel
einden neergezette observatieposten en
blokhutten, dienen snel geblust te wor
den. De brandweerlieden moeten er te
vens voorkomen, dat de „begrafenison
dernemers" als slachtoffer van hun werk
vallen. Want als er een brand ontstaan
is, komen de gevaarlijke ratelslangen
uit hun holen te voorschijn. Ze zijn dan
wild en vallen woedend naar elk levend
wezen uit. In de buurt van de in dit
Niemandsland stromende Banana Rivier
kunnen ze alligators ontmoeten. Specia
listen van de brandweerploeg nemen die
voor hun rekening, lossoën ze en voe
ren ze naar hun element terug, wan
neer de verschrikte dieren als het ware
jop hol zijn geslagen. Rond Kaap Cana
veral heeft het diereleven zich ondanks
J de geweldige explosies op de lanceer
terreinen vrijwel gehandhaafd. Het we-i
melt er van wilde konijnen en kleine
roofdieren. Ook tal van vogels zijn eri
gebleven. Ze vliegen na een lancering
i krijsend rond, doch als het weer rustig
is, strijken ze weer op hun nesten
neer
De ruhntevaartbasis van Kaap Cana
veral heeft tal van waarnemingsposten
over heel de wereld en ook in de Ver
enigde Staten, waar een raket in haar
baan gevolgd wordt. Sommige van deze
posten liggen op eilandjes midden in de
oceaan, andere op hoge bergen in vrij
wel onbewoonde gebieden, tot in het
hart van Afrika toe. Ook hier zijn kost
bare installaties gebouwd. Dit geschied
de waarlijk niet alleen ten behoeve van
de vluchten van Glenn c.s. doch, we
stipten het reeds aan, voornamelijk om
de talrijke satellieten te controleren, die
al afgeschoten zijn of alsnog afgescho
ten zullen worden. Wanneer eerlang op
's werelds grootste schiettent een raket
Kunt U zich een beter Moeder
dag cadeau indenken dan juist
iets nieuws op modegebied.
Speciaal voor Moederdag bren
gen wij een grote partij Orlon
vesten in de verkoop.
Orlon vesten in een prachtige
kwaliteit (High-Bulk) in het
meest gevraagde klassieke
model, normale prijs 14.75,
koopt U nu voor Moederdag
voor nog géén negen gulden.
Zaterdagmorgen om 9 uur be
gint de verkoop van deze Orlon
damesvesten, in de maten 38
t/m 46 en de
kleuren wit, geel,
bleu en rose, voor.
Géén teI. of schrift, best.
naar de maan, al of niet bemand zal
worden afgeschoten, waarvan men
wenst, dat zij naar de aarde zal terug
keren, zal de ring van waarnemings
stations voor Kaap Canaveral nog aan
zienlijk uitgebreid moeten worden. En
dan zal Cocoa Beach wis en zeker to
klein blijken
OBSERVATOR
(Advertentie)
ROTTERDAM: GaesbBskstraat 9S.
Tel. 72900
Wijnstraat 84-86, Tel. 134815
DORDRECHT: Geldelozepad 76, Tel. 4344
Hoofdkantoor: Rotterdam, Soerwea 21-25,
Tel. 176600
Dealer voor Rotterdam en Dordrecht
en omgeving.
Morgenvroeg om 9 uur begint
de verkoop van duizenden paren
nylon simplex dameshandschoe
nen, in de maat 7-3-9, in diverse
kleuren als wit,
parel, beige enz.
per paar voor
ROTTERDAM 10 mei. Na advies te
hebben ingewonnen bij de procureur-ge
neraal mr. D. IJ. van Gilse te Den Haag,
heeft Ditmar's Import N.V., te Rotterdam
besloten het laatste nummer van Der
Spiegel niet te verspreiden in verband
met een publikatie die voor het ko
ninklijk huis beledigend kon worden ge
acht.
Van de zijde van Van Ditmar vernamen
wij nog dat hier geen sprake is van een
verspreidingsverbod. De justitie kan pas
tot inbeslagneming overgaan wanneer er
bladen in omloop zijn gebracht die in
SIM. tf tMk
»M| agjRjpiSH
L
strijd zijn met de wettelijke bepalingen,
o pdit gebied zoals pornografie of lectuur
die beledigend is voor het koninklijk
huis. Men heeft bij Van Ditmar dan ook
de gewoonte om, wanneer men vermoedt
dat er bezwaren zouden kunnen bestaan
tegen de feitelijke verspreiding, tevoren
advies te vragen aan de procureur-gene
raal. Als een dergelijk advies dan nega
tief^ uitvalt, houdt men de bladen in
depót om een kostbare verspreiding en
inbeslagneming te voorkomen.
De procureur-generaal heeft zich
in verbinding gesteld met de mini,
van Justitie over deze aangelegenhe
waarna nog een nader advies zal volgt
BTJSSUM, 10 mei De raad van be
stuur van Bensdorp Internationaal N-V.
deelt mede, dat de resultaten van hét
concern over 1961 gunstig waren. De
netto winst van de holding maatschappij
bedraagt over 1961 953.072,70 (1960
783.837,90).
Aan de algemene vergadering van aan
deelhouders, die Degin juli zal worden
gehouden, zal worden voorgesteld het di-
divend op 15% (1960: 14%) te bepalen.
Advertentie
goudawfogen
metbriflant
ref77912351-
ref A31127.S0
edeisteenfowdigeEga.
diamantexpert g.t.a,
LIJNBAAN SS
fHtaaloostzeedijk 155-167, fottafdam
1 '■-«*
(ij;
.\:l<
