op
Hoe lang maatregelen
tegen hondsdolheid?
N
Gouden sl
CONTACT
J
Comité van 47 dagbladen
uit ernstige kritiek op
memorie over reclame-TV
Is geweld tegen structureel
geweld altijd ongeoorloofd
Zorgwekkende toestand in
Latij ns-Amerika en Arabië
Luisteren naar:
Kijken
naar:
een
wonder
wielen
^oor algemene preventie verplichte
Vaccinatie van honden wenselijk
A. Pouw
Bertolt Brecht
T.V. DONDERDAGAVOND
De Barretts van Wimpole Street
H
Donderdag
Woensdag
Woensdag
het
met schuïfdak
IMPORTEURS GEBR. NEFKENS N.V. UTRECHT TEL. 030-16523
PROF. KWANT OPENT LEZINGENCYCLUS
VOOR LEDEN VAN „SINT AUGUSTINUS"
Buitenland
Donderdag
nieuwe dagblad
70ENSDAG 14 NOVEMBER 1962
BI
Sie1>
me**
ti*-
w
r<e-
V
lOl'
ee<>
(Advertentie)
(Talrijke listige Franse snufjes-o.a.j
denkende ventilateur, stabilisator,
noordpool-verwarming enz.-maken
de Peugeot 404 tot een unicum
in zijn klasse.
H'. SUPERIOR PALE
Hoe lang sluimerend
Verschijnselen
w
Maatregelen
Ondercontrole
77; 7*
|C»"
ofdt
PEUGE0T4Q4
li de maatregelen te
gen de hondsdol
heid enige tijd van
kracht zijn houdt
ongetwijfeld velen de
vraag bezig, hoe lang zjj
gehandhaafd dienen te blij
ven. Omdat ziektegeval
len, als nu in Nederland
onder mensen en dieren
geconstateerd, sinds men
senheugenis niet zjjn voor
gekomen, kan hier nie-
uit eigen ervaring spreken. In
Reval zal aan deze voorwaarde
n moeten zijn, dat men de ziekte
deijjjaig onder controle heeft. Om dui-
te maken, wanneer men
hl
«de,
to,
deze
-St uuihrn, wanneer men
tig bereikt kan achten, is het nut-
fenii 1 .een en ander over de intrige-
e ziekte zelf te vertellen.
ho-,,,d? jaren na de laatste oorlog werd
Lujjvïdolheid herhaaldelijk in West-
7'rri ?.nct gesignaleerd; door wolven
tee7 het virus uit Oosteuropa geïmpor-
vjg "'he wolven, vooral uit Joegosla-
v0 «komstig, kwamen in contact met
ï)e ®h,die aldus geïnfecteerd werden.
rusti» sen zochten meer westelijk een
lig ®er woongelegenheid. Voor de oor-
iw'-s v6ej .erd in Duitsland door de boeren
idati. 1 ^nnoJhcht gemaakt op vossen, maar
ttir>?®2|en de hoeren na de oorloc niet
-er
en de boeren na de oorlog niet
°ver vuurwapenen beschikten kon
(Advertentie)
paloma
IMP. OUD HAARLEM
de vos zich sterk vermenigvuldigen. Dit
is een bijzonder voorbeeld van een
gecompliceerde verstoring van het even
wicht in de natuur.
In 1954 werd in ons land de invoer
van honden uit Duitsland verboden; het
is mij niet bekend o£ hieraan sinds
dien de hand is gehouden. Deze maat
regel heeft overigens slechts een be
trekkelijk effect omdat ook vossen de
overbrengers zijn en wilde dieren zich
niet aan de kunstmatige grenzen plegen
te houden. De natuurlijke immuniteit
tegen het virus is zo gering, dat elk
warmbloedig dier de ziekte kan krijgen.
O.a. bij koeien verloopt de ziekte even
wel sluipend, zonder opwindingstoestan
den. Hoeveel van de in het wild leven
de dieren (wolven, vossen, eekhoorns,
ratten, muizen enz.) zijn besmet is
moeilijk na te gaan. Van de huisdieren
wordt de hond het meest getroffen. In
de gevallen dat een mens wordt be
smet geschiedt dit bijna altijd door een
hond. Daaraan dankt de ziekte zijn
naam welke dus niet juist is.
Het virus dat hondsdolheid veroor
zaakt, wordt met het speeksel van het
bijtende dier in de wond gebracht en
gaat dan naar het centraal zenuwstel
sel (hersenen en ruggemerg). De incu
batietijd wisselt nogal, bij de mens kan
deze variëren van 10 dagen tot meer dan
een jaar; bij de hond is de incubatietijd
meestal maar niet altijd korter; 2 tot 3
weken. De lengte van de incubatietijd
wordt mede bepaald door de diepte en de
plaats van de beet. Een beet in het geb
laat vooral door een kat schijnt het
gevaarlijkst te zijn. Als de ziektever
schijnselen zich eenmaal manifesteren
verloopt het proces snel. Het slachtof
fer gaat zich ziek voelen en wordt ruste
loos, angstig en geagiteerd om kleinig
heden. Opwindingstoestanden wisselen af
met rustperioden, een gevolg van uit
putting. Opvallend is ook de sterke
traan- en speekselvloed, terwijl het dik
ke speeksel niet ingeslikt kan worden
door zeer pijnlijke krampen van de
keelspieren. Ondanks de kwelling van
steeds heviger dorst, nog verergerd door
de speekselvloed, kan de zieke niet drin
ken. De vrees voor de allerhevigste slik-
krampen veroorzaakt een zo sterke af
keer van water dat alleen al het noe
men van water de zieke tot razernij
kan brengen. Aan dit symptoom dankt
de ziekte een van haar officiële na
men hydrophobia, hetgeen betekent:
vrees voor water. Een andere, Griekse,
naam is lyssa (razernij) of in het la-
tijn: rabies. De spierkrampen breiden
zich uit over het gehele lichaam; na
één tot anderhalve week komt het ein
de door verlamming van hart of adem
halingsspieren. Bij tetanus (wondklem)
komen overeenkomstige spierkrampen
voor. Het is niet juist dat een mens
met rabies zou gaan bijten als een hond.
De verschijnselen van een zieke
hond vertonen veel overeenkomst met
die bij de mens. De ziekte begint met
weinig specifieke symptomen als ge
brek aan eetlust, verlies van opge
wektheid, overdreven aanhankelijk
heid. Na 1 a 2 dagen gaat het dier
janken en wordt het toenemend onrus
tig. Hierna komt het opwindingssta
dium. De hond kan dan volkomen
dol zijn. Het gedrag wordt bizar,
het Hjkt soms alsof hij spoken ziet.
Vaak gaat het dier zwerven en kan
grote afstanden afleggen. Het ge
draagt zich dan zeer agressief tegen
alles wat hem voor de voeten komt,
vooral andere honden, maar ook le
venloze voorwerpen, met name zijn
mand of hok. In eigen omgeving is
een dolle hond meestal niet bijterig
maar wel tegenover vreemden. Toch
wordt de mens niet zo vaak gebeten
als verwacht zou kunnen worden; als
elk angstig dier en dat is het 'we
zen van ziin dolheidzal de- hond
de mens liefst mijden. Als de hond
tenslotte uitgeput raakt zoekt hij soms
zijn huis weer op om te sterven. Even
als bij de mens komt de dood binnen
10 dagen na het begin van de symp
tomen door verlamming van ademha
lingsspieren. De ziekte kan ook bijna
ongemerkt zonder symptomen verlo
pen: zogenaamde stomme vorm. Het
dier is angstig, krijgt verlammingen,
speekselvloed en overlijdt tenslotte
zonder de beruchte opwindingstoestan
den.
De heer Adriaan Po uw uit
Utrecht is sinds gister
middag de trotse bezitter
1962 T-an de gouden slagerring
a„„ Tijdens de jaarlijkse kader-
ge?- Van de feaeratie van Sla-
patroonsbonden ierd hem
dBp}r kringen hoog gewaar-
Hpt onderscheiding uitgereikt.
V) loas de tie de maal, dat de
gertS- -,m de gouden sla-
Op .9 loerden georganiseerd.
nnd0"Vruuirg worden allen opge-
G„, ®n in de Broederschap van de
rie gen Ambachtsring (de histo-
iva„n deze ring gaat ver terug),
me l°°K bakkers voor in aan-
top £jn9 komen. Want de samen-
fcer_ .ri0 tussen slagers en bak-
Jj.in ons land is voorbeeldig.
deny de wedstrijden om de gou-
de smgerring gaat het om goe-
maar J|L.
p-fproducten. De heer Adriaan
'eert' >48 laaT oud, experimen-
r(eps'"Llur vooral om nieuwe
-oort a' iaTen met diverse vlees-
leleajl' Zo heeft hij enige tijd
de'
niark*n een verse morst op de
uiep, (inbracht, waarin varkens-
eniarierï~,vaTkensniertjes zijn ver-
echtp eze lel kernij heeft hem
VerJ „?een bekroning opgele-
°d Maar de heer Pouw bleef zoeken. Zijn aandacht richtte zich vooral
het zogenaamde vette kalf, waarover in vakkringen de laatste tijd zo
Vet*eeJl en ander te doen is geweest. Zoals men wellicht weet,.wordt het
hp„f kalf voor het grootste deel naar het buitenland geexporteerd. Daar
het i men een bijzondere voorliefde voor de achtervoeten. Nederland moet
dp derhalve doen met de voorvoeten. Van het voorstuk van het dier heeft
nianilJlnaar van de gouden slagerring nu overheerlijke kalfspekelvlees ge-
IpHet is vlees, dat komt uit de (vette) borst van het dier. Het is een
kuJgnij voor de boterham, weliswaar een beetje doorregen (endatis de
de Io°P der tijden wat gaan tegenstaan), maar voortreffelijk van
dan e beer Pouw zegt: „Ik verkoop het vlees ook gebraden, net is
VnÜ°9 ,"eel smakelijker".
Onj °T zVn vondst heeft hij nu de hoogste slagersonderscheiding ontvangen.
Van ,erd sprak de voorzitter van de Federatie gisteren over de ontdekking
talriiu beer Pouw. Slagersjongens in het bekende witte tenue lieten de
UtTp 'lf aanwezigen in de grote zaal van Krasnapolsky van de door de
Pp» s'a9er ontdekte lekkernij proeven.
de„ Woordvoerder van de slagerspatroonsbond noemde de winnaar van
"o)c„0.Uclen slagerringen ware artiesten. „Dat zijn geen gewone degelijke
en tf-en' mijnheer, dat zijn virtuoze vleeskunstenaars. Als U eens wist
Sroprj i wees hierbij op de met een rood lint omhangen leden van de
'e no?rsc'lnP waartoe deze mensen wel in staat zijn. Het is gewoon met
kloven'*.
keer Pouw, die met zijn vrouw en zijn dochtertje naar de hoofdstad
alierB?komen om de onderscheiding in ontvangst te nemen, voelt zich
«eert; nj' e.en artiest. Hij zegt: „Ik voel mij een gewone vakman. Van mijn
k°uuyp f iaar ben ik slager. Mijn vader zat niet in het vak; hij was_ land
heer o' Maar toch heb ik veel van hem geleerd. Zeventien jaar leidt de
ik Qpp0UU),nu zVn slagerij in het hartje van Utrecht. „Mijn leven lang heb
'*efhp-?PeT}menteerd met verschillende vleesproducten. Het is gewoon een
„Qp °erij voor mij geworden,
het Uri P°uw is erg trots op zijn onderscheiding, maar niet minder om
hem „maatschap van de Broederschap van de Gouden Ambachtsring, dat
zaak Btsteren is aangeboden. „Overigens geloof ik, dat je niet altijd met je
daad'pTn'et bet vlees, bezig moet blijven. Na sluitingstijd zet ik er ook inder-
Vüorain vunt achter. Dan ga ik mij bezighouden met diverse liefhebberijen.
tuatpT voetballen en vissen. Morgen om acht uur zit ik al weer bij het
de st)en. tuur ik naar mijn dobbertje. Een heerlijke sport." Wij vragen naar
"ersta van zVn zaak- „Leverworst", klinkt het onmiddellijk. „Ja.
erin n V goed, geen leverworst van een kwartje, maar echte, met lever
Dp opLrU)?rbt"- Hij is niet bang voor de concurrentie van andere bedrijven,
krina ,n baantjes-affaire laat hem koud. „Wij hebben toch onze eigen
en ijl Van klanten. Ze zullen blijven komen. We hebben een aardige omzet
Somber -n.bet dan ook .net de beste wil van de wereld allemaal niet zo
zou hpJnzie7}- Alleen, wanneer men met dit soort grapjes verder gaat, dan
T>e n >eri ons wel eens kunnen hakken". Maar eer het zover is..."
Weer u. ukkige drager van het rode erelint en de gouden slagerring gaat
weer fof v wv.v C.II. IXt. yvuu-vib Öbtxyc/i *ivy
Oevopip naar ziin Vlaats. De slagers in de zaal proeven met gemengde
ens zijn nieuwste ontdekking: kalfspekel"1"—
ons is de heer Pouw toch een artiest.
Wanneer iemand is gebeten door een
hond die ernstig wordt verdacht de
ziekte te hebben dan moeten onmiddel
lijk maatregelen worden genomen. Wat
het slachtoffer betreft, de wond moet
zorgvuldig gereinigd worden met water
en groene zeep. Vervolgens zal hij zo
spoedig mogelijk gevaccineerd moeten
worden. Vaccinatie heeft alleen nuttig
effect in de incubatietijd; zyn de ziekte
verschijnselen eenmaal opgetreden dan
kan daarmee niets meer bereikt worden.
Alleen in die gevallen waarin de beet
wordt toegebracht door een dier dat ge
zond is of lijkt te zijn, is het verant
woord de vaccinatie uit te stellen. Is het
bijtende dier 10 dagen later nog in leven,
dan heeft het zo goed als zeker geen
rabies, want na het uitbreken van de
symptomen volgt de dood onherroe
pelijk binnen deze termijn.
In het incubatie-stadium is het dier
besmettelijk.
Om deze reden zal het duidelijk zijn
dat een verdacht dier in quarantaine
genomen moet worden om het verloop
te kunnen volgen. Het is onjuist een
verdacht dier zonder noodzaak te doden
omdat dan het stellen van de diagnose
moeilijk of onmogelijk kan zjjn. In elk
geval zorge men er voor de hersenen zo
mogelijk niet te beschadigen omdat de
diagnose na de dood alleen op het on
derzoek van de hersenen gesteld kan
worden. Het centraal diergeneeskundig
instituut in Rotterdam houdt zich met
dit onderzoek bezig.
Mits tijdig verricht heeft vaccinatie
als regel succes en kan het uitbreken
van de ziekte met vrij grote zekerheid
worden voorkomen. De vaccinatie is niet
geheel zonder risico maar dit weegt niet
op tegen de gevaren die dreigen wanneer
de ziekte zou doorzetten. Een bezwaar,
wr' van Duitse zijde geopperd, dat ge
vaccineerde mensen of dieren besmette
lijk voor hun omgeving zouden kunnen
zijn, is nog niet bevestigd
Het principe van de vaccinatie berust
op de vondst van Louis Pasteur. Hon
derd jaar geleden was hondsdolheid een
veel voorkomende ziekte. In Frankrijk
stierven jaarlijks meer dan 30 mensen
aan rabies. Het aantal bekende slacht
offers onder dieren liep in de duizenden.
Pasteur ontdekte dat het virus verzwakt
kan worden door konijnen als tussen-
gastheer te laten fungeren. Voor de be
reiding van het vaccin wordt hersen-
materiaal (waarin het virus) van een
aan rabies gestorven hond bij een ko
nijn ingespoten. Het virus zal zich dan
in de konijnenhersenen nestelen. Het
blijk*' nu dat het virus in de hersenen
vai. het konijn verzwakt, minder viru
lent is. Het is echter nog wel in staat
na insDUiting b(j mens of dier antistof
fen te vormen. De pokken-vaccinatie
berust op hetzelfde principe. Het pok-
kenvirus wordt verzwakt door passage
bij een koe (kalf). Een verschil is dat
bij de rabies meerdere injecties nodig
zijn.
Een geheel ander en veel moeilijker
probleem vormt de algemene preventie.
Alleen met drastische maatregelen ge
durende lange tijd volgehouden, zal het
gelukken deze gevaarlijke ziekte onder
controle te krijgen. Het belang van het
dier moet hier wijken voor dat van de
mens. Het muilkorven van honden met
name is een onsympathiek middel, maar
voorlopig absoluut noodzakelijk. Voorts
zal vaccinatie van alle honden verplicht
gesteld moeten worden. Alleen met een
verplichte vaccinatie zal een voldoende
percentage honden bereikt worden. Het
is de vraag of het zin heeft de eveneens
zeer gewénste vaccinatie var katten ver
plicht te stellen aangezien controle hier
op nauwelijks mogelijk is. Voorlopig
BUSSUM, 14 nov. Daar werd dus
gisteravond weer een forum gehouden.
Prof. dr. R. Rijksen, mr. G. W. F
van der Valk Bouman, prof. mr. W. H.
Nagel en mr. J. P. Hustinx wisselden
van gedachten over „Ons gevangenis-
stelsel" Prof. I. A. Diepenhorst consta
teerde na afloop dat men gegeven het
onderwerp „schromelijk tekort gescho
ten" was. Dat klopte precies. Men kan
het de heren overigens nauwelijks kwa
lijk nemen. Het onderwerp leende zich
in zijn verschrikkelijke wijd-vertaktheid
dan ook niet voor een vijf-voudige be
schouwing in iets meer dan een half
uur. Men kwam dan ook niet eens tot
een duidelijke en wel omlijnde probleem
stelling. Waarom moet zo'n forum eigen
lijk worden gehouden? Om die begrij
pelijke onmacht te demonstreren? Over
bodige zaak.
Er was verder deze avond nog een
spel uit de serie „Angst en ellende van
het Derde Rijk" van Bertolt Brecht.
Het had de „rechtspraak" uit die da
gen tot onderwerp: „Recht is, wat goed
is voor het Duitse volk". Het onder
havige gegeven was kennelijk wel uit
het „volle leven", zoals het zich in die
merkwaardige tijden aan ons voordeed,
gegrepen. Maar het was een goed ge
componeerd stuk ook. En Wim van den
Brink gaf de even geteisterde als laffe
rechter voortreffelijk gestalte.
Een moeilijke „wetenschappelijke
film over het centrale zenuwstelsel open
de de nogal zwaar op de handse avond
en Arie Kleywegt had een niet al te
opwindend vraaggesprek met de heer
Hugh Carleton Greene, directeur-gene
raal van de B.B.C. H. Hn.
AMSTERDAM, 14 nov.
Het comi
té (lat namens (1e 47 dagbladonderne
mingen, met in totaal meer dan
2.200.000 abonnees, een concessie voor
de exploitatie van reclametelevisie
heeft aangevraagd, deelt naar aanlei
ding van de memorie van antwoord op
de nota reclametelevisie hoewel het
deze memorie nog niet diepgaand heelt
kunnen bestuderen mee van mening
te zijn, dat ook in deze memorie prac-
tisch geen rekening is gehouden met
de belangen van de dagbladen. Er
blijkt van geen ernstige poging na te
gaan welke consequenties eventuele in
voering van commerciële televisie voor
de dagbladen zal hebben. Evenmin
heeft er sinds de televisienota van
22 februari 1961 werd ingediend
enig overleg met de 47 plaats gevon
den. Wel schrijven de staatssecretaris
sen," dat regering en kamer de belan
gen van de pers veilig moeten stellen,
docli daarop wordt geen enkele nadere
toelichting of garantie gegeven. Het
comité meent, dat in de memorie geen
oplossing voor de moeilijkheden rond
om de commerciële televisie is gevon
den. Enerzijds is de memorie niet
meer dan een verdediging van de tele
visienota. Een volslagen nieuw ele
ment in de memorie dat ook niet
door de betrokken commissie uit de
Tweede Kamer kon worden behandeld
is echter het aanbod aan de om-
et toneelspel „The Barretts of
Wimpole Street", dat de NCRV-
televisie donderdagavond laat
zien, heeft die typisch Engelse
lichtelijk dreigende atmosfeer, die door
de tyrannie van het kwaad over on-
schuldigen veroorzaakt wordt. Men kan
in dit spel verwantschap voelen met
sommige verhalen ''an Edgar Allan
Poe met Charlotte Brontë, met Ste
vensons Jekyll and Hyde en met het
toneelstuk „Gaslicht" van R. Hamilton.
De familie Barrett bestaat uit negen
kinderen en een vader. De oudste kin
deren staan op de grens vair de vol
wassenheid. De eerste hefdes kondigen
zich aan. Zij zijn op .dkaar gesteld en
treffen elkaar soms in de kamer van
hun oudste zuster, die invalide is. Een
moeder is er niet meer, wel een vader,
en voor hem koesteren zq allen angst.
Bü zijn eerste optreden in het spel on
dergaat men hem als een vreemde man,
een tyran met een sterke wil, van wie
het niet duidelijk is of hij sluw hui
chelt dan wel kortzichtig handelt.^ Het
spel ontwikkelt zich langs twee lijnen.
Het invalide meisje wordt verliefd en
overwint langzaam de fysieke mach
teloosheid én de volkomen onderwor
penheid aan haar vader. Parallel met
deze vrijwording loopt de onthulling van
de ware aard van de vader, die zich
pas volledig bloot geeft als zijn prooi
hem ontsnapt.
Er is hier dus sprake van een aan
Ibsen verwante onthullingstechniek,
die knap genoeg is toegepast om in
haar geleidelijk verloop spannend te
mogen heten. Er komt een menselijk
monstrum te voorschijn, waarin de Je
kyll en Hyde aanwezig zijn, zij het niet
zo scherp onderscheiden als bij Steven
son. Het kwaad is van meet af aan
in Barrett aanwezig, al is het onder het
mom van godsdienstige rechtschapen
heid. Door het krampachtige in de man
wordt wel gesuggereerd, dat hij wel
licht oprecht meent, het goede te doen.
Op de oorzaken van zijn geestelijke
misgroei wordt slechts terloops ge
zinspeeld. Zij zouden kunnen liggen in
de richting van een wantrouwen tegen
normale menselijke faculteiten, waarbij
dit wantrouwen dan weer voortkwam
uit verstarde principes. Het stuk ver
eist dus wel enig onderscheidingsvermo
gen.
dier geen gevaar opleveren voor de huis
genoten. Daarom zullen de muilkorven
opgeborgen kunnen worden als alle hon
den gevaccineerd zijn, mits er een doel
treffende controle kan zijn. De bijna
ongelofelijke ervaring van de laatste
weken dat vele eigenaren van honden en
misschien ook katten deze huisdieren de
straat opjagen met alle gevaren van
dien maakt wel duidelijk dat alleen met
dwang iets bereikt kan worden.
Als geen nieuwe gevallen meer worden
lijkt de afgekondigde maatregel alle c„"meld en de aandacht voor de honds-
doeltreffender luwt dreitrt het srevaar dat men
zwerfkatten op te ruimen
Wie zijn poes liefheeft houde haar dus
thuis en late haar vrijwillig vaccineren.
Blijft nog een grote greep opgrijpbare
wilde dieren. Het gevaar hiervan voor
de mens zal minder groot zijn, als de
hui; jren zijn gevaccineerd; in ons land
zal de besmetting vrijwel altijd verlopen
via de huisdieren. Wanneer deze immuun
zjjn slaat de infectie niet aan en kan het
dolheid luwt dreigt het gevaar dat men
de preventieve maatregelen zal ver
waarlozen. Zeker het eerste jaar zal een
voortdurende aandacht noodzakelijk zijn
omdat de incubatietijd bij de hond
soms, zij het niet vaak, erg lang kan
duren en er thans dus besmette honden
kunnen rondlopen bij wie de ziekte pas
na maanden zal uitbreken.
S.
(Van onze correspondent)
LEIDEN, 14 nov. „Marx en het
structurele geweld" is de titel van een
lezingencyclus, welke deze week ge
houden wordt voor de R.K. Studenten
Vereniging „Sanctus Augustinus". De
eerste spreker in deze cyclus, prof.
dr. R. C. Kwant, hoogleraar vanwege
de St. Radboudstichting aan de Rijks
universiteit te Utrecht gaf gisteravond
in de volledig bezette zaal in het „Ei
gen Huis" een uiteenzetting over het
begrip „structureel geweld".
Het structureel geweld, aldus prof.
Kwant, is een werkelijkheid in het so
ciaal-economische leven, die weliswaar
in de sociaal vooruitstrevende landen
is verminderd, maar niet geheel ver
dwenen. Waar de sociale beweging nog
op gang moet komen heerst het nog
in volle kracht. Het leidt een verbor
gen bestaan, want het is een vanzelf
sprekendheid in de gevestigde orde.
Er is een levensstructuur gevestigd,
die soms gehele groeperingen plaatst
in een mensonwaardige situatie, die
aan grote groeperingen niet toestaat te
leven op het niveau dat door de eigen
tijdse arbeid wordt mogelijk gemaakt.
Marx nu heeft het structurele geweld
in de westerse samenleving van zijn
dagen onderkend. Dat is een van zijn
grote verdiensten.
Het Marxistisch antwoord op het
structurele geweld is de gewelddadige
revolutie. Volgens de Marxisten is de
westerse bestaansorde in zijn eigenlij
ke kern niet anders dan structureel
geweld. De Marxisten overdrijven ech
ter de toepasbaarheid van het begrip.
Het begrip heeft evenwel zijn waarde
en de strijd in het - westen is, ook
door niet-Marxisten tegen het struc
tureel geweld begonnen. Sommige vor
men zijn overwonnen en andere gemi
tigeerd. In dé levensomstandigheden
van de mensen met minimumlonen, in
woontoestanden en vooral in de „keu
ze" van arbeid blijkt nog het bestaan
van het structurele geweld. Vele men
sen lijden onder een, tot op zekere
hoogte gedwongen, vorm van arbeid.
Ongeïnteresseerdheid en absenteïsme
zijn hiervan het gevolg. Wanneer de
ze optreden moet men niet al te licht
vaardig de schuld geven aan de men
sen; de werkelijkheid kari ook worden
gezocht in de situatie, waarin zij ver
keren.
De paradox in de hedendaagse ge
schiedenis is, dat 'die ideologie, welke
ten strijde riep tegen het structurele
geweld een samenleving heeft geves
tigd, waarin juist dat structurele ge
weld hoogtij viert. Immers de Marxis
tische denkwijze wordt daar aan een
ieder opgedrongen. In landen buiten
onze westerse samenleving, zoals de
Arabische wereld en Latijns-Amerika,
is het structurele geweld in soms zeer
grote hevigheid aanwezig.
Daar is rijkdom gebouwd op ar
moede, d.w.z. daar bestaat structu
reel geweld in de volste zin van het
woord, want de bevoorrechte situa
tie bestaat slechts bij de gratie van
on bevoorrechte situaties van velen.
Bovendien komt het daar vaak voor,
dat de bevoorrechte groepen zich
verzetten tegen een aantasting van
hun voorrechten. In die landen klinkt
het aannemelijk geweld tegen het ge
weld te stellen. De Marxisten zijn
grootmeesters in de gewelddadige re
volutie. Daarom is de situatie zorg
wekkend.
Ook in de wereldstructuur is sprake
van geweld, aldus prof. Kwant. De
knooppunten van de wereldhandel zijn
in handen van het westen. Het westen
is dus in de economische wereldsitua
tie bevoorrecht en dus zijn de anderen
benadeeld. Binnen de bestaande struc
tuur is dat geen onrecht, maar de
structuur is niet natuurlijk.
Als strijdmiddel tegen het structurele
geweld kende Marx alleen de revolutie.
Wij stellen daar de westerse evolutie te
genover. In sommige westerse landen
is men succesvoller geweest dan in
de Sovjet-Unie. De geschiedenis heeft
echter allerminst uitgemaakt of de
westerse weg altijd en overal te be
wandelen is. Bovendien is er de prin
cipiële vraag of geweld tegen het
structurele geweld altijd ongeoor
loofd is. Volgens de algemene en de
christelijke moraal geldt dat geweld
dadige zelfverdediging is geoorloofd,
als andere middelen falen.
„Welnu", zo stelde prof. Kwant, „het
is mij helemaal niet duidelijk waarom
zulk een gewelddadige zelfverdediging
ongeoorloofd zou zijn in gevallen waar
in het structurele geweld extreme vor
men aanneemt." Daartegenover staat,
dat het Marxisme gevaarlijk en aprio-
ristisch is doordat het beweert, dat de
weg van het geweld de enige effectie
ve weg is; dan is het de wanhoopsfilo-
sofie, geboren uit de ontsteltenis om
trent de ellende van velen in de vorige
eeuw. Aldus besloot prof. Kwant.
roepverenigingen met betrekking tot
tien uur zendtijd op het tweede net,
al of niet commercieel te exploiteren.
De wat betreft de positie van de
pers door de staatssecretarissen ,.met
iet buitenland gemaakte vergelijkin
gen en anderzijds de verwerping
zonder argumentatie van door veie
Kamerleden met het buitenland ge
maakte vergelijkingen stellen het co
mité niet gerust ten aanzien van de
noodzakelijke garanties voor de dag
bladpers in ons land, die in de memo
rie van antwoord ook niet nader zijn
omschreven. Te dezer zake verwijst
het comité naar hetgeen in het jaar
verslag 1961 van de vereniging „De Ne
derlandse Dagblad Pers" is opgemerkt,
n.l. dat „ter zake van verschillende
voor de dagbladpers uiterst belangrij
ke onderwerpen door de overheid niet
of nauwelijks met gerechtvaardigde
verlangens van de bladen rekening
werd gehouden", waarbij ook het on-
tderwerp reclametelevisie werd ge
noemd.
Het comité wijst er nadrukkelijk
op, dat ook een relatieve achteruit
gang in de economische positie van
de dagbladen de mogelijkheden van
de dagbladpers om haar belangrijke
taak te vervullen ernstig zal beper
ken. Het spreekt vanzelf, dat het, zo
als de staatssecretarissen In de oor
spronkelijke nota hebben opgemerkt,
noodzakelijk zal zijn, dat de tarie
ven van een eventuele televisiemaat
schappij ook met het oog daarop eco
nomisch verantwoord zullen moeten
zijn, doch dit op zichzelf geeft voor
de dagbladen totaal onvoldoende ga
ranties. Een aantasting van de in de
Nederlandse samenleving met haar
sterk uiteenlopende meningen en
overtuigingen essentiële positie van
de dagbladpers kan slechts worden
voorkomen indien de dagbladonder
nemingen bij de eventuele exploita
tie van televisiereclame ten nauwste
zullen worden betrokken en in de re
sultaten daarvan op reële wijze zul
len kunnen meedelen. De bladen be
schikken hiertoe tevens over de no
dige deskundigheid.
Het comité meent, dat de beste op
lossing bij eventuele invoering van re
clametelevisie in ons land zou kunnen
worden gevonden door de exploitatie
van de reclame aan de dagbladen over
te laten en het verzorgen van de pro
gramma's aan de daarvoor meest in
aanmerking komende instanties op te
dragen. Op deze wijze zouden alle bij
dit probleem betrokkenen hun belan
gen verzekerd weten, ook het bedrijfs
leven, dat gebaat is bij deskundige ex
ploitatie van de reclame.
(Adnertentiej
DE OLVEH voor een levenpolis naar maat.
12.30 Meded. t-b.v. land- en tulnb. 12.33
Zang en piano. 13.00 Nws. 13.15 Meded..
event, act ot gram. 13.25 Beursber. 13.30
Metropole-ork. 14.00 Kamermuz. van Ne-
,T„ t .T™„ derl. componisten. 14.30 V. d. vrouw.
HILVERSUM I, 402 m. —NCRV. 18.10 15 05 Lichte graln 15 30 Voordr. 15.50
Koorzang; Mass. mu^ 18.30 Radio- pjanorec.klass. en mod. muziek. 16.20
Volksuniversiteit; Cybernetica, door prof. Gram v d 1eued 17 00 V d Jeugd
ir. dr. J. L. van Soest. 19.00 Nws. en ^ram- v- a- Jeusa. i'-uu v. a. jeuga.
weerpraatje. 19.10 Meded. of gram. 19.15
Leger des Heilskwartier. 19.30 Radiokrant. DulTSnloriU
19.50 Klass. planomuz. 20.00 Londens
symt ork., koren en soliste; moderne ENGELAND, BBC Home Service, 330
muziek. 21.35 Enkele hoofdlijnen ln de m.: 12.00 Schoolradio. 13.00 Ork. conc.
na-oorlogse onderwijsontwikkeling, le- moderne muziek. 13.55 Weerber. 14.00
zing. 21.55 Metropole ork. 22.30 Nieuws. Nws. 14.10 Quiz. 14.40 Voordr. 15.00
22.40 Avondoverd. 22.55 Lichte gram. Schoolradio. 16.20 Kritieken. 17.05 Gevar.
23.55-24.00 Nieuws. muziek. 17.45 Voordracht.
HILVERSUM n. 298 n. VARA 18.00 ENGELAND, BBC Light Progr., 1500
Nws en comm. 18.20 Act. 18.30 Licht en 247 m.12.00 Voordr. 12.15 The Dales,
ens. 19.01 V. d. kind. 19.10 Joods progr. dagboek. 12.31 Lichte muz. 13.00 Gevar.
VPRO: 19.30 V. d. jeugd. VARA: 20.00 muziek. 13.31 Gevar. progr. v. d. arbei-
Nws. 20.05 Grand-Gala-ork. 20.35 De Fuif. dtrs. 14.00 Gevar. muziek. 14.45 V. d.
hoorspel. 21.50 Voetbalrep.Laatste ge- kinderen. 15.00 V. d. vrouw. 16.00 Gevar.
deelte FeijenoordVasas (Boedapest), muziek. 16.31 Muziek b. h. werk. 17.15
22.05 Lichte gram 22.20 Kaf en koren. The Dales, dagboek. 17.31 Gram. voor
wekelijkse notities. 22.30 Nws. 22.40 Hart de jeugd,
op de tongact. progr. 22.55 Radio-FlI-
harm. ork.mod. muziek. 23.55-24.00 Nws.
ENGELAND, BBC Home Service, 330
m.: 18.00 V. d. Jeugd. 18.55 Weerber.
19.00 Nws. 19.15 In the South East, reg.
progr. 20.00 Ork. conc. 21.00 KJankb
NDR, WDR, 309 m.13.00 Nws. 13.30
Nwe amus. muziek. 16.00 Lichte ork.
muziek. 16.30 Oude Engelse muziek. 17.00
Nieuws.
FRANKRIJK 3, 280 en 235 m.: 12.00
Nws. 12.10 Operettemuz. 16.45 Orgelrec.
BRUSSEL, 324 m.: 12.00 Nws. 12.03
Lichte muz. 12.30 Weerber. 12.35 Lichte
„in„lerJ?' 22-30 23.00 ork. muziek. 12.50 Beursber. 13.00 Nws.
ber. 23.30 Kamermuz. 23.45 Pari. overz.
23.59 Weerber. 24.00 Nws. 0.02 Voordr. 13.15 V. d. sold 14.00 Festival v. Vlaan-
0.15-0.45 Kamermuziek. ^ren: Symf. ork. met koor en solisten:
Lichte ork. muziek en koorzang. 15.30
ENGELAND, BBC Light Progr. 1500 Gevar. muziek. 16.00 Beursber. 16.06 Fran
en 247 m.: 18.00 Gevar. progr. 18.31 se les. 16.21 Gevar. muziek. 17.00 Nws.
Gevar. muziek. 19.33 Sportoverz. en uitsl. 17.15 V. d. kind. 17.50 Orgelrecital,
races. 19.45 Hoorspel. 20.00 Nws. en Jour- r,p„cOVT ,fi,
naai 9(131 Hnorsnel 21.00 Gevar. muz BRUSSEL, 484 m.14.L- Kamermuz.
21 31 Hoorspel 23 00 Liedjes. 23.30 Nws. 15 03 Llchte muz. van Belgische compo-
sportber en act. 23.41 Gevar. muziek, nisten J.6 06 Lichte muziek. 17.00 Nws.
0.31 Lichte muziek. 0.55-1.00 Nieuws. 17-30 Recital.
NDR, WDR, 309 m.: 19.00 Nws. 19.30
Oude muziek. 20.00 Hoorspel. 21.45 Nws.
22.15 Kamermuziek. 23.00 Jazzmuziek.
23.15 Gevar. muziek. 14.00 Nws. 0.20 Lich
te muziek. 0.30 Gevar. muziek. 1.00 Weer
bericht en gevar. muziek.
FRANKRIJK 3, 280 en 235 m.12.00
Nws. 12.10 Ork. conc.: klass. en mod.
muziek. 14.15 Kamermuz. 16.30 De muz.
in de wereld van vandaag. 18.30 Kamer
muziek. 19.00 Nws. 22.30 Gram. 23.10
Gram. 23.53-24.00 Nieuws.
BRUSSEL. 324 m.: 18.00 Vioolrec. 18.10
Lekenmoraal en filosofie. 18.30 V. d.
soldaten. 18.50 Radiokron. 19.00 Nws.
19.25 Rep. van de voetbalwedstr. S. C.
Anderlecht tegen C.D.N.A. Sofia. (Om
20.20 Marsmuz.). 21.20 Pedagogisch praat
je 21.30 Klankb. 22.00 Nws 2" 15 Folk- avond met Robert Stolz. 21.10 Voetbal-
lore in Libanon. 22.35 De Zeven Kunsten, match. 21.55 Commentaar. Forum over
19.30 Literaire ontmoetingen. 20.20 Een
22.55 Nws. 23.00-23.15 V. d. zeelieden.
BRUSSEL, 484 m.18.30 Jazzmuziek.
19.30 Nws. 20.00 Chansons. 20.30 Hoor
spel. 22.00 Wereldnws. 22.15 Gram. v.
d. teenagers. 22.55 Nieuws.
het Luikse Softenonproces. 22.30 Rondo
Sinfonico.
DUITSE TELEV1SIEPKOGR.
(Regionaal progr. NDR: 18.20 Progr.
overz. .8.25 Die Nordschau. WDR: 18.40
Hier und Heute, Joum. 19.15 Funkstrei-
fe Isar 12. NDR: 19.25 De tikfout). 20.00
Journ en weeroverz. 20.20 Mike macht
alles, revue. 21.05 Een Amerikaanse le-
gende: The Witch Boy, balletprogr 21.40
HILVERSUM 1, 402 m. KRO: 7.00 Gerhart Hauptmann, levensbeschrijving.
Nws. 7.15 Klass, kamermuz. 7.30 V. d.
Jeugd. 7.45 Morgengebed en overw 8.00
Nws. 8.18 Lichte gram. 8.50 V. d. huis
vrouw. 9.35 Waterst. 9.40 Schoolradio.
NCRV: 10.00 NCR V-lied. 10.03 Klass.
gram. 10.15 Morgendienst. 10.45 Psal
men voor koor. KRO: 11.00 V. d. zieken.
22.45 Laatste nieuws.
DUITSE TELEV1SIEPKOGR.
TWEEDE PROGR.
Reg progr.: 19.30-20.00 WDR: Prisma
van het Westen. 20.00 Journ. en weer
overz. 20 20 Gesprek over culturele vraag-
IH5 GeeM6!,i3ke llederen' 12'°° MiddaS- stukken 20 W Das Vergnügen anstandig
Wok-noodklok. 12.04 Lichte gram. 12.25 ®{.ukkei"' komedfe 2145 Das Madehen
V. d. boeren. 12.35 Meded. t.b.v. land- f"HriesSeezDerlm film.
en tulnb. 12.38 Zingende Jeugd. 12.45 Act. und die Schuhe' experlm'
13.00 Nws. 13.15 Paris et ses vedettes: VLAAMS-BELG. PELEV S
Parijse liedjes. 13.40 Wissewassen..., licht 18 00-18.36 Schooltelevisie. 19.00 Mon
progr (herh. v. zondag). NCRV: 14.00 vriend Flicka, feulll. v. d. Jeugd 19.JU
Promenade-ork. en sol. 14.45 De liefde Doe progr. 20.00 Nws. 20.30 De av°"a
van Natasja, hoorspel. 15.36 Licht ork. vait eenakter 21 45 Kroniek over de vrije-
m zangsol. 16.00 Bijbeloverd. 16.20 Vocaal tijdsbesteding. 22.15 Nws.
ens.: klass. muziek. 17.00 V. d. 1eugd.
17.30 Schoolzang. 17.40 Beursber. 17.45
Carmla: Instrum. bewerkingen van lle
deren on dansen uit beden en verleden.
FRANS-BELG. TELEVISIEPROGR.
20.00
HILVERSUM II, 298 m - AVRO: 7.00
Nws. 7.10 Ochtendgym. 7.20 Ochtend-
varla. VPRO: 7.50 Dagopening. AVRO:
8.00 Nws. 8.15 Progr. overz. 8.20 Lichte
gram. 9.00 Gym. v d. vrouw. 9.15 Klass.
kamermuz. 9.40 Morgenwijding. 10.00 Ar
beidsvitaminen. 10.50 V. d. kleuters. 11.00
Kookpraatje. 11.15 Symf. dansen. 11.45
Levenskunst, lezing. 12.00 Licht ens.
18 30 Ber. IS. 33 Wedstr. progr. 19.00
Engelse les. 19.30 V. d vrouw
Journ 20.30 Le Roman de Mildred Fier
ce. film. 22.15 Journaal.
DUITSE TELEVISIEPROGR.
17.00-18.00 V. d. kind.
