Ook Senaat voor steun kerkenbouw Dertig procent subsidie voor nieuwe gebouwen Huilen IN every country smart people pay a little extra to Nieuwe dimensie ie het overheidsbeleid (II) Naar een departement voor welzijnszaken? Bevreesd voor een invasie t ■lliüii 2p'j»5 Auto botst tegen stilstaande wagen Humanisten gaan meedelen J\ic^ Drie militairen bij steekpartij in Breda gewond SN» Hm Ned. schip loopt V.S.-haven binnen na brand j^T nieuwe dagblad Tivee doden en twee ernstig gewonden Koning Phoemipol speelt klarinet Beatrix vandaag de Philippijnen Zilveren Gaai' voor prins Pernhard Door stroom gedood yon* Doosje met pillen in Oosterhout verloren Luitenant-generaal b.d. H. ter Poorten WOENSDAG 21 NOVEMBER 1962 PAGINA 5 uür' üss' »*V *&Ge?and Spray Cologne S tlV; al?nf£ag bezocht J-/A maca A3t:a- GO FIRST CLASS De partijraad van de K.V.P. heeft zaterdag jl. uitge sproken dat het ministe rie van maatschappelijk werk een zelfstandig ministerie moet blijven. In twee artikelen, waarvan hiernaast het tweede te vinden is, geeft een redac teur zijn visie op de beteke nis van ivat men zo langzamer hand onder het begrip „maat schappelijk werkis gaan ver staan. Ook hij verdedigt het voortbestaan van het departe ment. Het eerste artikel plaats ten wij in ons blad van 20 nov. 1* 1* pa uw'» Ullf' ef et> Z-^J tiii'1 al' h. O- f3 f. A^0 edi^ ge UA* flïl^ De 49-,jarige heer J. Jarig jut Nieuwe Pekela en het 12- °hl heti'S,e Kuiper zpn gisteravond op de iJeven Kekomen bij een ongeluk tand r\ van Bareveld naar Hooge- tjjn aut^ er Woltjer botste daar met de y- °P een langs de weg stilstaan- door .„f'tauto, die was blijven steken rji ""Dzineifeibrek. tier, van de heer Wol- ïetv'(>t,(jSt)- 12 en 8 jaar, werden ernstig ^Ï^HOUT, 21^ nov. Gister- ^raaiiürS, de 48-jarige Bredanaar A. ko^>- toon ihH mof mitn 'lik: «lend. lans, toen hij met zijn auto, *UKstvp„~- van de Oosterhoutseweg, de dpor wilde oversteken, gegrepen "ij de h ^U-t0 van z«n stadgenoot A.S. °P sin Ptsing is de heer Graauwmans 'aS gedood. h?EUW, iari 'ARDEN, 21 nov. De 62- jarigp r "jvj-'j-jin, zi nov Veen Muntendam uit Heeren- toen 2i, gistermiddag op slag gedood iverd i Personenwagen bij Terwispel die hemerePen door een militaire jeep, de f6], Seen voorrang verleende. Door de je zon heeft de bestuurder van hief 2i de Personenwagen misschien den y»!:n, naderen. De beide inzitten de hof - er personenwagen werden bij e&r iw'ng u't de auto geslingerd. De ®h 2;.J1untendam overleed ter plaatse dingei? vrouw werd met lichte verwon- Veen "sar het ziekenhuis te Heeren- n Sebracht. 2iek^?hU?G in het „St. Elisabeth t9-jari~Uls" is gisteren overleden de dagayS® heer J. van Son, die maan- tenbeei/ °P de vve£ Tilburg - Hilva- ren ff, °°r een bromfietser van ach- ivas egi?rct aangereden. Het slachtoffer ten. se"uwd en vader van zes kinde- evé^g hetzelfde ziekenhuis overleed 2e'-beer de heer C. Pasman uit Mid- schnt' i?P 1 oktober was deze in taakt g i een ongeval gewond ge- 'eloos' Sedertdien is hij steeds bewus- dihvd f®"'even. Het slachtoffer was ge- en vader van tien kinderen. (Van onze parlementaire redacteur) DEN HAAG, 21 nov. Ook de Eer ste Kamer zal de volgende week de subsidie, die de overheid wil geven voor de bouw van kerken, wel met een flinke meerderheid aanvaarden. Het wetsontwerp is door alle fracties gunstig beoordeeld, met uitzondering van de liberalen en de communisten. Mogelijk zullen nog enkele leden van de AR tegen stemmen. De socialisten zullen niet weigeren hun steun te ge ven, nu ook genootschappen op geeste lijke grondslag een premie van dertig procent krijgen, wanneer zjj een ge bouw willen stichten dat werkelijk be stemd is voor het bijeenkomen om zich op levensovertuiging te bezinnen. De heer Troostwijk (PvdA) prees de Tweede Kamer wegens haar wijze verdraagzaamheid". Aan de overzijde van het Binnenhof is de subsidie voor humanistische gebouwen door amende ring nog wat positiever gemaakt. De minister van Volkshuisvesting, mr. Van Aartsen, zei: humanisten worden niet gelijk gesteld, wel gelijk behandeld. Vandaar dat hun positie in een apart hoofdstuk wordt geregeld. Het sterkste verzet kwam weer van liberale en communistische kant. De eersten blijven volhouden, dat directe subsidiëring niet de juiste weg zou zijn om de kerken te helpen. Dit zou via de belastingen moeten geschieden door giften veel ruimer aftrekbaar te maken van inkomsten. Minister Van (Advertentie) A 62/8 C-f-ls i/CisÓ'étïCV&'is - ■{'L&sC'Crt^ iiliMfflglml .-'ƒ!'r SPRA geeft tot het einde een haarfijne verstuiving |U zult enthousiast zijn over de uitzonderlijke frisheid en de lang aanhoudende parfumering van deze nieuwste 4711-TOSCA creatie ^JKeveer zeventig ^o-" "d een Bangkok, is maandag- lnn,ere v" ba* van drie uur gegeven >WSe kp,,' Pr'nses Beatrix. De Neder- TV,,, een ""Prinses opende het bal tw ai»dse nSi met een ncP' van de "riiest ambassadeur in Den Haag. iief?0>"g(iè u.' deze avond de muziek W. sajtienp?Si.-van een wat ..ongewo- Nw "amenlt Do klarinetpartij k'iii 6* dn» verzorgd door niemand Lf.zich „a koning Phoemipol, ter- yjeden „d,er1 de overige veertien or- h. Afjh 1 h K fjl P (r n O/l O ïrvinndAn - koning Phoemipol, ter- -de overige veertien or- rf|aJJ"bln» "kele goede vrienden van "rnll^e X;,!,i,VOnden' onder wie 'n voor- l'rioSh^mrno .aadse premier. Op het ge*' :j dl,, tleg v kwamen voorts vele com- fel» vi»h eei» hZ» ?n',nc .Phoemipol voor, •hoder'n ij'f liefhebber is hiodein *.ochtelijk 1 ltEister 6 dansmuziek f, »'5langenfarm" in geheel Rrufs --dt door het Thailandse e.h ü^'lanri _angliok geëxploiteerd. prinses Bea- i,ailand io, Bangk°k geëxploiteerd. ?aSer«en reedt jVe u S'ttige slangen ttn 'ljks ,ln de hoofdstad worden Vaii 9P de tl ns acht mensen gebe- etUalloiangenIarm wordt het gif p fgif van t soor'en afgetapt om er C'lse, maken. r,br°Rra mtt voltooide tenslotte aan^t!ta f.an de dag met een ■hiells Van ttn z'Jdefahriek, die eigen- donb Van Thl.fi ec'htgenote van de pre- stuu bet bpdt'-f" Na een rondleiding ke Schittetfit 0dtving de prinses een wfwiii 1hrokaat ten geschen- Word leden van haan gevolg litt tabriti. en met verschillende in 'erlt^vond ffnVfeitvaard-igde Pr°d'ukten. vat \ndse t g de, Pnnses op de Ne- 'On- bet Thtii f,sa een diner ter ere aihin8in ?use vorstelijke paar en 'en8- Prwtt"^131- tante van de ko- kot- afscheit Beatrix zou vanmorgen .Yj/'lg phid gorden ontvangen door hpSr z'f1 's ttflA0 en koningin Sirikit, vertrok ags naar de Philippij- BREDA, 21 nov. Drie jongelui zijn gisteravond gewond bij een steekpartij in een cafetaria alhier. Zij hadden een meningsverschil met een 20-jarige dienstplichtige soldaat die op een ge geven ogenblik zijn argumenten kracht ging bijzetten met een stiletto, waarmee hjj de drie slachtoffers in de buik raakte. Eén van hen, een 20-jarige dienstplich tige soldaat uit Eindhoven die gelegerd is in de Seeligkazerne, werd zo ernstig gewond dat direct operatief moest wor den ingegrepen. Hij wordt nu verpleegd in het Sint Ignatius-ziekenhuis. De twee andere slachtoffers zijn in hetzelfde ziekenhuis opgenomen met lichtere verwondingen. Het zjjn twee 20-jarige varensgezellen, resp. uit Deventer en Gotheburg (Zw) die naar Breda waren opgeroepen voor de militaire keuring. De toestand van de drie slachtoffers is nu redelijk. De dader is aangehouden in zijn woning alhier. 9? SOESTDIJK, 21 nov. Prins Bern- hard heeft gisteravond namens 70.000 Nederlandse padvinders en hun 10.000 leiders en leidsters uit handel van de neer H. J. Post, voorzitter van de Na tionale Padvindersraad de hoogste Ne- derlandse padvindersonderscheiding, de Zilveren Gaai, ontvangen. DEN HAAG, 21 nov. Bij K.B. is bmoemd tot notaris te Den Haag de heer P. G. Palmen (in de plaats van mr. j. van Eupen, overleden), tot no taris te Nijmegen de heer K. M. F. Jonkergouw (in de plaats van de heer I1-. D. W. van Schaik, eervol ontslagen), tot nota, te Hoorn de heer J. Drenth en tot notaris te Zwolle mr. F. J. M. Minke (in da plaats van J. Th. Minke, eervol ontslagen). Aartsen wees op de onmogelijkheid om daarmee die kerken te helpen, die het juist van heel veel kleine penningen moeten hebben. De heer De Wilde (VVD) bleef echter opponeren. Prof. Diepenhorst (AR) verdedigde het standpunt, dat de minister bet ge ven van subsidie ook aan humanisten als staatsburger moet bezien en niet als lid van zijn kerk. Een protestant moet als staatsburger zich immers ook kunnen verenigen met steun aan het neutraal of het katholiek onderwijs. Minister Van aartsen wees erop, dat de wet in geen enkel opzicht af breuk doet aan de offerzin van de ge lovigen. Daarvoor is de opzet te be perkt. Zeventig procent van de stich- tingskosten moet door eigen kracht worden opgebracht. Ook is het slechts een tijdelijke regeling, die met terug werkende kracht op 1 maart 1961 be gint en tien jaar later afloopt. De premie wordt alleen verstrekt voor de bouw van nieuwe kerkgebouwen, dus niet voor restauratie ter vervan ging van andere gebouwen of voor pastorieën. De minister heeft ook het subsidiëren van kunstwerken afgewe zen, waar de heer Matser (KVP) om gevraagd had. Deze zijn voor het houden van kerkdiensten niet essen tieel, aldus mr. Van Aartsen. Het ontwerp maakt een eind aan de gemeentelijke subsidies, die zeer onge lijk waren en om uniformiteit vroegen. De motieven om tot deze subsidiëring van staatswege over te gaan, zijn, al dus de minister, gelegen in het ont staan van een grote achterstand aan kerken door de oorlog, de stijgende bouwprijzen, de noodzakelijkheid om in tal van nieuwe wijken kerken te bou wen, de specialisatie in de zielzorg, enz. Er is een stroomversnelling ont staan, aldus mr. Van Aartsen, die de overheid moet helpen opvangen. Zjj heeft alle begrip voor de centrale plaats welke de godsdienst in de maat schappij inneemt. HAARLEM, 21 nov. De 44-jarige mevrouw H. BomSchalk uit de Vor- tingstraat is gistermorgen door elektri sche stroom gedood. Zij was op een binnenplaats van haar woning, terwijl het regende, bezig geweest aan een was machine en heeft getracht een verleng snoer, dat naar de woning liep, te ont koppelen van het snoer van de was machine. Aan het verlengsnoer zat een veer, die in aanraking is gekomen met een blank gedeelte. Toen een kostgan ger thuiskwam vond hij het lichaam van de vrouw. Zij had het snoer in haar handen. Advertentie Philip Morris - the cigarette of quality and prestige 1.25 SMOKE THE BEST (Van een redacteur) Het is het jonge ministerie van maatschappelijk werk, dat voor het merendeel ook gestuwd wordt door ambtenaren van jon gere leeftijd met een opleiding op het terrein van de sociale wetenschappen, dat aan de deur klopt met te stellen: er is ook nog een andere dimensie. Er is de ruimte, de wereld van de persoonlijke en sociale relaties van de mensen die beslissend z.jjn of zij zich nu en in de toekomst gelukkig zullen kunnen voelen. Is onze samenleving door de specia lisering en het opdelen in vele kanalen en onderdelen, nog wel leefbaar? Wor den de jongeren nog gegrepen in een jeugdbeweging hypermoderne stijl? Hebben de studenten-organisaties niet te lang op hun tradities geteerd? Heb ben de stedebouwkundigen niet te veel gelet op architectonische vormgeving en te weinig ruimte gelaten in de woon wijken voor creativiteit van de mensen die daar wonen? Zijn zij er niet te veel op uit indrukwekkende pleinen en straten aan te leggen terwijl ze de mogelijkheden voor het contact van mens tot mens niet verbeteren? Men zou zo verschillende vragen kunnen stellen, maar een antwoord zou men slechts kunnen geven als men met vele nuances rekening houdt. Toch heeft het ministerie van maatschappelijk werk in de 10 jaren van zijn bestaan onder Van Thiel en Klompé duidelijk gemaakt dat men ook op het rege ringsniveau niet mag blijven stilstaan bij een benadering via de bestaande en veelal traditioneel gewortelde kanalen en organisatievormen. Men kan ook niet het bestaande leven vangen door alle bestaande organisaties, bijvoor beeld de vakorganisaties, de stands organisaties, de jeugdverenigingen, de vrouwenorganisaties, de sociaal-cultu rele instellingen en de organisaties voor het individueel maatschappelijk werk en ook voor het opbouwwerk bij elkaar te brengen en dan vanuit ieders doeleinde en ieders gezichts punt een gemiddelde te trekken. In derdaad is het nodig geworden om in een nieuwe dimensie te denken, in een andere ruimte waar men nu eens even niet vooropstelt 'het doei en de belang rijkheid van de eigen organisatie en de eigen werkwijze, doch waar men vooral vraagt naar de leemten die voor de mensen in hun dagelijkse leven zijn ontstaan door de gecompliceerdheid van onze samenleving. Deze nieuwe dimensie is misschien wel een weg van de jongeren, is een uitgangspunt van de jongere generatie. Zij moet nu invloed kunnen uitoefenen in het bestaande bestel. Men kan niet zeggen dat als er thans moeilijkheden zijn van mensen, dit niet kan liggen aan het beste] doch dat dit moet liggen bij de mens. Dat hebben wij in 1900 ook niet gezegd. Toen heeft de jongere generatie vooral via de vakbeweging het bestel aan de kaak gesteld. Nu rij zen er kritische vragen, niet over het sociaal-economische bestel, maar over de structuur van het maatschappelijk leven, over het stramien waarin het dagelijkse leven van de mensen zich voltrekt. Dat dit thans duidelijker wordt is vooral te danken aan het feit. dat er gedurende 10 jaren een zelfstan dig ministerie voor maatschappelijk werk heeft gefunctioneerd (ook al zou den wij die term maatschappelijk werk maar wat gauw moeten vergeten, om dat het helemaal niet geïdentificeerd kan worden met de werkzaamheid van maatschappelijk werkers). Het is veel meer een klop op de deur die aandacht vraagt voor de samenhang van vele aspecten van menselijk welzijn. Het is dan ook van belang dat deze dimensie thans door de sociale wetenschappen steeds duidelijker wordt onderscheiden en dat steeds meer hoogleraren en af gestudeerden zich oriënteren en gereed maken om dit complex van welzijns zaken scherp en concreet voor ogen te stellen. Het is een gevaarlijke gedachte dat in een tijd van de kabinetsformatie mo gelijk om politieke redenen de dimen sie van het ministerie van maatschap pelijk werk wordt ondergeschoven onder een van de bestaande departe menten. Wie enigszins weet hoe depar tementen functioneren zal weten dat het inbrengen van een nieuwe dimen sie (en het concretiseren daarvan) in een apparatuur die is ingesteld op de historisch gegroeide vak- en specialis tische indelingen, betekent, dat in feite voor zo'n dimensie geen ruimte wordt gelaten. Daarom moet er gezocht wor den naar mogelijkheden in de toekomst de nieuwe dimensie een nog betere kans te geven om invloed uit te oefenen op_ de structuur van de samenleving. Wij pleiten niet voor een onderschuiven van verschillende belangen onder het bestaande departement van maat schappelijk werk. Daarmee zou men de zelfde fout maken als bij het onderschui ven van de dimensie van dat departe ment onder een bestaande apparatuur. Doch lijkt het noodzakelijk dat de door het departement van maatschappelijk werk tot kiemen gebrachte dimensie een kans krijgt door een nieuw depar tement te formeren waar een aantal zaken zijn samengevoegd, die deze nieuwe dimensie gezamenlijk nog beter kunnen voeden en effectueren. Zo komt men tot de conceptie van een departe ment voor welzijnszaken. Dit moet niet betekenen dat alles wat met welzijn te maken heeft nu daaronder wordt gebracht, het zou alleen moeten bete kenen dat men op regeringsniveau een hefboom kan hanteren om een aantal welzijnszaken centraal te plaatsen in de nieuwe dimensie van de structuur van het samenleven. Als wij dan dage lijks ook horen hoe op gemeentelijk niveau de bestuurders en de organisa ties van velerlei pluimage zich bekla- §en over de moeilijkheid om met de evolking voldoende contact te hebben, dan is daarmee reeds precies aange geven dat vooral ook op het gemeen telijk niveau deze nieuwe dimensie een kans moet krijgen. Dagelijks lezen wü in de dagbladen en in de tijdschriften pleidooien voor samenvoeging van ge meenten of voor handhaving van af zonderlijke gemeenten. Vlissingen wil Oost- en West-Soeburg annexeren, ook al is door Oost- en West-Soeburg een krachtig bestuur ontplooid. De motive ring van samenvoeging en zelfstandig laten berust steeds op technische en economische gronden. Deze argumen tering zou echter veel meer in het sociale vlak van de relaties van de mensen onderling getrokken moeten worden. Er moet vee] meer in de nieu we dimensie van de mogelijkheden voor het maatschappelijk leven van de mensen worden gedacht. In deze geest heeft de minister van maatschappelijk werk dan ook gepleit voor het op ge meentelijk niveau creëren van contact organen die de verschillende aspecten van het maatschappelijk leven onder de loupe nemen. Wat zijn de behoeften en de wensen van de mens? De organisaties zijn tot nu toe prak tisch de enigen die steeds opnieuw de wensen en behoeften naar voren bren gen. Maar spreken deze organisaties werkelijk nog namens grote bevolkings groepen? Het zijn vragen die we allen moeilijk kunnen beantwoorden en die ook op zich weer een pleidooi leveren om de aandacht en de mogelijkheden voor de nieuwe dimensie in het over heidsbeleid in de naaste toekomst een grotere kans te geven dan deze tot nu toe heeft gehad. Daartoe is een zelf standig ministerie noodzakelijk, waar van de minister in de ministerraad telkens de gerezen vraagstukken ook kan toetsen aan de concepties en er varingen in het raam van deze nieuwe dimensie. Dat zou een zegen zijn voor de oudere, doch vooral ook voor de jongere generatie. Na de wereldoorlog heeft een deel van de jongere generatie haar kans gegrepen om in verschillende organi saties en op verschillende niveau's een nieuw^ wind te laten waaien. Een nieu we wijze van presentatie en denken te ontwikkelen. Het zou een teken zijn aan de wand van onze democratische samenleving als men zou moeten con stateren dat een verjonging en ver nieuwing van conceptie alleen maar kansen neeft als er weer een oorlog ovt. ons heen is gegaan. De jonge Nederlandse samenleving moet dan ook nu bewijzen dat een nieuwe visie en een nieuwe benadering ook in een tijd van vrede en van toenemende wel vaart een reële kans krijgt. Daartoe kunnen de politieke partijen het bewijs leveren door aan de aandacht voor het functioneren van het maatschappeliik leven opnieuw een eigen plaats in te ruimen op regeringsniveau, doch zo danig versterkt, dat zowel in de sa menleving met gemeenten en provin cies als met de verschillende organen van particulier initiatief, alsook op Europees en breder internationaal ni veau, een stootkracht wordt verkregen die alle kansen schept voor het ver sterken van de zelfverantwoordelijk heid van de mensen, voor de eigen creativiteit van de bevolking en om te beleven dat ook in deze dagen de mens_ een werkelijk sociaal wezen is. OOSTERHOUT, 21 nov. Een doos je met dertig ronde pillen prominal is gisteren in Oosterhout (N.B.) ver loren. De tabletten kunnen gevaarlijk zijn als zij door kinderen worden inge nomen. Op het doosje staat vermeld: apotheek Van Loon, alsmede de naam: mej. Van Laarhoven. De politie ver zoekt een ieder, die inlichtingen kan geven zich met haar in verbinding te stellen. Gepatenteerde moppen tappers zijn, net als de bij passende moppen zelve, zelden geestig. Er zijn na tuurlijk uitzonderingen, want de geest waait waar hij wil. Maar er is wat dat betreft zelfs geen briesje te bespeuren in het on langs bij de N.V. De Arbeiderspers in de ABC-reeks verschenen boekje, dat „Lachen om de liefde" heet en dat beoogt door C. van Akersloot verza melde humor te bundelen. U kent de categorie moppen, waar van men zegt dat zjj onder de kerst boom kunnen worden verteld. Ik heb mjj nooit kunnen onttrekken aan de gedachte, dat deze kwalificatie zowel iets onthult omtrent de aard van de desbetreffende grappen als omtrent het wezen van de kerstboom. Waar schijnlijk is het een en dezelfde sen timentele, aanstootgevende onschuld. „Lachen om de liefde" omvat na tuurlijk voor het merendeel grollen, die men niét onder de kerstboom kan loslaten. En mijn fantasie gaat niet zover dat ik kan vermoeden bij welk struikgewas zij dan wel passen. „Lachen om de liefde" echter richt zich hoofdzakelijk op het huilerige. Op het beiacheliike dus dat ook een facet is van dp ontrouw en aanver wante verschijnselen. En als het on derwerp helemaal is uitgeput, dan is er altijd nog de steeds weer ter be schikking staande schoonmoeder of de niet voor liefde in aanmerking ko mende lelijke vrouw. „Lachen om de liefde" verzamelt een serie Witzen die best eens aardig geweest zou kunnen zijn, als zij niet zo onmense lijk vervelend ware. Maar humor is iets anders dan gnuiverige bittertafel gein. De uitgever heeft dat kennelijk ook fijn aangevoeld. Hij deelt althans op de omslag van het boekje mee: „De moppen, dwaze verhaaltjes, geestige uitspraken van bekende persoonlijk heden en citaten uit brieven komen overal vandaan, maar (zie het on derwerp) natuurlijk vooral uit Frank rijk". Ik ben, het boekje gelezen hebbend, geneigd toe te geven dat zij, de mop pen, (zie het onderwerp) vooral uit Appingedam komen. Of uit Kevelaer. En wie dat laatste te veel is mag ik erop wijzen, dat camembert, of schoon camembert, ook maar ca membert is. Maar ook dit staat op dezelfde om slag: „Verder dient vermeld dat het werkje niet in ieders handen kan worden gegeven". Dit nu is een drastisch misver stand, om niet te zeggen een mop. Want „Lachen om de liefde" is ty pisch een werkje voor Jan en Alle man. En dat is nou precies de ellende ervan. PORTSMOUTH, Virginia, 21 nov. (UPI) Het 2.531 ton metende Ne derlandse motorschip „Sarpedon" van de K.N.S.M., dat dinsdag brand kreeg in de machinekamer voor de Ameri kaanse kust bij North Carolina, bereikt vandaag Newport News. De Amerikaanse kustwacht heeft ver klaard, dat de Sarpedon op eigen kracht de haven binnen zou lopen. Drie schepen van de kustwacht, een helikopter en een vliegtuig die het schip te hulp waren gekomen, zjjn gis teravond teruggekeerd naar de wal, na dat de Sarpedon had bericht de brand geblust te hebben. De helikopter van de kustwacht wierp gisteren brandblus-apparaten af op het schip, nadat de kustwacht door de Sar pedon was gealarmeerd. Advertentie) DE OLVEH voor een levenpolis naar maat. Luitenant-generaal H. ter Poorten (Hein voor zijn vrienden) wordt vandaag 75 jaar. Hij kwam uit In- dië al jong. naar Holland, stu deerde hier twee jaar op de kadettenschool in Alkmaar en daarna op de K.M.A. te Breda, waarna hij uitgekozen werd cm in Delft chemie te gaan stude ren. Daar werd hij, zoals hij nu zegt, „mataglap" voor de luchtvaart en hij werd opge leid voor balloncommandant. Na een tocht met een Duitse ballon kreeg hij van de minis ter van Koloniën verlof opge leid te worden voor vliegenier, hoewel hij in Breda een oplei ding had gekregen voor artille rist en gekozen had voor het Ned.-Indische leger. In Neder land bestond die opleiding toen nog niet en zo haalde hij zijn brevet in Genck bij Hasselt in -Fnfi 3 vertTok naar Indië in maar de toenmalig com manderend generaal had geen fiducie in vliegtuigen en stuur de de drie toestellendie er waren, terug. In 1915 kwam er een nieuwe opperbevelhebber en deze zond Hein ter Poorten naar Amerika om een paar vliegtuigen te kopen. Hij bleef er negen maanden, omdat hij geen vliegtuigen naar zijn zin kon vinden, totdat hij Glenn Martin ontmoette. Die had een werkplaats voor fietsenreparatie, maar was daarnaast amateur vlieg er en had ook in een grote schuur een eigen vliegtuig ontwikkeld. Dat was het begin van de Glenn Martin-vliegtuigen. Ter Poorten kocht er twee van. Hij verbeter de intussen daarmee nog het hoogterecord tot 2500 meter. In oktober 1915 maakte hij zijn eerste militaire vlucht, maar in 1916 stortte hij omlaag met generaal Michielse aan boord. Deze was dood en vlieger Ter Poorten was al opgegeven en zijn doodsbericht stond in de kranten. Hij krabbelde toch weer op, ging weer naar Amerika en kocht er nu twaalf Glenn Martin vliegtuigen. Toen vond hij het tijd om terug te gaan naar de troep, wilde hij zijn promotiekansen behouden. Daarvoor kwam hij terug naar Nederland en studeerde hier drie jaar aan de Hogere Krijgsschool. Terug in Indië kwam en bleef hij bij de staf en werd hij in 1941 chef van de generale staf van het Ned.-Indische leger. Hij vertelt nu, dat hij de militaire attaché's in Washington en Singapore gewaarschuwd had voor de verrassende aanval op Pearl Harbour. De enige reactie kwam van generaal Marshall, die om inlichtingen vroegmaar het was al te laat, vijf dagen later kwam de plot selinge aanval. Toen de Japanners Indië bezettenwerd hij krijgsgevangene en via Japan en Formosa naar Mandsjoerije gebracht. Daar kwamen zij met negen man in een klein en bijna vergeten kamp. Bij hen was ook de gouverneur-generaal Tjarda van Starkenborch Stachouwer. Daar bleven zij tot dat bij de capitulatie van Japan eenvoudig werd meegedeeld, dat de keizer het had goedgevonden vriendschap met hen te sluiten. Over de tocht naar Moekden, ongeveer 80 km., deden zij drie dagen. Daarna ging het met een Amerikaans vliegtuig naar Tsjoengkinde hoofdstad van Tsjang Kai-sjek. Op de Nederlandse ambassade konden zij daar wat op krachten komen en zij konden ook nog hun opwachting maken bij Tsjang. Via Co lombo keerden zij naar Nederland terug. In Indië was generaal Ter Poor ten nog voorzitter geweest van een comité voor hulp aan vrije Fransen, die hij naar Australië dirigeerde. Daarvoor kreeg hij in januari 1946 een dank betuiging van.... generaal De Gaulle, die toen geen enkele officiële status hadmaar die niet verzuimde de vrienden van Frankrijk te bedanken. Het schrijven eindigde: „La France libérée n'oublie pas ses amis des temps dif- ficiles" (w.g.) De Gaulle. De man wiens dood in 1916 door de Indische en Nederlandse pers ging, leeft nu stil en rustig in Den Haag. Hij is vandaag 75 jaar geworden en loopt nog kaarsrecht en stram. Zet het niet eerder in de krant, heeft hij gevraagd„anders komt er een invasie van."

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1962 | | pagina 5