Nieuw licht op troonsafstand van koning Edward VIII (slot)
Geen tragedie
een zielig verhaal
maar
COCO" CHANEL:
Mijn ontwerpen
voor iedereen
Geen
dictatuur
Onderjurk
zonder top
Weet-je-mode weetje
JAPAN KOMT MET
GEVERFDE TANDEN
Daarom
Wat kinderen
ervan zeggen
«Sleeuwe dagblad
11
ZATERDAG 6 FEBRUARI 1965
PAGINA
OP 27 november hield Bald
win een kabinetsvergade-
ge(}a waarin hij zelfs de
L c"te van een morganatisch
§eh i van de hand wees. Het
he ®le kabinet stond achter
V0q Beaverbi'ook zocht steun
$0n koning. Geoffrey Daw-
w/an The Times zocht steun
(je?,J1 de koning. En tussen al
t}e bedrijvigheid door gebeur-
niser in deze zielige geschiede-
W*ts van bijna duivelachtig
\vje^°he aard. Een onschuldige
°fi<? i ^e. i°nt i" bet kruit. De
schuldige was Dr. Blunt bis-
ker?P van de Engelse Staats-
\Va],; Ee goede man had van
Of 'ls Simpson nooit gehoord,
Sep. 0n bet iand gonsde van de
ïerir ten. Er vond een confe-
VJle plaats van het diocees
jjC de bisschop, Bradford. De
leg P maakte van deze ge-
^bbeid gebruik om enige
twjjden te wijden aan de ko-
(j bde koningskroning. Hij zei
}j0 de koning Gods genade be-
K-e voor deze plechtigheid
L*1'] gaf uiting aan de hoop
ty de koning zelf zich bewust
i^jS van deze noodzaak. „Som-
,cfn van ons", aldus de bis-
,j0P die van Wallis niet wist,
bden willen dat de koning
de er positieve tekenen vertoon-
^^an een dergelijk bewust*
De hertog en hertogin van Windsor na hun huwelijk, toen zij aan de Franse Rivièra verbleven.
®efpt van hertog en hertogin van Windsor. Links een
^VrïH6'' majoor E. D. Metcalfe en rechts van het bruidspaar: de
van de hertog A. G. Allen. De foto werd gemaakt op het
terras van het Ch&teau de Cande dichtbij Tours.
fi
Afscheidstoespraak voor de BBC van koning Edward de Achtste
in december 1936.
Coco Chanel, die sinds de ja
ren twintig de mode béinvloedt.
Moeten we streng zijn?
Deze vraag is niet zon
der meer te beantwoor
den. Het ligt er maar aan, wat
men onder strengheid verstaat.
Gewoonlijk bedoelt men het
onmiddellijk optreden van de
opvoeder bij de minste over
treding van regels en voor
schriften, het zwaar straffen
om werkelijke of vermeende
vergrijpen „de kop in te druk
ken", en de kinderen op die
manier „te leren, hoe ze zich
moeten gedragen". Het is ook
het inperken van de vrijheid
door controle en toezicht als
het niet nodig is, vergezeld van
waarschuwingen en dreigemen
ten. Deze strengheid is beslist
af te keuren.
Hertog van Windsor heeft zich
nooit in Engeland gevestigd
v Pe goede bisschop zei ook dat
tfeMrWng, als particulier, verantwoor-
U'fi was tegenover zijn eigen gewe-
S maar dat hij in zijn officiële
kW»!6 bij de kroning het konings-
WJ™ van het gehele Britse volk ver-
lli^jWoordigde. De man wist eerlijk
Van Wat hij deed. Maar het sprak
^St ^at 2Ü die wel van Wallis
'itk slechts één interpretatie moge-
ïljj achtten van 's bisschops woorden,
tijzet hek was van de dam. Da
ttj^hale dagbladen zwegen nog steeds.
,in het noorden van het land
ilc<> uuutucu van ajLcu jauu
^®liiif de dagbladen de bisschop-
tatyts woorden en voorzagen de ci-
Ï!ti
*iA". van enige, zij het nog voor-
Èa!?e' kritiek °P de koning.
?&h i in zag zich opnieuw genoopt
llli Pezoek te brengen aan de koning.
kie-*Prak klare taal. De koning kon
^Zip tussen drie mogelijkheden:
Sitv.;" -
van het huwelijk met mevrouw
llltyp*011' afstand van de troon, of
®®rin te§en tiet advies van de re-
Mii f" was geen ultimatum. Bald-
J«t6nj®gde alleen de drie enige res-
l^v, -*w
^°nin^6 mogelijkheden voor aan
Ji> nu het kabinet meende dat
\w7horganatisch huwelijk niet be-
vfitWh tot de mogelijkheden. Dit
6 u d vond plaats op 2 december.
ri oning stelde mevrouw Simpson
hoogte van wat Baldwin hem
a had. Wallis Simpson achtte
V°0r ?tstand uitgesloten en zij stelde
Nea "et land te verlaten. (Zij was
keti eerder in het publiek gemoles-
Kwen er. waren anonieme dreige-
'1 i 'eri geuit dat men haar woning
r"nd zou steken).
nationale dagbladen en de rest
,°ewj britse pers volgden sehoor-
S v>d het voorbeeld van de pers
"6t noorden. Op 3 december wist
gehele land dat er sprake was
JtUu^n sensationele constitutionele
n tengevolge van het voornemen
?**ti koning een huwelijk aan te
S dat niet strookte met de wil
tra u regerinK- De meeste kranten
tn ten nog steeds enige discre-
"WPJPar The Daily Mirror verscheen
d® kop: ,,De Koning Wil Trouwen
Met Mevrouw Simpson. Het Kabinet
Adviseert Neen." De linkse Mirror
koos, evenals de rechtse bladen The
Daily Express en The Daily Mail, de
zijde van de koning. De volgende dag
was het hek van de dam. Alle bladen
brachten berichten over en foto's van
mevrouw Simpson. Alleen The Times
bleef discreet en noemde nauwelijks
haar naam. Er werd openlijk gespro
ken van de mogelijkheid dat de koning
afstand zou doen van de troon. Het
gehele land, dat zolang in onkunde
was gelaten door de pers, was ver
bijsterd.
Op 7 december, toen het land ein
delijk wist wat er aan de hand was
en het nieuws als een lawine neer
plofte op de natie, besloot de koning
dat mevrouw Simpson onmiddellijk uit
het land gesmokkeld behoorde te
worden. Zijn laatste woorden tot haar
waren: „Hoe lang het ook moge duren,
je moet op mij wachten. Ik zal je
nooit opgeven". Het kabinet kwam op
nieuw bijeen en Baldwin achtte de tijd
gekomen om een verklaring af te leg
gen in het Lagerhuis. Hij was, even
als de rest van het kernkabinet, bang
dat er misschien te veel aanhang voor
de koning zou blijken te zijn in het
land. Er gingen reeds geruchten over
de vorming van een Koningspartij en
de naam van Winston Churchill werd
genoemd als mogelijke leider, een
vooruitzicht dat het kabinet deed ver
bleken van schrik. In zijn verklaring
zei Baldwin dat de mogelijkheid van
een morganatisch huwelijk geopperd
was, maar de Britse wet kende een
dergelijke vorm van huwelijk niet en
hij was niet bereid een wetsvoorstel
voor Ie leggen aan het Lagerhuis dat
een dergelijke mogelijkheid zou schep
pen. Bovendien zou de instemming
moeten worden verkregen van de re
geringen van do Dominions. Baldwin
verklaarde dat hij de Dominions had
gepolst en dat geen instemming te
verwachten was.
Dit laatste was een grote teleurstel
ling voor de kortzichtige koning, die
zijn hoop gevestigd had op de Domi
nions waar men hem in zijn prinse
lijke dagen zo gehuldigd had. Er bleef,
naar hij meende, nog één wapen
waarmee hij de situatie kon redden
en de troon kon behouden, ondanks
het huwelijk met mevrouw Simpson.
Hij meende dat het volk hem lief
had. Hij besloot zich via de radio
tot het volk te richten over de hoof
den van de ministers. Met de hulp
van de onvermoeibare Walter Monck-
ton, Beaverbrook en Churchill stelde
hij zijn rede samen. Maar Baldwin
vervoegde zich bij de koning en deel
de hem mede dat hij zich niet tot
het volk kon richten zonder het ad
vies van de regering en dat zijn plan
om zulks te doen in strijd was met
de constitutie. Baldwin deelde verder
aan cfe koning mede dat de regering
en het land niet langer in onzeker
heid gelaten behoorden te worden ten
aanzien van de plannen van de koning.
De koning beloofde spoed, maar hij
had de moed nog niet opgegeven. Hij
ontbood Churchill naar Fort Belvede
re. Churchill adviseerde de koning,
tot elke prijs tijd te winnen, zodat
zijn aanhang in het land zich kon
doen gelden.
Op zaterdag vijf december, daags
na het bezoek van Churchill,
zwaaiden de koningsgezinde
volksbladen opnieuw hun ba
nieren, terwijl de anti-koningsgezinde
bladen het opnamen voor Baldwin en
de regering. Er gingen wilde ge
ruchten in het land. De koning zou
zijn verstand hebben verloren. Bald
win zou troonsafstand geëist hebben.
Op dezelfde dag verwierf Baldwin
van de koning zelf zekerheid dat Ed
ward besloten had zijn troon prijs te
geven. Dit nieuws was evenwel niet
officieel. De zondagsbladen van de
volgende dag en de bladen van maan
dag zetten onvermoeid het debat vóór
of tégen de koning voort. Inmiddels
waren tijdens het weekeinde de leden
van het Lagerhuis in staat geweest
zich een opinie te vormen over de
gevoelens in het land, zulks dank zij
persoonlijke bezoeken aan hun kies
districten en dank zjj de stromen van
brieven van het electoraat. De tegen
stand tegen een huwelijk van de Brit
se koning met een tweemaal geschei
den vrouw was algemeen verbreid.
Toen Baldwin verscheen in het Huis
om een korte verklaring af te leggen,
werd hij luid toegejuicht door de
Lagerhuisleden. Toen Churchill zich
verhief om te vragen of de premier
de toezegging kon doen dat geen on
herroepelijke stap zou worden ge
nomen in de constitutionele crisis
zonder dat eerst het parlement werd
ingelicht, werd Churchill uitgejouwd.
Het was duidelijk dat een verenigde
regering, gesteund door de overgrote
meerderheid van het Lagerhuis,, zich
gekeerd had tegen een huwelijk tussen
de koning van Brittannië en Wallis
Simpson.
Op dinsdag, acht december, begaf
Baldwin zich opnieuw haar Fort Bel
vedere waar de koning besprekingen
had gevoerd met zijn hertogelijke
broers. De koning deelde hem mede,
dat hij zijn besluit genomen had. Hij
zou aftreden. Tijdens het diner, waar
aan Baldwin aanzat tezamen met de
hertogelijke broers, waaronder de Her
tog van' York. die. Edward zou op
volgen als George VI, maakte de
koning op Baldwin de indruk alsof
hij zich voor het eerst sedert lange
tijd gelukkig voelde.
Op negen december kwam het kabi
net bijeen om officieel kennis te nemen
van het koninklijk besluit om afstand
te doen van de troon. Het kabinet
deed nog een laatste poging ~m de
koning te bewegen terug te n op
zijn besluit. De koning ar. inrdde
dat zijn besluit onherroepelijk was.
De volgende dag ondertekende de ko
ning de akte van abdicatie in tegen
woordigheid van zijn broers die het
document ondertekenden als getuigen.
Het was een historische dag. Voor het
eerst in negen eeuwen had een Brits
koning uit vrije wil afstand gedaan
van zijn troon.
Op elf december werd de abdicatie
bekrachtigd door de wet. Terwijl het
parlement deze werkzaamheid ver
richtte, zat de koning tezamen met
Winston Churchill een radiorede voor
te bereiden. Hij zou zich ten afscheid
richten tot de natie waarvan hij min
der dan een jaar koning was geweest.
Om tweeënvijftig minuten na één
in de middag hield hij op koning
te zijn dank zij de in het Hoger- en
Lagerhuis gepasseerde wet. Zijn broer,
de nieuwe koning die met grote tegen
zin opvolgde (hi.i iiad in tegenwoordig
heid van zijn moeder Queen Mary
zitten huilen toen het tot hem door
drong dat hij op zou moeten volgen),
stelde voor aan de ex-koning, hem de
titel te verlenen van Hertog van Wind
sor. Edward nam de titel aan. Op
de avond van dezelfde dag vond er
een intiem diner plaats in Royal
Lodge Windsor. Er zaten acht perso
nen aan, waaronder de ex-koning, de
nieuwe koning (George VI), de her
togelijke broers Kent en Gloucester,
en de koningin-moeder Mary. Na het
diner sprak de ex-koning zijn korte
trieste afscheidsrede uit voor de radio.
De rede werd uitgezonden door de ge
hele wereld. Na het houden van de
rede nam de koningin-moeder afscheid
van haar oudste zoon, die op het
punt stond zijn land te verlaten, het
land waar hij zich nooit meer ves
tigen zou. Te middernacht verliet de
Hertog van Windsor in gezelschap van
Walter Monckton Windsor per auto
op weg naar de haven van Ports
mouth, waar de torpedojager Fury
onder stoom lag. Kort voor twee uur
middernacht werden de trossen los-
gewoijien. Het schip gleed heen in
de mist en de ex-koning begon zijn
lange ballingschap.
De Hertog van Windsor begaf zich
naar Oostenrijk. Mevrouw
Simpson was in Frankrijk. Vol
gens de Britse wet moesten zij
elkanders gezelschap mijden tot de
echtscheiding na zes maanden offi
cieel van kracht werd. Op 3 juni
van het jaar 1937 trad de ex-koning
in het huwelijk met Wallis Simpson.
Het huwelijk vond plaats in een kas
teel toebehorend aan een Franse
vriend. De inzegening werd verricht,
zeer tegen de wil van zijn kerkelijke
superieuren, door de Anglikaanse gees
telijke R. Anderson Jardine.
Niets belette de Windsors om zich
te vestigen in Brittannië. Maar of
schoon de vrouw van de hertog het
recht bezat zich hertogin te noemen,
krachtens haar huwelijk met de ex-
koning, gold zij niet als een konink
lijke hertogin, zoals haar schoon
zusters. Zij had niet het recht op_ de
aanspraak „Koninklijke Hoogheid".
Om deze reden heeft de Hertog van
Windsor altijd geweigerd zich in zijn
geboorteland te vestigen. Sedert het
huwelijk heeft het echtpaar zyn tijd
verdeeld tussen de „café societies
van Amerika en Europa, vooral Frank
rijk. Bij het uitbreken van de _tweede
wereldoorlog bood de hertog zijn dien
sten aan aan de regering van Groot-
Brittannië. Men gaf hem voor de duur
van de oorlog de onbeduidende en ver
nederende post van goeverneur van de
Bahama-eilanden.
Niemand in de hele nare geschiede
nis heeft samenzwering gepleegd. Wat
de ex-koning overkwam heeft hij zich
zelf aangedaan. Er was geen sprake
van tragedie, alleen maar van een
zielig verhaal.
„Coco" Chanel, die door Pablo Pi
casso eens de verstandigste vrouw
van Europa is genoemd, en die lang
geleden de vrouw bevrijdde van on
plezierig zittende rokken ingewik
kelde corsetten, werkt doorgaans in
een fel verlichte salon. Zij is om
ringd door medewerksters, die haar
spelden en andere attributen aanrei
ken alsof het de instrumenten van
een chirurg gold. De mannequin op
wie een ontwerp gemaakt wordt
staat op een klein podium; intussen
wachten haar collega's hun beurt af
op pluche stoelen langs de wand.
De schaar, het belangrijkste gereed
schap van een ontwerp, heeft Coco
Chanel in de dikke parelketting om
haar hals gestoken. Een stuk stof is
om de mannequin gedrapeerd. Hier
en daar knipt te schaar grote stuk
ken stof weg, net zo lang tot men
onder de trefzekere handen van Cha
nel een japon ziet ontstaan. Vliegens
vlug brengt zjj de in stukken gesne
den stof met haastig aangereikte
spelden weer tot elkaar. De gering
ste fout in het ontwerp neemt
zjj waar. Tot wanhoop van haar me
dewerksters scheurt zij de stof dan
yeer uiteen en probeert een
nieuw ontwerp uit. Van tijd tot tijd
doet zjj een stapje terug en bekijkt
he? resultaat van een afstand. De
spelden die Chanel in grote vaart
in de stof prikt, worden onmiddellijk
gevolgd door naald en draad, die de
naaistertjes hanteren.
opende, begon zij niet met het ont
werpen van jurken, maar van hoe
den. Pas daarna ging zij zich toeleg
gen op het maken van ontwerpen,
die bij haar hoeden pasten en die
onmiddellijk grote indruk op Parijs
maakten. Zoveel, dat haar succes
volle start haar in staat stelde om in
Deauville, aan de Franse westidsj,
een tweede boutique te openen. Vrij
wel elk idee van Chanel heeft sinds
die tjjd navolging gevonden. Bij het
uitbreken van de oorlog sloot zij het
„Huis Chanel". In 1954 heropende
zij het weer.
Tegenwoordig heeft zij een ge
bouw van zes verdiepingen tot haar
beschikking in de rue Cambon, waar
zjj niet alleen haar ontwerpafdelin
gen heeft, maar ook een boutique,
waar haar eigen merken zeep, cos
metica, juwelen en andere accesoi-
res worden verkocht.
Chanel heeft het druk met haar
meer dan tachtig jaren. Zo druk,
dat vele klanten op een japon of een
pakje van drie vierduizend gulden
vier tot zes weken moeten wachten.
Hoe belangrijk Chanel in de mode
wereld is, wordt wellicht het best
bewezen door het grote aantal Cha-
nel-imitaties, die op de markt wor
den gebracht. Het kan haar niets
schelen. „Laat ze hun gang maar
gaan", zegt zij, „mijn ontwerpen zijn
voor iedereen".
Coco Chanel werd in Auvergne in
midden-Frankrijk geboren en stond
op zesjarige leeftijd al alleen op de
wereld. Tien jaar later vertrok zij
naar Parijs. Toen zij in 1912 in de
Rue Cambon haar eerste boutique
Velen schijnen niet anders te kun
nen. Ze denken op deze manier er
nog iets van te redden, n.l. van de
toekomst van hun kinderen. Als u
gewend bent de opvoeding op deze
manier te regelen, wordt de span
ning groot en lijkt het een gevecht,
hoe goed ook alles bedoeld is. Men
geeft er dan ook dikwijls de brui
van, men kan het niet aan, en is
geneigd in het andere uiterste te
vervallen: zo ongeveer alles toela
ten. De hier beschreven strengheid
lijkt op dictatuur, en die wordt op
den duur door niemand verdragen.
„Strenge heren regeren niet lang",
is een bekend gezegde.
Er bestaat echter ook een ande
re manier van streng zijn, die ons
opvoeders wèl zou passen. Dit
vraagt een nadere verklaring. We
bedoelen namelijk beginselvastheid.
Als opvoeders hebben we beslist
nodig, dat we van vaste beginselen
uitgaan, en dat we ons goed voor
ogen houden naar welk doel we
streven met ons opvoeden. Laten we
zeggen, dat we onze kinderen tot
goede christenen willen zien opgroei
en, tot goede mensen, die hun be
staan in de maatschappij van mor
gen op zelfstandige wijze kunnen
vervullen, en bovendien goede be
trekkingen onderhouden met hun
medemensen. U kunt het nog wat
anders formuleren, maar in ieder
geval moet u met vastheid er naar
streven, en de eenmaal aangenomen
beginselen voortdurend in het oog
houden, en er niet de ene keer wel
en de andere keer niet naar hande
len.
Een eenvoudig voorbeeld: als u
vindt, dat uw zoon Jan (16) des
avonds om elf uur thuis moet zijn,
en dat het niet verantwoord is, als
h(j langer wegblijft, dan moet u
daar rustig aan vasthouden. Dat
hoeft niet met geweld te gaan, in
tegendeel het kan redelijk besproken
worden.
Beginselvastheid kan heel goed sa
mengaan met een prettige omgang
met uw kinderen. Zij willen graag
een vaste leiding naar de volwassen
heid. Samenvattend kunnen we zeg
gen: de manier waarop u uw kin
deren opvoedt moet niet streng zijn,
maar soepel en taktvol, begrijpend.
Dat is prettig en wekt waardering.
In de beginselen en het doel echter
moeten we vast zijn. Wispelturig
heid, nu eens dit willen en dan weer
dat, brengt de opvoeding in gevaar.
AGNES VAN VESSEM
Al is de bh die u draagt nog zo
mooi en past hij u nog zo goed,
vaak gaat het effect verloren door
de onderjurk, die u erover heen aan
trekt. Al dat kant, waar de meeste
onderjurken van boven mte zijn ver
sierd is zichtbaar in de vorm van
bobbels onder een truitje. De toploze
onderjurk voorkomt dit euvel. Hij
reikt tot aan de onderkant van de
bh. Hij is kortgeleden in de handel
gekomen in de kleuren wit en blauw.
Men kan er een bijpassende bh bij
kopen, maar los zijn ze ook ver
krijgbaar. Erg goedkoop zijn ze ech
ter niet. De onderjurken vanaf cir
ca 15 gulden, de bijbehorende bh,
vanaf ca. 19,-.
Een Japanse firma heeft vernis in
de handel gebracht, die in 25 mode-
tinten van parelwit tot purper on
voor een tand of het hele gebit,
nagellak en japon kan completeren.
In vroeger tijden verfden Japanse
vrouwen die gingen trouwen hun
tanden zwart. De gewoonte werd la
ter beperkt tot vrouwen die moeder
gingen worden.
Oom en neefje Jan (5 jaar) kwa
men langs een wei, waar koei
en stonden te grazen. Het was
vroeg in het voorjaar en som
mige hadden een dek over de rug.
„Waarom hebben de koeien een
kleed om?" vroeg het jochie.
„Omdat ze het anders koud heb
ben," antwoordde oom.
Janneman was 't met die uitleg
niet eer.s:
„Ik denk, dat ze dat doen om de
melk warm te houden," vond hij.
(M.V. L. te V.).
