Voormalig Nieuw Amsterdam
krijgt een ander gezicht
^entallen jaren is new yorks be-
CC It".
Vóór 8 november geen prijs
maatregel voor brood
mmmmm
Apparaat
vervangt stem
banden
Srrieltketel der naties
^ordt moderne stad
fp
m
rnmm
wmm
ÖET NIEUWE DAGBLAD
VRIJDAG 2 NOVEMBER 1962
PAGINA 13
„skyline" vrijwel onveranderd gebleven.
Ijle Van zee uit op de enorme metropool aan de
"dson toe voer, zag gedurende een generatie
^i'jwel hetzelfde beeld. In 1932 was het Empire
k ate Building de laatste skyscraper ofwel wol-
abber, die aan het totaalbeeld werd toe
ft f>voegd. IIet hoogste gebouw ter wereld en het
e alsof New Y ork moe was. Moe van het neer-
j.e ,f n Vait steeds grotere en steeds hogere ge-
°uwen, van een wedijver in het uitgeven van
l °rme Eedragen ter meerdere eigen eer en
!Jrie- Tiet leek aanvankelijk, alsof het reus
je ïtige Empire State Building half leeg zou blij-
V' n staan. Er was nu ruimte genoeg in New York,
'•"ifludeerden velen. Inderdaad ontstond er een
s and, welke overigens een weerspiegeling was
p
j'n eeuw is heel wat in de Verenigde Staten en men heeft toen
Unnen denken dat New York het veel te lang vond, ofschoon het
str de meest Europese stad in de republiek der sterren en
epen is geweest. Dit was o.a. het gevolg van het feit, dat uit-
slrekte buurten door mensen van dezelfde nationaliteit bewoond
i n- Duitse immigranten zochten er de Duitsers op, Italianen de
l(nien, Scandinaviërs de Scandinaviërs, leren de Ieren, Chinezen
ohmezen etc. Elkeen kon er zeker tot de jaren dertig met zijn
pen taal terecht en vooral onder de vrouwen waren er heel wat,
t e n°oit Engels leerden spreken. Dan waren er Harlem, de grote
jperwijk en de jodenbuurten. Dit alles groepeerde zich rond het
peu2e Times Square en op Broadway.
J ens de intocht van de een of andere beroemdheid kwamen
r;«' al die nationaliteiten bijeen om er met de grote massa
j"1 ew 1 or kers samen te smelten. Geen stad in de Verenigde Staten
"s zulk een smeltketel der nationaliteitenDe inperking der
o,. "l^ra£ie en een meer systematische verspreiding der immigranten
ip(r 'lee^ het land brachten in New York een zekere consolidatie
Je^eeS' En nu gaan de „slums", de vervallen en uitgewoonde buur-
ij1' buigzaam maar zeker verdwijnen. De „getto's" der aan elkander
*ilTn$e na\io™liteiteiMM$Wi meer' huarmate de l
over heel de stad lersprëiden, uit èllcander *geslagen.
Zelfs
ch,
}n Harlem zwaaien de me-
^e-nische mokers door de lucht,
°TWoelen bulldozers en drag-
ps de grond. Een ander New
V,
°Peni
0rfc is bezig te ontstaan.... De
lng van de nieuwe pier voor
Holland-Amerika Lijn heeft
zopas op haar beurt nog de aan-
c'l£ op gevestigd, welke ver-
'J_"boringen er zich ook in het ha-
ea9ebied voltrekken. Onlangs
erd in deze kolommen het een en
aper medegedeeld over de lang-
P hangbrug ter wereld welke
j ans in aanbouw is, om nieuwe
'ponwijken van New York met
ander te verbinden en tevens
Advertentie
meulen
jubileum aanbieding
Ltm
ter meulen
het wegennet op Manhattan te
ontlasten. Dit moet nog heel wat
doorgaand verkeer van het noor
den naar het zuiden verwerken.
Mede dank zij de nieuwe hangbrug
gaat het straks langs New York
heen
Het voormalige Nieuw Amster
dam, het mag .nog steeds onze
trots blijven, dat New York door
ons, Nederlanders, gesticht werd
is dus bezig, radicaal van aan
zien te veranderen en speciaal in
het gedeelte, dat er tot dusver het
meest representatief voor was. De
buitenlandse bezoeker valt deze
metamorfose uiteraard meer op
dan de New Yorker zélf, die er
middenin zit en voor wie ze zich
gestadig aan voltrekt. Maar de ver
anderingen zijn toch zo ingrijpend,
dat het bekende weekblad „Time"
er enkele weken een uitvoerig ar
tikel aan wijdde, waaraan we hier
een aantal bijzonderheden ont
lenen. Het geeft een interessant
overzicht van hetgeen zich daar
aan de Hudson afspeelt.
Lincoln Center:
142 miljoen dollar
van het gehele economische leven. Ondanks de
„boom" tijdens en na de Tweede Wereldoorlog
had het de schijn, alsof New York zichzelf zou
blijven, de „skyscape" (variatie op landschap,
n.l. hemel- of luchtschap) zou behouden, zoals
dit in deze eeuw gegroeid was. Hier en daar
slechts werden weer achterbuurten opgeruimd,
zoals ten behoeve van de bouw van de zetel der
Verenigde Naties en van het Rockefeller Center.
Thans evenwel heeft zich een nieuwe „hoorn-
periode" in het bouwen ingezet en niet alleen
heel New York, maar ook het aloude Manhattan
verandert, dermate zelfs dat mensen, die er ge
ruime tijd niet meer geweest zijn, op sommige
plaatsen niet meer weten, waar ze zich bevinden.
In Manhattan.... waar talrijke wijken meer dan
honderd jaar vrijwel hetzelfde waren gebleven.
1 miljard 184 miljoen
dollar
i mi
swismmi
wmmtm.
LairaMS**
spüWsri
ÉfÉPSi18
assëë*se#
fcüsssRpsr
immmtm
m
iflH
mm
mats<sM
mm*
ÉÉi
270 miljoen dollar....
jaar
ter
meulen
mm
m
jubileum aanbieding
Iedere week ziet U ze wel in een
of andere advertentie aange-
gebodenNylon Tricot
heren overhemden, het meest
practische en moderne over*
hemd.
Zulke overhemden verkopen
wij .morgen, niet voor de ge
adverteerde prijs 11.75, maar
önze prijs, voor nog géén
negen gulden.
Tricot
nylon
Zaterdagmorgen om 9 yiir faé»
gint de verkoop van deze Tricot
Nylon overhemden, m wit èn
in de maten
36 t/m 42
voor
Huizenveiling
meulen
jubileum aanbieding
230 cm
NEW YORK bouwt nieuw NEW YORK
C,'(j /^ij 7
- fTff
Morgen brengen wij als een van
^6 laatste aanbiedingen in deze
serie elegante en moderne
Franse spiegels.
Luxe spiegels, normale prijs
'4,75, nu met opstand en fijne
decoraties in de maat 50 x 50 cm
Fraaie wandspiegels, wit gelakt,
"aar franse stijl, koopt U nu
voor nog géén tien gulden.
Zaterdagmorgen om 9 uur be
gint de verkoop van deze Franse
wandspiegels
Het opstand,
voor 1
0
Géén tel, of schrift, best.
„Manhattan", aldus „Time", is niet
langer meer een paradijs voor fotogra
fen, op zoek naar schilderachtige hoek
jes en straatjes. Het is juist daar, dat
New York het snelst verandert. Talrijke
bekende, markante punten zijn er ver
dwenen. In vijf jaar tijd is er gebouwd
op een schaal, tot nu toe in de geschie
denis der mensheid een novum, zowel
wat omvang, verscheidenheid als de er in
gestoken kapitalen betreft. Op een goe
de dag kijken oude Manhattanaars uit de
bovenste verdiepingen van hun skycra-1
pers en ontwaren tot hun verbazing op
de plaats, waar vroeger de huizen dicht
opeengehoopt stonden, een ruim plein.
Een smalle straat die altijd overvol was
een echte „bottleneck", blijkt een brede
avenue geworden te zijn Nieuwe flat
gebouwen rijzen als paddestoelen uit de
grond op, voor nieuwe busstations blijkt
telkens weer ruimte te kunnen worden
gevonden, er komen parken en plantsoe
nen, waar jarenlang vervuilde stegen la
gen.
Als 'n voorbeeld van de huidige nieuw
bouw wordt het nieuwe Lincoln Center
aangehaald, hetwelk het vermaarde
Rockefeller Center verre in de schaduw
zal stellen. Daarvan is kort geleden een
meer dan vijftien miljoen dollar gekost
hebbende concertzaal, de Philharmonic
Hall, in gebruik genomen, als onderdeel
van een groots complex, officieel Lin
coln Center for the Performing Arts ge
naamd, dus centrum voor de uitvoeren
de kunsten. De concertzaal ligt nog in
een woestijn van lang niet helemaal
bouwrijp gemaakte grond. Ze is omringd
door betonmolens, bulldozers en honderd
meter hoge kranen, die straks aan het
werk zullen gaan. In een ruim aangelegd
park komen nog een schouwburg, een
speciaal theater voor danskunst en ope
rette-uitvoeringen, een bibliotheek annex
museum, een grote muziekschool, feite
lijk een conservatorium. Het een en an
der zal in 1965 gecomplementeerd wor
den door het nieuwe gebouw van de be
roemde Metropolitan Opera, dat hier ver
rijzen moet. Het Lincoln Center moet in
1966 geheel gereed zijn en zal dan 142
miljoen dollar hebben gekost en het
grootste culturele centrum van heel de
Verenigde Staten zijn. Dit komt New
York toe, want de stad is zelf nog
steeds het grote culturele en artistieke
centrum van het land, waar het geeste
lijk leven zich concentreert.
Tien blokken verder in Manhattan
wordt gebouwd aan het zich hoogste noe
mende hotel ter wereld, het vijftig ver
diepingen hoge Americana Hotel. Het
verrijst aan de Zevende Avenue, tussen
de 52e en de 53e straat. Een blok ver
der staat zijn grote concurrent, het zes
enveertig verdiepingen hoge Hilton Ho
tel. Intussen heeft een lezer in een inge
zonden stuk er de aandacht van de re
dactie van „Time" op gevestigd, dat het
Waldorf Astoria Hotel nog steeds het
recht heeft, zich het hoogste te noemen.
Het meet nl. ruim tweehonderd meter.
Dan volgen het Sherry-Netherlands Ho
tel (ongeveer honderdnegentig meter) en
het Ritz Tower Hotel (ongeveer 180 me
ter) en voorts nog het St.-Pierre Hotel
(ongeveer 175 meter). De redactie moest
haar ongelijk erkennen, stelde overigens
vast: het Americana Hotel baseert zijn
slagwoord, het hoogste hotel ter wereld
te zijn op de vijftig verdiepingen die het
telt, meer dan enig ander hotel ter
wereld
Om zijn lezers een indruk te geven van
de kolos van het Americana Hotel wees
het blad nog even op de nieuwste ma
chines die er staan in niet minder dan ze
ven 'grotef keukens. De spoelmachines
maken per uur 15.000 stuks glaswerk en
serviesgoed schoon en steriliseren dit
bovendien. Aardappelschilmachines schil
len 75 aardappelen per minuut. Het is
om een huismoeder te doen watertan
den! Belangrijke gasten kunnen in hun
auto direct een aparte lift binnenrijden,
v/elke hen naar hun verdieping voert. Ze
behoeven dus niet uit te stappen en hun
schoenen op het trottoir stoffig te ma
ken Het Americana Hotel bevat behal
ve een aantal eetzalen, salons, rookka
mers etc. etc. 41 vergaderzalen en de
keukens zijn in staat, voor in totaal
11.290 personen tegelijk een diner klaar
te maken.
In 1961, aldus „Time" is er in de bouw
bedrijven voor een miljard en 184 miljoen
dollar geïnvesteerd. Er is geen sprake
van een bestedingsbeperking, maar wel
werd eindelijk een halt toegeroepen aan
de bijna teugelloze vrijheid, welke archi
tecten en bouwers tot dusver in New York
genoten. Er is nl. door het gemeente
bestuur'een bepaling afgekondigd, waar
bij diverse voorschriften worden gegeven
ten aanzien van de ruimte, welke om
een hoog gebouw heen open moet blijven.
Stratencanyons, zoals er in de vorige en
ook nog in deze eeuw zoveel, met name
in Manhattan zijn aangelegd, zullen niet
meer mogen ontstaan. Licht en lucht
moeten overal kunnen doordringen en al
dus gezonde woningtoestanden, mitsga
ders even gezonde verhoudingen in kan
toren, magazijnen en werkplaatsen schep
pen. De bouwer van een wolkenkrabber
moet er nu rekening mee houden, dat hij
wel heel hoog mag gaan, maar dan
steeds meer plaats dient over te laten
voor pleinen, promenades etc., waar de
mogelijkheid zal bestaan, verfrissende
fonteinen en zelfs kleine zwembassins aan
te leggen. De recente bouwwoede vond
gedeeltelijk haar oorzaak in het streven,
nog zoveel mogelijk te bouwen, zonder
al die beperkende, de bouwkosten aan
zienlijk verhogende voorwaarden.
Dit neemt overigens niet weg, dat tal
rijke architecten zich op de nieuwe idee-
en omtrent bebouwing met flinke groen
stroken bezonnen en hun ontwerpen daar
op gebaseerd hebben. Trouwens, niet al
leen Amerikaanse architecten zijn bezig,
New York een ander gezicht te geven,
ook Europese. Wé kunnen van hen noe
men de bekende Italiaanse architect
Nervi, wlehs ideeën ook hier te lande
zeer gewaardeerd worden. Hij heeft een
project van 14 miljoen dollar onder han
den.
Efficiency blijft overigens het typisch
Amerikaanse wachtwoord in al die bou
werij, ook al weer met het oog op de
kosten. Het slopen, het uitgraven van
fundamenten, het bouwrijp maken van
de grond. Dit alles wordt nauwkeurig
„getimed" zoals de Amerikanen zeggen.
Precies wordt uitgekiend hoe en in hoe
veel tijd 'n massa puin van bv.. 35.000 ton
kan worden uitgevoerd, terwijl dan on
geveer tegelijkertijd de machinerie voor
de nieuwbouw wordt opgesteld en de
bouwmaterialen aangevoerd worden. „Ti
me" vergelijkt het optrekken van een
wolkenkrabber op de plaats, waar een
„slum" werd weggeruimd, met de orga
nisatie van een invasie, waarbij ook de
kansen van slecht weer ingecalculeerd
zijn. De bouwers vormen een waar leger
tje, dat inmiddels slechts acht uur
„opereert".
Het blad noemt als voorbeeld voor een
nieuw en mooier New York het gedeelte
van het Park Avenue, waar plompe, ver
ouderde flatgebouwen zoals het zich uit
drukt in architectonische „shows" veran
derd zijn. Over een afstand van bijna
een halve kilometer schitteren er de nieu
we flatgebouwen hier als evenzovele ju
welen, met als pièce de résistance het
nieuwe Seagram Building van de oor
spronkelijke Duitse architect Mies van
der Rohe, die in Essen de nieuwe Krupp-
kantoren heeft gebouwd. Ook de Zesde
Avenue beeft evenals de beruchte Derde
op tal van plaatsen een grondige veran-
iMWBW
F&ÜflH
BSKBKIR
dering ondergaan. Daar werd een aan
tal kantoorpanden gezet, o.a. het 48 ver
diepingen hoge Time and Life Building,
mitsgaders het nieuwe Hilton Hotel. Et
telijke gebouwen staan temidden van
plantsoenen, zo groot als kleine parken.
Eens woonden hier uitdragers en we
melde het van verdachte bars en even
verdachte lieden, gangsters, etc.
In New Yorks Downtown, dus de be
nedenstad, waar zich ook de beroemde
Wallstreet bevindt, overschaduwen de
Dit is New Yorks eens beruchte Derde
Avenue, die een reeks van achter
buurten doorkruist. De z.g. El ofwel
Elevated, de over een viaduct rijdende
metro, werd er afgebroken, de straat
verbreed. In zes jaar tijd zijn er
wolkenkrabbers tot een totale waarde
van een miljard dollar langs verrezen
DEN HAAG, 31 okt. Het ministerie
van Economische Zaken en de commissie
van overleg van de middenstandsvakcen
trales hebben het volgende gezamenlijke
communiqué uitgegeven:
„Hedenmorgen heeft een gesprek plaats
gehad van de commissie van overleg van
de middenstandsvakcentrales met de
minister van Econmische Zaken en met
de staatssecretaris van Economische
Zaken inzake de moeilijkheden die gere
zen zijn ten aanzien van de broodprijzen.
De genoemde commissie onderschrijft de
noodzaak van het prijsbeleid dat gericht
is op het voorkomen van een inflatoire
kosten- en prijsontwikkeling.
Erkennende, dat de feitelijke brood
prijsverhogingen, zoals door individuele
bakkerijbedrijven toegepast, niet in over
eenstemming zijn met de terzake in het
prijsbeleid gemaakte afspraak, heeft ge
noemde commissie op zich genomen zo
danige omstandigheden te bevorderen,
dat een vruchtdragend gesprek met de
bedrijfstak mogelijk zal worden binnen
de door de minister reeds in het voor
uitzicht gestelde termijn.
In dit verband heeft de commissie een
beroep gedaan op de minister om de
voorgenomen prijsmaatregel niet te tref
fen, alvorens dit gesprek heeft plaats
gevonden. De minister heeft toegezegd
dit verzoek in overweging te nemen en
heeft zich bereid verklaard onder ge
noemde zodanige omstandigheden op
8 november a.s. het gesprek met deze
bedrijfstak te voeren".
machtige gebouwen wolkenkrabbers als
het Wool worth Building, eens het hoogste
bouwwerk ter wereld en het Flat Iron
Building, tot voor kort een ware toeris
tische attractie. Het nieuwe verschilt er
volkomen van het oude, al valt er de
invloed van de nieuwe Europese archi
tectuur vaak duidelijk in te onderkennen.
Terwijl de architect van het Wool-
worth Building en tal van zijn collega's
bij de Gotiek leenden, doen de burgers
van het nieuwe New York zulks bij de
nieuwe zakelijkheid in Europa en elders
in de wereld.
In dit Downtown gaat de Japanse ar
chitect het World Trade Center bouwen,
hetwelk 270 miljoen dollar zal kosten.
Er staat al de nieuwe Chase Manhattan
Bank, 60 verdiepingen hoog. „Time"
merkt tenslotte op, dat, zo door al die
bouwerij New York wellicht geen betere
plaats om te wonen is geworden, o.a,
door veel lichtere, niet zo duurzame con
structies der woningen het in ieder
geval een betere is om te werken
Wij voor ons overwegen ten besluite,
hoe merkwaardig het is, dat in de stad,
waar de Verenigde Naties hun hoofd
kwartier vestigden de niet minder dan
Het nieuwe Americana Hotel te
New York, met rechts het Empire
State Building.
75 er wonende nationalititen hun bol
werken verliezen en in de grote massa
van twaalf miljoen New Yorkers geassi
mileerd worden. Er wonen in New York
miljoenen joden, die feitelijk nog het
meest veramerikaniseerd zijn, anderhalf
miljoen Italianen, dergelijke aantallen
Duitsers en Italianen, verder 123.000 Hon
garen, 57.000 Tsjechen, 12.000 Chinezen,
53.000 Grieken, 412.000 Polen, 19.000
Fransen, 11,000 Nederlanders... ^Zulks"
volgens een wat veroudejjie jejUpg. Ze
gaat echter in grote lijnen nog op. Voor
hoe lang? Het nieuwe New York gaat
er snel echte Amerikanen van maken
OBSERVATOR.
Advertentie
Géén tel. ef schrift, bert,
Afloop van de openbare verkoping van
onroerende goederen door de N.V. Nota
rishuis op 31 oktober, in de Koopmans
beurs
Definitieve afslag:
1 Pand en erf Molièreweg 708, inzet:
26.000,—, afslag: 26.0000,—.
2. Pand en erf Berkelselaan 13, inzet:
25.400,—, afslag 26.600,—.
3. Pand en erf Donkerslootstraat 87, in
zet 18.600,—, afslag 20.700,—, apge-
houden.
4. Pand en erf Crosowijksekade 31, in-
zet: 30.000,—, afslag 31.000,-i.
Het Flatironbuilding ofwel Strijkijzer
gebouw was in 1902 het eerste bouw-
wonder in New York. Men ziet het hier
in aanbouw.
LONDEN, 31 okt. Een Londense fir
ma heeft een apparaatje ontwikkeld, dat
de functie van de stembanden kan over
nemen en zodoende het spraakvermogen
kan teruggeven aan hen, die dit verloren
hebben, maar nog wel kunnen articule
ren.
De Tait Oral Vibrator, zoals het
is genoemd, werd ontwikkeld door een
Britse mondchirurg, de heer R. V. Tait
Het apparaat is in zoverre uniek, dat een
elektromagnetisch tot vibreren gebracht
diafragma in een kunst-gehemelte of een
vals bovengebit is ingebouwd en in de
mond blijft.
Het apparaat ontvangt zijn energie
van een miniatuur batterij die in de zak
wordt gedragen; het wordt ook van een
zak uit geregeld.
Het apparaat is van geen nut voor
mensen, die doofstom geboren worden
en nooit hebben leren spreken. Het is ont
worpen, om het spraakvermogen terug
te geven na chirurgische verwijdering
van de stembanden.
Het apparaatje moet worden aange
bracht door een tandarts, (L.MS.)
Als U toch van plan bent om
deze winter wollen dekens aan
te schaffen...wacht dan niet
langer en koop morgen de beste
wollen dekens, die er be
staan... in de grootste maat die
gangbaar is, voor een prijs,
méér dan dertig gulden lager
dan normaal.
Morgen begint de verkoop van
een grote exportpartij zuiver
wollen dekens. Dekens van de
beste wol, die er in de wereld
te vinden is (deze partij was
bestemd voor Amerika, en het
beste is daar maar nèt goed genoeg).
Dekens, die uitmunten door
fijnheid en warmte, dus geen
dikke planken, maar dicht ge
weven.
Juweeltjes van dekens, in een
extra grote maat, de meeste
afgebiesd en in 10 pasteltinten.
Morgen koopt U deze droom-
deken van 100% zuiver„Virgin"
wool, normale prijs 62.50 (met
kleine schoonheidsfoutjes) voor
nog géén dertig gulden.
Zaterdagmorgen om 9 uur be
gint de verkoop van deze zuiver
wollen dekens, in de extra grote
maat 190 x 230 cm, in tien
verschillende
kleuren,
voor
Géén tel. of jchn'fr. heit.
