HET LEVEN ALS EEN DANSFEEST
dubrovnik
slivovica
de twist
zingt van
en Tito en
de maneschijn
liefde
danst
m
D
w
4
Gastvrijheid
overal
en manana
D
zijn
heilig
D
naar
leizen
er> verblijf
'n Dubrovnik
W
H
de
4
nZu°£j
V
PsÉ
Hl
Ascese
voor
nu?
ZATERDAG 11 AUGUSTUS 1962
PAGINA 13
wv:
of p
Roerig verleden
Priesteropleiding
Ü.I
Ubro
°vnik is een lied. Een
2TVerAetelyk lied van de
?e midrim al 's morgens vroeg
^iere;i ek:euwse stad op haar
jfee, dp t *n de Adriatische
i RlJadranski More, met al
+-e stratplend lickt overgiet. Blan-
A^tallpT fn Pleinen, paleizen en
aP-stoorv- erken> huizen langs
^eridUizfmies' ^e^srode daken. Ze-
de zWaro mensen wonen binnen
Zelfstand;muren die wat eens een
£en. republiek was omrin-
aetl juict rneeste mannen verdie-
Sel en ki„fenoeg om huur, voed-
^arvooi *e hunnen betalen,
n„llll||Mi|,i ei meer willen ze ook niet.
werken meestal m het jongere f na|r A m{,gen, steiien zij zich op
Subtropisch
„Athene der Slaven'
Dubrovnik buiten de muren
en 'smiddags een urenlange siesta.
Voor het overige: zitten of lig
gen op de trappen van de vele
historische gebouwen die de stad
aan de voet van de Sergiusberg
tot één museum maken. En maar
kijken naar al die flanerende
mooie meisjes in de hoofdstraat
Placa.
Auto's taboe
N
!U
Ook hier: Duitsers
„Many possibilities"
Zevenduizend vrienden
zetf;
ieter
rider»*
foezakt Jori we3> waarover zij 's nachts zwaarbeladen naar de stadsmarkt zijn
eriaten de ezeltjes tegen de middag Dubrovnik. De stad begint dan
aan een urenlange siësta.
als je tenminste geen Duitser bent.
Vannacht gaan we wel eens slapen,
jij misschien in je hotel op de rotsen,
wij in ons benauwde huisje: Laku noc,
goede nacht. Maar morgen feesten
we samen verder.
ubrovnik is al zo'n 2600 jaren oud
Het dateert uit de tijd toen Hun
nen en Gothen de Balkan bin
nenvielen. Wie ontsnapte aan het
bloedbad in het Griekse, later Romein
se Epidaurus (waarvan bij het huidige
Caftat bij helder weer en gladde zee
de resten op de rotsige bodem nog te
zien zijn), zocht zijn toevlucht op dat
enige tientallen kilometers noordelijker
gelegen schiereiland. De nieuwe stad
kreeg vele namen, waarvan de Italiaan
se, Ragusa, ook nu nog wel wordt ge
bruikt. Byzantium, Servië, Venetië en
Hongarije oefenden er achtereenvolgens
het protectoraat over uit, terwijl de
inwoners zich ontwikkelden tot koop
lui van de eerste rang, met een han
delsvloot die die der Venetiërs felle con
currentie aandeed. Toen Napoleon ge
heel Dalmatië bij Italië indeelde, hield
ook het onafhankelijke Ragusa op te
besaan. Achtenveertig jaar geleden kre
gen de Oostenrijkers er de macht, bij
het einde van de eerste wereldoorlog
werd het deel van het nieuwe Joego
slavië.
De stad heeft een roerig en boeiend
verleden, met vele nieuwe meesters.
Maar het lied is blijven klinken, ook
na de aardbeving van 1667, toen al wat
er was verwoest volledig werd hersteld,
zoveel mogelijk volgens voorbeeld van
het origineel of anders in barok. In
de jongste wereldoorlog werd wel de
vijf kilometer verderop gelegen nieuwe
haven gebombardeerd, maar bleef de
architectonisch schatrijke oude stad ge
spaard. Gelukkig.
Het oude Dubrovnik is nog steeds
slechts toegankelijk via twee poorten
met ophaalbruggen, die van Pile en die
van Ploce. 's Nachts slapen daar de
boerinnen, die achter hun zwaar bela
den ezels en muildieren van soms tien
tallen kilometers ver naar de stad zijn
frio-fontein, ligt de Franciscanenkerk
van Sveti Spas, de Heilige Verlosser,
waar 's zondags een prachtig koor
zingt. In het aangrenzende klooster is
nog steeds de zeseneenhalve eeuw oude
apotheek, een der oudste van Europa, in
gebruik. Aan het andere eind van de
straat, bij het Luza-plein met zijn uit
de vijftiende eeuw daterende Roland-
zuil, waaraan vroeger de vlag van de
Vrije Republiek van Sint Blasius, met
de beeltenis van de heilige, wapperde
en waarbjj misdadigers in het schand-
blok werden geklemd, ligt niet alleen
de aan de stadspatroon gewijde kerk,
maar ook het Sponza-paleis, met op de
begane grond zijn Romaanse bogen en
de twee andere verdiepingen in renais
sance en barok.
ie hier, bij de indrukwekkende
stadswallen, naar links gaat be
reikt kerk en klooster van de
Dominicanen, met tussen de vele
schilderijen Titiaans Maria Magdalena.
Ook Jezuïeten vindt men in Dubrovnik,
terwijl Capucijnen even ten noorden
van de stad hun klooster hebben
.v.vv1?v.™-,-.v,vw."
Van de vroege morgen tot in de late avond is het op Dubrovniks hoofdstraat, de Placa of Stradum, pantoffelparade.
Een heerlijke straat, deze voormalige zee-arm met zijn blanke glanzende plavuizen, waar het wegwerpen van een
sigaretteëindje al een misdrijf schijnt. Op de voorgrond links de Rolandzuil, waaraan in vroeger dagen de witte
vlag van de onafhankelijke republiek van Sint Blasius omhoog ging. Op de achtergrond de toren van de Franciscanen-
kerk van Sveti Spas, de Heilige Verlosser.
"'""""""""HUiniiiiinniinmumuiiiHHiiH
Vroeg opstaan, zeven, acht uur I komen lopen voor de dagelijkse markt.
Jj. 1 Tegen vier uur, het tijdstip waarop zij
voor de'run naar de beste plaats op
de twee marktpleinen tussen de aan de
stadspatroon, Sveti Blaho (Sint Bla
sius) toegewijde kerk en de kathedraal
Santa Maria Maggiore, waar Blasius'
hoofd en een uitgebreide en kostbare
kerkschat worden bewaard.
giers op menige serpentine waar pas
seren inderdaad een ijdele droom zou
zijn dan ook hun angstige gilletjes.
Het oude Kotor en de naar linden geu
rende vroegere hoofdstad Cetinje, zijn
geliefde pleisterplaatsen in dat Monte
Negro, waar de mannen, lange donke
re kerels, er nog niet helemaal aan zijn
gewend, dat ook zij en niet alleen de
vrouwen moeten werken.
vastberaden
ren.
andermaal te demonstre-
Jj fn?tLiT'S de ,d,ertieste juni gestart
sterritü pVrlale to«istenljjn Am-
r- fiii?®Dusseldorf - Zagreb -
bo'Watr 's zaterdags vliegt een
Sch KïStvrHul'ij8 zondags komt hij terug.
Vi.Pfii i van de luchtvaartmaat-
- Ueht tanken »■-*
In kleine kro(%jes of op de terras
sen van wat grotere café's wordt er
de Turkse koffie gedronken, als aan
loop tot het genot van vele glaasjes
pruimenjenever. En dan: met een paar
man zingen, eeuwenoude liederen over
vreugde en verdriet van de liefde. Ze
zingen ze meerstemmig, die prachtige
melodieën, en naarmate de konobar,
de kelner, meer slivovica in de glazen
heeft geschonken, met grotere geest
drift. Soms komen hun de tranen in
de ogen: wat zijn ze gelukkig, te le
ven in hun paradijs. Vooruit, een vol
gend lied, op een al even schone wijs.
Maar deze keer gaat het over Tïto,
die ze vrijwel allemaal beschouwen als
hun „drug", grote vriend en kameraad,
die Joegoslavië, gerust tot een modern,
„zelfs communistisch" land mag ma
ken, als hij Dubrovnik maar laat zoals
het is.
Hup, nóg een slivovica. En van
avond gaan we dansen, bij voorkeur
op de patio van de Jadran, overblijf
sel van wat eens een Klarissenkloos-
ter was. Twist en dha-cha-cha op de
muziek van een studentenorkest. Men
sen, wat een heerlijk leven. Vreemde
ling, kom erbij zitten en doe mee
wij het, zulk een
de "sKj kunnen meemaken
te .d ?n. omgeving een week
Er blijkt voor
lb.1® hif>i?,aan bekijken.
A te dienst al Br«>te belangstel-
In n,»eer 8 ,n' ook voor het najaar,
da ePb If^Peratuur in Dubrovnik -
evReh van» met de meest wolkenloze
aakL opa per iaar - nog steeds
rJ" er no»11113?1 als nu is' Natuurlijlr
du d« Tafi Yelt andere mogelijkheden
helften vd Lmre»en' Er,zijn boot"
ihr reis Italië uit, men kan de ge-
e toch*r n af,eggen of ook een
Mep cnt Per auto erheen maken.
tu^en !n Dubrovnik weinig moeite
ki zijn ."et vinden van onderdak,
ta Ss«ni v*1, en hotels (in drie
lu' l2fto v J.yen capaciteit van in to-
vteeu k bedden, terwijl vele particu-
zor»i„ ers verhuren, eventueel met
(lt van een of meer maaltijden.
i'°b) ^Prijzen (inclusief volledig pen-
en ileren in het toeristenseizoen,
',C!fUs, van 12.- tot 37.50
overige maanden kunnen
ie niet heeft gezworven tussen
de kramen met wat dedik
wijls nog in oorspronkelijke
klederdracht gestoken vrou
wen aan groenten, fruit, vlees en
kaasjes hebben meegebracht, heeft
Dubrovnik niet gezien. Maar sta er
wel vroeg voor op, want vóór zeven
uur 's morgens, wanneer de dagelijk
se arbeid begint, is er de grootste
drukte. Die heel vroege uren bieden
trouwens ook de enige kans, de ezels
in de stad te zien. De rest van de
dag en nacht is het oude Ragusa al
leen voor mensen en vogels (veel dui
ven en zwaluwen) toegankelijk. Hon
den zijn taboe, een enkele magere
kat kan er nog mee door, maar over
auto's behoeft men niet eens te pra
ten. Verrukkelijke stad, vooral des
nachts, wanneer de elektriciteit uit
valt vorige week nog gebeurde
dat tweemaal en het enige licht
dat van maan en sterren is, tot grote
vreugde van de vele gelieven, waar
aan deze parel van de Joegoslavi
sche Rivièra 's avonds laat en
's nachts nog zo rijk blijkt te zijn.
Dubrovnik telt alleen al vijfentwintig
katholieke kerken en kapelletjes, waar
van er nog achttien in gebruik zijn, al
ziet men er dan ook alleen de oude
ren en de kleine kinderen. Aan de
glanzende hoofdstraat, tegenover de Ono
Scheherazade", de blauwbekoepelde zomerresidentie, waarin vele groten der
aarde Tito's gasten zijn geweest. Het overdadig gemeubileerde gebouw zal nu
een verbouwing van ruim twee ton ondergaan, waarna de heel exclusieve gasten
van het aangrenzende hotel „Argentina", vanwaar uit deze foto werd genomen,
erin zullen worden ondergebracht. Aan de noordzijde van Dubrovniks oude stad
wordt aan een nieuw verblijf voor officiële gasten van de Joegoslavische regering
gewerkt.
met wijngaarden die een van de vele
Dalmatische wijnen voortbrengen, rood
en stoer. De priesteropleiding neemt in
al deze kloosters nog steeds een be
langrijke plaats in, al moet men voor
de toekomst het ergste vrezen, gelet
op het ook in dit deel van Joegoslavië
met het jaar dalende aantal seminaris
ten.
Een „must" onder de schier talloze
bezienswaardigheden van Dubrovnik,
waar praktisch elk huis al een curio
sum is, is het paleis der rectoren.
In dit zeshonderd jaar geleden door
Onofrio Giordano gebouwde schoolvoor
beeld van laat-gothische architectuur,
dat vooral door zijn heerlijke arcaden
zozeer herinnert aan het Venetiaanse
dogenpaleis, wordt veel bewaard dat
niet alleen voor de bestudering van
de geschiedenis van de stad maar ook
van die van de gehele Balkan onmis
baar is. 's Zomers geeft het stadssym-
fonie-orkest nog geen veertig man
tellend, maar voortreffelijk musicerend
er 's avonds vele concerten, met
binnen- en buitenlandse dirigenten en
solisten. Op binnenplaats, trappen en
onder meer bet Nederlands Kamerorkest
is bet paleis het decor voor veel
schoons op het gebied van muziek en to
neel.
S inds Joegoslavië tien jaar geleden
zjjn grenzen voor het buitenlands
toeristenverkeer openstelde, heeft
Dubrovnik al heel wat vreemde
lingen te gast gehad. De meesten wa
ren Duitsers, ook al komen de Joe-
goslaven die nu niet bepaald met
open armen tegemoet en al vertellen
de gidsen in de toerbussen nog zo uit
voerig en soms bijna vijandig over
hetgeen hun land in de jongste oor
log onder de Duitse bezetting moest
doorstaan.
Tweede op de ranglijst komen de toe
risten uit het aangrenzende Oostenrijk,
gevolgd door achtereenvolgens Engelse,
Fransen, Amerikanen, Zwitsers, Italia
nen, Skandinaviërs en Nederlanders. De
stad telt, inclusief de jongere wijken,
,n„„,,laa„ c,, dertigduizend inwoners en ontvangt nu
„aieriien is" er dan p?aats voor twee- per jaar driemaal zoveel toeristen, van
galerijen is er aan praats^ voor twee-, wic de meesten ]0geren buiten de oude
muren. Daar vindt men de hotels, van
voor en na de oorlog. Daar ook wordt
Luttele minuten buiten Dubrovnik
is er nog nauwelijks iets dat
aan de twintigste eeuw herin
nert, op wat telegraafpalen na.
Daar ziet en ruikt men het heerlijk
ste van de subtropische flora. Bou
gainvillaea, brem en rozen, mimosa
en salvia, heide en rosmarijn, irissen
en narcissen, geraniums en blauwe
regen, alles tussen palmen, ceders,
'cactussen, cypressen, olijven, olean
ders, agaven, pijnbomen, sinaasappe
len, vijgen en citroenen, en wat het
verder allemaal mag zjjn. Dubrovnik
heeft een jaarlijkse gemiddelde tem
peratuur van zeventien graden Cel
sius, eenzelfde als die van de Franse
en Italiaanse Rivièra, Napels, Sici
lië en Lissabon.
Wie eens wat anders wil dan de stad
bekijken, zwemmen in de kristalhelde
re zee of zonnen op strand en rotsen,
moet, mits hij niet opziet tegen een
urenlange tocht want dat mag met
al die rotsen en rollende stenen geen
wandeling meer heten eens gaan do
len door het land dat daar onmiddel
lijk achter de muren begint te stijgen.
De hoogste punten, enige honderden
meters boven de blauwen en groenen
van de Adriatische Zee, bieden weerga
loze vergezichten. Dubrovnik ligt dan
daar beneden als een maquette in oud-
rose en parelmoer. Schrik niet, wanneer
plotseling enige soldaten van een nabu
rig fort eeuwenoud, maar verboden
voor fotografen tevoorschijn springen.
Ze willen de vreemdeling alleen maar
hun literfles met slivovica aan de lip
pen zetten. Drink een paar stevige slok
ken en zeg een paar vriendelijke woor
den. Met een bedankje en een „heel
goed", hwala lepo en vrlo dobro kom
je hier al een heel eind, vooral als je
de accolade ook nog meester bent.
Dwaal nog wat verder van de kust af
en ga ergens in een dorpscafeetje wat
driehonderd toehoorders. De toegangs
prijzen variëren, maar voor twee kwart
jes boven, hangend over een brede
balustrade, geniet men er evenzeer als
beneden op de duurste zitplaats (een
rijksdaalder). En in de dagen van het
jaarlijkse zomerfestival di-t jaar met
ï'D-P-d ?uSustus, van 12.-
0-^üctiB:n, de overige maam,„, auulrai
*L°ede $L**S0% worden verleend. Een
g oviaapp!;aats b« particulieren vindt
^rhan ykomstig accommodatie, voor
Het VÜ' gulden per nacht.
tilieehv)B?iatselyk bureau voor vreemde-
v> Van u C,r verstrekt, evenals het kan-
Pfeau ,,bet. grote Joegoslavische reis-
vï3ag aliLU-1^ beide bij de Pile-poort,
14 fJ^'.tehtingen. Door bemiddeling
J?Server« men ook zijn kamers
w'idM?11 hetSeen voor de zomer-
t* tien „wi moet worden aanbevolen,
6nsen f thans wat dat betreft al zijn
*ten vervuld. Voor het overige
si s haa? er goed aan, zich voor een
kAië it ,Duhrovnik - en naar Joego-
ltiJ het v?ei algemeen - te vervoegen
AterhuÏL Nationaal Joegoslavisch Ver-
ii!?steriW? y°?r„ de Benelux. Singel 440
k r0iaH te,ef' °20-64754. Uitgebreid
j.h er 'e- en documentatiemateriaal
d tecte1I^0°r.de bezoeker klaar en de
Ov hoogste ^Uilv°'i Bavela, zingt er
®rlgeS van z|Jn laud - zonder
s ns iets te veel te zeggen.
Jui-.
'sgirt dezer dagen is in de Kosmos-
i; ë'ür
s-i,:
As-:,
- V..S
MM
^senserie een aan Joegoslavië ge- w
K°et#Jreelt;ie verschenen. Wij hebben
?onstateren dat het althans wat u -
betreft nogal eens onnauw- oude haven van Dubrovnik, waar allerlei vaartuigjes te huur liggen voor een tochtje over de blauwgroene Adriatische goede misthoorn voorziene bus, dat is
A6heden of zelfs onjuistheden bevat. -Zee met haar vele eilandenveiliger, al slaken de vrouwelijke passa-
druk gebouwd aan nieuwe hotels; een
ervan met een openluchtzwembad van
vijftig meter lengte. Binnen het vroe
gere Ragusa is slechts één hotel, maar
wie in de oude stad wil logeren kan
zonder veel moeilijkheden terecht bij
particulieren, tegen dat geldt trou
wens ook voor de hotels heel redelijke
prijzen.
i 1 heeft Dubrovnik zich in de loop
der jaren dan wat meer
J~\_ op het vreemdelingenverkeer in
gesteld en al zijn inkomsten er
uit dan nog zo welkom, haar hartelijk
heid en gastvrijheid heeft de stad nooit
verloren. En er zal heel wat moeten
gebeuren, wil dit wel ooit het geval
zijn, ook al zal de stroom buitenlandse
bezoekers nog zo groeien. Wie komen
wil, kome. Mits hij maar bereid is,
de geest van 'n soort Joegoslavisch „ma
nana" te aanvaarden of liever: zich
eigen te maken. Dat is overigens in
.lit gezegende oord allesbehalve moei-
,ijk. Wie een paar dagen in Dubrovnik
ïeeft geslenterd gewoon lopen is er
ïu eenmaal niet bij zal zich nog
ïauwelijks ergeren wanneer het grote
eisbureau Putnik, waarmee hij een
ifspraak voor enige trips heeft ge
naakt, de zaken niet helemaal op tijd
oor elkaar heeft. Zeker, alles kim, is
ir beloofd, mogelijkheden genoeg. There
ire many possibilities, is hem gezegd.
Öie zijn er inderdaad, ook tot vfr8J?se™
>n vergeten. Maar wat doet het ertoe.
Jet hoort bij het feest van het leven
lier. En dat gaat altijd en onder alle
mstandigheden verder.
Datzelfde Putnik organiseert overi-
ens een groot aantal excursies, die de
ïoeite waard zjjn, als het moet van een
ele week. Wie dat te lang duurt
>er slot van rekening kan men in en
m Dubrovnik zelf al weken doorbren-
en zonder zich ook maar een ogenblik
q vervelen make zjjn keuze uit kor-
ire tochten. En iaat hij dan toch voor-
1 eens een dag op stap gaan naar
lonte Negro, het ruige zwarte berg-
and van Crna Gora, waarin de Schep-
ier wel wat erg nonchalant met de
otsenvoorraad schijnt te zijn omge-
-aan. Men wage zich er niet met een
'igeri auto, ook al zjjn de bergwegen
>r hier en daar stukken beter dan
zelfs in de onmiddellijke nabijheid van
Dubrovnik. Ga liever met een van een
Het zou Napels kunnen zijn, maar ook
het oude Dubrovnik heeft zijn trappen-
straatjes, waar de was te drogen hangt.
Pal ten oosten van de hoofdstraat vindt
men ze, in de voormalige jodenwijk, in
overvloed.
boerenbrood met schapekaas eten, met
een glas goede landwjjn al mag het
gerust weer pruimenjenever zijn, want
na een paar dagen verwonder je je er
toch al over, dat die niet gewoon maar
uit de kraan komt.
De stad biedt de bezoeker mits
de zuidenwind, de siroko er niet waait
ook alle gelegenheid tot boottochten
over de Adriatische Zee, naar een van
de ruim zevenhonderd eilanden voor
de kust. Prachtige brokken natuur-
beeldhouwery in rots, waarvan er ve
le worden bewoond. Zoals de paradijs
tuin Lokrum, slechts twee kilometer
uit de kust. Richard Leeuwenhart, na
een schipbreuk hier aan land gekomen,
liet er in de twaalfde eeuw een kerk
bouwen.
Een uit de vijftiende eeuw daterend
Benedictijnenklooster, reeds anderhal
ve eeuw geleden door de monniken ver
laten, en een zomerresidentie van aarts
hertog Maximiliaan van Habsburg, la
ter keizer van Mexico, zjjn nu als sana
toria in gebruik. En ook staande op dit
eiland, vooral hier, ziet men weer
dat onvergelijkelijk schone Dubrov
nik liggen, bereid elke over zee nade
rende vijand vanaf zijn muren onder
vuur te nemen en zijn onneembaarheid
rie steden op het uitgestrekte
Balkan-schiereiland zijn als toe
ristencentra befaamd: Istan
bul in het Oosten, Athene in het
Zuiden en Dubrovnik in het Westen.
Zij genieten die roem niet alleen om
hun eigen schoonheid en die van de
onmiddellijke omgeving, maar even
zeer om de rol die zij in het verleden
op velerlei gebied hebben gespeeld.
Dubrovnik moet wat dit betreft wel
de minste zijn, maar dat wil nog niet
zeggen, dat de stad niet vele historie-
vorsers, ook van buiten de Balkan,
door haar activiteiten in vergane eeu
wen aan zich heeft verplicht.
Aan alle zijden uiterst kwetsbaar en
immer omringd door machtiger staten
en staatjes hed de republiek van Du
brovnik zich met machtige wallen en
fortificaties tot op de dag van van
daag geheel intact tegen mogelij
ke vijanden te beschermen. Vruchtbare
grond was er niet, zodat de republiek
haar schepen over de zeeën en haar
karavanen door het ruige binnenland
van de Balkan moest uitsturen. Dat al
les betekende de noodzaak van talloze
tractaten en overeenkomsten: onafhan
kelijkheid en veiligheid moesten even
zeer worden gewaarlxirgd als economi
sche bestaanszekerheden. En, meesters
in de diplomatie, slaagden de bestuur
ders van de stad er eeuwenlang in, die
veiligheid en zekerheid te verkrijgen
en te vergroten. Geen concessie donder
compensatie dat was het devies dat
de stad zelfs onder de hevigste druk
wist hoog te houden en dat de inwoners
vooral als kooplui bekend deed worden
als de Hollanders van de Adriatische
Zee.
Toen de naburige Slavische volke
ren onder vreemde heerschappij wa
ren gekomen, wisten zij dat in Du
brovnik de vlam van al hun aspira
ties branden bleef, al was het soms
dan nog zo flauw flakkerend. En in
deze geest hebben Dubrovniks dich
ters de vrijheid van hun republiek
verheerlijkt. Een positie die niet meer
dan symbolische waarde had? Maar
de Zuidslavische opstanden van het
begin der negentiende eeuw hebben
toch veelal hun oorsprong gehad in
Dubrovnik of kregen in elk geval
vandaaruit hun stimulansen. Tóén
kreeg deze stad van staatslieden en
dichters zijn bijnaam „het Athene der
Slaven.
Heel Joegoslavië kent d!e dichter Ivan
Gundulic, wiens bronzen standbeeld op
Dubrovniks markt tussen kathedraal en
Blasiuskerk staat. Het kent ook zijn
„Zonnemeisje": het epos van de vader
met zijn dochter en zeven zonen. Die
zonen, Servië, Oud-Servië, Monte-Negro,
Macedonië, Kroatië, Bosnië en Herze-
gowina kwamen in des sultans krijgs
dienst en sneuvelden. Toen de Turk
de dochter, Dubrovnik, voor zijn harem
kwam halen, bepleitte de vader genade.
En de dochter bleef vrij de diplo
matie had het wéér gewonnen.
Dubrovnik heeft de eeuwen door
nimmer met zich laten spotten
wanneer het erom ging vrijheid
en eigen karakter te behouden.
De vrijheid van de onafhankelijke re
publiek van Sint Blasius is nu welis
waar tóch verdwenen, maar het ge
zicht en karakter zjjn dezelfde geble
ven. Stad zonder snelverkeer, uithang
borden en schreeuwende reklames. Stra
ten zonder afval, waar het wegwerpen
van een sigaretteëindje al een mis
drijf schijnt. Stad waar de vreemde
ling zich onmiddellijk thuis voelt en
waar na enige dagen ieder van de
zevenduizend inwoners al zijn vriend
is. Na zo'n halve week ontmoet hij er
velen al voor de tweede of derde maal.
En als er tijd voor is en wanneer
is die er niet? moet daar na een
geestdriftige begroeting op worden ge
dronken.
Kom maar, vreemdeling, wij zullen
je laten zien dat het leven goed kan
zijn.
Zivjeli! Proost!
En de vreemdeling weet: Dubrovnik
zien, maar alsjeblieft dan nog nie: ster
ven. Terugkomen. En gauw.
PAUL KLARE
et boekje „Ascese voor de heden
daagse mens" had o.i. beter on
vertaald kunnen blijven. In ons
land althans zal het nauwelijks
iemand aanspreken. Het is geschreven
door Lamberto de Echeverria, profes
sor in het kerkelijk recht in Spanje.
Het richt zich uitsluitend tot mannen,
Spaanse mannen moeten wij hieraan
toevoegen. Er spreekt uit dit boekje
een mentaliteit, die mogelijkerwuze
voor schrijvers landgenoten reeds enige
progressiviteit verraadt, maar, naar
onze eerlijke overtuiging, voor Nede-
landse mannen onbuikbaar is. Het
gaat hier, naar onze smaak, om een
Öhristemdom, dat in een onvruchtbaar
formalisme verzand is en daarin door
de auteur versterkt wordt. Onder man
nelijke vroomheid verstaan wij toch
wel heel iets anders. Wij kunnen dit
boekje dan ook beslist niet aanbevelen.
Er zijn in ons land heel wat gezondere
én oorspronkelijke ascetische werken
verschenen, waarbij men zich niet zo
onwennig voelt als hier. Men late dit
boek, uitgegeven bij Desclée de Brou
wer, dan ook maar liever ongelezen.
