Jonge Joegoslaven tonen werk
Q
in Stedelijk Museum
ave
expositie première voor
Nederland
Sn
'ano
?5 jaar terug
VREDEBREGT
Beheerder B.
enthousiast
J. Elsma begon
in Groenoord
Benoord is open
braak
*«!:mme5etk=n-over
Culturele leven 100 jaar geleden voor
Heren" en NIET voor arbeiders
Geheugen-hulp
s
68481
66121
STILLE OMGANG TER ERE VAN SINT LIDUINA
SCHIEDAM IN TWEEDE HELFT DER 19e EEUW
artvoor
laatste maal
IAN
Bad ging
vanmorgen
open
,s
Arbeidersbeweging langzaam
op gang door lijdzaamheid
V. P.-OPROEP
Het stemmen bij
volmacht
Collecte
Kinderbescherming
Films in Schiedam
de krant van
Jaarvergadering
Kethelse L. T. V.
Ook Cor Hillenaar
onderscheiden
Scheidsrechters gelijk
met Excelsior '20
OPSTELLINGEN
Schiedamse amateurs
Goedkeuring schetsplan
bejaardenflat in
Wippolder
Uitbreiding van lig-weide volgend
jaar gereed
Se
Koele en koene duik
van ruim tweehonderd
zwemmers
D.D.B.-trio bij Instuif
Wat Schiedam verloor
en vond
De krant kunt U niet
missen, geen dag
ZATERDAG 12 MEI 1962
K
voor Uw kolen en olie
;as
Tteijfené&ir
ÏVVEKa badkleding
en badjassen
bii sporthuis
KOPEN!
Telef. 68770
DAGBLAD
I)^BLeJS1iedam
S taH^;hoogte-
J
ZONDAG 13 MEI VOOR HEREN EN JONGENS
SCHIEDAM, 12 mei Met het lager onderwijs was het honderd jaar
geleden in Schiedam vrij gunstig gesteld, zo schrijft dr. H. Schmitz
in zijn proefschrift over Schiedam in de tweede helft van de 19e eeuw.
In 1859 werd vastgesteld, dat er drie armenscholen zouden komen,
twee tussenscholen, twee burgerscholen, twee scholen voor uitgebreid
lager onderwijs. De gemeenteraad heeft veel geld over gehad voor
het onderwijs, mede dank zij de activiteiten van burgemeester P J.
van Dijk van Matenesse. In 1869 werd de Rijks H.B.S. geopend, tien
jaar later werd de Latijnse school omgezet in gymnasium. Deze twee
scholen waren in feite bestemd voor de happy few, schrijft dr
Schmitz. Er bestond een stadstekenschool tot de jaren '60, maar deze
werd eerst in 1908 gevolgd door een echte ambachtsschool, waarmee
Schiedam achter was bij andere plaatsen. Een branderijvakschool
heeft alleen op papier bestaan. Niemand had er geld voor over, zodat
de plannen in de doofpot raakten.
T oneel
Muziek
Arbeiders
^Koslav! 12 mel Zeventien jonge
^Poserene kunstenaars uit Zagreb
rist»» Wefk op een tentoonstelling,
en i-fl. door conservator P. L. A.
a "et Schiedams Stedelijk Mu-
de o~ 5CUPend. De Joegoslaven vor-
schilrt°ep ^ari' <le is ontstaan rond
^ebs w-fv ^rsto Hegendusic, wiens
Jc'"edlni enkeie jaren geleden vanuit
jverd
F. Stambuk was
e en enkie Joegosia-
he n 4oernee door Nederlandse
a ""«neen Ki°n' Heeedusics vrienden en
a r'and i„ ,en nu v°or 't eerst in Ne-
,1 e zien. De Joegoeslavische
vet de he«
aanw60, tgenote L
t>6 bij de opening.
iarmf ^anssen vertelde hoe hij en-
v,a.greb tr„ ge'eden bij een bezoek aan
°ntniHrf gnd.us'c ontmoette, voor wie
enthousiast raakte. „Een
rtP' 'lie hot Eur°peaan", merkte Jansen
>Us'c in m ?10Selijk maakte dat Hege-
to kon exposeren. De-
iJ^abinpt nu directeur van het Pren-
e Van i,Van de Joegoslavische acade.
^lgreb <sj„jS^en en wetenschappen in
V ddersscv,11 i aan bet boofd van een
rf- 1 is waaruit in 1950 de groep
sV11"" alri,7„'"S'rclan- U zult gewaar wor-
hB aars nn, .erre Janssen, „dat de kun-
a ln ^aSreb moeiteloos kun-
j.'jderdaad zo, dat men op de
„erschii (I ,g van Mart geen wezenlijk
Jese. ontw met de huidige Euro-
b-ÖEiderlandse kunst. Het zijn
vVratievo bier en daar bijna fi-
i dat h ?c .'derijen. Wel is duide-
•S^antwï. v. -r een groep van geest-
?dies 2p„ betreft. Al lopen de compo-
?vereen iÜ uiteen, alle doeken komen
lahceerH Zorgvuldige techniek, uitge-
>uUctüUr 7 kleurschakeringen er
t iets ra f6 i.n de grootste doeker
Eu" iets teers zonder slaj
en bijzonder gave expositie.
ontstaan. U zult
VQ laatste^. 12 mei 16 mei a- s-*is
het waarop de formulieren
ïi« künn erntnen bij volmacht ingele
id Schriift worden. De KVP secreta
UR *jrt ons- rr„i jj
ha? de ons: „Vul daarom vandaag
Cf' en a^^d-kaart in of geef Uw
ii.n zo spoedig mogelijk op,
w- MetaaL - -
eai ni iaal' Jüh- de Wittsingel
J- v. 7104v b- Tenwoldê, Villastraat
65iorj. n> Rotterdamsedijk 210a,
iepenT. Van de Water-Corve-
Sti--' ïepenu.-'f van ue water-c-orve-
st.ra41 7b- MnTT8-;J' Keiizer, Ant. Muys-
Ri7 2;p Heinsbroek, Poortugaalse-
de haal nnemans, Nw. Damlaan
1 ®efti. o.nog even een formulier bij
„aat eeretarie, Nieuwstraat.
tem verloren gaa
baar, ook de Uwe
'tn geen e Nieuwstraat.
is kns4u m verloren gaan. Iedere
kostbaar, nnt-
De eenheid die de 17 Joegoslaven ken
merkt valt destemeer op naast de ex
positie Start van Nederlandse jonge kun
stenaars, welke in eefn andere zaal van
het Museum wordt gehouden. Een hete
rogene ten vonstelling met wel al te uit
eenlopende werken. Slechts doeken (voor
al bij de figuratieve) naast beter werk.
In dit gezelschap valt Kees Franse op
met een drietal schilderijen, die zeer ge
voelig van kleur zijn. Deze tentoonstel
ling Start 10 is de laatste in de serie, die
door het ministerie van O.K. en W is ge
organiseerd om jonge kunstenaars een
kans te geven. De heer Janssen merkte
bij dit afscheid op, dat 't in de toekomst
wellicht aan te bevelen is om dergelijke
gezamenlijke exposities wat eenzijdiger
te houden.
55.000 kinderen zjjn in ons land aan
de zorgen van de kinderbescherming toe
vertrouwd; men zou daarmee een stad
kunnen bevolken. Voor al deze kinderen
moet een goede toekomst geschapen wor
den, waarin zjj gelukkig kunnen zijn.
Daartoe is uw hulp nodig!
De samenwerkende organisaties voor
de kinderbescherming vrageii deze hulp
van u; geef die in ruime mate!
De collecte van a. s. zaterdag beveel
ik gaarne bij u aan. De burgemeester
van Schiedam, mr. J. W. Peek.
SCHIEDAM, 12 mei In het Passa
getheater draait de film „Carthago in
vlammen". Franse en Italiaanse filmma
kers zijn broederlijk op het regiestoeltje
gaan zitten en hebben het zoveelste „his
torisch drama" in bont cineramascope
in elkaar gesmeten. Het gewrocht heet
ditmaal „Carthago in vlammen" en ieder
die de leeftijd van 14 jaar heeft over
schreden kan het gaan zien.
De afzonderlijke scènes hebben we al
meer gezien in andere films, alleen de
volgorde is wat veranderd, zodat we
hier dus te doen hebben met een nieu
we film. De Punische oorlogen met als
hoogtepunt de verwoesting van de Afri
kaanse handelsstad, dienen als achter
grond voor een langdurig moeilijk ver
teld verhaal, waarbij het aankomt op
spieren en een scherp zwaard. Niets is
de makers te dol. Een Romeinse vrouw
wordt op het nippertje niet verbrand, de
held sterft duizend doden, er komt een
zeeslagje in voor en vooral: er vloeien
liters bloed. Verspilling, moet de
toeschouwer beamen, als hij het resultaat
ziet. Carthago brandt in ieder geval goed
af, zelfs het graniet slaan vlammen.
De Fransen hebben er twee goede ac
teurs Pierre Brasseur en Daniel Gelin
voor over gehad. Zij worden gelukkig
alleen kinematografisch onthalsd.
In het Monopoletheater 'draaien deze
week „De schaduw van de kat", 14 jr.
„Wraak van de barbaren", volw.
(Advertentie)
NGEL 114—116 - SCHIEDAM
TELEFOON 68871
nw en DespeeJd
Gerenommeerde
merken
tj0pR tot i®eentebestuur van Schiedam
a,tÜd steeds veel gedaan en
V(w 0rganls°K vee' voor de werkloozen.
fljgp Werkl<ineert ontwikkelingscursussen
<li2. .^erki,, Zen' vakcursussen voor jeug-
'°o>o doen ZCn en tl-acht ook het noo-
RcoV00r de tntellectueele werk-
kjj15,°Ozen zÜn zes intellectueele
van 'ebst u den Gemeentelijken wo-
e-. sepiaatst voor het Instellen
naar het aantal wo-
en het aantal gezins
woningen en dat werk gaat
KETHEL, 12 mei Voor de tweede
maal hielden de boeren- en tuinders
vrouwen hun jaarvergadering. De op
komst van de leden was zeer goed, ook
afgevaardigden van de LTB, KAV en
van de jongeren organisaties, gaven blijk
van hun belangstelling.
De geestelijk adviseur kwam wat la
ter op de avond.
Na de opening werden jaarverslag en
notulen voorgelezen. Bij de bestuursver
kiezing, werd de secretaresse mevrouw
Kester-Olsthoorn, die aftredend was,
bij acclamatie herkozen. Het ledental
was met drie dames vermeerderd. Onder
de leden werd een reis naar Banneux
verloor. De gelukkige winnares was me
vrouw C. Koster-Lansbergen.
De geestelijk Adviseur sprak een kort
woord over de bejaardenzorg. Ook de
voorzitter sprak enige waarderende woor
den tegen bestuur en leden van de zus
terorganisatie. Met een gezellig samen
zijn werd de avond gesloten.
AdverrenTl-
BOTERSTR
VOOR
VONDELLAAN 65 Tei.6863i
SCHIEDAM, 12 mei Dezer dagen is
in Maassluis gehuldigd de heer C. M.
Hillenaar, die op 2 januari samen met
de Schiedammer Dirk Christen het le
ven had gered van een 13-jarige jongen
uit Schiedam. Burgemeester W. J. van
Dijck uit Maassluis mocht zijn stadge
noot namens het Carnegie Heldenfonds
het diploma van dit fonds uitreiken.
Cor Hillenaar zei na de ontvangst van
het diploma: „Ik heb niet meer dan mijn
plicht gedaan, toch ben ik blij met dit
mooie gebaarDe Schiedammer Chris
ten was reeds vorige week namens het
Carnegie Heldenfonds onderscheiden.
SCHIEDAM, 12 mei Nu eens niet
op het voetbalveld hebben de voetbal
lers van Excelsior '20 het de scheids
rechters lastig gemaakt, maar deze
keer eens in de kantine. Tegen de Schie-
damse scheidsrechters hebben zij het
gisteravond opgenomen in de kennis van
de spelregels in zoverre deze verband
houden met voetbal. Ook is er een vu
rige strijd gestreden aan de klaverjasta
fels.
Het is duidelijk dat de scheidsrechters
beter thuis waren in het doolhof van de
spelregels dan de voetballers, hoewel het
verschil van zes punten alleen maar pleit
voor Excelsior. Het klaverjassen was voor
de voetballers. Ook hier was het een
gelijkopgaande strijd, die eindigde met
eindstand 33.553 tegen 33.551 in het voor
deel van Excelsior '20.
De individuele uitslag was: 1. Rorije
Bel 4270 punten; 2. MaagdenbergSa
bel 4169; 3. KoevermansVan Mierloo
4155; 4. Van der HoevenVan der Linde
4112; 5. OosterholtJanse 4077. De totaal
uitslag was dus 1—1.
De voorzitter van de Schiedamse
Scheidsrechters Vereniging, de heer L.
Schotting, heeft namens de arbiters de
vereniging Excelsior '20 dank gebracht
voor de prettige ontmoeting. De heer Fr.
Bakker, voorzitter van Excelsior, hoopte
op zijn beurt nog eens met de scheids
rechters een dergelijke ontmoeting te
hebben.
SCHIEDAM, 12 mei Excelsior '20
speelt morgen de belangrijke wedstrijd
tegen Schiebroek in Hillegersberg, aan
vang half drie. De opstelling luidt: Th.
Heesbeen, Th. Bierhuizen, K. v.d. Kemp,
T. v. Deventer, T. Vollebregt, K. Klein,
M. v.d. Ven, A. van Oers (aanv.), J. den
Brinker, A. van Dijk, A. van Buytenen.
Het tweede elftal van Excelsior '20
speelt om 12 uur thuis tegen DCV 3 en 't
derde speelt om half drie aan de Tiend-
weg tegen D.C..V 4.
D.H.S. (uit tegen GSV): Burger, v.
Leeuwen, Coll, Gouka, Degeling, Roe-
ters, Kapoen, Gudde, v. Muilwijk, J.
Roozen.
Martinit (uit tegen Nado Vooruitgang):
Den Uijl, A. v.d. Horst, A. Hol, J. Nijs,
G. Schrumpf, I. Broere, T. Costex,
H. Post, D. Hoogenboom, Franken, W.
Bos.
Demos (uit tegen Zuiderster): J. v.
Gelderen, F. Groenhorst, A. v.d. Berg,
H. Wahl, J. Roelfsema, J. Groenedijk,
A. v. Dooren, J. Florijn, J. Freij, W.
Veldt, F. de Nijs.
DRZ (uit tegen Dirksland): H. Zonne
veld, G. v. Os, J. Ouwens, G. Krabben
dam, N. Kolmeyer, M. Rissema. J. Mo
lendijk, W. van Meeteren, J. Wigmans,
J. Altorf, G. Ouwens.
Schiedam (thuis tegen Noorderkwar
tier): Van Triet, C. Jansen, Mostert,
Van der Lubben, Van Huet, de Bruin,
Dijksman, H. Buijs, de Poter. Oosthoek,
Van Zanten.
Ursus (thuis tegen The Rising Hope):
J. Kuiters, J. v.d. Pol, C. v. Schijndel,
J. van Veen, H. Verwey, J. de Wolff
J. v. Strien, G. Bergkotte, M. v. Kam
pen, M. Huigen, K. Mulder.
SVDPW (tegen Nieuwenhoorn): F. v.
Hattem, L. v. Dijk, J. Krijgsman, C.
v.d. Vlist, W. v. Dalen, J. Wessels, L.
van Schie, A. v.d. Vlist. C. van Gerven,
I. v.d. Tuin, F. de Vos.
Wilton-Fijenoord (uit tegen Nestoro):
Van Noortwijk, Dijkshoorn, Van Zwam,
Schrumpf, J. Maagdenberg, Van Unen,
H. v.d. Reyken, De Winter, Groenhey-
de, v.d. Zöuwen, S. v.d. Reyken.
Schiedamse Boys (uit tegen Activitas):
B. v.d. Berg, L. van Pelt, K. Jongeneel,
K. Liekediek, L. Sebel, W. Poulus, F.
Bonefaas, A. Bockum, P. Feyen, J. Bon
te.
DELFT, 12 mei De bouw van 27 flats
voor bejaarden op een terrein aan de Nas-
saulaan tussen de Colignystraat en de
Amalia van Soliusstraat ligt in het ver
schiet. De flats zullen gebouwd worden
boven een benzinestation. Het schetsplan
heeft de goedkeuring van het rijk gekre
gen en wordt nu verder uitgewerkt. De
flats worden gebouwd ten behoeve van de
Delftse Katholieke Stichting voor Bejaar
denzorg. Deze Stichting heeft ook grond
voor de bouw van bejaardenwoningen
aangevraagd in de nieuwe uitbreidings
plannen Voorhof II en Buitenhof.
SCHIEDAM, 12 mei B. J. Elsma,
de nieuwe bedrijfsleider van Bad Groen
oord, is zijn taak vol enthousiasme be
gonnen. Hij verwacht er ook veel van,
want anders had hij zijn baan in Assen
niet vaarwel gezegd. B. J. Elsma is
een man met ervaring in de wereld van
de zwembaden. Voordat de nieuwe be
heerder van Groenoord naar Schiedam
kwam, was hij negen jaar werkzaam in
een openluchtbad „De Wilg" in de
Drentse hoofdstad. Daarvoor werkte hij
in vele plaatsen ais b.v. Groningen .In
deze plaats is hij opgeklommen van leer
ling-badmeester tot badmeester en tot
chef-badmeester. In andere plaatsen is
hij bedrijfsleider geweest.
Zijn liefhebberij voor de zwemsport
V V
BEHEERDER ELSMA
van Assen naar Schiedam
Advertentie)
pj. (Advertentie)
t
fgang
D A M g
0STï)Ek E O N 6 6 15 2
N1n<3 NR. 5 90 9 43
°'l5 ?.,VSrTEST1E
24855
h'
Per
S
B« contract
Sé??, Re?NfEN MEDEDELINGEN
If
A M p
Bij contract
1 O E N E N
X Per m.m.
tL®" Ultve,;°rde" worden afge-
vn^,-er? overeenkomstig
het Advertentie-
41?'®° Per w,N E M E N T E N
2.65
week.
per maand
Veertien graden was het water van
morgen om half zeven in Bad Goenoord.
Dat heeft niet kunnen verhinderen dat
voor zeven uur nog 204 zwemmers en
zwemsters (185 abonnementen en 19 kaar
ten in de losse verkoop) een koele en
koene duik namen. Al ver voor half ze
ven verdrongen de „beren" maar ook de
jeugd zich voor de hekken. Het ging er
om, wie als eerste het water zou berei
ken. In een minimum van tijd waren
twee jongens omgekleed, waarvoor zij als
beloning de primeur hadden. De badlei-
ding heeft nog een wedloop georgani
seerd, waaraan allen, zowel de „beren"
als de jeugd, deelnamen. Na een half uur
begon er een stormloop op de hete koffie
van de heer Rinus v. d. Most, die al even
zeer als water aftrek vond.
SCHIEDAM, 12 mei Na de geslaag
de bandrecorderavond van de laatste bij
eenkomst komt er morgen bij de r. k. In
stuif „Jong Schiedam" een trio op be
zoek. Het D.D.B.-trio treedt vanaf 8 uur
op in het Wijkcentrum in Nieuwland.
SCHIEDAM Te bevragen aan het
Hoofdbureau van Politie te Schiedam tus
sen 9.0012.30 en 2.006.00 uur: wit
kinderschoentje.
Te bevragen bij de vinders: brom
fietstas met gereedschap, Zelenberg,
Schiedamseweg 231, Kethel; doos met
chocolade, Van Hees, Nw. Mathenesser-
straat 100a; hondeketting, Tieleman, B.
K. Laan 255a; 2. contactsleuteltjes, Schil-
peroord, P. K. O. Laan 151a; zonnebril,
Metaal, Dwarsstraat 24; ring met sleu
tels, De Boef, Van Smaleveldtstraat 25a;
ring met sleutels, P. v. Kersen, B.K.
Laan 247a; Kinderbril, Café Ritman,
Broersvest 3; zwarte dameshandschoen
(L), Klaassen, Huysmanstraat 14c; wit
te sjaal met clips, Kooiman, St. Lidui-
nastraat 69; zijden sjaal, Bom, Burg.
Honnerlage Gretelaan 111: herenpolshor
loge, Slagmolen. Numansdorpsestraat 19
dameshorloge. Van Yperen, Schiedam
seweg 242a; Rotterdam: mandie met in
houd, De Groot, Hoovkade 4; blauwe
autostep. Hagestein, Van Hogendnrp-
straat 29: rode autostep, Velfink, Mgr.
Nolenslaan 506; bruin-witte jachthond.
Dierenasiel, St. Anna Zusterstraat 33b
Jaarlijkse intentie:
Dieper besef van Christus' tegenwoordigheid in de H. Eucharistie.
Vertrektijden: St. Liduinakerk 6.15 uur, H. Mis 7.00 uur; H. Hartkerk
5.45 uur, H. Mis 6.45 uur; Kerk H. Joh. de Doper 6.45 uur, H. Mis 7.30 uur;
Rozenkranskerk 6.45 uur, H. Mis 7.30 uur; Bijkerk H. Joh. de Doper 6.15'
uur, H. Mis 7.30 uur (in de Havenkerk); Kerk O. L. Vr. Visitatie 7.25 uur
(vertrek kruispunt Rembrandtlaan—Vlaardingerdijk), H. Mis 8.15 uur;
St. Martinuskerk 6.00 uur, H. Mis 7.30 uur.
Was de school de bron van cultuur
voor jong Schiedam, voor de ouderen
waren er het Departement van het Nut
en verschillende andere verenigingen
schrijft dr. Schmitz. Het Nut organiseer
de 's winters „voorlezingen" Haver-
schmidt (Piet Paaltjens) sprak er eens
over Lincoln maar veel succes had
den deze niet. Er werd vrij laat, in 1860
mee begonnen, maar het enthousiasme
bekoelde spoedig; in 1870 was er weinig
of geen belangstelling meer. Het is mo
gelijk dat ook arbeiders onder de toehoor
ders waren, maar dr. Schmitz heeft
hierover geen gegevens kunnen vinden.
De andere verenigingen waren in ie
der geval, zo schrijft dr. Schmitz gere
serveerd voor de „Heeren", zo niet met
opzet dan toch door het standsbesef van
die dagen- en om financiële redenen. Dat
gold natuurlijk voor de sociëteiten „De
Vriendschap" en „Aurora" die overigens
meer de gezelligheid dan de cultuur ge
diend zullen hebben, neemt dr. Schmitz
aan. Dit laatste kan ook gezegd wor
den van de Officierensociëteit, die aan
vankelijk alleen bestemd was voor de of
ficieren en onder-officieren van de schut
terij, maar waaraan in 1876 twee afde
lingen voor buitengewone leden werden
toegevoegd, n.l. „Muziekuitvoeringen"
en „Tuin", die al gauw resp. 699 en 624
leden telden.
In de Tuin werden zomeravondcon
certen gegeven in de openlucht, of bij
slecht weer in de zaal, waar wel eens
tentoonstellingen werden gehouden.
Er was een onderwijzersvereniging en
er bestonden twee natuurkundige vereni
gingen.
Voor actieve cultuurbeoefening kon
men terecht in de toneel- en zangvereni
gingen. Omstreeks 1860 was er een re
derijkerskamer, die oorspronkelijk „Tol
lens" heette maar na een fikse ruzie her
doopt werd in „Eendracht". „Eendracht"
voerde als kenspreuk „Wij streven naar
volmaking" en toonde dat onder meer
aan met de opvoering van „Sigismundus
Prins van Polen, of het leven is een
droom" gewijzigd treurspel in vier be
drijven. Ongetwijfeld een melodramati
sche draak. Ook werd een Nederlands
stuk „Joan Woutersz", geschreven door
het erelid H. J. Schimmel, opgevoerd.
In later jaren volgden meer toneel
clubs in Schiedam: Harmonie en Othel
lo in de jaren zeventig, daarna Thalia,
Mozart en Oefening Baart Kunst en in
de jaren tachtig. De tstukken die ze o.a.
speelden waren Jeanne de Vrouw van
den Diamantslijper, Jeanne, de Gevloek
te of de Dochter van den Galeislaaf en
John de Bedelaar, volkstoneel in liefst
negen bedrijven.
In 1887 voerde „Mozart" een vrij
actueel stuk op over de Frans-Duitse
oorlog van 1870 en daarop aansluitend
een blijspel „Een socialist in den val,
of Eigen belang gaat boven alles. Blij
spel met zang in één bedrijf". Er stond
bij: Het stuk speelt heden ten dage
in Amsterdam. Er was (ook toen al)
een bal na. En dat alles kostte 0,49
„voor Heer met Dame, elke Dame meer
25 cents". Die toegangsprijs had onge
twijfeld tot gevolg, dat de arbeidende
klasse naar de socialist in de val niet
kwam kijken. Vooral de meer gegoe
de middenstand zal bij dit soort uitvoe
ringen aanwezig geweest zijn; de up
per ten ging waarschijnlijk ook toen
ai zo schrijft dr. Schmitz naar
Rotterdam, waar omstreeks 1890 het
toneel tot grote bloei kwam.
Naast de toneelverenigingen waren er
de zangverenigingen. Een van de belang
rijkste was Euterpe, dat in 1852 was op
gericht. Het bracht Haydn's Schöpfung en
bij het 25-jarig bestaan Elias van Men
delsohn. In 1867 werd Orpheus opge
richt. Verder waren er de katholieke
kerkkoren van de St. Jan en de Franke-
landse kerk en het gereformeerde „Over
eenstemming". Het muziekkorps van de
schutterij was het belangrijkste in de
stad; het speelde bij alle feestelijkhe
den. Kapelmeester W. H. Kühne van
de schutterij leidde ook het harmoniege
zelschap Apollo, dat op nationale feest
dagen veel concerteerde.
Op 't gebied der arbeidersorganisa
ties in deze tijd bestond in de tweede
helft van de vorige eeuw niets van be
tekenis. Er was een schildersvereniging,
Voorzorg en de typografenvereniging
Adelphismus, welke laatste helemaal aan
het handje liep van de patroons, voor
wie een enigszins serviele onderdanig
heid bestond, zo schrijft dr. Schmitz.
Timmerlieden hadden een organisatie
om elkaar te helpen bij ziekte. In 1870
mislukte een poging om een verbruiks
coöperatie te stichten en oproepen uit
1872 aan bakkersgezellen, knechts, huur
koetsiers en brandersknechten om een
verbetering van hun positie te bespre
ken liepen op niets uit, omdat men geen
zaal kon krijgen. Daarna werd in de
tweede eeuwhelft nooit meer iets gepro
beerd.
Wel zijn er in 1854 opstootjes geweest,
waarbij men bij de bakkers de ruiten
had ingegooid. Infanteristen uit Delft
moesten de politiemacht en de schutterij
helpen. Ook kwamen er artilleristen uit
Leiden. Het kwam tot vechtpartijen,
waarbij een paard der artilleristen sneu
velde. Later kwamen meer versterkin
gen om de relletjes tegen te gaan. Slechts
vier van de gearresteerde opstandigen
kregen gevangenisstraf. Dr. Schmitz ziet
deze wanordelijkheden in de lange reeks
van hongerrelletjes, die in Nederland in
deze tijd plaats hadden. Burgemeester
Knappert kreeg de goedkeuring voor zijn
maatregelen van de minister van binnen
landse zaken en later een ridderorde.
Een donderslag bij heldere hemel noemt
dr. Schmitz de opstand van 1854.
Pas in 1894 brak de eerste echte sta
king uit, n.l. bij het enige grootbedrijf
ter stede: de kaarsenfabriek Apollo. Het
was ook pas sindsdien dat de arbeiders
beweging opkwam in Schiedam. Oorzaak
van deze late activiteit was het feit, dat
het kleinbedrijf in Schiedam overheer
send was. Uit B. Kedde's studie over
de opkomst van de arbeidersbeweging in
Schiedam blijkt, dat omstreeks 1900 het
socialisme in Schiedam nog nauwelijks
voet aan de grond gekregen had en dat
invloed van de kerken nog zeer ver reik
te.
Dr. Schmitz acht de veronderstelling
gewettigd, dat er onder de Schiedamse
arbeiders weinig ondernemingszin be
stond, dat zij weinig kritisch, wel lijd
zaam en niet spoedig geprikkeld waren.
De sfeer van verval en ondergang, die
Schiedam omstreeks 1890 zozeer ken
merkte was weinig geschikt om daarin
verandering te brengen, zo meent dr.
Schmitz.
heeft B. J. Elsma eigenlijk opgebouwd
vanuit een failliete zaak. Hij heeft na
melijk eerst op kantoor gezeten, maar
deze zaak ging over de kop. Omdat Elsma
belang stelde in alles wat te maken had
met zwembaden en -water pluisde hij
de kranten daarop uit. Zo stuitte hij ook
op een advertentie, waarin een leer
ling-badmeester gevraagd werd. Daar is
Elsma toen op afgegaan en met succes.
Dat alles is nu 25 jaar geleden. Een
jubileum dus. „Inderdaad. Mijn zilve
ren loopbaan „in het water" heb ik op
23 januari van dit jaar gevierd. In alle
stilte, want het is niets bijzonders" ver
telt hij. In die kwart eeuw heeft de heer
Elsma verschillende diploma's gehaald.
Het diploma zweminstructeur op de eer
ste plaats, verschillende vaardigheidsdi
ploma's maar ook getuigschriften voor
boekhouden, sociale verzekeringen e. d.
„Dat was voor bezigheden in de winter"
zegt hij. „Want vroeger moesten wij er in
de wintermaanden wat bij doen. Ik deed
toen administratieve werkzaamheden,
Dat komt mij nu goed te pas" zegt de heer
Elsma.
Hoewel de heer B. J. Elsma ook zwem
mers en zwemsters mag trainen, zal hij
dat dit seizoen zeker niet doen. Daar
heeft hij het nu nog te druk voor, omdat
hij nog moet wennen, zo zegt hij zelf Maar
ik geloof niet dat ik ook in volgende jaren
ga trainen. Ik ben van mening dat dan het
een of het ander eronder moet lijden. En
mijn werk gaat voor" zegt de man. die
voor zijn drukke dagtaak zonnig weer
nodig heeft als geen ander.
In en rondom het bad Groenoord,
dat vanmorgen Is geopend, is dit jaar
niet veel veranderd. Bij de douches
zijn tegels gekomen. Vorig jaar lagen
daar nog z.g. flagstones, een steen
soort die is opgebouwd uit verschillen
de lagen. Deze grondbedekking brok
kelt echter te veel af en is daardoor
de oorzaak van wondjes aan de voe
ten. Dit bezwaar heeft men nu dus
ondervangen door tegels neer te leg
gen .Voorts hebben de kleedkamers
en andere ruimten een verfje gehad,
en ook de beplanting is wat aange
vuld. maar daarbij is het dan ook ge
bleven.
„J™ "oord-westen van Bad Groenoord
rPr, (keZej ma n wel gewerkt aan
ttf w1Dg ,Van het bad' maar daar
zal vóór het volgend jaar niets van ko-
men.
Het stuk grond, waar nu ijverig drag
lines hun werk doen, beslaat 2100 vierkan.
te meter. De sloot, die de afscheiding
tusse" bad en rijweg, moet enige
meters opschuiven. De struiken laat mén
voorlopig nog staan, zodat de baders
niet op de uitbreiding kunnen komen.
Dat mag eerst als de beplanting aan
beide zijden van de nieuwe sloot aange
bracht en volgroeid is. Het is duidelijk
dat daar ongeveer een jaar mee gemoeid
zal zijn. In die tussentijd kan ook het
gras tussen de oude en de nieuwe sloot
groeien en vaste wortel krijgen. Het nieu
we stuk grond moet ook opgehoogd wor
den om het aan het bestaande gedeelte te
doen aansluiten.
ZATERDAG
Musis Sacrum: Alberdingk Thijm- To
neeluitvoering „De voetbalpool", e' uur.
Arcade: E H.B.O.: Grote florida-show
o.l.v. Kees Nouens, 8 uur.
Wijkcentrum: Gerepatrieerden: Con
tactavond, 8 uur.
Irene: Chr. Film Actie: FUm Het
houten paard", 8 uur.
ZONDAG:
Wijkcentrum: R.K. Instuif: Het DDB-
trio, 8 uur.
in vlammen
en 8.15 uur;
FILMS
Passagetheater: Carthago
(KFC 14 jaar), dagelijks 2
zaterdag en zondag 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.'
Donderdagavond geen voorstelling.
Monopoletheater: De schaduw van de
kat (KFC 14 jaar), dagelijks 2 uur, zon
dag 2 en 4 uur. De wraak der Barbaren
(KFC volw.), dagelijks 7 en 9.15 uur.
APOTHEKEKSDIENST
Apotheek 't Gouden Hert, St.-Liduina-
straat 58a, tel. 68364.
STEDELIJK MUSEUM
Nederlandse opgravingen in Egypte tol
25 juni. Werken van de groep Mart tot
12 juni. Werkten van Start, 10 tot 12 juni.
L)agelijK.& geopend van lu lot 5 uur, des'
undags van 12 tot 5 uur.
KLACHTEN BEZORGING
Vooi machten over de bezorging kan
men zich tussen 7 en 8 uur wenden tot
W van Kutten, Westlrankenlandsestraat
104. telefoon Ö577J».
K-K, OPENBARE LEESZAAL
EN BIBLIOTHEEK
De openingstijden van de centrale en
filialen van de r.-k. openbare leeszaal en
bibliotheek ,SL-Liduma' zijn.
maanaag t~y Uur; dinsdag
10—12, 4—5.30, 1—y uur; woensdag 2—5.30,
iZLn^ donderüag 10-12 uur: vrijdag
4—5.30, 7—9 uur; zaterdag 10—12 en 2—5
Kinderuitlening: dinsdag 2—4 uun
woensdag 45. ö.3b—8 uur; zaterdag l—
i 30 uur
maandag
woensdag
t—0.30,
vrijdag
1—0
4—3
uur;
uur;
1—3 uur;
'2—5.30 en
uur.
Kinaerleeszaal;
dinsdag 45 uur;
rildag 4b JUi
Singel; maandag
woensdag Iu Uur
'—3 uut.
Nieuwland: woensoag 4.305.30 en 7—
9 ulu Vrijdag 1—V uui
Schiedam-Zulo: dinsdag 3.300 uur;
wuensdag 45.30 en vrijdag 1—8 uur.
Ketbel: dinsdag 25.30 uur.
MEDISCHE ZONDAGSDIENST
De medische zondagsdienst wordt waar
genomen door dr. W. H. F. Meijer, Swam-
merdamsingel 43, tel. 69696; dr. F. Jun-
gerius, Jac. Catslaan 8, tel. 68004; en dr.
L. H. Geerdes, Veenlantstraat 2, tel. 68357.
De wijk verplegingsdienst van het Wit-
Gele Kruis wordt waargenomen door zr.
De Bruin, Burg. van Haarenlaan 863, tel.
65255.
Het kraamcentrum wordt waargenomen
door zr. Van Kan, Swammerdamsingel 65
tel. 68286.
Deze diensten duren tot en met zondag
avond 12 uur.
