REIZEN PER VLIEGTUIG NEEMT
HOGE VLUCHT, maar trein en
touringcar ook nog in trek
WADDENEILANDENs voor de ware
I toerist alleen
I nog in.voor-
I en naseizoen
Auto in vliegtuig
Per trein
Per touringcar
Wie zijn vakantie zo lang mo
gelijk in een vaste verblijf
plaats buitenslands wenst
door te brengen, kiest tegenwoor
dig het vliegtuig als reismiddel.
Van Schiphol en de luchthaven
Rotterdam (de naam „Zestien
hoven" raakt in onbruik) is men
nu eenmaal eerder op het favo
riete Mallorca dan (per trein en
boot) op Vlieland, en bovendien
met heel wat minder inspanning.
De vliegende bus begint zich dan
ook van een aanvankelijk exclu
sief vervoermiddel, voorbehouden
aan de meer vermogende catego
rie der reizigers, te ontwikkelen
tot een vrij populaire manier om
zich snel naar het uitverkoren
vakantieoord te verplaatsen, en
soms tegen tarieven die met suc
ces kunnen wedijveren met de
trein en de rollende bus.
Hoogseizoen op Ameland: drukte op het strand.
WOENSDAG 20 MAART 1963
PAGINA 15
Een enkel extreem voorbeeld:
Hotelplan, de internationale reis
organisatie met vestigingen in vele
Europese landen, annonceerde on
langs een tocht naar Joegoslavië met
veertiendaags verzorgd verblijf van
af het sensationele bedrag van min
der dan 300 gulden. Geen wonder dat
het op deze aanbieding storm heeft
gelopen.
Luchtvaartmaatschappijen, reisorgani
saties en het buitenlands hotelwezen zijn
in deze vakantie-vliegreizen gelijkelijk
geïnteresseerd. Alleen door een vérgaan
de onderlinge samenwerking is het mo
gelijk gegadigden te laten profiteren van
de zogenaamde forfaitaire arrangemen
ten, dit zijn dus reizen, waarbij het ver
voer tegen gereduceerd tarief samen
met de verblijfskosten in één bedrag
wordt berekend, welk bedrag tevoren
moet worden voldaan. Inclusive Tours
is voor vliegreizen de gebruikelijke be
naming.
In Nederland is Airtour-Holland de
grootste vliegreisorganisatie. Vorig jaar
bracht deze onderneming, waarin Lis-
sone Lindeman n.v., Havas Exprinter,
Hoyman en Schuurman's Scheepsagen-
iiiiiiiNiriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii»
tuur, Wm. Milller en Co. en de Neder
landse Reisvereniging samenwerken, on
geveer 20.000 Nederlanders naar Zuide
lijke streken, terwijl voor het reeds be
gonnen seizoen (de eerste Itévluchten
naar Spanje zitten er al weer op) on-
feveer 25.000 reizigers verwacht worden,
len maakt gebruik van moderne KLM-
en Sabena-t nestellen.
Nóg voordeliger dan de All Inclusive
Tours zijn de chartervluchten, extra rei
zen dus naar toeristische gebieden, zoals
Airtour-Holland er alleen op Mallorca
dit seizoen al veertig organiseert. Ver
gelijkt men de forfaitaire-tarieven per
chartertoestel met de prijzen die men
als particulier apart voor vliegreis én
hotel zou moeten betalen, dan is men
in het eerste geval soms ruim éénderde
voordeliger uit. Bona-fide reisbureaus
zullen chartervluchten altijd laten door
gaan, ook al mocht het toestel niet zijn
volgeboekt Er zij overigens aan herin
nerd, dat alle Itévluchten individuele
reizen zijn. Men is niet op het gezelschap
waarmee men toevallig samen reist, ge
durende de rest van de vakantie, aan
gewezen.
We noemden de luchthaven Rotter
dam al even. Dit vliegveld be
gint in het toeristisch luchtver
keer een belangrijke rol te spe
len. Met toestellen van de Bri
tish United Airways en van Channel
Airways zullen rond de Paasdagen weer
duizenden Engelsen overvliegen voor
een bezoek aan de bollenstreek. Gega
digden voor een goedkope reis naar
Londen wacht hier een kans. zo ver
telde ons een functionaris van Rot
terdam-Air, welke onderneming de be
langen van deze maatschappijen behar
tigt en daarnaast voor diverse char
termaatschappijen nog als makelaar op
treedt. Voor de retourvlucht betaalt men
namelijk een gereduceerd tarief, voor
zover het toestel althans met „lege be
nen" terug zou keren. De drukste dag
van het vorig seizoen was 23 april,
toen 2000 passagiers op Rotterdam Air-
port landden voor een bezoek aan de
bloeiende bollen.
De Rotterdamse luchthaven ont
leent zijn waarde voor de toerist
mede aan het feit, dat men desge
wenst zijn eigen auto kan mee
nemen naar de overkant. British United
Air Ferries, die dit seizoen acht maal
per dag de verbinding met Southend
onderhoudt, vervoerde vorig jaar onge
veer 6300 automobielen op het traject
Rotterdam-Southend v.v., terwijl alle lij
nen van de B.U.A.F. in Europa tot een
a rdpn Rp Wnrldpnpilün- vatn ntiftcriflTcrouc trnklcPTl
Leeuwarden. „De Waddeneilan
den zijn de waddeneilanden niet
meer", is de droeve klacht van
vele oudere, vaste bezoekers van
Frieslands mooiste recreatiegebieden.
De vakantieganger van eertijds zocht
rüst en natuurschoon op de eilanden
en hij vond die in ruime mate. Nu
echter de met transistors uitgeruste Oos
terburen de eilanden de laatste tien
jaar pas goed hebben ontdekt is het
gedaan met de rust van weleer. De
diverse WV's proberen het typische ka
rakter van de eilanden nog zoveel mo
gelijk te behouden, maar ieder jaar
opnieuw blijkt dat deze taak steeds
moeilijker wordt.
De ontwikkeling van de Waddeneilan
den als recreatiegebied is zo snel ge
gaan dat niemand het eigenlijk heeft
kunnen bijhouden. In het jaar 1958 ver
scheen een rapport waarin de ontwikke
ling van het noorden van 1960 tot 1980
werd beschreven. Over de Wadden
eilanden die dat jaar bijna 180.000
vakantiegangers trokken werd toen
onder meer gezegd dat er nog wel veel
meer vakantiegangers bij konden, maar
dat er op den duur toch een grens zal
moeten worden gesteld. Aangenomen
werd toen dat omstreeks 1980 deze
grens, die op ongeveer 350.000 man
werd gesteld, zou zijn bereikt. In de
zomer van 1961 zochten echter al bijna
290.000 mensen de vier Friese eilanden
op. Het afgelopen jaar bleef dit aan
tal ongeveer gelijk, ondanks de toch
wel zeer „slechte" zomer. De ontwik
keling is dus veel sneller gegaan dan
kon worden vermoed en de gevolgen
zijn dan ook niet uitgebleven. De lo
gies-accommodatie werd te langzaam uit
gebreid: de vraag was groter dan het
aanbod, dus stegen de prijzen onrust
barend, vooral ook door de hoge be
dragen die de vakantiegangers uit Duits
land wilden betalen. Het aantal cam
pings op de eilanden nam wel snel toe,
maar naarmate de kwantiteit groter
werd, verminderde de kwaliteit. Op som
mige campings was de hygiënische toe-
totaal van 135.000 wagens komen. De
Super-Bristol die Rotterdam meestal
aanvliegt, kan twee, drie of vier auto's
inladen, afhankelijk van de lengte. De
retourvlucht van een Renault Dauphin©
bijvoorbeeld kost 226,-, van een Opel
Rekord 298,Ook fietsen, bromfiet
sen en scooters worden door de toe
stellen meegenomen.
Een 23-daags retour R'dam-South-
end komt de passagier op een bedrag
van 107,Men kan van Rotterdam
voorts vliegen naar o.a. Keulen, Zü-
rich, Liverpool, Birmingham en Der
by met diverse maatschappijen. De
KLM heeft in het seizoen een frequen
tie van twee tot drie maal per dag
op het Rotterdamse vliegveld.
stand tenhemelschreiend. Gelukkig kwam
daarin spoedig verandering, mede door
het werk van de Waddenfederatie. De
voorschriften op de kampeerterreinen
werden strenger, en er verrezen enkele
grote hotels. Maar er daagden nieuwe
problemen. De jeugd, die zich overdag
wel vermaakt in de bossen en op het
strand, wist 's avonds geen raad met
z'n vrije tijd. De stadsjeugd verveell
zich omdat er in de stille dorpen geen
enkele gelegenheid tot ontspanning be
staat. Ernstige baldadigheden waren
hiervan het gevolg.
Door dit alles dreigt het rustige ka
rakter eens de grootste troef voor
het aantrekken van vreemdelingen
geheel teloor te gaan. Vandaar ook dat
er vele protesten kwamen toen er plan
nen werden gemaakt om een dam naar
Ameland aan te leggen. Dan immers
zou het voorgoed met de rust en de
stilte gedaan zijn. Om diezelfde reden
ook werd danig geprotesteerd tegen de
uitbreiding van de schietoefeningen voor
tanks op Vlieland, een uniek en zeer
goed bewaard gebleven natuurparadijs.
De Waddeneilanden zijn inderdaad zich
zelf niet meer sinds zij door de toe
risten zijn ontdekt. Het is daarom ook
logisch dat de trouwe gasten, de echte
„vaste klanten" pas op de boot stappen
als de grote toeristenstroom wat afgeno
men is. In april en mei, en in septem
ber en oktober vinden zfj gelukkig nog
steeds wat zij zoeken: een mooie na
tuur, een weldadige rust en onafzien
bare stille stranden waarlangs men de
heerlijkste wandeltochten kan maken.
Wie dus de eilanden wil zien zoals zij
zijn, vermijde het hoogseizoen!
Hoewel de treintarieven in enkele
Europese landen sinds vorig jaar
weer wat zijn verhoogd, blijft het
reizen per spoor toch betrekkelijk
voordelig. De vele internationale con
tacten tijdens een dergelijke reis en het
plezier van voorbijtrekkende steden en
landschappen vormen voor talrijke va
kantiegangers bovendien een gewaar-
deerde attractie. Er rijden naar het bui
tenland vakantietreinen volgens 'n vast
dienstrooster, georganiseerd door de
spoorwegmaatschappijen zelf, zoals de
Rheingold, de Lorelei, de Costa Brava-
express. Maar voor de geheel verzorg
de reizen is men uitsluitend op de 'reis
bureaus aangewezen, die het spoorweg-
materieel charteren en de hotels bespre
ken.
De Bergland-express is daar een voor
beeld van. Deze trein rijdt in opdracht
van alle Nederlandse reisbureaus sa
men, behalve van Hotelplan, die een
eigen trein dit seizoen in totaal dertig
maal) heeft besproken. Een totaal van
driehonderd personen per rit maakt zo'n
extra Hotelplantrein pas rendabel, maar
de reizen gaan ongeach. het aantal deel
nemers, altijd door. Wat de autoslaap-
treinen betreft heeft men dit seizoen
keus uit drie mogelijkheden: Amster
dam-Avignon, Amsterdam-Domodossola,
én Hoek van Holland-Salzburg-Villach.
Waar men wél voor aan de stations
loketten terecht kan, zijn de dagtrips
van de Nederlandse Spoorwegen. Er is
keus uit veertien tochten, o.a. naar Wal
cheren, Texel, Utrecht en Doorn, Cas-
tricum, Haarlem, Den Haag met Sche-
veningen. Er is altijd minstens één be
zoek aan een museum, expositie of amu
sementsgelegenheid bij de prjjs inbe
grepen.
En dan de reizen per touringcar,
die nog altijd het omvangrijkste
pakket uit de aanbiedingen der
reisbureaus uitmaken. Stad
en (buuen)land hebben de kwartier
makers de afgelopen maanden afge
stroopt om de mooiste plekjes en de
geriefelijkste hotels voor ons vast te
leggen. Bij het doorbladeren van de
opwekkende dikke geschriften die ver
enigingen en reisbureaus ook ditmaal
weer hebben samengesteld, valt het
op, hoe vaak er sprake is van een
Nederlandse receptie of een Neder
landse hoteldirectie, blijkbaar als ga
rantie voor een gezellig Hollands on
der-onsje daar in dat onbekende, ver
re buitenland. En verder krijgen we
uit genoemde lectuur sterk de indruk,-
dat dit seizoen geen uithoek van Eu
ropa aan de aandacht van tenminste
één Nederlands reisgezelschap zal ont
snappen. H_ st