Wijzigt Rome zijn houding
inzake Oder-Neisse?
Politieke munt geslagen
uit echte of vermeende
woorden van de Paus
Als ik een nieuwe REGEN
JAS koop, dan wil ik er een
die licht is bij zwaar weer,
die sterk is als een beer. Ik
wil een regenjas die mij
"ooit in de steek laat en
altijd correct is. Voor mi
is er géén ander materiaa
dat zó weinig kreukt als
Terlenka en dus... kijk ik
naar TERLENKA, door en
door gecontroleerd... Klaar!
7igen de regen
PERNOD 45
i
Kiesgerechtigde leeftijd
van 23 naar 21 jaar
Regering wil aanpassing aan
grens andere Europese landen
Minister Cals verontrust over
ontgroeningsexcessen
Vrijheid van student en ook menselijke
waardigheid in het gedrang
Film over het
Concilie
Recordhouder in Parijs
1 t
Bericht op tafel
Pan perschef
roept vragen op
Jongen in modder
gestikt
1
de-9&'M
Minimum passief
kiesrecht blijft
Bakkers lopen op
akkoord hogere
prijzen vooruit
Sociëteitsgebouw
in Rotterdam
geopend
Parkeermeters
Sadi de Gorter
n k
Ongeluk met tractor
'jf
WETSONTWERP THANS INGEDIEND
Orake
Beroemde katholieke
auteurs iverken mee
Eerste conferentie in
Ned. Documentatie
centrum te Rome
het nieuwe dagblad
VRIJDAG 19 OKTOBER 1962
f
Gezellig uit.... drink 'n „Pernod"
f
IMPORTEUR: ANDRE KERSTENS N.V. TILBURG
ais
onze Romeinse correspondent)
*!"i<leliH?' 19 Op een niet geheel
('at Pan >wi'ze 's bekend geworden,
audiënH annes XXIII in een recente
Pen van i»8?11 de kardinaal en bisschop-
een 7iJ "0,en verleend, in zijn gesprek
thans a Z0U gebezigd hebben als „de
den" 0f n, Roten teruggekomen gebie
den" t e aan Polen gekomen gebie-
'und' de Paus het had over het
,de IW.W tussen de Oder-Neisse- en
'og. i®?*se grens van vóór de oor-
^eisse.,,®8 uitstand erkent de Oder-
Jfokke'if nlet' die de facto is ge-
td, om ïïlHar de jure niet is vastge-
°'eel' v» j t er nog steeds geen offi-
staat TfC sverdrag met Duitsland be-
P°«tiek. van het Vaticaan in
?e|> heoft over t»et verloop van gren-
a Vol tl Zlc^ te houden aan de officië-
',',''rhav;?.nreclltpl'jke regels. In het on-
Mik nni5e ^?va' valt het gebied kerke-
k-t j) °nder de bestuursmacht van
tt'erkeiiinif ,eP'scopaat. Maar omdat in
c°Paat h Keen leden van dit epis-
naar hun bestuur kunnen uit-
oefenen en de zetels leeg kwamen, koos
de Heilige Stoel met het oog op de
zielszorg de noodoplossing van de be
noeming van de Poolse hulpbisschop
pen, die geen werkelijke residentiële
bisschoppen zyn, maar optreden als ge
volmachtigden van de Poolse primaat,
die tijdelijk met de zielzorg over het
omstreden gebied belast werden.
Nu is het bekend, dat kardinaal Wys-
zynski zowel om bestuursredenen als om
politieke motieven sinds jaren aan
dringt bij de Heilige Stoel om de feite
lijke situatie te erkennen en voor de
bisdommen aldaar werkelijk resideren
de Poolse bisschoppen te benoemen. De
kardinaal zou zulke benoemingen gaar
ne zien, omdat hij meent, dat de toch
alzo moeilijke betrekkingen tussen Kerk
en staat in Polen erdoor verbeterd zou
den kunnen worden en bovenal, omdat
dit z.i. als een belangrijk bewijs in zijn
land zou opgevat worden van de welwil
lendheid van de Heilige Stoel tegen
over het Poolse volk en van de waarde
ring der pogingen, die daar gedaan wor
den om tot een althans draaglijke co-
existentie te komen tussen staat en
kerk.
Intussen zou in deze zaak de Heilige
Stoel dan de grootste bezwaren van
Westduitse zijde ontmoeten, omdat
men daar nu eenmaal, niettegen
staande vele adviezen uit de wereld,
de Oder-Neisse-grens niet wenst te
aanvaarden. De benoeming van offi
ciële Poolse bisschoppen door de Paus
(Advertentie)
- v- W;
0*01
hrevUhcmellod -uerk - l>ntnp*r>i
ademend - woiboor
'M rvoorgeschreven, «imensielling
."•'s 1
iWSSV S'. iS
viixri
.V,
zou stellig het effect hebben, dat de
Heilige Stoel zich thans moreel achter
de Poolse eisen zou stellen. Voor het
hoe dan ook praktisch in de waag
schaal werpen van het gezag van de
Heilige Stoel in een omstreden politie
ke kwestie, is men te Rome zeer hui
verig.
Het verhaal gaat, dat de Poolse bis
schoppen, hun standpunt b|j de Paus
verdedigende, het gebied tussen de
Oder-Neisse- en de voor-oorlogse grens
hem op de landkaart lieten zien,
waarbij Joannes XXIII dan de woor
den als „de bij Polen teruggekomen
gebieden" zou gebruikt hebben. Hieruit
werd terstond door onbekenden munt
geslagen, als zou de Paus thans zich
voor een koersverandering uitgesproken
hebben.
Het vreemde is verder, dat de pers
chef, mgr. Vallaine, een bericht hier
over op zijn schrijftafel gevonden zou
hebben, kennelijk voor verdere publika-
tie. Het verhaal gaat, dat dit bericht
getikt was op het gewone perspapier,
dat het hoofd draagt „Het Tweede Va
ticaanse Oecumenisch Concilie", Mgr.
Vallaine verifieerde het bericht bij de
officiële instanties als de staatssecreta-
rie, maar het bleek van geen dezer af
komstig te zün. In Italië was het com
munistische dagblad Unita de eerste,
die ruchtbaarheid aan 's Pausen echte
of vermeende woorden gaf en deze ter
stond zwaar politiek laadde. Terstond
daarop volgden de publikaties in de
Poolse pers en de reacties in de West
duitse.
Bij de gewone voorlichtingsbijeen
komst over het Concilie op het Duits
documentatiecentrum zijn over deze af
faire vragen gesteld aan de leider, bis
schop Kampe. Deze distancieerde zich
geheel van de in Duitsland en Polen sen
sationele geschiedenis. Hij ontkende
voorts ten stelligste, dat er een soort
spoedconferentie tussen de kardinalen
Frings en Wyszinski geweest zou zijn.
Op de bijeenkomst in Rome tussen de
Duitse en Poolse Concilievaders is de
bezetting der bedoelde bisschopszetel en
op de achtergrond het meningsverschil
over de Duits-Poolse grens met geen en
kel woord aangeraakt. De kerkelijke
werkelijkheid, aldus bisschop Kampe,
is, dat er sinds verschillende jaren een
contact van zeer vriendschappelijke aard
tussen de Duitse en Poolse bisschoppen
bestaat en dat bij meerdere gelegenhe
den beide episcopaten er naar hebben
gestreefd om openlijk woorden van vrede
te spreken voor een van beide volkeren.
Op een vraag, of het Concilie bij het
schema over de bisdommen en de ver
deling der bisdommen een richtlijn zou
geven voor het hangende Pools-Duitse
geschil, antwoordde de bisschop, dat zo
iets beslist uitgesloten was. Het ontwerp
over de bisdommen gaat over geheel
anders geaarde, zuiver kerkelijk-tech-
nische zaken en verder is het Concilie
incompetent om zich in te laten met
en uit te spreken over politieke me
ningsverschillen als deze.
(Van onze correspondent)
ZIERKZEE, 19 okt. Gisteren
heeft zich in Zeeland weer een ongeval
met een landbouwtractor voorgedaan,
waarbij de bestuurder is omgekomen.
Het slachtoffer is de vijftienjarige H.
Quist uit Anna Jacoba Polder.
De jongen raakte met het zware
voertuig te dioht bij de kant van een
sloot, waardoor de tractor kantelde. De
jongen kwam onder de tractor terecht
en is vermoedelijk in de modder ge
stikt.
(Advertentie)
(Van onze Haagse redactie)
DEN HAAG, 19 okt. De regering
heeft bij de Tweede Kanier een wets
ontwerp ingediend tot wijziging van de
Grondwet, waarin wordt voorgesteld de
minimumleeftijd voor deelneming aan
de verkiezingen voor de Tweede Kamer,
de Provinciale Staten en de gemeente
raden te verlagen van 23 tot 21 jaar.
In de memorie van toelichting moti
veert de regering haar voorstel onder
meer met er op te wijzen, dat door een
verlaging van de minimumleeftijdsgrens
deze bij eventuele Europese verkiezin
gen gelijk is aan die, welke in de mees
te Westeuropese landen als leeftijdsgrens
voor het actief kiesrecht geldt.
Voor een verlaging van de leeftijds
grens voert de regering nog enige ande
re argumenten aan. Er lijkt, aldus de
regering, onder het Nederlandse volk
geen algemene en vaste overtuiging
aanwezig, dat de leeftijd, waarop het
actief kiesrecht mag worden uitgeoefend
hoger moet zijn dan de leeftijd, waarop
men overigens in het maatschappelijk
leven tot rechtshandelingen bevoegd
wordt. Verder vindt de regering de leef
tijd, waarop men voor de eerste maal
aan de verkiezingen voor de Tweede
Kamer van de Staten-Generaal kan
deelnemen veel te hoog. By de tegen
woordige regeling is het afhankelijk van
het jaar, waarin de verkiezingen wor
den gehouden, mogeiyk, dat iemand pas
°P zijn zesentwintigste jaar voor het
eerst zyn stem mag uitbrengen. Dit zal
volgens de regering zeker een ongunsti
ge invloed hebben gehad op de ontwik
keling 'van de politieke belangstelling
van de jonge staatsburger. Zy voegt
hieraan nog toe, dat de ontwikkelings
kansen voor de jongeren meer dan vroe
ger zijn gestegen niet alleen door het
volgen van enigerlei vorm van voortge
zet onderwas, maar ook door voorlich
ting van radio en televisie.
Met een verlaging van de leeftyd voor
het actief kiesrecht van 23 tot 21 jaar
heeft de Kiesraad, aan wie de regering
advies heeft gevraagd, zijn instem
ming betuigd. De raad staat echter af
wijzend tegenover de destijds geopper
de gedachte van de regering een ver
laging van de leeftijd voor het passief
kiesrecht en een vereenvoudiging van het
systeem van verkiezing van de leden
van de Eerste Kamer in studie te ne
men. Zijn oordeel daarover heeft de
Kiesraad reeds in april 1961 aan de re
gering kenbaar gemaakt. De regering
onderschrift de bezwaren van de raad
tegen een verlaging van de leeftyd voor
het lidmaatschap van de Tweede Ka
mer en de vertegenwoordigende licha
men van provincie en gemeente. De
Kiesraad is van mening, dat de Grond
wet ten aanzien van het lidmaatschap
van vertegenwoordigende lichamen wat
betreft de minimumleeftijd een waarborg
geeft voor een bepaalde levenservaring.
Het systeem van verkiezing voor de
leden van de Eerste Kamer beantwoordt
volgens de Kiesraad aan de gestelde
eisen, zodat herziening daarvan niet no
dig is. Met dit standpunt stemt de rege
ring in.
(Van onze soc.- economische redactie)
DEN HAAG, 19 okt. Een aantal
bakkers berekent nu reeds de verhoog
de broodprijzen, waarvoor de Ned.
Bakkerijstichting nog de toestemming
van de minister van Economische Za-
ken moet verkrijgen.
De Ned. Bakkerij stichting wil een
prysverhoging van twee cent per brood
van 800 gram, vooral in verband met
een stijging van de bloemprijzen. De
bloemprys is in de laatste weken om-
hooggegaan met 1,75 per 100 kilo
gram. Dit zou neerkomen op een sty
ging van één cent per brood. Verder
willen de bakkers alsnog de ene cent
prysverhoging, die hun vorig jaar werd
geweigerd. Maandag vindt een bespre
king plaats tussen de Ned. Bakkerij'
stichting en noinister de Pous.
Het is echter gebleken, dat sommige
bakkers al op een eventuele toestem
ming zijn vooruitgelopen. Ook aan het
Consumenten Contact Orgaan is dit ter
ore gekomen en men verwacht van die
zijde een protest bij de minister van
Economische Zaken.
De Nederlandse vereniging van huis'
vrouwen heeft intussen de minister van
Economische Zaken telegrafisch ver
zocht maatregelen te nemen tegen het
eigenmachtig verhogen van de ver
koopsprijs van brood door de bakkers
Finland. President Kekkonen zal
op 24 oktober met zijn vrouw naar Pa
rus reizen voor een officieel bezoek aan
Frankryk, zulks op uitnodiging van
president De Gaulle. (Reuter).
(Van onze redacteur)
ROTTERDAM. 19 okt
vryheld is niet een vrijheid d'i'e iJplT
Fn'dio vbriihe"ihet mense'Uk'vlak. Wie
een °P zichzelf staande
rheï"11 'verbreekt daarme-
nfaatschappij"'1 He*" dlarito^^anl
isolement verschaft in schijn misschien
een positie boven het burgerdom maa?
zij, die menen in deze positie te
Iagreen..df^Ken Zlch ®ntekendeel tl ver!
Dit is een zinsnede uit de toesnranv
die de minister van O.K. en wf'mï'
J. Cals gisteravond hield in de 'krine
van hoogleraren en studenten van de
Ned. Economische Hoogeschool, bijeen
bij gelegenheid van de opening van
het nieuwe sociëteitsgebouw aan de
Mauntsweg van de Societas Studioso-
rum Reformatorum. De minister had
r'3 aankomst aan het Centraal Station
te Rotterdam een op een wagen ge
bouwd Argonautenschip bestegen en
met een escorte van tientallen zwaar
gehelmde eerstejaars in Grieks krijgs
gewaad was hij naar de door schijn
werpers bestraalde sociëteit Koinoo-
nia" geleid.
Nadat hij daar welkom was gehe
ten en gezegd had, zich min of meer
als Odysseus te hebben gevoeld op
zijn zwerftocht naar „Koinoonia"
kwam hij, via het onderwerp studie-
vrijheid tot een nadere beschouwing
die sterk verband hield met de ont
groeningsexcessen.
Gaat het, zo zei mr. Cals, hier om
onbezonnenheid van enkelen? Dan zou
men er zich niet diep bezorgd over be
hoeven te maken. Maar het. verschijn
sel doet zich voor, ilat elke besloten
kring inleidingsprocessen krijgt vol
gens eigen aard en mores. Als dit bij
studenten een studentikoze aard heeft,
juich ik dit toe. Maar ik verwerp vol-
Mr. J. M. L. Th. CALS
strekt de opvatting, dat een studen-
tengemeenschap een enclave zou zijn
waarin geheel andere regels gelden
dan daarbuiten.
Ik maak mij, zei mr. Cals, ook ern
stige zorgen over de motiveringen, die
'k m deze kwestie op schrift heb ge
vonden.
Onze verontrusting moet niet betref
ten een bepaalde groep en onze maat
regel niet alleen individuen die zich
misdroegen. Het is zaak ons allen te
Bezinnen op een systeem waarin het
mogelijk is geworden dat niet alleen
ue vrijheid van de student maar ook
de menselijke waardigheid in het ge
drang dreigt te komen. Wij allen heb
ben schuld, als er niet tijdig wordt in
gegrepen.
Vrijheid is van gezag niet te schei
den, vervolgde de minister. Waar ge
zag verstek laat gaan is devaluatie
van de vrijheid onvermijdelijk. Men
moet ook bij een ontgroening de no-
v. j 1II ?taat stellen, zijn vrijheid als
student te veroveren.
Wil men een waarlijk goed peda
goog zijn, dan heeft men nu eenmaal
een bredere ervaring en een grotere
wijsheid nodig dan waarover ontgroe-
ners beschikken. Maar de grenzen lig'
gen hier ruimer; de omgang van stu
denten onderling heeft een zekere in
dringende waarde, maar dan moet die
omgang ook binnen bepaalde normen
liggen. Ik betwijfel, of die overal in
Nederland wel gevonden worden. De
eerste beginselen van humanisme en
christendom worden vaak miskend
door lichamelijke vernederingen en
geestelijke kwetsing.
Deze ernstige bezorgdheid heb ik,
zei mr. Cals, bij deze feestelijke ge
beurtenis niet kunnen verhelen. Ik
vrees namelijk te maken te hebben
met een symptomatisch tijdverschijnsel
ROME, 19 okt. Francois Mauriac,
Daniel Rops, T. S. Eliot, Graham
Greene en Christopher Fry behoren
tot het indrukwekkend aantal katho
lieke schryvers van de meest uiteen
lopende nationaliteiten, die hun mede
werking zullen verlenen aan de film
over het Concilie, die onder regie van
Antonio Petrucci door de Italiaanse
filmmaatsehappy „Luce" wordt ver
vaardigd. De bedoeling is, er veeleer
een „document" dan een documentaire
van te maken, d.w.z. niet alleen het
verloop der kerkvergadering in beel
den vast te leggen, maar vooral ook
de uitzonderiyke historische betekenis
ervan duidelijk tot uitdrukking te bren-
gjn. Om dit te bereiken, stelt men
zich voor om, behalve een kroniek der
gebeurtenissen te geven, ook de achter
gronden te belichten, zoals de redenen
van de Paus tot het byeenroepen van
het Concilie, de aard der onderwerpen,
die worden behandeld en de strekking
der besluiten, die worder genomen.
Men rekent er op, dat de vervaar
diging van de film, waarmee op de
openingsdag van het Concilie een be
gin is gemaakt, een jaar zal vergen.
(Van onze Romeinse correspondent)
ROME, 19 okt. Het Nederlands
documentatiecentrum voor het Concilie,
dat door geschreven en mondelinge
voorlichting vooral achtergronden wil
geven van de onderwerpen die op het
Concilie ter sprake komen, heeft zlin
eerste conferentie gehouden voor de
Nederlandstalige pers, radio en televi
sie en belangstellenden. De conferentie
werd tevens bijgewoond door de bis
schoppen Bekkers, De Vet, Staverman
(Nieuw-Guinea) en De Wit (Philippij-
nen) en door een aantal bisschoppelijke
Concilie-adviseurs.
Prof. dr. H. Schmidt van de Gregori-
ana-universiteit en dr. B. van Leeuwen
OFM van het Franciscaanse theologi-
cum te Alverna hielden een inleiding
over het Concilie-onderwerp, dat thans
als eerste door de Vaders gaat behan
deld worden: de liturgie. Prof. F.
Haarsma van het groot-seminarie Rp-
senburg leidde de byeenkomst. De
mogelijkheid bestaat dat mgr. Bekkers
zal gaan optreden als de verbindings
man van de Nederlandse en de uit Ne
derland afkomstige bisschoppen met
het documentatiecentrum.
De kogel is door de kerk. De vraag
of de plaatsing van parkeermeters
aan de gemeenten wettelijk zal wor
den toegestaan, heeft de Kamer be
vestigend beantwoord. Niemand ver
wacht van deze maatregel de oplos
sing van het nijpende parkeerpro
bleem. Het is hoogstens* een zeer
plaatselijk werkend lapmiddeltje. Bin
nenstadswinkeliers zijn er blij mee,
omdat hun zaken voor gemotoriseer
de klanten tenminste bereikbaar wor
den, maar diezelfde klanten zullen
het parkeergeld op de prijs van hun
aankopen moeten zetten. Bij geringe
aankopen kan dat een aardig percen
tage worden. Ook kortparkeerders,
die niet op een dubbeltje meer ol
minder behoeven te kijken, zullen
met de parkeermeters ook wel nood
gedwongen genoegen nemen. Daar
tegenover staat, dat de aanschaf
van parkeermeters duur is en dat ook
de honderdduizenden voor wie een
auto geen luxe maar een levensnood
zakelijkheid uitmaakt, nog meer wor
den „over 'belast, terwijl de langpar-
keerders maar met de handen in het
haar moeten blijven zitten. Het is
niet de bedoeling, dat de gemeenten
uit de parkeermeters een slaatje trach
ten te slaan, maar, wanneer eenmaal
de kosten van aankoop, plaatsing en
onderhoud door de parkeerders zullen
zijn opgebracht, wat dan? De ver
leiding is groot en de gelegenheid
maakt de profiteur. Dat eventueel ook
gebruik zal mogen worden gemaakt
van kosteloze parkeerschijven, die de
politie met haar personeelstekort voor
grotere controlemoeilijkheden zullen
plaatsen, is een wel heel magere
troost. De automobilist is in ieder
geval voor de zoveelste maal weer
eens het kind van de rekening,
(iiiiiitiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiin
DEN HAAG, 18 okt. De minister
van Maatschappelijk Werk, mej. dr.
M. A. M. Klompé installeerde gisteren
de nieuwbenoemde voorzitter van de
interdepartementale commissie voor
de probleem-gebieden, ir. J. W. Wellen.
Ir. Wellen, directeur-generaal van de
Landbouw is benoemd in de vacature,
ontstaan door het overiyden van de
heer H. Oosterhuis. De commissie ad
viseert de regering over de sociale
planning in de probleemgebieden en
over de coördinatie terzake op rijks
niveau.
(Advertentie)
Zekerheid! DE OLVEH staat achter u.
Na deze rede werd minister Cals
verzocht, het achter een gordijn ver
scholen „Orakel van Delphi" te raad
plegen. De stem, die zijn vragen be
antwoordde, is wel in heel Nederland
bekend en de minister ontdekte er een
vroegere dispuutgenoot uit zi.jn Nij
meegse studentenjaren in: Godfried
Bomans.
Het orakel had liet ook over de vrij
heid van de studie en knoopte er de
tegenstelling van ouders en studerende
zonen aan vast, daarbij deze laatsten
tekenende als genieën althans in
eigen ogen die zich een toekomst
dromen als Goethe, Shakespeare of
Cals. Tenslotte kwam natuurlijk ook
de ontgroening ter sprake, waarbij het
orakel een ontgroeningscommissie sug
gereerde, samengesteld uit ge
selecteerde ouderejaars. Opdat een in
auguratie kon geschieden op basis van
meerderheid des geestes.
Na dit gesprek opende de minister
de sociëteit met de wens, dat alles wat
hier zal geschieden Gods rijkste zegen
zou mogen genieten.
Terstond daarop werden touwtjes
losgemaakt en daalde een heel plafond
van trossen druiven op de gasten neer.
Onder die gasten bevonden zich de
wnd. burgemeester mej. mr. J. Zee-
lenberg, de commissaris der Koningin
mr. J. Klaasesz, consuls-generaal, cu
ratoren, rector-magnificus en hoogle
raren der Ned. Econ. Hoogeschool.
Het bereiken van de vijftig
jarige leeftijd pleegt voor
een ondernemend man
aanleiding te zijn, met
evenveel belangstelling terug te
blikken op het welgevuld ver
leden als met animo een blik
vooruit te werpen in het aan
zienlijk stuk actieve toekomst,
dat hem naar menselijke bere
kening nog zal zijn beschoren.
In deze situatie verkeert van
daag de heer Sadi de Gorter,
cultureel- ere persattaché aan de
Nederlandse ambassade te Pa
rijs en directeur van het „Insti-
tut Néerlandais" aldaar.
Het is vooral sinds de oprich-
richting van dit instituut te
danken vooral aan het rijke ini
tiatief van de kunstkenner en
verzamelaar Frits Lugt dat de
heer De Gorter zich heeft kun
nen ontplooien als bevorderaar
van Frans-Nederlandse culturele
uitwisseling, met name als mede
uitvinder en organisator van
tentoonstellingen die alle min of
meer grote toeloop kregen en
het instituut danig in het cul
turele nieuws brachten. Sinds de
opening van het instituut in
januari 3957 zijn het er thans
in totaal twintig geweest. Het
begon met etsen en tekeningen van Rembrandt, grotendeels uit de eigen
verzameling van het instituut en deze tentoonstelling is wat de verkregen
toeloop betreft de ongeslagen recordhouder gebleven. Maar een tentoon
stelling als „Vrienden van Van Gogh" zat haar zwaar op de hielen.
Na aan het hart is de heer De Gorter in het bijzonder blijven liggen
ae tentoonstelling die Parijs bekend maakte met het oevre van Breitner.
Wat had hij al niet moeten horen over de hachelijkheid van dit plan.
Breitner. Veel te somber, te zwaar Hollands om in Frankrijk geappre
cieerd te kunnen wordenDe heer De Gorter ontzenuwt nu nog de be-
zwarenmakers van toen met te verwijzen naar de uitspraak van de kunst
criticus in de „Monde", dat voor het goede begrip van Van Gogh deze
kennismaking met Breitner onontbeerlijk was.
En dan was er de tentoonstelling gewijd aan de Nederlandse postzegel
als voorwerp van kunst. En een reactie daarop, die de directeur van het
instituut met enige geamuseerde trots vervult. De Franse Filatelistenbond
kende hem namelijk haar „Prix de l'Art Filatélique" toe, een prijs die
eigenlijk bestemd is om de ontwerper van de beste kunstzinnige postzegel
van het jaar te bekronen, maar die deze keer naar de heer De Gorter ging
omdat hij met de tentoonstelling iets gebracht had dat bevorderlijk was
voor de „postzegelvervaardiging als kunst". De heer Bokanowski in persoon,
de toenmalige minister der Posterijen, bevond zich aan het hoofd van het
comité, dat hem de beker der huldiging kwam overhandigen.
Het organiseren van tentoonstellingen is, hoewel het meest boeiende en
spectaculaire, lang niet het gehele werk van de directeur van het instituut.
Er zijn de ontelbare culturele avonden, met het optreden van eminente
conferenciers, van Kamermuziekensembles enz. Naar aanleiding van een
zo'n avond wijdde de „Nouvelles Litéraires" enkele kolommen aan de
hedendaagse Nederlandse toonkunst. Nederlandse wetenschap en techniek
wil de heer De Gorter overigens evenzeer aan hun trekken laten komen-
De Zuiderzeewerken en het Deltaplan zijn immers evenzeer Nederlandse
cultuur.
Het komt de heer De Gorter als bemiddelaar tussen twee culturen wel
licht te stade dat hij, in Frankrijk geboren en getogen Nederlt-nder, zelf
man van twee culturen is. En zijn eigen eerste periode van creativiteit,
literair en journalistiek, lag, om het zo te zeggen, in de Franse sector. Hij
dichtte en hij dicht nog in het Frans. Het bezorgde hem zijn opname
in de „Société des Gens de Lettres" en in 1961 de Edgar-Allen Poe-prijs
van het Maison de Poésie voor zijn gezamenlijke werk. On 19-jarige leeftijd,
1932, publiceerde hij in Franse bladen zijn eerste reportages, zij gingen
over Amsterdam, en in de jaren voor de oorlog maakte hij voor de Franse
radio een hoorspel ,Je maintiendrai"Het werd door leden van de Comédie
Frangaise voorgedragen.
De oorlog bracht in het leven van de heer De Gorter de grote wending.
Hoe dat inzette is een merkwaardig verhaal. In Zuid-Frankrijk stond het
echtpaar De Gorter toen aan het hoofd van een jeugdherberg en daar van
daan leidde een door vele gasten gevolgde clandestiene weg door de Pyre
neeën naar Spanje. Totdat op zekere dag politiein zicht kwam. Op het
zelfde moment dat bij wijze van spreken deze aan de voordeur verscheen,
verdwenen door de achterdeur het jeugdherbergouderpaar met hun gasten,
voor het merendeel Nederlands. Dat was in 1943. Na een jaar opsluiting
in Spanje wegens illegale grensoverschrijding, arriveerden de De Go^rters
in Londen, waar de heer De Gorter door de Nederlandse regering belast
werd met het verzorgen van voorlichtingswerk in het Frans over Nederland.
Het bevrijde Parijs zag hem in oktober 1944 terug. Hij was toegevoegd aan
de heer Voorbeytel op het Nederlandse Informatiebureau- De neer ue
Gorter had zijn taak toen vooral als oorlogscorrespondent bij net gealli
eerde hoofdkwartier. En het is voor hem zeer gedenkwaardig geoieven aai
hij in de nacht van 4 op 5 mei 1945 via de zender Herrijzend Neaeriana
het Nederlandse volk mocht mededele.i dat het over énige uren „vrij zou
zijn. Tegelijk had hij het Nederlandse frontnieuws verzorgd voor rarijse
bladen als „Combat" en „Franc Tireur". In zijn knipselarchiej ngz o.m.
een bijdrage met kop wij vertalen „S.O.S. Een volk siert
vermoorden Holland". 1QdQ
De tijden waren gelukkig al weer veel minder bar, toen in
De Gorter de oud-journalist Voorbeytel opvolgde als PerSaf;®,cne' een ana~
chéschap dat in den vervolge uitgebreid werd met het culturele.
