erkent dat
Spaanse kerk
arbeiders mogen
Waar alleen wanneer alle
Andere middelen faalden
staken
s
a,
ffS' Sr Tl"
I
W
m
Missiologisch congres in Lvon
Meer samenwerking
missie-actie hoogst gewenst
Verhouding Pauselijke Missiewerken
en missionerende congregaties
ONDANKS VERBOD IN DE GRONDWET
Oems
wanbeleid
Khroesjtsjev in
Bulgarije
CHEFAROX
Gloeiend heet
hangijzer
ronmpk,
NIEUW-ENGELAND
Protest president
van Philippijnen
Khroesjtsjev en
Kennedy nog niet
samen op de TV
Parochianen van Joppe herstelden hun kerk
Orgelfeestweek in Eys
Koolzaad-bloei
Plichten
TFee?- Amerikaanse
kernproef
Walvis met poten
Maagklachten?
A. A. van Sandick
overleden
P resident-directeur
'I ronweft^ hemden
Voorlopig niet naar VS
Bartje voor Madurodam
Het
nieuwe dagblad
DINSDAG 15 MEI 1962
PAGINA 7
Bids 7 april woeden in de
Noordspaanse provincie As-
e urië felle arbeidsconflicten,
9nde0t °P Heden ook een aantal
Van .Provincies, met inbegrip
h®bbp'"^"Spanje, in hun macht
Politj *1 SeHregen. Kringen van
0tldani waarnemers noemen het,
sitep omvanS en He inten-
Poiiti I?n inonsiahingen van
ep6 stahingen is geen sprake
0}^ n onoplosbaar raadsel, waar
bij ?eneralissimo Franco op 5
a^<onHiging van een drie
cjQ durende noodtoestand
r, Hrovincies Asturië, Vizcaya
All,
vapl°ïf opmaak, met vermelding
Hes t desbetreffende wetten,
dat pe..^roter 's Het raadsel, om-
dipejY!'anco in de loop der jaren
^idtj fre malen van het dwang-
br^j/3 Van de noodtoestand ge-
hij e Heeft gemaakt, zonder dat
Le een verklaring over uitgaf.
O -
Je u^Hzcua bekend liet maken.
anten brachten het bericht
h.
eden
mocht er bij die gelegen-
ten, ^een woord over publice-
aaLte
LacKter -Welijk tot wanhoop ge-
liek, °or zijn eigenzinnige poli-
Juni
ï!at Laos
ESilandsi
^°Niek
d
aW i
Hi,
0t)e
vji9aa d
ki^^ika
ji4gn olndotnmuriistiscl'e
üücii vcMi iiici
Hir'tr,
'nnt
7al Bo menah Boe" 0em- Maar
Stellingname
Geoorloofd wapen
IN 3 MAANDEN STEEG HET VERMOGEN
MEER DAN IN GEHEEL 1961
Vraagt ons kwartaalbericht!
DE NEDERLANDSCHE FONDSEN MIJ."NEFO" N.V.
Herengracht 436, Amsterdam (C.)
N.H.M.
Nieuw Engeland
Onze onovertroffen Iron-
weft hemden, die ver
vaardigd zijn van fijne
poplin, blijven de aan
genaamste dracht. In
effen wit en lichtgrijs en
in streepdessins
van 18*Mto?42M
AMSTERDAM
ROTTERDAM
WÉÊÊÊMM-
<Üi
'Wn een correspondent)
.Br,
men de onderling tegen-
ClrculP, Seruchten, de vloedgolf van
Kanuit h schotschriften en de
r'ehtP buitenland doorsijpelende
>rch ?n °'ider één noemer, dan
biet a],enminste duidelijk, dat het
0hrpst ®en gaat om de losgebarsten
van de arbeidersktlasse, maar
iQf,
Rer
bO
fins B
inn
aan
oen
het
Oem, die sinds eind
hoofd staat van de re-
Vw*, ya.n Laos, is zelf mede verant-
>r de re
?'jn land. Zijn beleid is de
i c'en
in
voor de recente moeilijk
en
hij
lijd
I niet erg gelukkig geweest,
- 7"'in Ameirkaanse vrien-
Vv®PellS|.Y'r geleden werd in Laos een
®efing gS^a"d gesloten tussen de re-
j'sche °en Oem en de communis-
ao. y"s'andige beweging, de Patbet
?ver eivoIgens werd een akkoord
entlej°S Hereikt in bet gesprek van
'b e" Khroesjtsjev in Wenen
tfn (1^! jHöl. De Grote Twee beslo-
onafhankelijk en neu-
'h een 'n°bst zijn. Daarna ontstond
V°0r jC°n erentie te Genève, bet plan
bOaln,
ti
vorming
van een Laotiaanse
Hearing, onder de neutralis-
ahine(. r'ns .Soevanna Foema. In dit
COrbhiunZOU 1 °°k Hoen Oem en de
^V°*tlen 1)sHscbe prins Soevannoevong
Mgar YpSenomen.
^Öahtje e 0nderbandelingen over de
5 Vah B Jn '"tussen afgestuit op de
°en Oem, dat leden van zijn
regering de porte
feuilles van defensie
en binnenlandse
zaken (politie) zou
den krijgen in de
nieuwe neutrale re
gering. In Genève
afgesproken dat deze de-
met bet premierschap,
wüs i
firie
'b S
On
e'iten,
\h val|%anna Foema ten deel ZOU
1 6 et'cr> liet Boen Oem, tegen
Niaan T ,advies' Nam Tba, een
tr, ®r®hs Werk dichtbij de Chine-
f a v0q Prslerken. Zoals Washing-
vn?e' door'j1 rl00"' werH Heze maat-
rj^btig "e Patbet Lao als een pro-
k v'el vevaLen vorige week maan-
J
tjg'lc,ea, 1 ha in communistische
L >VVan*„ ,'o Was een schending van
w ®r, bjf "'stand, maar Boen Oem
1 wijze van spreken, om ge-
Z0ll 17'nn'ge houding van Boen
hi i°ver H0? verklaarbaar zijn, als
.Hesck-'i „eIiife slerke strijdkrachten
Maar zijn leger is bij-
t)jj_er'kaa11i' a' beschikt bet over
I nia*er'eel er. al wordt bet
C °or Amerikaanse militaire
>h n Araer-T
ka °en n nen geven geen steun
J^IHaaosg °m u'^ sjunpatbie voor de
<eV°lkio„Premiar' maar omdat zij
si..„
overbeer
r|t zij verdere communis-
il'aanse °m uit sympathie voor de
o|kinJ?mi,er' maar omdat zij
ui' vUor Van Laos willen bescber-
0ral inPjns'e ,'n Zuid-Oost Azië
♦Vm ij-j I «-luiu-vyuai i \/uc
Har,e'1 voQiie ricHting Zuid-Vietnam)
l°s w "bkoinpr. 7-.- i. i i i
Bet,
fbet p °"len- Zij hebben bet in
'vt kl^t err,°a'S z'! indertijd in Korea
f'ok "''eh, a's Boen Oem niet
LJ ttiui
\w van cn^enomen waren met het
ashin y"gman Rhee.
n0g Seefl de hoop niet op,
ka„ °Pn jUf'itie-regering ge-
let fe„. n°rden, ter vervanging
p.g!rne van Urv..._
er
nj!' L>em zelf eerst tot be-
n°eten k
dat ditmaal ook een gevaarlijke con
flictstof tussen de regering en de
syndicaten is ontstaan. De traditio
nele saamhorigheid van staat en
vakbonden dreigt uit elkaar te sprin
gen. Hierop wijzen ook innerlijke
tegenstellingen binnen de syndicaten,
die op het laatste syndicaatscongres
door dwang van bovenaf wel voor
lopig gesust werden, maar niet
overeenkomstig de wensen van be
paalde groepen, die op reorganisatie
aandringen,
n deze verwarde en nauwelijks over
zichtelijke situatie heeft nu ook de
Spaanse kerk, door de publikatie
van het artikel Arbeidsconflicten"
in het kerkelijke blad .Ecclesia" een
duit in het zakje gedaan.
Reeds eerder was het een publiek
geheim, dat militante personen van
de kerkelijke arbeidsorganisaties
(niet te verwarren met de door de
regering gecontroleerde syndicaten),
zij het op eigen verantwoordelijkheid,
aan de huidige staking deelnemen.
De leiders van deze kerkelijke orga
nisaties legden er in verband hier
mee de nadruk op, dat zij daarvoor
geen instrukties hadden uitgegeven,
maar dat zij de medewerking van
hun leden evenmin hadden afge
keurd.
Met het hierboven genoemde artikel
wenst de kerk blijkbaar de grenzen
vast te stellen, waarbinnen zij, als
hoedster van de christelijke sociale
beginselen, bewust medeverantwoor
delijkheid voor het uitvechten van be
paalde sociale conflicten kan aanvaar
den. De Kerk, zo heet het hier, voelt
zich verplicht stelling te nemen ten
opzichte van gebeurtenissen, die in de
openbaarheid zijn gekomen, en uit de
oorzaak ervan een „doctrinaire oriën
tering" af te leiden.
Met deze „oriëntering" grijpt de
Spaanse kerk voor de eerste maal het
hete ijzer van het stakingsrecht vast,
waar men tot nu toe altijd voorzichtig
omheen heeft gelopen. Het stakings
recht is de Spaanse arbeider in de
grondwet en de arbeidswetgeving ont
zegd en stakingen worden derhalve ge
ïnterpreteerd en beschouwd als uitin
gen van rebellie tegen de staat. Vol
gens het Spaanse sociale denken is het
syndicale systeem, dat werknemers en
werkgevers" omvat, een afdoend en
handelbaar instrument om arbeidscon
flicten op te lossen. Staken, zo ver
kondigen de verdedigers van dit sys
teem, heeft bijgevolg geen enkele zin
meer.
Tolgens de opvatting^van de Spaan
se kerk, zoals zij die in ge
noemd artikel tot uitdrukking
brengt, lijkt het er op dat in
Spanje de reden tot en de zin van een
staking geenszins zijn weggenomen.
Zoals in bepaalde omstandigheden oor
logen tussen de volkeren geoorloofd en
gerechtvaardigd zijn, zo is ook bij
binnenlandse sociale conflicten het ge
bruik van geweld als laatste middel
gerechtvaardigd, indien namelijk „de
rechtvaardigheid met voeten wordt ge
treden". Een uiterste noodsituatie is en
blijft aanleiding om door &e gerecht
vaardigde „anomalie van de staking"
datgene te bereiken, wat door de „niet
gerechtvaardigde anomalie van mis
bruik en onrecht" aan de arbeiders
wordt onthouden.
Het natuurrecht en de christelijke
ethiek, zo heet het verder, hebben door
alle tijden heen het neerleggen van het
werk beschouwd als een geoorloofd
wapen in «Ie ocii le strijd, wanneer
tenminste alle mogelijkheden om langs
de normale weg van onderhandelingen
een rechtvaardigen oplossing te berei
ken zijn uitgeput. Hierbij moet worden
vooropgesteld, dat het algemeen be
lang geen onherstelbare schade lijdt.
Het artikel vervolgt, dat de overheid,
in de naam van een goed begrepen
publiek belang en met het oog op
zaken van een hogere orde, een staking
op een bepaald moment onwettig kan
verklaren. Een dergelijke ingreep in
een recht, dat wordt erkend door de
katholieke leer en door de meerder
heid van alle niet-marxistische wet
gevingen, is echter alleen dan geoor
loofd. wanneer nationale belangen van
de allerhoogste orde het doel van de
staking van secundaire betekenis ma
ken of wanneer hierdoor grotere kwa
den worden voorkomen dan die, welke
de staking uit de weg wil ruimen.
anneer nu de staat naar dit
middel grijpt, worden de plich
ten van alle maatschappelijke
sectoren, die deelnemen aan het
arbeidsproces, des te groter. De in
dustrieën moeten, wanneer de staat en
de wet niet toestaan dat de arbeiders
zichzelf helpen, in verhoogde mate de
sociale rechtvaardigheid beoefenen. De
staat van haar kant moet zorgen voor
een grondige en snelle vernietiging van
economische en sociale kwalen en moet
ook door een sociale wetgeving ver
hinderen, dat de massa's het recht in
eigen hand nemen. En tenslotte moet
de staat erop toezien, dat de syndica
ten hun doelstelling en hun opdracht
ook werkelijk ten uitvoer brengen,
waaraan noodzakelijkerwijs vooraf
gaat, dat zij het vertrouwen van hun
leden winnen door betrouwbaarheid,
onafhankelijkheid en een zuivere sfeer
van dienstbaarheid aan de arbeiders
klasse.
Met deze uiteenzettingen, die met
Spaanse ogen gelezen moeten worden,
plaatst het tijdschrift „Ecclesia" zich
onder het beschermende gezag van de
kardinaal-primaat van Spanje en niet
achter de doctrine, die ligt verankerd
in constitutie en wetgeving. Dit is een
stap die, in zijn betekenis voor de on
derlinge verhouding van kerk en staat
1 in Spanje, nauwelijks kan worden over
schat.
(Advertentie)
SOFIA, 15 mei, (Reuter) Duizenden
Bulgaren hebben de Russische minister
president Khroesjtsjev, toegejuicht toen
deze gisteren met zijn echtgenote en
een aantal medewerkers in Sofia was
aangekomen voor een bezoek van on
geveer zes dagen. Reeds in de vroege
ochtenduren stelden Bulgaren zich op
langs de tien kilometer lange weg tus
sen het vliegveld en de stad.
De leider van de Bulgaarse commu
nistische partij, Zjivkov, en de Bulgaar
se minister-president, Jcegov, begroet
ten hun Russische gasten toen dezen op
het vliegveld uit hun vliegtuig stapten.
Verder viel de Russische regeringschef
saluutschoten ten deel. Onder de reisge
noten van Khroesjtsjev zijn de minister
van buitenlandse zaken, G.-omyko en
een secretaris van het Centrale Comité
van de communistische partjj van de
Sovjet-Unie, Ponomarev.
In diplomatieke kringen neemt men
aan dat Khroesjtsjev zich zal bezigliou-
den met moeilijkheden waarvoor Bulga
rije zich gesteld ziet. De Russische pre
mier zal er misschien hij de Bulgaren
op aandringen liun vijandige houding
jegens Joegoslavië op te geven.
WASHINGTON, 15 mei (AFP) In
de nabpheid van het Christmas Island,
111 de Stille Oceaan, hebben de Amerika
nen maandag weer een kernproef in de
atmosfeer genomen. De bom werd uit
een vliegtuig geworpen en was van de
middenklasse tussen 20.000 en een
miljoen t.n.t.
MOSKOU, 15 mei (U.P.I.) Volgens
radio-Moskou hebben Russische pissers
een walvis gedood, die twee poten had.
Volgens het Russische bericht „geeft de
ontdekking voedsel aan het vermoeden,
dat de walvis eens een landdier is ge
weest". De walvis werd gevangen door
vissers uit Wladiwostok nabij de Koeril-
len-groep. De walvis had twee extremi
teiten of benen, niet ver van de staart.
Een onderzoek met X-stralen heeft uit
gewezen, dat in deze extremiteiten on
ontwikkelde dijbenen voorkwamen.
(Advertentie)
(Advertentie)
Vormt een genezende laag op de maagwand
AMSTERDAM, 15 mei Te Amster
dam is gisteren overleden de heer
A. A. van Sandick. president directeur
van de Nederlandsche Handel Maat
schappij.
De heer Van Sandick is geboren te
Amsterdam op 21 oktober 1898. Na het
lyceum doorlopen te hebben is hij adel
borst geweest b\j de Koninklijke Ma
rine. Van 1917 tot 1925 was de heer
Van Sandick werkzaam bp R. Mees en
Zn. Ie Rotterdam, van 1925 tot 1929
was hij chef bij de Javascbe Bank te
Amsterdam, van 1929 tot 1942 secretaris
van de Robaver te Rotterdam en sinds
1946 was hij als directeur, later als
president-directeur verbonden aan de
Nederlandsche Handel Maatschappij.
Voorts was dc lieer Van Sandick
commissaris van diverse maatschappij
en. In de jaren 1929-1945 was hij schrij
ver van de financiële kroniek in de
Economist, in 1945 verscheen van zijn
hand: „Herstel der Maatschappij". De
overledene heeft zich ook op politiek
terrein bewogen. Van juli 1950 tot sep
tember 1958 had de heer Van Sandick
zitting in de Amsterdamse gemeente
raad.
«omen.
(Van onze missiologische medewerker)
LYON, 13 mei Zelfs de capaci
teit van de enorme congreszaal schoot
te kort, omdat ruim 250 pelgrimerende,
Italiaanse leden van de Katholieke Ac
tie Lyon als pleisterplaats hadden ge
kozen om even iets mee te nemen van
het congres „Nieuwe tijden, nieuwe
missionering". Naast de 1500 zitplaat
sen moesten zij zich tevreden stellen
met de looppaden. Voor bedevaartgan
gers was dit uiteraard geen bezwaar.
De aartsbisschop van Toulouse, mgr.
Garrone, hield een heldere en funda
mentele inleiding over het bisdom en
de missionering. Vals is, aldus mgr.
Garrone, „de voorstelling van het bis
dom als een federatie van parochies.
Zo beschouwd is missionering iets ex
tra's, het werk van specialisten, dat
helemaal buiten het leven van een dio
cesane gemeenschap valt. Missionering
zou dan hoogstens terugvallen op het
bestuurscentrum Rome, zonder levende
verbindingen met de rest van de ge
vestigde diocesane kerkgemeenschap
pen. Niet de parochiële, geografische
afbakening van onderaf is de grondslag
van het Kerk-z\jn. Rond de bisschop
pen, de eerst gezond en, groeperen
zich dc lokale kerkgemeenschappen als
de Kerk zonder meer. Rome is niet een
hoofd zonder lichaam. De Kerk is geen
federatie van bisdommen. Rome is het
hoofd van één lichaam, levend vertakt
in vele lokale, diocesane bisschopsker
ken.
Maar dan kan de missioneringsop-
gave ook geen extra zijn. Overal breekt
het besef door, dat een levende, dioce
sane kerkgemeenschap noch een eiland
in de Kerk, noch een geïsoleerd geheel
in lokaal verband is. Met de erkenning
van onderlinge eigenaardigheden, en
juist in die positieve erkenning, groeit
vandaag de dag in de lijn van de mon
diale verbanden ook in de Kerk de
aandacht voor collectieve verantwoor
delijkheden. Vanuit deze fundamentele
overwegingen noteerde spreker enkele
concrete gevolgtrekkingen.
Missionering moet op een of andere
manier een opgave zijn van alle dio
cesane gemeenschappen. De missio
nair georiënteerde theologiestudie is
noodzaak en essentieel op alle groot
seminaries. Katholieke organisaties in
de oude diocesen alleen op plaatse
lijke belangen georiënteerd, missen
oen wezenlijk kerkelijke dimensie. En
tenslotte, het systeem van adoptie
door bisdommen hier van bisdommen
in missioneringsgebieden is een ge
lukkige vondst voor de inbouw van
de missionering in de diocesane pas
toraal.
Met dit laatste lag de knuppel In het
hoenderhok. De speciale pauselijke
brief aan dit congres formuleert na
melijk precies een tegenovergesteld
standpunt: „Het wezenlijke doel van dit
congres aldus de paus is een ge
zamenlijke bezinning om aan de missio
nering in onze nieuwe tijden, nieuwe
methoden en nieuwe oriënteringen te
geven, opdat de Pauselijke Missiewer
ken tot nieuw leven gewekt kunnen
worden" en zeer concreet laat de paus
dan volgen, dat met name alle gelden
van de landelijke afdelingen van de
Pauselijke Missiewerken naar Rome
overgemaakt dienen te worden. Alleen
daar verdeelt men centraal, vooral nu
een snel toenemend aantal bisdommen
met een landeigen hiërarchie in Azië en
Afrika op Rome zijn aangewezen.
De discussiestof verloor hiermee wel
zijn ruime vlucht, vooral toen later op
een van de sectievergaderingen ter
sprake kwam de verhouding tussen de
Pauselijke Missiewerken en de missio
nerende instituten. Toch hangt de mis
sionaire reikwijdte van de diocesane
kerkgemeenschappen, en dus de mis
sionering in deze nieuwe tijden, goed
deels van deze verhouding af. En wie
geen vreemde is in de turn der kerke
lijke initiatieven, weet dat de verhou
ding tussen Pauselijke Missiewerken en
de missionerende instituten een gloeiend
heet hangijzer is. en niet alleen in Ne
derland.
Bijna alle nationale directeuren der
Pauselijke Missiewerken, tot uit Canada,
23 generale oversten van missioneren
de congregaties en honderden ledei. van
nog veel meer congregaties waren aan
wezig. Dat beloofde dus een frisse sec
tievergadering te worden.
Er moest eerst n0S wat geduld ge
oefend worden, omdat we in de tweede
algemene vergadering een inleiding
moesten doorstaan over de leek en de
missionering, door een leek uitgespro
ken uiteraard. Het werd een preek, een
slechte preek en niet alleen omdat hij
anderhalf uur in beslag nam.
De beslissende sectievergadering
stond onder leiding van de Francis
caan Olivier Maillard, redacteur van
het zeldzaam goede tijdschrift „Frè-
ros du Monde". Het werd een uitmun
tende vergadering. Pater Maillard gaf
als resultaat van een grondig onder
zoek een glashelder overzicht van de
situatie in een serie landen betref
fende de Pauselijke Missiewerken en
de missionerende congregaties. Wat
een wirwar en elkaar nog tegenstre
vende ondernemingen, tot ieders on
genoegen overigens! Nederland noem
de hij terecht nis een van de
landen, waar nog nauwelijks samen
werking tussen deze instanties be
staat.
Beter dan de opmerkingen uit de ver
gadering formuleerde hij een aantal
wensen oor deze samenwerking. Een
drievoud.;; verband tussen bisschop,
Pauselijke Missiewerken en missione
rende instituten voldoet het beste. De
missionerende instituten dienen einde
lijk door de bisschoppen erkend te wor
den als vertegenwoordigers van de uni
versele Kerk. De deelneming van leken
in deze diocesane samenwerking is
hoogst nodig. De tol van nationaal di
recteur der Pauselijke Missiewerken
moet meer omvatten dan die van finan
cieel administrateur. Er moet een ge
zamenlijke controle zijn op de kwaliteit
en het niveau van °lke vorm van pro
paganda. De nieuwe opgave tot ontwik
kelingshulp in deze wereld is geen spe
cifieke opgave voor de Pauselijke Mis
siewerken en de missionerende institu
ten. En hiermee gaf de discussielei
der allen veel stof tot nadenken mee
naar huis.
KONINGSPLEIN
KORTE HOOGSTRAAT
MANILLA, 15 mei (UPI) De presi
dent van de Philippjjnen, Diosdado
Macapagal, heeft meegedeeld dat hij
zijn voorgenomen staatsbezoek aan de
Verenigde Staten voor onbepaalde tijd
heeft uitgesteld, in verband met dc ver
werping door dit land van de Philip-
plinse aanspraken op 73 miljoen dollar
oorlogsschadevergoeding.
Macapagal zei voor de radio dat het
volk van de Philippijnen door de af
wijzing van zijn eis door het Ameri
kaanse Congres, „teleurgesteld en ver
ontwaardigd" is. Een reis naar Amerika
onder deze omstandigheden, aldus de
president, zou een aanfluiting zijn van
de goodwill die geacht wordt tussen
Amerika en de Philippijnen te worden
gekweekt. De 52-jarige president zou
zich op 17 juni naar Amerika hebben
begeven om er gedurende tien dagen
de gast te zijn van president Kennedy.
MOSKOU, 15 mei (Reuter) De
Russische regering acht de tijd nog niet
rijp voor een gezamenlijk televisiepro
gramma van de president van do Ver
enigde Staten en premier Khroesjtsjev,
dat in beide landen getoond wordt. Dit
is aan Pierre Salinger, perschef van
Kennedy, in Moskou meegedeeld. De
voorzitter van de Russische staatscom
missie voor radio en televisie, Xharla-
mov zei dat dit zal gebeuren wanneer
de sfeer verbeterd is. Wanneer Amerika
kemproeven neemt kan dit niet gebeu
ren. zo zei hij. Kharlamov zei dit op
een receptie in de Amerikaanse ambas
sade in Moskou.
's Lands Krdiniek
- s K V V
De parochiekerk van Joppe
Een van de mooiste neo-gothische
kerkjes die ons land rijk is, is
na een grondige restauratie
weer officieel in gebruik geno
men door pastoor C. Sloot en zijn pa
rochie, die wat oppervlakte betreft
groot maar in aantal zielen klein is.
Het kerkje staat verscholen in de bos
sen van Joppe, bij vele Nederlanders
bekend als een rustig vakantieoord bij
uitstek onder Gorssel. Enkele honder
den meters ten zuiden van de straat
weg Deventer-Lochem treft men het
heiligdom aan, dat ondanks zijn ver-
borgen ligging toch vele automobilis-
ten uit Twente en de Duitse grens
streek tot zich trekt.
Het kerkje werd gebouwd door de
bewoners van het kasteel Joppe en
was enkel bestemd voor de kasteel
bewoners en het personeel. Katholle-
ken woonden er toen nauwel\]ks in de
omgeving. Het is daarom pas later
een parochiekerk geworden. Finan
cieel bleef „de adel" aanvankelijk de
basis en de oudere kerkgangers her
inneren zich nog dat niemand de kerk
na de H. Mis kon verlaten voor de
baron met zijn gevolg was opgestaan
en vertrokken.
Geleidelijk vestigden er zich mensen
in de omgeving en ontstond een pa
rochie met een eigen parochieel leven.
Wegens een bouwverbod dat in dit 'a-
tuur gebied geldt, bleef de uitgroei be
perkt, zodat thans ongeveer 85 gezinnen
de parochie vormen. Gezinnen die nog
al ver uit elkaar wonen. Pastoor Sloot
kan ruim twintig km rijden van de ene
kant van ziin parochie naar de andere.
Des te groter is de prestatie van
deze parochie om zonder subsidie
de restauratie van de kerk op zich
te nemen. Aan de hand van oude
voorbeelden wist men echter een ju
weeltje can evenwichtige bouwkunst
te scheppen, dat nu, dank zij de res
tauratie door deskundigen en parochi
anen zelf, in al zijn glorie prijkt. Ar
chitect Knuttel uit Deventer gaf de
adviezen en de parochianen zelf zorg
den voor een groot deel voor de uit;
voering. Honderden uren besteedden zij
aan grondwerk en het verwijderen van
„verfraaiingen" on van de boenwas
welke de schoonheid van de eiken ban
ken verdoezelde.
Men is bijna een half jaar bezig ge
weest. Een tijd lang heeft de parochie
gekerkt in de serre vaft de tegenover
gelegen „Eikelboom" een in verval
geraakt hotel. Zo pronkt de mooie kerk
nu weer, dank zij de gemeenschaps
zin van de parochianen en hun offer
bereidheid ook wat het financiële ge
deelte betreft. Om de kosten te beta
len offeren ze per jaar gemiddeld
120 per gezin. Wat een uitzonderlijke
prestatie mag worden genoemd gezien
het aantal kleine boeren en arbeiders
in de Deventer industrie onder hen.
Het bedehuis is overigens waar
schijnlijk het enige in Nederland waar
in de kerkgangers bij het verlaten wor
den geconfronteerd met een beeltenis
van Bacchus in een krans van drui
ven en wijnranken. In het portaal is
het wapen van kasteel Joppe nog te
zien en ook de beelden van de patroon
heiligen op het priesterkoor herinneren
aan de stichters.
Het beeld van Bartje, het gees
teskind van de Drentse schrij
ver Anne de Vries, dat in
Assen staat, zal nu ook in
Den Haag in de miniatuurstad Ma
durodam verschijnen. Het zal don
derdagmorgen 24 mei om 11-30 wor
den onthuld. Het miniatuurbeeld is
vervaardigd door mevrouw Simone
Cornelia Boschma-Berkhout in Den
Haag, de beeldhouwster die ook het
origineel ontwierp.
De burgemeester van Assen, mr.
P. P. Agter, zal het beeldje aan het
bestuur van de Miniatuurstad over
dragen, waarna de loco-burgemees-
te; van Madurodam het zal onthul
len in aanwezigheid van o.a. de
beeldhouwster en de schrijver Anne
de Vries. „Bartje" werd op 4 sep
tember 1954 in de Drentse hoofdstad
onthuld op de vijftigste verjaardag
van de schrijver.
De restauratie van het bijna 120-
jaar oude orgel van het histo
rische kerkje van Eijs (ge
meente Wittcm) vormt voor de
rond v ijftien honderd bewoners van dit
Ïaradihelijke oord een welkome aan-
eiding om een week lang feest te vie
ren.
Het gerestaureerde orgel dateert
uit 1844. Uit de kerkarchieven blijkt
dat Joseph Müller uit Reifferscheid
(Duitsland) dit orgel voor 785 thaler
heeft gebouwd; dat „Meister-Schrei-
ner" Ritzen de orgelkast heeft ver
vaardigd en dat de daarvoor beno
digde eikenboom a raison van 62
francs bij boer Mertens in Wahlwiller
werd aangekocht. De koopsom bracht
de dorpsgemeenschap zelf bijeen. Een
intekenlijst uit die tijd vermeldt naast
de meer royale gift „van den pastoor",
groot 200 francs, even goed „het pen
ningske van de weduwe" of zoals in
dit geval; de twee francs „van eenen
dienstbode ongenoemd".
Niet anders is het thans met de gel
den voor de restauratie gegaan. Door
middel van collectes, een fancy-fair
en zelfs een patates-frites-actie wer
den gelden ingezameld, maar daarmee
waren dé vereiste 33.000 nog lang
niet bijeen. De in EJs woonachtige
concertzanger Tom Brand deed zijn
dorpsgenoten nog enkele andere goede
middelen aan de hand in de vorm
van hoogstaande vocale en instrumen
tale concerten in het uit 1732 date
rende kerkje, dat in opdracht van een
van fle heren van Wittem, Ferdinand
van Plettenberg, door de bekende
Munsterse bouwmeester Johan Con
rad von Schlaun en door de Akense
architect Johan Joseph Couven werd
gebouwd. Bovendien verleenden het
Rjjk, de provincie en de gemeente
aanzienlijke subsidies.
Over het nu nog resterende bedrag
maakt Eijs zich weinig zorgen meer,
want na de aanstaande feestweek ter
ere van het door de Zaandamse orgel
bouwer Flentrop grondig gerestau
reerde orgel zullen de ontbrekende
gelden er beslist zijn.
De feestweek wordt 31 mei (Hemel
vaartsdag) met een plechtige hoog
mis ingezet. Jean Wolls bespeelt het
orgel, dat later tijdens een grootse re
ceptie in een ruime feesttent aan de
pastoor van het dorp wordt aangebo
den. Op deze dag verzorgt Louis Toe
bosch nog een orgelconcert en het
L.S.O. concerteert 's avonds in de
feesttent met als speciale attractie:
„bal na". Op 1 en 2 juni concerteren
er resp. de Maastrichtse jeugdharmo-
nie, het Limburgs Saxofoon-Kwartet
en het Geleens Mannenkoor Mignon.
Ook op deze dagen weer: „groot bal"
als toegift. De feestweek wordt zon
dag 3 juni besloten met een orgelcon
cert door Albert de Klerk en een
Breugheliaans festijn met „bier en
boereschink."
Ir-'-''- -
Het gerestaureerde Muller-orgel eon
Eijs.
De directie van de Wieringer-
meer heeft, nu de bloeiperiode
van het koolzaad in Oostelijk
Flevoland voor de deur staat
iets later dan andere jaren
in een fraaie folder de routes bekend
gemaakt die ten gerieve van de be
zoekers van Oostelijk Flevoland znn
uitgezet. Door de bezienswaardige
delen van de polder voeren de we-
8e" naar de koolzaad-arealen.
Men kan, zo vertelt de folder
een der drie steden Harderwijk. El-
burg of Kampen als uitgangspunt ne
men. Overal vindt men langs de rou
te gele bordjes, die aanduiden dat
men op de goede weg is naar de
koolzaadgebieden.
