1
Hoe moei
de perfekte outekoari
er uitzien?
Voor Zwitserland is horloge
industrie een levensbelang
43 van wereldproduktie
wordt daar gemaakt
Heroriëntering V.G.L.O.
VERF
SPORTNIEUWS
GEWENST:
Ex-kapitein Rijhiner over
verleden van adjudant P.
HOE?
VRAAG
DAT
DE
BURROUGHS-
MAN
r
BRHlffl
*g&
Toenemende
concurrentie
J. Olyslager
overleden
Congres over lager economisch-
administratief onderwijs
Dit jaar eerste
diploma's
Quicksilver S.
zeer snelle tijd
wmmmmmmm
Nasleep zaak-v. d. Putten
Ontzettende lijst
van misdaden"
Directeur Stoomvaart
maatschappij Nederland
K..
Prognoses Duindigt
Rotterdamse
bii ieugddami11^11
HET NIEUWE DAGBLAD
DINSDAG 12 JUNI 1962
ifeso vroeg aan duizenden automobilisten:
Voor vakantie of zakenreis 1
de perfekte autokaart
De Esso Dealer
levert U de kaart
voor slechts
90 cent.
(Van onze financiële redacteur)
Zwitserland, dat behalve het in
drukwekkende, ruige, met
„eeuwige" sneeuw bedekte
hooggebergte, ook nog een liefelijk
landschap van laaggebergte, heuvel
land, dalen en een aantal fraaie me
ren bezit, doet ons, vooral in deze
tijd van het jaar, ongetwijfeld aller
eerst denken aan een goede vakantie.
Gaan de gedachten dus niet in de
eerste plaats uit naar nijvere handen,
die ijverig bezig zijn met de fabricage
van bijvoorbeeld horloges, tijdens een
„economische" reis, die wij onlangs
door Zwitserland hebben gemaakt,
werden wij er wel degelijk mee ge
confronteerd.
Van alle Europese landen is Zwit
serland het minst gezegend met na
tuurlijke rijkdommen. Afgezien van
de waterkracht, die aangewend wordt
voor de produktie van elektriciteit,
en het natuurschoon dat jaarlijks
duizenden toeristen trekt en de no
dige deviezen oplevert, bezit het land
noch olie of kolen noch enig belang
rijk mineraal. Bovendien is een be
langrijk deel van de bodem onvrucht
baar. Niettemin heeft Zwitserland
thans een bloeiende industrie, even
wichtige financiële verhoudingen en
een gezonde munt en zijn 5y2 miljoen
Inwoners verheugen zich in een hoge
levensstandaard. Een en ander is
vooral te danken aan het feit dat
de Zwitsers hun arbeidskracht zo
N.O.-POLDER
Hele gebied wordt 1 juli
één gemeente
Finalepoule clubdammen
Duindigt en Merevgjj
Bedrijfshulpen
Er is personeeltekort. Er is 'n 5-daagse werk
week. Maar de administratieve werkzaamhe
den groeien met de dag - de bedrijfsvoeringen
worden steeds omvangrijker. Daarom: auto
matiseren, mechaniseren... dwingende eis van
deze tjjd! Hoe? Vraag dat de Burroughs-man!
Hij is 'n expert in administratie-organisatie,
kent de problemen, weet welk systeem en
welke machines Uw administratie efficiënter
doen functioneren.
naamloze vennootschap
Examens
Hl
«sa
(Advertentie)
Uit de duizenden antwoorden bleek dat de ideale
wegenkaart de volgende eigenschappen moet
hebben:
veel gegevens maar
gemakkelijk leesbaar maar
groot maar
Ai spreken de wensen elkaar soms schijnbaar
tegen - Esso heeft het onmogelijke mogelijk
gemaakt. De perfekte autokaart van Nederland
is klaar,/
overzichtelijk
kleurrijk
handig
Zoekt U een kaart met duidelijk overzicht
van het hoofdverkeerswegennet? Met zo
veel mogelijk secondaire wegen zonder
verwarrend te worden? Een kaart die
indicaties geeft van landschapschoon en
die aantrekkelijke routes speciaal aan
duidt?
Esso heeft deze perfekte autokaart van
Nederland voor U - mooier dan ooit een
kaart werd gedrukt - compleet met plaats
namenregister, plattegronden van steden
en aanbevolen dagtochten.
AMSTERDAM, 12 juni Maandag is
fa alle stilte ter aarde besteld het stof
felijk overschot van de heer J. Olysla
ger, directeur van de n.v. Stoomvaart-
Maatschappjj „Nederland". De heer
Olyslager is vrijdag op 64-jarige leeftijd
«verleden.
Hij trad in 1915 in dienst bij de stoom
vaart-maatschappij „Nederland". Bij het
uitbreken van de tweede wereldoorlog
werd hij in Londen lid van de Nederland
se scheepvaart- en handelscommissie.
Tegelijkertijd vervulde hij daar de func
tie van vertegenwoordiger van de „Ne
derland".
In 1948 werd de heer Olyslager te
Landen tot directeur benoemd in wel
ke functie hij in 1946 naar Amsterdam
terugkeerde. Naast de vele functies die
hij in de scheepvaartwereld vervulde,
was hij o.m. commissaris van de Ned.
Hoogovens en de Amsterdamse Bank.
Hij was Commandeur in de Huisorde
van Oranje, ridder in de Orde van de
Nederlandse Leeuw, officier in de Orde
van Oranje Nassau en „Commander of
the British empire".
(Van een onzer verslaggevers)
EMMELOORD, 9 juni Met een
hele reeks festiviteiten, die tezamen
een week in beslag nemen, zal de
30.000 zielen tellende bevolking van de
Noordoostpolder binnenkort zijn promo
tie tot burgerlijke gemeente omgeven.
Het besluit tot verheffing van de
Noordoostpolder tot gemeente treedt
1 juli in werking, ongeveer twintig jaar
nadat dit nieuwe land op de natuur
was verpverd. De taak van de land
drost, ir. A. P. Minderhouid, zal dan zijn
beëindigd. Hij maakt plaats voor een
burgemeester -- wiens naam nog niet
bekend is en het bestaande advies
college zal in een gemeenteraad wor
den omgezet. De minister van Binnen
landse Zaken zal de raad installeren
tijdens een plechtigheid op 2 juli. De
volgende dag wordt afscheid genomen
van ir. Minderhoud op een openbare
receptie, en donderdag 5 juli hoopt men
de eerste burgemeester van de Noord
oostpolder te kunnen begroeten.
Van het verdere programma noe
men wjj nog een voetbalwedstrijd
Feüenoord-Herades (uit Almelo) een
nationaal concours hippique, een mili
taire taptoe op de Deel in Emmeloord
(dinsdagavond), een openluchtspel en, ---
een middeleeuws wagenspel. Het feest I fabrieken, die zich met de vervaardi-
wordt zaterdagavond 1 juli met een ging van horloges en andere uurwerken
vuurwerk iv>d^on bezig houden en die aan de zgn. „wet
goed als maar mogelijk is weten te
gebruiken. Deze waardevolle arbeids
kracht tracht men zo veel mogelijk
in te zetten in bedrijfstakken, die de
invoer van slechts weinig dure bui
tenlandse grondstoffen nodig hebben.
Men legt zich derhalve bij voorkeur
toe op produkten die veel arbeid en
weinig grondstoffen vereisen en/of
die vanwege hun kwaliteit ruime
vraag uit het buitenland ontmoeten,
immers Zwitserland vormt zelf een
betrekkelijk kleine markt en boven
dien moet de invoer gedekt worden.
Deze omstandigheden gaven de stoot
tot de fabricage van hoogwaardige
industrieprodukten en tot intensie
ve handelsrelaties met het buiten
land.
Nu is er nauwelijks een activiteit
te bedenken die zo goed aan al de
genoemde voorwaarden voldoet als de
produktie van uurwerken. Immers
horloges etc. eisen veel bekwame ar
beid en maar weinig materiaal, de
arbeidslonen vormen dan ook 60 a
70 procent van de produktiekosten
en de materialen minder dan 10 pro
cent. Bovendien worden de produkten
van de Zwitserse horloge-industrie
in het buitenland hoog gewaardeerd
en derhalve is er veel vraag naar.
In dit verband is het vermeldens
waard, dat ondanks het voortschrijden
en dus de sterkere concurrentie van
de uurwerkindustrieën in andere landen,
Zwitserland veruit de grootste produ
cent ter wereld is. De jaarlijkse we
reldproduktie van uurwerken bedraagt
thans rond 100 miljoen stuks en daar
van neemt de Zwitserse industrie er
ongeveer 48 miljoen stuks voor haar
rekening.
In de Zwitserse handel met het bui
tenland neemt de uitvoer van horlo
ges etc. een zeer belangrijke plaats
in. In 1961 bedroeg de totale uitvoer
van dit land 8,8 miljard Zw. francs.
De horloge-indusrtie die 95 a 97 pet.
van haar produktie, dat is ca 40 mil
joen stuks exporteert ter waarde van
ca 1,2 miljard Zw. frs. (een Zwitserse
Franc is ca 0,83), heeft dan een aan
deel van pa 14 pet. in de ontvangsten
uit export. Dit is van vitaal belang
voor een land als Zwitserland dat
doorgaans toch al een defictaire
handelsbalans heeft en dus moet kun
nen rekenen op industrieën die het
merendeel van hun produktie uitvoe
ren.
Het hoge uitvoerpercentage van de
uurwerkindustrie wordt door geen an
dere Zwitserse industrie geëvenaard.
Ook werkt geen enkele horloge-industrie
in een ander land in zo grote mate
voor de export. Zo bedraagt het ex
portaandeel van de Duitse uurwerkin
dustrie 45 pet., die van de Franse 20
pet., van de Engelse 8 pet., van de
Amerikaanse 2 pet. en van de Japanse
1 pet., terwijl de in Rusland gemaakte
uurwerken bijna uitsluitend op de bin
nenlandse markt of op die van de sa
telliet-landen wordt afgezet.
Absoluut gezien is de horloge-industrie
niet de grootste exportindustrie van
Zwitserland, de machine-industrie ex
porteert voor een grotere waarde en
ook bij de chemische- en pharmaceu-
tische-industrie is dat het geval, op de
derde plaats komen dan de uurwerken,
maar daar staat tegenover dat de ma
chine- en de chemische-industrie een
belangrijke import van grondstoffen
eisen, terwijl dit bij de horloge-indus
trie maar in zeer béperkte mate het ge
val is. Netto levert deze laatste indus
trie dus een belangrijker bijdrage tot
het inkomen uit export van Zwitser
land dan uit een vergelijking van de
absolute exportcijfers alleen van de drie
genoemde bedrijfstakken blijkt.
Voor de Zwitserse horloge-industrie
is Noord- en Zuid-Amerika het belang
rijkste afzetgebied, dat ongeveer de
helft van de export opneemt, binnen
dit gebied zijn de Ver. Staten veruit de
grootste afnemers, zij nemen ruim een
vijfde deel van de gehele Zwitserse uur
werkexport af. Naar Europese landen
gaat ongeveer een vierde deel van deze
uitvoer.
Ook de Nederlandse markt Is een
interessant afzetgebied. In de laatste
10 jaar steeg de uitvoer van uurwer
ken uit Zwitserland naar ons land van
361.988 stuks ter waarde van 8,1 mil
joen Zw. frs. in 1952 tot 613.321 stuks
ter waarde van 15,9 miljoen Zw. frs. in
1961.
Overbodig te zeggen dat het de Zwit
serss horlogefabrikanten deugd doet,
dat in Nederland de afschaffing van het
weeldetarief op een bepaalde categorie
horloges aan de orde is. Aan de andere
kant versombert do toestand weer
enigszins doordat het Nederlandse dou
anetarief zich aanpast bij het gezamen
lijke buitentarief van de Euromarkt,
hetgeen tot gevolg heeft dat een aan
zienlijk percentage van de traditionele
horloge-uitvoer naar ons land zwaarder
dan voorheen wordt belast en dat ziet
men in Zwitserland uiteraard niet graag.
op de fabrieken" zijn onderworpen, dat
is ongeveer een tiende van bet totaal
aantal Zwitserse fabrieken waarop
deze wet van toepassing is. Hieraan
dient nog een duizendtal kleinere onder
nemingen, van ondergeschikter belang
toe te voegen. De horloge-industrie ze
telt vooral in het noorden en westen
van Zwitserland van Genève tot Schaff-
hausen. Er zijn ondernemingen die al
leen onderdelen maken, er zijn er die
deze onderdelen alleen assembleren en
er zijn er een betrekkelijk klein aan
tal die zowel de onderdelen geheel of
voor een belangrijk deel fabriceren als
deze assembleren. Er is thans een con
centratieneiging in de Zwitserse lorloge-
industrie merkbaar, die het mogelijk
moet maken op meer efficient» en ra
tionele wijze te produceren, waarbij de
toenemende concurrentie van andere
landen op verschillende buitenlandse
markten de drijfveer is.
De Zwitserse horlogefabrieken waar
op de „wet op de fabrieken" van toe
passing is verschaffen alleen al aan
iets meer dan 63.000 arbeidskrachten
werk. dat is ongeveer 10 pet. van het
totaal aantal werknemers. Als men
hierbij nog optelt degenen die in de
minder belangrijke bedrijfjes werken
dan vinden in totaal ongeveer 75 a
80.000 mensen, waarvan ca 45 pet.
vrouwen in de horloge-industria werkt.
De werknemers in deze industrie, voor
al de vaklieden, waaraan overigens ook
in Zwitserland een tekort bestaat, be
horen tot de best-betaalden van het
land.
De uurwerk-industrie plaatst ieder
„aar weer belangrijke orders bij andere
Zwitserse bedrijfstakken zoals bijv. de
machine- en apparaten-industrie en de
bouwnijverheid etc.
Uit eon en ander blijkt wel hoe
belangrijk de horloge-industrie voor de
Zwitserse economie is en het is dan
ook alleszins begrijpelijk dat men alles
in het werk stelt om de plaats die deze
industrie zich in de loop der tijd heeft
verworven in de wereld te versterken
In dit verband moet genoemd worden
het Zwitsers laboratorium voor horloge-
onderzoek, dat in Neuchatel is geves
tigd, het is het belangrijkste research
centrum dat de horloge-industrie ten
dienste staat. Hier worden de meest
uitgebreide onderzoekingen op uurwerk-
gebied en alles wat er mee samen
hangt, verricht.
Voorts wordt uiteraard veel aandacht
besteed aan de werving van personeel
en aan de opleiding van vakbekwame
werkkrachten, waartoe men over de
nodige scholen en cursussen beschikt.
Tot besluit mag men ongetwijfeld con
cluderen dat geen volk ter wereld zijn
bestaan zozeer met „de tijd" weet ver
bonden als de Zwitsers
(Advertentie)
(Van onze onderwjjsredacteur)
DEN BOSCH, 12 juni De v.g.l.o.-
sectie in het Katholiek Onderwijzers
Verbond heeft vandaag in de Casino
schouwburg een nationale congresdag
gehouden, die geheel gewijd was aan
de heroriëntatie van het voortgezet ge
woon lager onderwijs. Men meent zich
in de naaste toekomst vooral te moeten
richten op de ontwikkeling van lager
economisch en administratief onderwijs,
in de taal der lettercombinaties
„l.e.a.o." geheten. („Het Katholieke
Schoolblad" heeft de vraag opgewor
pen of men niet beter van Mercurius-
of Hanzescholen zou kunnen spreken).
De voorzitter van het Katholiek Onder
wijzers Verbond, de heer J. H. M. Derk-
sen, constateerde bii de opening van
het congres, dat er ook in leidingge
vende kringen voor het v.g.l.o. maar
weinig belangstelling bestaat omdat
men deze vorm van onderwijs te wei
nig kent. Het zal wel een onvrijwillige
omissie zijn geweest, maar het viel op,
dat minister Cals toen hij onlangs in
een televisie-uitzending vrijwel uit
puttend alle takken en soorten van
voortgezet onderwijs opsomde, het
v.g.l.o. niet noemde.
De heer Derksen wilde echter niet
een lijk- of treurrede houden over het
v.g.l.o. Het congres sluit een stuk ge
schiedenis af en het vormt tevens de
ouverture voor een hernieuwd en
gereorganiseerd v.g.l.o. De voorzitter
van het K.O.V. sprak de hoop uit. dat
het nieuwe l.e.a.o. tot veel grotere
bloei zal komen dan het oude v.g.l.o.
heeft kunnen bereiken, maar dat het
l.e.a.o. zoveel mogelijk dezelfde onder
wijsvorm als het v.g.l.o. zal behouden:
het geven van algemeen vormend on
derwas in de goede zin van het woord,
volgens moderne onderwijsmethoden,
met een zo groot mogelijke differentia
tie, onschools en aangepast aan de
aard, belangstelling en capaciteiten van
de opgroeiende jongen en het opgroei
ende meisje, onder de leiding van een
klasse-onderwijer of -onderwijzeres,
zonder de gespletenheid van het vak-
lerarensysteem, dat andere takken van
voortgezet onderwijs vaak eigen is.
De voorzitter van de v.g.l.o.-sectie,
de heer J. van Kampen, herinnerde er
aan, dat in 1942 de achtjarige leerplicht
werd ingevoerd. Het voortgezet ge
woon lager onderwijs heeft in de twin
tig jaar van zijn bestaan talrijke weer
standen ondervonden en vele verwijten
moeten incasseren, maar het is voor
zeer vele Jongens en meisjes stellig
zegenrijk geweest.
Er voltrekt zich nu een heroriën
tering. Talrijke leerlingen gaan van
het v.g.l.o. naar eenvoudige betrek
kingen op kantoren, in magazijnen,
winkels e.d. Vandaar het zich richten
op het lager economisch en admini
stratief onderwijs, waartoe de Mam
moetwet de mogelijkheid biedt.
ZAANDAM
het tweede en derde leerjaar aan de
orde. Het zal noodzakelijk zijn met twee
„streams" te werken: als alle leerlin
gen een „eenheidsniveau" voorgescho
teld krijgen, doet men zowel aan de
betere als aan de zwakkere leerlingen
tekort. Met „beroepsgericht" onder
wijs bedoelt men niet de specialisatie
op één bepaald beroep; wel het aan
kweken van eigenschappen opmerk
zaamheid, verantwoordelijkheidsgevoel,
betrouwbaarheid, leren denken enz.
die nodig zijn voor de aanpassing aan
diverse levensomstandigheden. De
l.e.a.o.-school leidt geen boekhouders en
winkelchefs op, maar geoefende be-
drjjfshulpen.
In september van dit jaar gaat men
de nieuwe aanpak analyseren op vijf
experimenteer scholen. Inmiddels zfln
er verscheidene scholen, die al enkele
jaren ln de nieuwe richting werken. Er
zal ook dit jaar reeds een L.E.A.-exa-
men worden afgenomen. In 1962 en in
1963 zullen nog v.g.l.o.-diploma's wor
den uitgereikt, maar daarna niet meer.
De heer Van Kampen stelde als
voorwaarde voor de levensvatbaarheid
van het lager economisch-administra-
tief onderwijs, dat er geen zelfstandige
l.a.v.o.-seholen moeten komen, die eind
onderwijs geven aan de leerlingen, voor
wie beslist geen beroepsonderwijs ge
wenst wordt. Deze l.a.v.o.-school zou
een kwijnende restschool worden. Als
zou blijken, dat er naast de verschil
lende vormen van lager beroepsonder
wijs nog behoefte bestaat aan een of
andere vorm van eindonderwijs, ver
dient het aanbeveling dit te realise
ren in een „stream" van de l.e.a.o.-
school.
Verder is het niet gewenst, dat er
lager middenstandsonderwjjs of een
low-stream" bij het u.l.o. komt. De
school voor de detailhandel zal zich niet
op het niveau van het l.e.a.o. moeten
richten en de huishoudschool zal zich
(Van onze paardesportmedewerker)
WASSENAAR, 12 juni Voor de
woensdagavond op Duindigt te houden
courses (aanvang uur) luiden onze
prognoses:
van Heemskerkprijs: (1300 m.) Debute
rende tweejarigen.
Willem Barendsz-prljs: (2040 m.) Zato-
peck, Ascure, Amad Kinley.
Maarten H. Trompprijs: (ren 1000 m.).
Aphrodite, Lovely Surprise S., Georgia
Brown.
Piet Heinprijs: (2140 m.). Zanto, Ypsilon.
Zonnestraaltje.
Michiel Adr. de Ruyterprijs: (ren i350
m.). Flocon d'Or, Heraut, Mermaid.
.Ian van Galenprijs: (2500 m.). Xirene
Hollandia, Ylite Rose, Volann Erebus.
Jan van Speyekprijs: (reu 1800 m.). Se
ven Sisters S, Stormli, Quickly R.
Witte Cornells de Withprijs: (2130 m.l.
Vrijbuiter, William Z, Visuil S.
Jacob van Wassenaarprljs: (2100 m.). Y
Dunst, Ysloper, Zal-ketis van E
(Van onze dammedewerker)
AMSTERDAM, 12 juni De hoofd
wedstrijdleider van de Koninklijke Ne
derlandse Dambond heeft dit jaar wel
bijzonder iang moeten wachten tot alle
districtskampioenen bekend waren, daar
enkele herkampen maar niet tot een
beslissing konden komen.
De volgende acht clubs hebben zich
tenslotte geplaatst voor de eindronde:
Gezellig Samenzijn Amsterdam, De Goe
de Zet Groningen, Residentie Damge-
nootschap Den Haag, R.K.D.V. Huissen,
Het Oosten Rotterdam, Damclub Tree
beek, Utrechts Damgenootschap, Utrecht
en Damclub IJmuiden.
In verband met het gevorderde sei
zoen worden de eerste vijf ronden vóór
10 juli gespeeld, terwijl de laatste ron
den begin september worden gehouden,
met de laatste op 15 september in
Utrecht.
(Van onze paardesportmedewe)
WASSENAAR, 12 juni Hier
in de Baron van Heemstra- |,pt
prijs een bijzondere verrassing. vvi"
Belgische paard Kijkeboer. V^,'tj,igeU
men zich de uitstekende verric"
van vroeger op de Wassenaarse Lpd
herinnerde, zijn inschrijving „rc(lel1
deed. De vijfjarige hengst werd X, «p6'
door De Raedt, een der vooraan*
pikeurs hij onze Zuiderburen.g
tegen bleven Jour de Java en X»
op stal. terwijl Theo Messidor „ui*
den was van M. Vergay, die e^i,bof
Quicksilver S. twintig meter aan .(g de
moest geven. Een en ander maa
koers zeer open. b
Na een goede start namen R® T®'
en Kan Pom B enige voorsprong- rjpt
bor zette wel spoedig een tusSlnuden'
in, doch werd door Vrijdag
1.20, hetgeen na 'n hardnekkige n'^gsj
Quicksilver S was snel genaderu- vaji
daarbij, naar later bleek een tem jjd e
(Advertentie)
Nfeuir.
Braun luchtcirculator.
's Zomers, 's winters, altijd een
aangename frisse atmosfeer. Ge
heel nieuw, tochtvrij schoepenrad
systeem. Veel nieuwe toepassin
gen thuis en in bedrijf. Interessan
te bijzonderheden in folder 2059
bij Braun N.V., A'dam-C,tel.63957.
moeten richten op de vrouwelijke, ver
zorgende beroepen. Als dit niet gebeurt
ontstaat er een funeste concurrentie
strijd. De katholieke Mulo-vereniging is
het met de geschetste opzet eens. Leer
lingen, die niet geschikt zijn voor de
ulo-school, maar er nu vaak naar toe
gestuurd worden een blok aan het
ulo-been: bijna vijftig procent haalt de
eindstreep niet zouden gebaat zijn
met een onderwijstype, dat de be
staande lacune opvult.
De voorzitter van de v.g.l.o.-sectie
pleitte tenslotte voor een betere sala
risregeling en voor eert gunstiger rege
ling inzake de stichting van l.e.a.o.-
scholen. Bij een en ander loopt men
thans achter op het n.l.o.
Advertentie
De eerste klas van de l.e.a.o.-school
is een brugjaar, waarin op verant
woorde wijze geselecteerd moet worden.
Het beroepsgerichte onderwijs komt in
graag.
In Zwitserland zijn meer dan 1200
PARAMARIBO, 9 juni (ANP) „De
ze man is inderdaad een heel goed spion
geweest, ook voor de Japanners. Zoals
iedere goede spion heeft hij documen
ten die hem dekken, maar die hebben
echter geen waarde", aldus reageerde
ex-kapitein H. D. Rijhiner (ridder
M.W.O.), destijds hoofd Van de veilig
heidsdienst bij de leger produktie be
drijven in Nederlands Indië, op het be
richt, dat een adjudant van de land
macht H. B. P. uit Breda een smaad-
klacht heeft ingediend tegen de heer F.
H. v. d. Putten uit Bussum.
Deze adjudant wordt genoemd in het
compromitterende dossier, dat de heer
Van der Putten onlangs aan de minis
ter van Defensie heeft gezonden. De
53-jarige in Ambon geboren militair
wordt in it dossier en in een daarbij ge
voegd memorandum van ex-kapitein Rij
hiner beschuldigd van moorden, ram-
pokpartjjen en collaboratie met de T.N.I.
Het uitvoerige verweer van de adju
dant-aanklager heeft op ex-kapitein Rij
hiner, naar zijn zeggen, niet de minste
indruk gemaakt.
Het was de heer Rijhiner opgevallen,
dat de adjudant de meeste beschuldi
gingen niet heeft ontkend. D-> militair,
zo zei hij, heeft „een ontzettende lijst
van misdaden". Behalve de gepubliceer
de beschuldigingen bestaan er volgens
de ex-kapitein nog honderden andere
klachten tegen deze ex-K.N.I.L.-militair
die ook majoor bij de T.N.I. was. De heer
Rijhiner ontkende pertinent dat militai
ren van de inlichtingendienst zou zijn
opgedragen zich aan te sluiten bij het
vijandelijke leger. „Voor burgers lag dat
wel eens wat anders". De adjudant
heeft in 1946 en 1947 vliegtuigbanden
(„ze waren nog zeer goed bruikbaar")
geleverd aan de republiek, die er niet
op andere wijze aan kon komen. Ook le
verde hij munitie aan de T.N.I. Vaak
heeft hij voor goede inlichtingen ge
zorgd. „Maar hp spreekt niet over de
rampokpartijen en het brandschatten
van de bevolking door benden, die hij
zelf in de hand had. Evenmin spreekt hij
van de moord op Abban, één van de le
den van zijn rampokbende. Deze man
werd vermoord omdat men aan hem
ging twijfelen", zo zei de heer Rijhi
ner Hjj heeft over zijn ervaringen des
tijds een memorandum opgesteld voor
de commissie-Zaaijer, die een onder
zoek instelde naar beweerde misstanden
in Indië. „Het was een samenvatting
van het vele dat over deze man bekend
was. Er bestaan overigens massa's rap
porten over hem, waarvan zeer vele
echter in Indië zijn achtergebleven, daar
boft hij bij", aldus kapitein Rijhiner.
Er zouden nog mensen zijn die P. ken
nen uit zijn tijd bij de Kempetai (Ja
panse Gestapo). Kapitein Rijhiner hield
vol, dat de betrokken militair destijds
is veroordeeld en voor het uitzitten van
zijn straf naar Nieuw-Guinea is gezon
den. „Toen hij terug kwam heeft hij mij
notabene laten weten, dat hij mij zou la
ten opruimen", aldus de heer Rijhiner.
De ex-kapitein zei tenslotte nog. dat
de adjudant meer moet afweten van de
dood van vaandrig Aerhout. Hij gelooft
evenwel niet dat F. er persoonlijk by
betrokken is geweest, „alhoewel dat in
die tijd hardop in Bandoeng werd ge
fluisterd".
Van mishandelingen tijdens verhoren
was de beer Rijhiner niets bekend.
De middelen om een
6-dagentaak in
5 dagen beter
te verrichten.
minimaal verschil, de 13-jarige
de zege bracht voor Rijkeboer 1enpjnK'
Pom B. Tabor werd vierde. De oVrf'
sterprijs bracht een verrassende cjn*
winning van Washington, die ster ^ar-
digde voor Yardley W. en Xantnos o[n
ciso. Yberflöte als favoriet kwam
te kort. /rote
Ook de Utrechtse baan had zöh '8tio-
Pinksterprijs over 2200 m., inter
naai voor dravers, met een mm-
som van 18.000,- waarvoor negen
nemers voor de linten kwamen, aari,
Royal en Mitchouka lieten verstLjen d't
waardoor nu het meeste veFtr0ÏÏ>cfr°j
ging naar Typhoon en Ovation. D""^er<l.
met Espoir B en Kero William® ge-
zij het in mindere mate, rekenme j;et
houden. Toch bleek deze laats1 e)ie
sterkste; dank zij een overwachte ^ii
tussenspring bracht Geersen hen i
kop en kon niet worden belop®"- pof
trachtte l'Espoir B. Kero Willijn® 0„.
te onttronen, doch de draf vv<ti,0rde'1
zeker, zodat de aanval niet kon w
doorgezet.
De uitslagen waren: Duindigt.
prijs 2040 m. 14 deeln. 1. Zop1 ,7ft
Hollandia (Vergay) 1.30,5; 3.90- „0p-
A. Alliance Hagneweide 2.90 C 7.»"
pel 16.70; Zoon van Ju Ju. rT«nitP;
Heraprijs 2040 m. 13 deeln. 1. L ,0
Hollandia (Vergay) 1.26.7; 7.20, z''1j)«
Zephyrus B 3.90 C 7.10 KopPel
3. Yolige Miss 2.60. ,n.
Apolloprjjs ren 1800 m. 6 ife 3,F
Heraut (V. Deuren) 1.56.7, 62 kg- ^$0,
1.30 2 Country Girl 1.50, 60 kg.
koppel 3.50; 3. Peeier 61 kg. n';
Baron van Heemstrabeker /"„gin
7 deeln. 1. Quicksilver S. 3,8"
Sr.) 1.20- 8.60, 4.30 2. Rijkeboer 5,
C. 4.80 Koppel 22.70. 3. Kan V°'
4. Tabor. Xe\
Het Zilveren Schild (amateurs* tz)
2600 m. 5 deeln. 1. Grey Cloud xfc
65 kg. 2.55.9; 6.50, 2.80 2 Agram 6?
1.50 C. 3.50 Koppel 7.50. 3. Jase"»
kg.
Grote Pinksterprijs 2100 m.
1. Washington (Wagenaar Sr). 9,2"
12.40 «.70; 2. Yardley W. 2.90
Koppel 21.20; 3. Xanthos Narcis j.
Aphroditeprüs 2000 m. 8
Axkit Hollandia (Vergay) l-2*',-. 3.9"
1.20 2. Allegonda's Juweel 1-30 YJ-
Koppel 2.70 3. Adeltraut M. 2-a Wl*'
Haagse Ooievaar ren 2100 m. Kfc
1. Eratosthenes (v.d. Kraats) 4.1
4.70, 2.90 2 Trajan 50 kg. 1"®
Koppel 9.20 3. Sir Carston 57 %C1I0W'
Ares-prijs 2100 m. 13 deeln. l- 4. P
bird van Miramus (Koster) j/ópPe
4.60 2. Zarolina G 1.90 C 6.30
21.30 3. Saint Parisien 1.90.
Hermesprijs 2100 m. 8 deeln.
ketis van E. (J. S. van Leeuwen' jcoP
2.90, 1.30; 2. Wiifield 1.40 C. 31"
pel 3.80; 3. Woudsnip S 2.10.
Toto-omzet 162.941,50
Bergschenhoekprijs I 2140 j
deel. 1. Aiex Norton (Kooyman'u;d®
3.30, 1.60 2. Ammettiena van {J'coVa
1.40 C. 3.30 Koppel 6.10; 3. A®
1.90.
Bergschenhoekprijs n 2140 m.
1. Aletha J. (de Jong) 1.30.5, s'
2. X. Erebus 2.10 C 8.40 KopP®1
Atlas 1.50.
"0
SL!£^
Hoofdkantoor; Leidseplein 5 - Amsterdam
Verkoopkant.: Amsterdam (tel. 82082) - Den Haag
(tel. 336469)-Rotterdam(tel.t20182> Den Bosch
(tel.30567) - Utrecht (tel.25435) - Arnhem (tel.
30265) - Groningen (tel. 26283).
Dubbeldamprjjs I 1300 m.l1
1. Bento Kitty (Wagenaar "1 50
2.40, 1.20 2. Bergleeuwerik S. .Lp1
6.70 Koppel 6.30; 3. Boertje
1.20. def,f,
Dubbeldamprijs n 1200 m. 1® 5-ti
1. Burzian Norton (de Jong) tv?%ropP'
1.40; 2 Bertha P. 1.80 C 8.30 1
7.20; 3 Bravour S. 1.40.- - yt).
Recordprijs Vierjarigen l®1® .- (b°6o
deeln. 1. Zampa van_Papenlh>rffi£l J
jenbos) 1.24.3, 2.20, 1.50, 2. ZipP%ut0'
C 3.60 Koppel 4.70, 3. Zombo
's-Gravesandeprijs (amateurs' .pR cO
9 deeln. 1. Young Erebus
1.28.8, 7.30, 2.90 2. Xi. S. 3.20 g.lj
Koppel 17.-; 3. Unique Spencer
Krimpen a.d. IJsselprijs 2140 3.1 j
deeln. 1. Zombro (Dragt) D-pVopF
1,60; 2 Zoramus Axkit 2,- C 7.2"
4.70 3. Witvoet 2.50.
Koppel 5.80 3. Upper Ten 1.70 4. - p
1. p/lp'
Gorichemprüs 2600 m. H "fio, J,'3'
Zilvervos (Koovman) 1.26.4, 9,-
2. Young Six 3,- C 9.40 KopP"
Xirene Hollandia 2.20. q d{,
v. Gend en Loosprijs 2100 hi. 2»
1. Y. Y. V. (J. K. v.d. Veen'
4.80 3. Walnut Erebus 1.90
Toto-omzet 216.820,-. ,n W?
3.40 1.30 2. Yberflöte 1.30 C i iu
cfO
J J ter) ,e
(Van onze dammedewer*
AMSTERDAM, 12 juni
om het clubkampioenschap j, g-
voor jeugdvijftallen is gew°ngate!: v®11
het team van de Rotterdamse. ,je
middagdamkring, een c0 Jlf{iSe 0e'
jeugdspelers uit enige Rotter
verenigingen. De uitslagen w, jj, Vje
zellig Samenzijn Amsterdam tijg
ver. Huissen 46, Rott. Z.K.-"
Zet Groningen 91, DGZ—
RZK—Huissen 5—5, RZK^ubeli®tiO;
DGZ—Huissen 6—4. Rotterdam 3(Kj
5 wedstrijdpunten, bordpum?i isse'1
DGZ Groningen 4 - 13—17;
15—15 en GS 0 - 12—18.
1
GRONINGEN, 9 juni pj~C>
kand. sociale wetensch.: m. J0jo^J
der Werff, Beverwijk;
Luteijn, Groningen; artseX veeP'
gedeelte: G. L. Bosch, Diep® to*,ep,
Vegelin, Groningen. Bevorder as ei
zjjn de dames C. van Veel f]g
F. G. Zandstra, Groningen." n,
R. H. C. Glansbeek, Gronms
AMSTERDAM, 9 juni cGP'b;^
ex. Nederlands mej. M. L- A jyies.gl>'
ten, mevr. A. M. de Loo® jerl®
Schultz en mej. H. J. C. M- J.
Amsterdam.
AMSTERDAM, 12 juni (V^ r
Geneeskunde 2e deel: de
Penning, Honselersdijk; sern
men: de heer J. P. Heb,1ti't?rr
kand. Franse taal en ,aUde''
mevr. De Boersizoo (cum
sterdam.
