7
h
ACHT JAAR geëist tegen
Jong
ens, die douanier
de dood inzonden
na
Jongste verdachte poogt
rijke vriend te sauveren
Senaat
mild
in meerderheid
kabinet
AMERIKAANSE VADERS EN HUN DOCHTERS
over
Organ for the
als je cadeautjes inslaat, of de daken opsaat: KING houdt je
Alleen om jachtpatronen te smokkelen
handschoenen
9.95
13.
Ook dr. Veldkamp
komt op voor
invaliden
Kindje gestikt
Feike Asma
ES*
nieuwe dagblad
WOENSDAG 28 NOVEMBER 1962
PAGINA 9
iJ'
iA'
sty
het beste dagelijkse middel ter opwekking en verkwikking
^at
*iet ziet
Nappa
Pebble-grain
90
Lammy'
-vacht
Gunstig rapport
Nieuwe interimregeling
voor rentetrekkers
DEN HAAG, 28 nov. Minister
Veldkamp heeft in de Tweede Ka
mer mevrouw Mies Bouwman ge
prezen om de hartverwarmende
wijze, waarop zij het prachtige
initiatief van het dorp voor inva
liden heeft uitgewerkt. De minis
ter van Sociale Zaken zei dit in
een verdediging van zijn ontwerp
tot herziening van een interim
regeling Invaliditeits-rentetrek-
kers.
atie'
D«'
flU5
(Advertentie)
Ai»iu%Wan onze correspondent)
0hi],®M, 28 nov. Een slanke,
Ni, Jongeman van 24 jaar, zoon van
ortuneerd aannemer, en zijn don-
van 20 jaar uit een geheel
milieu stonden gisteren voor de
°t ,"ank alhier terecht wegens poging
^C^slag en het toebrengen van
jjh r 'lehamelyk letsel aan de doua-
V'0>k'c- S. Op de eerste rij zat de
rdde Jaarde grootmoeder van een der
'"(ia .Jongemannen zacht voor zich
,'ate» huilenachter hen stonden of
i&h(rst»nNsen <le dicht opeengepakte be-
aftt« den- ouders, vrienden en
Jï j>j?''n°ten van de beide verdachten.
otrg, een schok door de rijen toen
•Jei] 'c'or van justitie, mr. A. J. J.
aan het eind van de urenlange
ï6vanB- ?en elk van beiden acht jaar
akwpt?'sstra' e'Me en ook na de in"
bH ndf" P'e'dooien der verdedi-
(V (l'e eis persisteerde.
yerqa„V april van dit jaar waren de
fj'eile en' beiden uit Kerkdriel, in de
t 1itslanH0rtwagen van de oudste naar
C nQ geweest rvn er ieehtnatrnnen
rt kon! £eweest o'n er jachtpatronen
gfn®11' Met de bedoeling deze via
'en hf5jSt Wyler naar huis te smok-
,.?kterK«2?en ze de patronen onder de
smok-
K^«terhD«i,en 7e de patronen on
s hun van de aut0 verstopt. Dat
ai verschillende malen gelukt,
Advertentie)
u'tsluitend met zuiver
bollen tricot voering
maar ditmaal hadden ze pech. De doua-
nie> R. S. onderzocht de sportwagen en
ontdekte de doosjes patronen onder de
achterzitting. In plaats van gevolg te
geven aan de sommatie van de doua
nier om de auto aan de rechterkant van
de weg te parkeren, startte de aanne-
merszoon en reed er snel vandoor.
De douanier klampte zich aan het
portier van de wagen vast, onder het
gi >ep: „stop", maar de bestuurder
haalde het uiterste uit de motor en wist
in de eerste versnelling een vaart van
ongeveer 60 km te bereiken. De doua
nier, de vingers aan de portierpost ge
klemd, werd over een afstand van 411
meter meegesleurd. Om hem kwijt te
raken had de bestuurder plotseling snel
heid geminderd en de douanier toege
schreeuwd: „Ga er af, man", maar on
danks zijn doodsangst riep de douanier
terug: „Dat nooit!" De oudste jongen
joeg de snelheid weer op en zqn vriend
slaagde er in de vingers van de doua
nier van het portier los te wrikken.
Dodelijk gewond viel de man op de
weg. Het tweetal reed door naar Kerk
driel, en ging toen klaarblijkelijk in al
le gemoedsrust een aantal buksen en
jachtgeweren verhandelen. De douanier
bracht er tegen de aanvankelijke ver
wachting in het leven af; momenteel
mag hij weer twee uren per dag in func
tie zijn.
Voor de rechtbank ging het er om
de opzet van dit verschrikkelijk ge
beuren, dat zich binnen dertig secon
den afspeelde, vast te stellen. De pre
sident, mr. B. W. van Houten, kwam
in zijn opmerkelijk humaan verhoor
op grond van processen-verbaal en
eerder afgelegde verklaringen tot de
conclusie, dat de jongste verdachte
zijn vriend consequent tracht te sau
veren om te voorkomen, dat hij na
afloop van zijn straftijd in de dorps
gemeenschap van Kerkdriel niet meer
zou worden geaccepteerd.
De jongen zei niets ten nadele van
ae andere. Hij schreef zijn eigen aan-
dee. aan het misdrijf toe aan een pa
niektoestand en ontkende, dat hij op
last van zijn vriend de vingers van de
douanier van het portier zou hebben
losgewrikt.
President: „U hebt ze losgemaakt en
daardoor is de douanier gevallen. U
hebt minstens het moment van de fata
le val verhaast".
Verdachte: „Ik dacht, dat mjjn vriend
snelheid zou minderen".
Pres.: „Er is geen redelijke verhou
ding tussen de gevolgen van het niet
aangeven van munitiepatronen en het
risico van de dood van een mens. U
hebt het risico verkozen, dat de doua
nier in de dood zou worden gesleurd."
Districtsadjudant G. Groenhuis getuig
de, dat de jongste verdachte hem heelt
verklaard zijn vriend te zullen sparen
om straks in het dorp te kunnen terug
keren. Velen in Kerkdriel zjin van de
aannemers-familie afhankelijk.
De andere verdachte, op het moment
van het tragisch gebeuren in militaire
dienst, kreeg eveneens de vraag van
de president te beantwoorden of de ge
dachte aan de gevolgen van de patro-
nensmokkel zo alles overheersend is
geweest, dat de keus tussen boete en de
dood van de douanier in het nadeel van
deze laatste moest worden beslist. Ver
dachte antwoordde, dat hij in een on
weerstaanbare impuls moet hebben ge
handeld. Want hij kan zich nog steeds
niet voorstellen wat er nu precies ge-
I beurd is. Hq kon ook niet zeggen of hq
geprobeerd heeft de douanier van het
portier te slaan of te stoten.
Pres.: ,,U stelt het voor alsof u in
deze zaak nergens verantwoordelijk
voor bent".
Verdachte: „Ik was mijzelf niet".
In zijn scherp requisitoir stelde de of
ficier van justitie, mr. Pfeil, vast, dat
het niet aan de verdachten ligt, dat de
douanier nog leeft. Zij hebben zich aan
het lot van deze plichtsgetrouwe man
niets gelegen laten liggen. De officier
ontkende categorisch dal hier van pa-
niel kan worden gesproken. Toen de
douanier, nadat de bestuurder van de
wagen de snelheid tot dertig km had
verminderd, het portier nog niet los
liet, kwam de opzet zich van de man te
ontdoen, duidelijk tot uiting. Zij wilden
van hem af en wisten in die z.g. paniek
dus neer wel wat *tj wilden. Spreker
toonde de schoenen van de douanier,
die over een afstand van hijna een
halve kilometer bijna volkomen waren
afgeschroeid.
De mentaliteit van deze jongens is
„riicksichtlos", zo zei mr. Pfeil, en
daarvan is hun gedrag aan de grens-
fost Wyler niet het enige voorbeeld,
n Antwerpen heeft de politie een overi
gens vergeefse jacht op hen moeten
maken toen ze door stoplichten waren
gereden. En ook na een drieste stroop
tocht op het jachtveld te Kerkdriel
moest de politie jacht op hen maken.
Daarom wilde hij een straf eisen, die
tegelijk afschrikwekkend en vergeldend
zou zjjn; acht jaar onvoorwaardelijke
gevangenisstraf met aftrek van de acht
maanden voorarrest.
De raadsman van de jongste ver
dachte, mr. H. J. van Heyningen, signa
leerde het feit dat stroperij en het om
gaan met vuurwapens !n Kerkdriel als
een vorm van amusement wordt be
schouwd. Van mogelijkheden tot goede
vrijetijdsbesteding is in de Bommeler-
waard nauwelijks sprake. Door de vin
gers van de douanier los te maken
heeft de jongste van de twee zijn vriend
willen heipen en het ergste willen voor
komen. Want als de douanier even ver
der op de hellende weg bij de grotere
snelheid van de wagen zou zijn geval
len waren de gevolgen nog ernstiger
geweest. De 20-jarige verdachte heeft
onder sterke psychische spanning ge
handeld en was bovendien zeer beperkt
in zijn mogelijkheid tot reactie. Pleiter
achtte de opzet tot doodslag en zelfs
tot het toebrengen van zwaar lichame
lijk letsel niet aanwezigen bepleitte
op grond daarvan ontslag van rechts
vervolging. De conclusie omtrent ver-
dachtes mentaliteit kan spreker op
grond van het bijzonder gunstig psychi
atrisch rapport niet onderschrijven.
De raadsman van de oudste verdach
te, mr. P. Lap, achtte de gerequireerde
straf onnoemelijk zwaar. Poging tot
doodslag eist opzet tot doden. Zijns in
zien:. heef. slechts de opzet tot vluch
ten bestaan. Pleiter refereerde aan von
nissen in soortgelijke zaken, die in hun
gevolgen nog ernstiger waren en waar
in straffen van acht tot tien maanden
waren geëist. Met schroom vroeg spre
ker zich af of de douanier het wei zo
ver had moeten laten komen, nu hij
zag, dat beide verdachten handelden in
een panische situatie. HU verzocht de
rechtbank zich bij haar oordeel te la
ten leiden door de zelfde analytische
scherpte, die deze zitting had gekarak
teriseerd.
Uitspraak 1 december.
(Van onze parlementaire redacteur)
De minister moet zich min of meel
één hebben gevoeld met de actieve wel
doeners in het RAI-gebouw. Het ont
werp brengt een belangrijke verbetering
voor invaliden in het algemeen, zo zei
hij, en hij bestreed de socialistische
oud-minister Suurhoff, die de betekenis
van het ontwerp had miskend. Het is
voor verreweg het grootste deel van de
invaliden van belang, aldus de minister.
Het omvat ook de meest ernstige geval
len van invaliditeit en in belangrijke
mate ook invaliden, die kostwinner zijn.
De minister hoopt nog in het voorjaar
een wetsontwerp op de arbeidsonge
schiktheid in te dienen. Er wordt met
grote teamgeest gewerkt aan deze moei
lijke opdracht.
Voor het overheidspersoneel wordt
deze zaak pas actueel, wanneer de plan
nen rijp worden om een volksverzeke
ring tegen arbeidsongeschiktheid tot
stand te brengen.
Een amendement-Suurhoff, om vijftig
procent vain de kosten door het Rijk te
laten betalen, zal wei tot de onbereik
bare wensen van de Kamer behoren. De
minister liet blijken dat er geen geld
voor beschikbaar is. Enigszins tegemoet
komend was zijn houding ten opzichte
van de mate van invaliditeit, die vereist
wordt om onder deze interim-regeling te
vallen. Deze zou wellicht van 66 2/3 naar
51 procent kunnen worden verlegd. Dr.
Veldkamp wees het verzoek af van de
Kamer, om hen die op latere leeftijd
dan 35 jaar in loondienst zijn gekomen
en dus vanwege hun leeftijd niet meer
onder deze wet; kunnen vallen, alsook
de z.g. uitgetrokkenen van de Ziekte
wet, er toch onder te brengen.
De Karrer moet nog over al deze
zaken repliceren.
HAARLEM, 28 nov. Maandagoch
tend is de ruim 21 maanden oude baby
Bob Jan de Vries in zijn bedje gestikt.
Het jongetje, enig kind van het echt
paar-De Vries aan de Zijlvest, lag in
een z.g. veiligheidstuigje. Het kindje is
door onbekende oorzaak tussen de ban
den van het tuigje gekomen.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG, 28 nov. KVP en
PvdA hebben zich bij de algemene
politieke beschouwingen in de Eerste
Kamer uitgesproken voor een parle
mentair kabinet, een kabinet dus dat
een vrij vaste binding heeft met een
aantal fracties in de Tweede Kamer.
Hef kabinet-De Quay heeft nog slechts
een half jaar voor de boeg. Het lag
dus voor de hand, dat de Senaat van
de algemene politieke beschouwingen
gebruik maakte voor een terugblik op
de afgelopen regeringsperiode en
met de nodige behoedzaamheid
een blik in de toekomst wierp. De
terublik in het verleden viel. voorzover
het de feitelijke resultaten betreft,
over het algemeen niet ongunstig uit.
Er zijn wel punten van kritiek, maar
de waardering overheerst, aldus de
heer Berghuis namens de AR-fractie.
„Afgezien van zwakke steeën, heeft dit
kabinet voortreffelijk werk verricht",
aldus de heer Kropman (KVP). Vol
gens de heer Van Riel (WD) zaten
er soms (loonpolitiek, Nieuw-Guinea)
wel zwakke punten in de verdediging,
die het kabinet van zijn beleid heeft
gegeven, maar niet in het beleid zelf.
„De CHU is het kabinet dankbaar voor
het waarlijk niet geringe, dat het heeft
gedaan", aldus de heer Pollema
(CHU). Hij was ook de enige, die zich
uitsprak voor een kabinet zonder bin
ding met fracties uit de Tweede Kar
mer.
Mr. Kropman daarentegen zei juist
de voorkeur te geven aan een parle
mentair kabinet, vooral omdat de in
vloed van de Tweede Kamer op het
regeringsbeleid vermindert. In een zich
steeds veranderende wereld treden
vooral na de oorlog op allerlei punten
stroomversnellingen op. In de staat
kunde is echter meer sprake van een
tegenstroom. Het is voor een volksver
tegenwoordiging moeilijk om een ka
binet als dat gewenst wordt tot
aftreden te brengen. De Tweede Kamer
dreigt niet veel meer dan een advies
college te worden De band tussen
Kamer en regering is verzwakt. De
politiek heeft de interesse van de
jeugd verloren. „Als bij de Mammoet
wet meer dan honderd amendementen
worden ingediend, waarvan verreweg
het grootste deel weer wordt ingetrok
ken, dan is het gevolg kwaadaardiger
dan dat het alleen de lachlust op
wekt." Mr. Kropman waagde zich hier
aan een zijsprongetje: als bij de be
handeling van een wetsontwerp amen
dementen worden aangenomen, die de
strekking van het voorstel principieel
beïnvloeden, is de vaste formule, die
iedere publikatie van een wet in het
Staatsblad vergezelt: „de Raad van
State gehoord", niet meer geldig. Over
dit soort amendementen zou eigenlijk
inderdaad het advies van de Raad van
State moeten worden gevraagd, aldus
de heer Kropman. Ondanks zijn be
zwaren (die hij ook doortrok naar de
Europese gemeenschappen, waar de
parlementaire controle vrijwel ont
breekt) was het oordeel van mr. Krop
man over de regering mild. „Het
kabinet-De Quay is een gunstige uit-
De leden txm de vadersclub Carondlet te Framlngham in de Amerikaanse staat Massachusetts kijken naar
richtingen van hun dochters, die allen nocives zijn en zich in vrije uren verpozen met rolschaatsen.
zondering onder de extra-parlementai-
e kabinetten."
Dat het volkshuisvestingsbeleid
niet het beste deel is van de kabinets-
politiek, was in de Senaat de alge
mene indru'-. Er wordt te veel gelet
op het aantal woningen. De bredere
visie huurpolitiek, kwaliteit, krot
opruiming ontbreekt. De heer
Berghuis (AR) zei verder, dat de
regering te weinig spontaan heeft
ingehaakt op de aandrang tot ver
groting van de hulp aan de onder
ontwikkelde gebieden. Het radio- en
T.V.-beleid vindt hq onduidelijk. Mi
nister Toxopeus heeft een aantal be
langrijke zaken (de agglomeraties,
de pensioenen en het georganiseerd
overleg) laten liggen en heeft de
Kamermotie over de Bijlmermeer
naast zich neergelegd, oordeelde mr.
Kropman.
Ir. Vos (PvdA) was uiteraard veel
kritischer. Hij zei. dat het kabinet op
tal van beleidspunten niet is uitgeko
men waar het heen wilde. Hij noemde
als voorbeelden: de Nieuw-Guinea-poli-
tiek, het loon- en prijsbeleid, de wo-
ningbouwpolitiek, de belastingverla
ging en net peil van de rijksuitgaven.
Niemand waagde zich aan een voor
spelling over de samenstelling van hef
kabinet na de komende verkiezingen.
„Een kleine verschuiving in de uitsla
gen heeft in de Nederlandse verhoudin
gen al bijzonder grote consequenties.
KVP en PvdA hullen zich in een sfynx-
achtig zwijgen", zei de heer Van Riel.
Alleen mr. Pollema verklaarde, dat het
optreden van een KVP-PvdA-kabinet
een veroordeling zou zijn van het
kabinet-De Quay, „dat beter heeft ver
diend". Dr. Berghuis verklaarde, dat
uit een soortgelijke uitspraak van hem
op een AR-vergadering ten onrechte
conclusies waren getrokken over zijn
opvattingen omtrent de toekomstige
politieke formatie.
Mr. Van Riel zei het opnieuw op
treden van de PvdA in de regering
logisch te achten als zoals hij ver
wachtte de internationale toestand
zich toespitst. Op dit punt was hij
ferustgesteld door de verklaring van
e PvdA-leiding in de Cuba-crisis. In
het andere geval zou men meer de
principiële scheidingslijnen moeten
aannemen.
Verschillende ministers waren niet bq
deze algemene politieke beschouwing^!
aanwezig. Zo moesten de ministers
Veldkamp en Toxopeus in de Tweede
Kamer zijn en vertegenwoordigde mi
nister Klompé de regering bq de T.V.-
actie in de R.A.I.
„Belangstelling voor orgelmu
ziek in Amerika? Enorm, een
interesse die in veel wijder krin
gen leeft dan bij ons, waar al
tijd hetzelfde handjevol kenners
en ingewijden de concerten be
zoekt. Via uitgebreide platen
collecties allemaal stereo
zijn ze goed op de hoogte van
de orgelliteratuur; zelfs de mo
dernen weten ze naar waarde te
schatten, Hendrik Andriessen,
Marius Monikendam, Arie van
Opstal of mijn leermeester Jan
Zwart. En dat terwijl de Ame
rikanen de naam hebben, in mu
zikaal opzicht conservatief te
zijn!"
Feike Asma, enthousiast en
populair organist, is zojuist te
ruggekeerd van zijn derde tour
nee door Canada en de Verenig
de Staten waar hij in totaal vier
endertig concerten gegeven heeft
Het laatste, in St. Paul's Cathe
dral te Toronto, werd beluisterd
door vijfendertighonderd men
sen, een aantal dat de meest
koelbloedige of theoretische ar
tiest tot uitbundigheid zou bren
gen. Tot dat type behoort Asma
echter zeker niet: „Hoe komt
het dat de interesse voor orgel
bespelingen in Amsterdam of
hier in Den Haag aan het tanen is? De mensen willen zich ontspannen, zij
willen genieten en zich verzadigen aan mooie klanken. Zij verlangen warmte
en romantiek, majesteitelijke pracht en innemende gratie van de „koningin
der instrumenten". Die naam zegt toch iets, er zijn toch niet voor niets
zoveel klavieren, registers, timbres en combinatiemogelijkheden. Stijl?
Natuurlijk plaats je elk werk in zijn eigen sfeer en karaktermaar juist
dat karakter mag en moet je uitbuiten, zoals je het zélf aanvoelt en op
zijn voordeligst kunt laten uitkomen. Ze gaan kapot aan de stijl, verzanden
in een dorre klankenwereld, de pure stylisten die Bach het gevoel en de
expressie willen ontzeggen. Sweelinck alleen maar zien als een soort con
structeur van contrapuntpuzzles. Een hele avond Sweelinck is moeilijk
voor een gemiddeld publiek.
Mijn instrument is er een dat moeilijk toegankelijk is, je moet je publiek
er naar toe trekken. Ik ben begonnen met Bach, Franck, Widor; ze kwamen
aarzelend, langzamerhand gaven ze zich gewonnen en nu blijven ze niet
meer weg wanneer ik tijdgenoten, Micheelsen, Distier, Monnikendam op
het programma zet." Zo trekt deze organist die zijn eigen nuchtere en
gedecideerde kijk op „music for the millions'' heeft, jaarlijks ongeveer
honderdduizend toehoorders gedurende ruim tweehonderd orgelbespelingen.
Het grootste deel hiervan wordt gegeven in zijn „eigen" kerk, de
Evangelisch Lutherse kerk in Den Haag. waar hel tweehonderd jaar oude
„Batz-instrument" nauwelijks onderdoet voor het historisch orgel van de
Amsterdamse Oude Kerk „ik houd mijn hart vast, voor de restauratie
die het moet ondergaan," waar Feike Asma ook geregeld optreedt. Een
opname van een kort Sweelinckprogramma aldaar is juist op de markt
verschenen.
Een recente Bachsene wordt binnenkort gevolgd door een opname in
de Saint Sulpice in Parijs. „Het orgel daar, veertig meter hoog, met honderd
twintig stemmen, jarenlang bespeeld door de vader van de Franse orgel
kunst Charles Widor, is het mooiste wat ik ooit onder mijn handen heb
gehad. De orgels in Amerika? De hooldzakelijk elektrische orgels zijn
technisch volmaakt. Storing komt niet voor. De klank is andets dan wij
hier gewend zijn, een gemengd Engels-Frans timbre zou ik zeggen. Dè
orgelbouwer daar is Casavant, die o.a. hel schitterende exemplaar van de
Saint Mary-basiliek in Halifax op zijn naam heeft staan. In die kerk is
trouwens ook een prachtig echo-effect, iets wat je m Amerika nogal eens
moet zoeken. De kerkgebouwen zijn vaak gestoffeerd met dikke lopers
en tapijtien, zodat de klank gesmoord wordt." Even enthousiast is Asma over
de St.-James in Vancouver of de Great Church in Kingston. Voor de derde
maal concerteerde (en logeerde!) hij in de Benedictijnerabdij te Atchinson,
Kansas, waar zijn gehoor in de loop der jaren opklom van 250 tot 1000
belangstellenden.
Alweer plannen gesmeed voor een nieuwe tournee? „Jawel, maar dan
pas in 1964." Het is een vermoeiende affaire door de geweldige afstanden
(alle per vliegtuig afgelegd) en door de onvermijdelijk op de concerten
volgende parties, waar de solist zich niet aan onttrekken kan. Wanneer de
gasten huiswaarts gaan, moet de solist zich dan vaak meteen naar het
vliegveld begeven voor het volgende trajectAustralië en Francrijk, o.a.
de kathedraal van Reims, staan op het programma. „Al hebben ze mij het
etiket opgeplakt van speciale vertolker van Franse orgelmuziek, ik moet
bekennen dat ik eigenlijk alles graag speel, óók modernen (het moet na
tuurlijk goed klinken en er moet een gedachte inzitten bij de naam
Olivier Messiaen trekt Asma wat bendenkelijk de wenkbrauwen op maar
misschien toch wel het liefste Bach."
