'i einigbekend over reis
Van de beide VOSTOKS
Ruimte-
miljonairs
zaterdag
in Moskou
Hiel vfMjbim
"ISBNIl HALEN!
TALL-SHIPS-RACE verwaait in
een duivelse hellevaart
Hollands-Noors tweegevecht
voor rotskust van Bretagne
BRIEF
'«n..«asn£"nMM
E
Avonturen
tussen
Rotterdam
en
Dartmouth
,,Als hijgende mensapen
aan klapperende zeilen
AMERIKAANSE SAMOS-SATELLIETEN BOVEN DE SOVJET-UNIE
?>4n -nette
Wat is een Britse vogel? Van de lijst geschrapt
Mag men de historici wel vertrouwen?
nieuwe dagblad
VRIJDAG 17 AUGUSTUS 1962
PAGINA" 1
UPl)°SK°U' 17 aue- (AFP, Rtr.,
te-mitwee Russische „ruim
en p 'onairs", Andrian Nikolajev
<IaemaVel PoP°vitsi, zullen zater-
aani, gcn om elf uur in Moskou
w0rrIOrrien °m daar officieel te
bir/r, gehuldigd. Hoewel geen
Hiaai t ziJn bekend ge-
hun mag men verwachten dat
terri0"tvangst minstens even luis-
tijcW Zal ziJn als die, welke des-
Joerimerde" georganiseerd voor
E)a, Sagarin en Gherman Titov.
commVlL zeggen: een begroeting
viiem f] ?iet omhelzing, op het
ajev p r Premier Khroesjt-
een ande.re topfunctionarissen,
het nU®mtrR door de stad naar
thoiiU Plein' eindeloze rijen en-
tien n!afte M°skovieten, honder-
taW? erhoge Portretten en tien
en toespraken.
,véé van Zsr Vos,tok 3' kreeg zelfs
n de v"d.le medailles. Popovitsj, die
Nucleair gevaar
P
NEDERLANDS MEEST GEBRUIKTE WASMIDDEL
(Van onze speciale verslaggever)
AAN BOORD
HR. MS. URA
NIA, 17 aug.
Old Tilly, een
venijnig Engels
dametje van diep
in de zeventig,
krijgt van ons
tien shillings.
Hr. Ms. Urania,
de stoere twee
master van de
koninklijke marine, is niet als een
winnares uit de Tall Ships Race
te voorschijn gekomen. En wij
hadden met Old Tilly gewed van
wel, die regenachtige avond in de
Seven Star-Pub van Dartmouth.
Old Tilly had ons getart van ach
ter haar grote pot pale-ale, zorg-
H°°pvoi zrHastinas aaan i
Oe^Z"dkke]derHtig en in' I
fcEt ?iet
Ah.
Ark
HA?'
VAl
vuldig prikkend in ons eergevoel
en tenslotte namen wij haar uit
daging aan. Goed, ze was er op
uit dat slimme oudje, maar de
tien shilling komen haar toe. Old
Tilly moet echter niet denken dat
haar winst een cadeautje is. Met
de Urania hebben we een helle
vaart oyerleefd en wankelend over
de drijvende afmeersteigertjes in
de Rotterdamse Veerhaven resten
ons als ware getuigenissen de ge
dachten aan een moorddadig ge
vecht in de hoge witgekuifde dei
ning van de Atlantic. De holle
stuifzeeën in het Kanaal cn de
Golf van Biskaje. De zware, zoute
wind, rukkend en Kermend in het
want. De felle regenvlagen, die
tussen de dikke kledinglagen naar
beneden glibberden, rillend op het
warme blote lijf. De wild klap
perende „Genua", „Aap", -,,Ba-
saan" en hoe al die zeilen ook mo
gen heten, waaraan wij bungel
den als een hijgende mensaap
Goede bekenden
Vurige stormvogels
Ruimtevaart ook van
militaire betekenis
p»Povitsj zi)n inmiddels
2'e de een nieuw soort medaille,
2.eeft in„ IM'Jche reger'nK speciaal
?eer rill? \°?r astronauten, die
finite uiAen '"jijoen kilometer in de
F1"* dan ®n atsolegd. Nikolajev, die
twee miljoen kilometer af-
'."Oieter „u J de twee miljoen kl
ei^ «iet haalde, kreeg er maar één.
z^krp^Uu,Snn bliJven zich in stil-
asPGctpn over de technische
Succes 7u'au bun jongste ruimte-
^cegoriotil nchben nog steeds niets
v-el en z9Üen dat voorlopig
Waar0n rlo' v" °ver de wiize
ïv?et ?n„® Vostoks zijn geland. Ook
tijdens al "I ?et Westen "iet of
?°PovitcH -A'ncht van Nikolajev en
dftan de twt" sefle"ze Poging is ge-
endeZ-v„, A ruimteschepen tot een
ous te brengen, tot een echte
ontmoeting in de ruimte dus, bijvoor
beeld om het mogelijk te maken dat
Nikolajev overstapte in het ruimte
schip van Popovitsj of andersom.
Geen enkel land kan er op hopen
binnen afzienbare tijd de maan te
bereiken zonder dat men tevoren
heeft geleerd deze uiterst moeilijke
rendez-vous-techniek tot in de perfec
tie te beheersen, al was het alleen
maar voor de vorming van „tussen
stations" tussen maan en aarde.
Het Amerikaanse ministerie van de
fensie liet vanochtend verklaren, dat
de jongste Russische ruimtesuccessen
zonder enige militaire betekenis zijn.
Terwijl nog weinig bekend is over de
wetenschappelijke resultaten van de
Vostok-vlucht, verliest men zich in het
Westen ook in speculaties over de
militaire betekenis van de jongste
Russische prestaties in de ruimte. Sir
Bernard Lovell bijvoorbeeld, de direk-
teur van de beroemde Britse telescoop
in Jodrell Bank, wees er deze week
al op dat de Russen waarschijnlijk
binnen afzienbare tijd in staat zullen
zijn Amerikaanse kunstmanen te ver
nietigen, c.q. naar beneden te halen
door er een eigen satelliet achteraan
te sturen.
Indien de Russen deze kunst inder
daad spoedig onder de knie krijgen, is
dat voor de Amerikaanse defensie van
de allergrootste betekenis. De Verenig
de Staten werken niet alleen aan .een
civiel, maar ook aan een militair
ruimtevaartprogramma. Zij hebben in
het afgelopen jaar niet minder dan
zeven geheime satellieten van het type
Samos in een baan rond de aarde ge
bracht.
Hoewel alle gegevens over deze
kunstmanen streng geheim worden ge
houden, weet iedereen dat de banen
van de Samos-satellieten boven het
grondgebied van de Sovjet-Unie lopen
cn dat het de taak van deze satellieten
is fotografische en andere inlichtingen i
over Russische raketbases naar de Ver-
enigde Staten door te geven. De
Samos-kunstmanen hebben de taak van
de niet meer vliegende U2-'s, gedeelte
lijk of misschien al geheel, overge
nomen.
Zodra de Russen de techniek van het
rendez-vous in de ruimte beheersen,
zijn zjj uiteraard ook in staat Ameri
kaanse kunstmanen boven hun eigen
grondgebied te treffen.
De ruimtevaart heeft overigens nog
veie andere militaire aspecten. Zo ligt
het bijvoorbeeld voor de hand dat zowel
de Amerikanen als de Russen reeds
lang in staat zijn kunstmanen met
nucleaire wapens aan boord boven het
grondgebied van de tegenstander te
laten vliegen, waarna deze kernbom
men op elk gewenst moment, op een
signaal van de aarde, kunnen worden
afgeschoten.
De „New York Times" onthulde deze
week, dat de Amerikaanse luchtmacht
reeds „enige tijd" werkt aan een pro
gramma om onbemande kunstmanen
te lanceren, die rendez-vous moeten
houden met kunstmanen van de Russen
om deze te inspecteren. Zo zou men
kunnen achterhalen of die vijandelijke
kunstmanen wapens, of misschien foto
toestellen aan boord hebben. De Ame
rikaanse luchtmacht werkt ook aan de
vervaardiging van bemande kunst
manen met hetzelfde doel: inspektie,
eventueel gevolgd door vernietiging,
van Russische satellieten.
Belangwekkend was een artikel dat
deze week verscheen in het Parijse
dagblad „Paris Jour". Een diploma
tieke medewerker van dit blad schreef
daarin, dat president Kennedy onlangs
een geheim rapport heeft ontvangen
over de mogelijke plannen van Rusland
een bemand ruimtestation in een baan
rond de aarde te brengen. Dit ruimte
station zou moeten dienen als lan
ceerbasis voor nucleaire raketten.
De Sovjet-Unie zou, nog steeds vol
gens „Paris Jour", in staat zijn een
permanent ruimteplatform samen te
stellen, dat op een hoogte van twee
honderd tot driehonderd kilometer met
de aarde meedraait, zodat het con
stant boven een bepaald gebied van de
wereld ongetwijfeld de Verenigde
Staten zou blijven rweven.
„Paris Jour" deelde niet mee wie
het rapport heeft opgesteld en wanneer
president Kennedy het heeft ontvangen.
(Advertentie)
langer hoev
en die
'JV°t liet oog te
r»chten naar de lucht.
r h$kt uH'het°e-ernStig
feit dat
OhUccüan iT.""" ®blad The
hoofdart,ikel
8e> sh Birrt^ 6 pubhkatie
v?Zag p.,-, een even groot
cAreld riaanzien. geniet in de
nÜ 'Alpo ornithologen als
arHene Medische Raad'
oAen en de "Law So-
°nder notarissen. Al
H^amhe'd0 gr,0te mediscbe
Ra^d fj als de Medi"
ci;tschr dAe naam van da
te Zifn Ud je 0P medi-
?iin r ak ,An J1188 ie niet
U?' Hetzei£damg werkzaam
lot Socil de 8eldt voor de
Jno» me} betrekking
Wjjnt en- Als je naam
Van de lijst, ben je
geWt notaris- £n het-
r ,vZor v°Sels en
kAbse p, ds.' Ze8 dat je een
ï.^t bent pn
millllllllllllllllllllllimillllllllflIllllllimiIHHIIIIIIIIIIIIIHIMillllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIII!^
mgo bent en je
van Anf,er tegen de
U?.Ucht knoflo°k of bent
h n°misA00r de Europese
Sk be Gemeenschap.
'k't 6h nei„dai ie door Uit te
öfit recht^ar Groot-Brittannië
cj^tse ^bt bezit jezelf een
CAh Wij
opnieuw The
ftü'.teli'it uSt als een
•ha °8en Kanaal i
Aar5tri en rir.h -i
Guar-
vogel
is over-
tiia"','.„zich' at is het
^6aSseJn !hjk'u heeft teren
'%Bchrevpnan ui zorgvuldig
«ila'tiijko6?-. gebled en de
en,
entourage van deze
I- vu an van de vogel
gesnV0^den' ornitholo-
3%?64lrif°,ken' dat het aan
Men^ voorwasirden vol-
bln °m t bler altijd een
ifNigó geroepen aan die
bj?b cl» ,ulandse vogels,
tlülVeirt geelbruine pieper,
van
overwinnen
passen
eigent, Ie Passen aan
WBar bfdïi kleme gewoontes.
t"ei®rs kunnen niet
de is
uen r*"=seis KI
ket toegelaten,
bakt 'Eritish Birds' dat
hA oen sanctie geeft. In-
h^tkfiji^ vogel, komend uit
kAae„emdere "buitenlandse
bA vaep. ondanks de handi-
W-o ru 1 hmtenlandse ge-
«ij baarer?rnstige stap neemt
ch j Eugetand te vliegen
bin, te daar op Colijnse wijze
th 'kq Passen aan ziin nienwn
of Spanje of
uit
1 r\ m hui mv,vv t:
«AfligA Errtish Birds' deze
daad belonen door
op de
°ffiVOgel t De lone
'ei» I?. Plaatsen
e, lijst van Britse
Vnr rkor aan de aldus
het"
,°ren genaturaliseerde
lij/UaPat recht verleent in
■V te een vogelpraktijk
Ais oefenen. Ontaarde
rttt,;dle_ ontsnappen uit
h*n of particuliere
verzamelingen in Engeland,
?elden als bedriegers en de
serteurs en ontvangen geen
naturalisatiepapieren. Van
daar dat de grasparkiet,
waarvan er honderden ont
snapt zijn en leven in het
wild, nog steeds wordt be
schouwd als een buitenlandse
vogel en derhalve over één
kam wordt geschoren met
deserteurs uit het Vreemde
lingenlegioen, Spanjaarden,
ttalianen, Kikoejoes en andere
onaanvaardbare exoten. Men
moet natuurlijk uitzonde
ringen maken. Neem bijvoor
beeld de fazant. De fazant is
van huis uit even Brits als
een Litauer. Maar nu de Brit
ten in de loop van vele jaren
deze uit den vreemde ge-
importeerde vogels bij hon
derdduizenden hebben dood
geschoten en in evengroten
getale toegang hebben ver
leend tot onvervalste Britse
spijsverteringstelsels, be
schouwen zij de fazant als
Brits. En de fazant neemt nu
een eerbare plaats in op de
Lijst en wordt nog steeds met
geestdrift neergeschoten door
zijn Britse landgenoten. Het
zelfde geldt voor de patrijs en
de Canadese gans. Maar in
andere gevallen worden
vogels die niet op eigen
kracht de Noordzee of het
Kanaal zijn overgevlogen
van de lijst geweerd.
Is het een grote eer voor een
buitenlandse vogel op de
Brilse Lijst geplaatst te
worden, het is een grote
schande op de lijst te hebben
geprijkt om vervolgens van
- de Lijst geschrapt te worden
en beroofd te worden van je
vogelpraktijk. En dit is plot
seling op aanzienlijke schaal
geschied. En de vogelmin
naars van Groot-Brittannië
voelen zich verkocht en ver-
j'aden. In de jaren 1900 tot
1920 ontving de Britse Orni-
thologenbond een groot aan
tal exemplaren van vogels
die met op de Britse Lijst
voorkwamen. Al deze vogels
waren gevangen of neerge
schoten in de omgeving van
de badplaats Hastings in het
Graafschap Sussex. Zij wer
den opgezonden door een
zekere mijnheer George Bris-
tow, die in Hastings het be
roep van geweermaker ver
enigde met dat van opzetter
van vogels. Aangezien met de
bron van herkomst als on
verdacht beschouwde, besloot
men deze zeldzame vogels
r"',b burgerrecht te verlenen
en hen op de Lijst te plaatsen.
En zo werd Engeland verrijkt
in de loop van genoemde
twintig jaren met nieuwe ge
vederde staatsburgers, zoals
de Dunsnavelige Wulp, de
Zwarte Leeuwerik, Ruppel's
Fluiter, de Gemaskerde
Klauwier, de Sneeuwvink,
de Kaap Verde Pijlstorm
vogel, de Noordamerikaanse
Tapuit, het Gemaskerde
Kwikstaartje, de Zuideuro-
pese Grijze Klauwier. In het
totaal werd de Lijst verrijkt
met tweeëntwinti nieuwe
Britse vogels. Niemand
scheen het vreemd te vinden
dat Hastings in de jaren aan
het begin van deze eeuw meer
zeldzame vogels stuurde
aan de Ornithologenbond dan
de hele rest van het land ge
zamenlijk. De heer Bristow
zond in de jaren van zijn
grootste activiteit in het
totaal zeshonderd zeldzame
vogels op ter identificatie.
Maar, ofschoon de ornitho
logen wisten of meenden te
weten dat al deze vogels af
komstig waren uit de buurt
van Hastings, weigerde de
heer Bristow, die in de
tweede wereldoorlog over
leed, nadere bijzonderheden
te geven over de vindplaat
sen. Toen de heer Bristow
zich terugtrok, bleek dat de
vogelen welke zich speciaal
naar Hastings begaven van
uit het buitenland om zich te
laten neerschieten en opzet
ten door mijnheer Bristow er
genoeg van hadden. Hoe men
ook, jaren achtereen, het
luchtruim boven en rond
Hastings afzocht met vogel-
kundige blik, nergens zag
men vreemde snoeshanen of
-hennen die op weg waren om
zich te voorzien van Britse
nationaliteit. En men is tot
de conclusie gekomen dat
mijnheer Bristow een bedrie
ger was; dat hij de vogels
betrok uit het buitenland; en
dat hij ze verpakt in ijs liet
importeren, om ze vervolgens
als Brits-inheemse vogels
te zenden aan de ornitho
logenbond.
En nu heerst er in de Brit
se musea grote bedrijvigheid.
Want het augustusnummer
van 'British Birds' heeft aan
tweeëntwintig van Bristows
vogels het Britse staatsbur
gerschap ontnomen, en de
curatoren van de musea rep
pen zich om de gemene ge
vederde buitenlanders te
verwijderen uit de vitrines
waar zij jaren lang in op
gezette staat Britse vogels
hebben staan nadoen. Niet
langer hoeven die naar Has
tings gaan hoopvol het oog
te richten naar de lucht.
Zij zullen geen Dunsnavelige
Wulp of Gemaskerde Klau
wier door het zwerk zien
scheren. Noch zullen zij ooit
te midden van de meeuwen,
die het luchtruim boven Has
tings verontrusten met hun
klagend gejank, een Noord
amerikaanse Tapuit zien
vliegen, op weg naar een
nieuw, een heerlijk, een Brits
bestaan.
n hierbij had men het
eigenlijk het liefst ge
laten. Er is een gemis,
een leemte, een diep
gevoelde ornithologische af
wezigheid. Al naar gelang
je eigen inborst pink je
een traan weg en verschuil je
je in de badkamer om ver
schrikkelijk hard te lachen
waar niemand je zien kan.
Maar, helaas, er dringen zich
ernstige vragen op. Dichtbij
Hastings bevindt zich de
vindplaats van de Piltdown
Man, waarvan de antropo
logen later ontdekten dat het
resterende gebeente zorg
vuldig van te voren door de
vinder was begraven. Kan
men voortaan nog iets ge
loven van wat ornithologen
en antropologen vinden of
verklaren te hebben gevon
den in het Graafschap Sus
sex? En als men deze geleer
den voortaan, niet ten on
rechte. wantrouwt, is er dan
reden om meer geloof te
schenken aan andere geleer
den? Mag men de historici
meer vertrouwen schenken
als het gaat over gebeurtenis
sen in Sussex? Het hoge
woord moet eruit. Landde
Willem de Veroveraar bij
Hastings? Vond er een veld
slag plaats bij Hastings
waarin Anglo-saksen en
Scandinaviërs werden ver
slagen door Normandische
baronnen met hun gewapende
aanhang? Of was er slechts
sprake van een Normandische
kegelclub die kwam potver
teren in Hastings en die een
plaatselijke kegelclub ver
sloeg in een obscuur café?
Het is maar een vraag, welke
men evenwel niet na kan
laten te stellen nu is gebleken
dat de Noordamerikaanse Ta
puit, het Gemaskerde Kwik
staartje en de Kaap Verde
Pijlstormvogel Hastings nim
mer hebben bezocht uit eigen
vrije wil.
DAAN VAN DER VAT
Wfl geloven niet dat de nog jonge
historie van de Tall Ships Race, de
tweejaarlijkse wedstrijd voor zeilende
school- of oelenschepen sinds 1956 ge
houden, ooit een grimmiger decor heeft
gekend. De goden hebben ditmaal
enorm huisgehouden in dit nautische
spektakel en de meest barre elemen
ten ingezet. Alleen al het uitzeilen van
deze race is ditmaal een groot compli
ment waard en wij die als gast aan
boord van de Urania" meezeilden, wil
len deze als ketch getuigde schoener de
eer niet onthouden. Zij kwam ongeschon
den uit de slijtageslag tevoorschijn en
goed in het spoor van de winnaars. In
het riante clubhuis van „De Maas" heb
ben wij haar stiekum toegedronken, het
glas geheven naar een oud, maar dap
per schip, nu na alle deining van de af
gelopen dagen rustig op de havenkab-
beliug, de loop van haar vermetele tui
gage weerspiegelt in het nat.
Het avontuur van de Tall Ships Race
1962 begon in de Zuidengelse kustplaat
sen Dartmouth en Torquay. Daar vie
len begin vorige week de schepen bin
nen en lieten er in de brede baaien de
ankers vallen om zich gedurende en
kele dagen uitvoerig te laten bewonde
ren. Onder hen waren de slanke, witte
feeën van de hedendaagse jachtbouw,
maar ook knoestige houten sloepen en
stugge schoeners, oud maar eerbied
waardig in heel hun beproefde lijnen
spel. De Engelsen, sea-minded als zij
zijn, hebben zich de kans niet laten ont
nemen en er volop in hun kille en re
genachtige badseizoen één groot feest
van gemaakt. Ze voeren af en aan naar
de schepen om met hele groepen tege
lijk aan boord te klauteren, ze lazen
met. eindeloos geduld de talloze kran
tenpagina's, waarin men over de glorie
van het zeilschip niet uitgeschreven
raakte en dromden samen voor de boek
handels, die in hun etalages met foto's
en boeken de schepen van de Tall Ships
Race in het middelpunt van de belang
stelling plaatsten. Zü die het konden
betalen organiseerden peperdure par
ty's om behalve met alle nautische
grootheden van Engeland zelf, ook met
de kapiteins van de deelnemende sche
pen vele glaasjes te drinken, oude zeil-
heriuneringen op te halen en te mijme
ren over dit schip dat wel goed is,
maar geen sex-appeal bezit en dat
schip, waarvan de prestaties met een
gaffeltuig inplaats van een torentuig
veel en veel beter uit de verf zouden
komen. Wij hebben de gelegenheid ge
had om enkele van deze sailors-party's
bij te wonen en er de meest vreemde
figuren te ontmoeten, gebronsde man
nen met knevels en bakkebaarden, in
de ene hand een glas, de andere diep
weggestoken in hun duffelse jas, man
nen zoals kapitein Dixon, gehuld in een
sombere zwarte cape waaraan een blin
kende gouden ketting en één oog wijd
openresperd achter een monocle. Ze
sloe: J n elkaar als old-friends op de
schouders en kruidden hun gesprekken
over schepen met een mop en herinne
ringen aan goede zeilprestaties. Maar
altijd kwam de praat terug op het schip
en het was daar in Dartmouth dat wij
leerden waarom een zeilschip zo in het
bijzonder vergeleken kan worden met
een vrouw. In een verstikkende lach en
met een dreun op de schouders werd
ons duidelijk gemaakt dat de tuigage
net zo duur is. Voor de bemanningen,
veelal leerlingen van zeevaartscholen
en soortgelijke opleidingen, organiseer
de men wedstrijden in o.a. roeien en
zwemmen. En zoals in de overdekte
swimming pool van Dartmouth bleek,
was de animo hiervoor erg groot.
In de rokerige pubs van Dartmouth
en Torquay leerden we onze rivalen
kennen, de Duitsers van de markante
Goroh Fock en de jonge Noren van ka
pitein Haegstrom op de Sörlandet, ge
reed voor een tweegevecht in klasse I,
de beweeglijke Fransen van de topzeil
schoeners J'Etoile en La Belle Poulle,
van onze klasse II, en de lange, grijn
zende neger van de Franse 12-tons cut
ter Serème. De neger stelde zich voor
als kapitein Querl, in het dagelijkse le
ven tandarts aan de Bretonse kust,
maar verkikkerd op zeezeilen en ver
bonden aan een school daarvoor. Met
zijn houten, verpekelde cutter slaat hij
geen race over en ditmaal had hij inge
schreven met een bemanning van ne
gen man en eenmeisje. „Safety in
numbers'' liet hij er grinnikend in 'per
fect Engels op volgen.
Dit bonte gezel
schap is zaterdag
middag in de baai
van Torquay het
grote avontuur be
gonnen. Uitgeleide
gedaan door duizen
den Engelsen op
het strand, op de
hoge rots van Bar
ry Head en in alle
mogelijke soorten
vaartuigen rond en
tussen de startende
schepen. De wind
gaf met een angst
aanjagend gieren
haar visitekaartje af en op het konink
lijke startschip de „Britannia", met
prins Philip aan boord, stelde men het
beslissende startschot van twaalf tot
drie uur uit. De duizenden wachtenden
bleven. Ongeacht de wind en de regen.
Wü hadden intussen de kennismaking
vernieuwd met hr. Ms. Urania en de
commandant, kapitein-luitenant ter zee
H. W. Keesom. Wij waren oude beken
den van een vorige Harwich-Hoek van
Holland race, en wisten wat we aan el
kaar hadden. We zagen de Urania terug
zoals we hadden verwacht; scherp in
de boeg, uitlopend tot een wat buikig
middenschip, met de samenvloeiing van
de lijn in een kleine, puntige spiegel.
Het houten dek is open, op de kajuit
na, waarin de kaarten liggen en het ra-
diotoestelletje staat voor de weerberich
ten en de peilingen. Via een trapje in
deze kajuit kom je in het benedenschip,
met zjjn penetrante geur van vochtig
hout en speelse etensluchtjes uit de
kombuis. Een kooi over was er niet.
Aangezien de bemanning in twee groe
pen werd verdeeld over een zes uur op-
zes uur af-wacht, leverde dat geen en
kel bezwaar op. We zouden ons bed
kunnen delen met een collega van de
andere wachtsgroep en zodoende con
stant op temperatuur houden, wat mis
schien minder fris moge lijken, maar
in de grote behoefte aan warmte op
een zeilschip gewoon een uitkomst is.
De zeilen met een dubbele rif inge
kort, voeren de schepen uit, de neuzen
diep weggedoken in de aanschietende
zee, met telkens flarden van fonkelwit
schuim hoog over het dek. De schepen
gingen direct hun eigen weg. De mo
gelijkheden lagen ook anders bij de ver
schillende klassen onderling en de deel
nemende vaartuigen elk afzonderlijk.
Naar gelang de afmetingen en de tui
gage was er een ingewikkelde handi
capformule opgesteld, waarbij, ook al
kwam men als eerste over de finish
lijn, het nog lang niet zeker was of
daar dan ook de zege aan verbonden
kon worden.
De koers lag recht op het Atlanti
sche zeegebied, waar geen twee dagen
dezelfde zijn, waar uren van bovenna
tuurlijke windstilte, plotseling en abrupt
worden afgebroken door Okeanos in al
zijn gramschap, stormen van onge
looflijke woede hun grauwe, gluiperige
koppen opsteken. Hier valt geen enkele
dienstregeling voor te geven en dat
moet dan ook het verschrikkelijke ge
heim geweest zijn van deze Tall Ships
Race van Torquay met een grote om
weg via Dieppe aan de Franse kust naar
Rotterdam. De wind die bij de start nog
als een razende tekeer ging, kroop lang
zaam maar zeker in de schulp. De
overste Keesom joeg zijn negen adel
borsten en ons naar de zeilen om er als
de drommel de reef uit te halen, het
blaasoppervlak te vergroten. Maar
het mocht nauwelijks baten. De wind
kracht zakte hopeloos weg en bii het
aanbreken van de zondagmorgen heer
ste er een rust als op die eerste zeven
de dag van het scheppingsverhaal. De
Urania deinde loom en traag op een
wiegende zee, met naast haar, half ver
scholen in de kimdampen, de grote
Duitse bark Gorch Fock, hulpeloos als
een vleugellamme vogel. Op zulke mo
menten gaan ondeugende gedachten
naar het lokkende krachtvermogen van
de hulpmotor, maar verder niet
Want de belofte om in de race geen
motor te gebruiken is de zeezeiler hei
lig. Zulke ogenblikken van machteloos
heid zijn fnuikend voor het toch al zo
gespannen zenuwstel van de deelne
mers, want de getijtafels wijzen meedo
genloos tegenstromingen aan, een terug
drijven inplaats van voorwaarts te zei
len, waartegen niets kan worden ge
daan, omdat men op een diepte van
tachtig meter nu eenmaal niet kan an
keren.
Maar In de Golf van Biscaye cn de
uitlopers van de Atlantische oceaan is
windstilte nooit een zaak van lange
duur en nog op zondag keerde de wind
terug. Ze kwam van heel_ ver aanstor
men en viel meteen kermend in het
zwellende dundoek. De Urania, de Gorch
Fock en achter hun de Noorse schoe
ner Wyvern begonnen weer te draven,
dwars door de inlopende zeeën heen, de
donkere nacht in, terwijl waaiers van
buiswater door de lichtbundels van hun
boordlantaarns stoven, groen aan stuur
boord, rood aan bakboord. De Gorch
Fock is tenslotte haar eigen weg ge
gaan, maar de Wyvern bleef en met
dit schip van haar klasse heeft de Ura
nia geduelleerd op het scherp van de
snede. Samen passeerden wjj het eer
ste wisselpunt voor de Zuidfranse kust,
een fregat van de Engelse marine,
boord aan boord joegen ze vervolgens
op de voor klasse I en II bepaalde fi
nish voor Dieppe in Noord-Frankrijk af.
Naarmate de log in het schuimende kiel
zog een hogere snelheid aangaf, daalde
het kwik van de barometer. De wind
zette aan, blies de golftoppen weg, de
zee ging stuiven. De Urania kraakte
en steunde in haar spanten en het klap
peren en schuren van de schootblok
ken en bulletalies vormden tezamen een
verontrustend lawaai dat je, wanhopig
vastgeklemd op het steigerende dek,
tot de meest sombere overpeinzingen
Van het dek van het Britse fregat
Grafton kijkt een matroos naar het
Noorse zeilschip Sörlandet, een van de
deelnemers aan de „Ta 11 Ships Race"
van Tor bay (Devon) naar Rotterdam.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii,
iiiiimiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
verkenners in ernstige moeilijkheden
was geraakt en hulp kreeg, wist hü
beter dan wie ook wat dat betekende".
Wjj pakken die zeetjes wel, de Urania
kan ze hebben maar de anderen..."
kregen we te horen De anderen, de
jongens van de Sörlandet en ae Gorch
Fock langs de pardoenen om hoog om
zeilen te bergen, de Italianen van de
snelle nieuwe yawl Corsaro II, worste
lend met gescheurde zalings en de oude
verpekelde Sereine, met aan boord de
lachende neger en zijn equipage van
negen man en een meisje... De race
ging door. Zes uur op, zes uur af. uren
van actie in het benauwde oliepak,
waarvan het idee waterdicht zó plezie
rig is, dat men eenvoudig vergeet dat
aan de binnenkant de gecondenseerde
transpiratie en dat is onder derge
lijke omstandigheden nogal wat de
hoevelheid regen en buiswater compen
seert en tenslotte een afschuwelijke
lucht veroorzaakt die je voor de ver
dere duur van de race niet meer los
laat. Maar je draait door, schoten aan
halen, schoten vieren, zeilen af, zeilen
bij, met af en toe een culinair opkik-
kertje uit de kombuis waar de Kat-
wijkse vissersjongen Willem tussen de
heksensabbath van potten en pannen uit
nog een bekertje soep weet te toveren.
Hij was onderhand de enige die in de
slingerende en riekende cake-walk be
neden overeind kon blijven, rustig zijn
radiootje bijzettend en luisterend naar
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiitiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniHimiiiiiiiiiiimiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuHMiiiiiiiiiiiuiiiiiimiiiiiiuiiiiniiiniiniinnnmiiMniniii
brengt, doet denken aan radioberich
ten en stukjes in de kranten over sche
pen gekapseisd, spoorloos verdwenen
Eileen reddingsboei gevonden, zoeken
gestaaktIn zulke gevallen is de
kreet: „klaar om te wenden" een ver
lossing. En dan ren je gejaagd naar de
blokken en bulletalies ook al zitten die
aan de lijzijde, de kant waarmee het
schip voorover helt, soms diep in het
grauwe, kolkende nat, dat met elke
golfslag terugkomt en allerlei glimmen
de lichtpuntjes met zich meevoert een
bepaald soort plankton zoals wij verna
men. Dan geldt een hand voor het schip
een voor je zelf. Samen haal je de fok
of de „Bazaan binnen, worstelend met
de zoelbandjes om het wapperende doek
af te binden. Maar als de maat naast ie
*09plotseling moet afwenden en aan de
railing de inhoud van zyn maag aan de
zee prijs geeft, kun je hem niet helpen,
wil je er met eens naar omzien omdat
je ergens al lang het gevoel hebt' ook
Ïy Kwijt te willen en alleen door
het beproefde afweermiddel: „gewoon
met aan denken", op de been blijft.
Bmnen in de kajuit luistert de overste
Keesom naar de radio. Negen jaar nu
zeilt ny races met de Urania en die
twee kennen elkaar door en door. Het
gezicht van het gezag staat uiterlijk be-
rustigend kalm, maar we voelen dat het
ergens maar schijn is. Hij draagt de
volle verantwoording en stelt de gang
naar zijn hut beneden voor een uurtje
rusten voortdurend uit. Liever blijft hü
bü de hand in de kajuit om daar even
de ogen te sluiten en dan weer direct
aan dek te verschijnen, omdat hp aan
de bewegingen van het schip voelt dat
de roerganger uit de voorgeschreven
koers ligt en hp de stumperd, die wan
hopig de hard inlopende rolfruggen de
schuld van het gieren geeft.ter verant
woording brult.
Een wonderlijke
man, de overste
Keesom, zoals hij
zeevast rondschui-
felde, de hoge laar
zen als geplakt te
gen het gladde dek,
de blauwe kabou
termuts met boven
op 't wollen knob
beltje zwiepend in
de windrichting.
Hij kent de zee en
haar boze krachten
en toen de radio
meedeelde dat de
Britse sloep Equi-
noxe met aan boord een commandant
van de Royal Air Force en twaalf zee-
de muziek van mondharmonica's, waar-
I van zo bekende Willem, hü altüd de
tranen in de ogenkreeg.
De Urania en de Wyvern maakten
er een grimmig tweegevecht van. Als
vurige stormvogels scheerden ze op de
finish voor Dieppe ai, elkaar nauwlet
tend observerend, een gijp beantwoor
dend met een gpp, ongeacht het ruwe
weer en steeds bereid tot een slinkse
tegenzet. De handicap vereiste dat de
Urania de Noor twee uur voor moest
blijven. Ofschoon het Marineschip in
derdaad als eerste de finish passeerde,
liet de Wyvern de achterstand toch
niet verder oplopen dan tot hooguit een
kwartier. Een finish-schip om de tp-
den op te nemen was er tot ieders te
leurstelling niet en dan luiden de be
palingen zelf doen, weer geheel be
schermd door de erecode. En zo de
den de vermoeide mannen op de Ura
nia en de Wyvern sommigen met
baarden van vijf dagen, waarin het
zilt van de zee zich in witte plekken
had vastgezet. Geen begroeting van
tpdwaamemers daar onder die rotsige
kust van Bretagne, de kust van Victor
Hugo. Geen berichten over de verdere
stand van zaken voor deze twee „ploe
gen van de zee", die het maar moes
ten doen met een verrassend eresaluut
van een school bruinvissen, de glim
mende dikke lijven hoog boven de
ronde golven uit. En daarom zochten
ze maar elkaar, de overste Keesom en
de brede commandant van de Wy
vern, een luidruchtig eerbewijs over en
weer het gebulder van de wind uit. De
Wyvern en dc Urania, hebben elkaar
niet meer losgelaten. Samen uit samen
thuis, tot tussen de meerpalen van de
Veerhaven toe. Wü behoren tot de wei
nigen die over dit hardnekkige gevecht
kunnen meepraten. Droog en wel
staande op het buitenterras van „De
Maas" leek dat al weer zo lang ge
leden. In de avond over de Veerhaven
vervloeiden de kleuren in het nevelig
verschiet. Alleen de donkere neuzen
van de Uranla en de Wyvern voor ons
gaven schier onwezenlijk scherp het
beeld terug van twee voortjagende
jachten, boord aan boord in de on
stuimige zeeën, nu eens hoog als ner
veuze equilibristen op de golfkammen.
dan weer diep weggedoken in bad vol
sissend en bruisend schuim. We zullen
niet nalaten Old Tilly van de Seven
Stars -pub uit Darmouth daarover te
schrijven.
HAVE THOMAS
