Liturgievernieuwing
„ALLES MOET
ZIJN TIJD HEBBEN
ZEGT LITURGIST
%aams meisje krijgt de
kans van haar leven
f
m
m
&§sa«
V
VRIJHEID VAN HANDELEN VRAAGT
VERANTWOORDELIJKHEID
?&5CIA is haar werkelijke
ifi naam maar in de wandeling
WT. v°or haar vele vrienden en
Is ^lssen „Patty". Zeventien jaar
We- Een echt zonnekind waar
Ntt'een graag naar kijkt. Want
is, wat de Engelsen zouden
„pretty", attractief en
Tla nt" Een schattig mondje,
te ogen en bovenal: heer-
VjO^oon. Als ze in de plaats
haar ouders wonen de ten-
uebd 6P ophipte i° ogenverblin-
Vjj hat met haar gave bronzen
Pan werden prompt overal
Vs geslagen. Patty houdt van
Steltje sensatie en als goed
%ef1 zorgt ze daar o'p gepaste
Viv,V00r: *s het niet met een
G slobberige schipperstrui
A 6611 hele vloot kan zeilen
^eati°Ck met een geraffineerde
yan een der voornaamste
M buizen. Ze heeft alles wat
i&ti lsie eigenlijk maar wensen
VeNeeo gezellig tehuis „Oud
?h(Je ®n", heerlijke moderne
nochtans uiterst pien-
A°eg om °P tijd degelijk
1
p
°0r Ruhe houdt van mooie
Dfaen- Daar getuigt zijn hamer
M ivaar 'prachtige oude middel-
o^se stukken staan uitgestald;
iq'fraai en diepwarm rood flu-
jig dat van een Italiaans anti-
^dium, afkomstig kunnen zijn. In
ijgj,der hoeken van zijn studeer -
V, staai °°h een schitterend
ty£erht reliekschrijn. Een staal
M vakmanschap en diepe vroom-
Het vereren der relieken is
een oer-gëbruïk van de oude
cmPnffedeelde kerktoen falsifi
es hun intrede nog niet had-
gedaan. De relieken in de
authentiek en kost-
rijn
'lr- Het meest kostbare is
9m'- Het meest kostbare is on-
^jfeld het stukje been van de
kerkvader Hieronimus. Pastoor
Ruhe is herder van een uiteen
lopende kudde. Agrarisch van
opzet vertoont de gemeente hier
en daar al industriële trekken.
Assendelft is vooruitstrevend, dat
getuigt ook de kerk die al tachtig
jaar geleden 1000 zitplaatsen had!
Die kerk de kathedraal van de
Zaanstreek is een machtig en
massief gebouw, imposant en in
drukwekkend. Die kerk past wel
bij de ,JHeerlijkheid Assendelft".
Maar de lasten zijn enorm, ze be
dragen het drievoudige van een
moderne kerk. Bijna een eeuw
oud zijn voortudrend ingrij
pende restauraties aan de orde
van de dag welke uitgevoerd moe
ten worden wil Assendelft niet
voor het geval komen te staan dat
de kerk een bouwval wordt. Maar
het is opvallend hoe de katholieke
gemeenschap aan hei eigen kerk
gebouw is gehecht, men brengt
er heel graag offers voor. Deze
kerk is dan ook niet weg te den
ken uit de gemeente, waar de
oorspronkelijke oude kerk, nog
geschilderd door Pieter Saenre-
dam en waarvan het schilderij
in het Rijksmuseum hangt is
vernietigd door een grote brand.
Assendelft heeft al geen eigen
predikant meerde onkerkelijk
heid stijgt ook hier met het jaar.
Een ietwat grijze, weer
barstige, kuif, een open ge
zicht, fijne milde humor, een
voortreffelijke causeur, een
gedegen orthodoxe philosofie
en een zeer gastvrij herder;
ziehier een zeer beknopte
kenschets van de pastoor van
de Odulphus-parochie in As
sendelft.
Tienduizenden lezen weke
lijks zijn naam, want hij is
censor van de bekende zon
dagmissaaltjes van Gooi en
Sticht. Maar hij is meer dan
M
BSsSlI
p hts te zijn veel vrien-
MvpTh prettige familie, een bui-
in Italië, schoonheid en
yk'" ie kans van haar leven.
3 e Patty ziet de aanbieding
filmrol nu ook weer niet
Mburr-, ^en(3erend iets. Het is
ers leuk en ook wel
VM maar als het niets
MriAan *s ze in elk geval een
hg rijker.
SlAjTeerD%'H<
hit MarinTT??.._.':1'He.ur.e" 4®
alleen maar zieleherder en
censor.
Benoemd in 1954 tot hoog
leraar aart het grootseminarie
te Warmond is professor A.
H. M. Ruhe al sinds jaar en
dag de deskundige liturgist bij
uitstek. Hij is voorzitter van
de Liturgische Commissie
van de bisdommen Rotter
dam en Haarlem, bestuurslid
van de commissie welke het
Nederlands Episcopaat advi
seert in liturgische aange
legenheden, hij werkt inten
sief samen met leidinggeven
de figuren op het gebied van
de liturgie in het Nederlands
sprekende deel van België,
onder andere met de bekende
Dom A. Verheul van de Ab
dij van Afflighem en verga
dert dan ook regelmatig in
Breda, hij is bovendien auteur
van het Bisschoppelijk Cere
monieboek.
Wie beter dan hij kan oor
delen over de Pinksterstorm
welke thans door de Neder
landse Kerkprovincie woedt
op gebied van de liturgie en
nu de kranten dagelijks inge
zonden stukken, pro en con
tra bevatten?
Pro Apr-ami
Ills I illl - I iMi s -
lilllli
wam
iliïivïiiill
Liturgie - volkszaak
Cirkel en ellips
Het juiste gezicht
ADVISEUR DER BISSCHOPPEN
ZIET AANPASSING
OP LANGE TERMIJN
zijn
Patricia mann
GAAT
mltclv lÉÉÉSll v
PARIJS EN PORTUGAL
i
hn„ ^?n> ze beet Patty Heine-
faas tolfi'mnaam geworden. Het is
SaT' Aio ?en beetje onverwacht ge-
Trage bet ons vertelt gaat haar
ïe vTynd voortdurend wijd open,
,ast zich nog steeds over
if^a^beiiA; bi Krasnapolsky toen een
Plotseling naar haar toe-
JvpSöU v6^ of ze een filmproef wilde
W Waó V,„F.aag maar aan mijn moe.
'°th altiL? V's reactie, waaruit blijkt
„«ie* „i^bans in artis"
tompas i
r Denis Harroch van de
Parijs trok inderdaad
on*ws, in artistiek opzicht vol
:43y Pn kompas van haar moeder
De heer Harroch, produ-
1a
*■6'» ^SlKtïo,, -"cci. naiiuui.
/vaarir,_A vtl11 "tneure ae ia Ve-
Böhm de hoofdrol ver-
iAnoiTT füm in Israël speelt, had
Sb rC 2ija f f^E®r nodig voor een nonnen-
vlm „Les le
bPv.bronria"1 „Les lettres Portugaises"
Zocht ^N'n Patty was het model
eU» 6V' »iGAIaar niijn Frans is abo-
^W*Ja tniflTPatty "en als mijn rol net
la l6pil ^rans dan weet ik het wel,
er in elk geval veel van en
die kans wil ik natuurlijk niet laten
glippen."
Mijnheer Harroch ging inderdaad naar
„Oud Saenden" trof daar een zéér afwij
zende heer Heineman aan en een gere
serveerde mevrouw Heineman. Maar het
werd een bijzonder plezierig gesprek met
als resultaat, dat mevrouw Heineman
ronduit verklaarde graag eerst alle in
formaties te willen inwinnen alvorens te
toestemming te verlenen.
„Ik heb wat afgepraat," zegt dan de
gastvrije en charmante mevrouw Hei
neman, „ik begon bij de Ambassade
hier tot in Parijs toe. AJles klopte wel
maar voor je het eigenlijk weet wordt
je al meegesleurd in de wervelstorm
rondom de hele filmbusiness. Het is
een oppervlakkige en luchthartige we
reld, dat wist ik natuurlijk wel, het
tempo en het gemak waarmede die
mensen leven, beslissingen nemen, is
wel fascinerend. Voor Patty is het
natuurlijk een fijne kans." Maar ook
mevrouw Heineman is erg lakoniek,
„komt er niets uit, dan is het nog niet
Er kwam niet veel terecht van het
vragenlijstje dat we aan mijnheer Ruhe
hadden voorgelegd. We kregen er de
kans niet toe, gelukkig maar, want
achteraf gezien bleken het maar onbe
nullige en onbelangrijke vragen. Mijn
heer Ruhe, een geboren docent die tot
luisteren dwingt en zelf ook uitnemend
kan luisteren, leest die ingezonden
stukken. De inhoud is hem niet vreemd
want hij kan dezelfde pro- en antiklan
ken in eigen parochie beluisteren zoals
dat ongetwijfeld in duizenden parochies
in Nederland het geval zal zijn. Er
zijn er die vinden dat alles nog veel te
erg. Ik vind dat praten met de pers
maar doodgriezelig over een meisje
dat nog bewijzen moet dat ze iets kan.
Bedenkt u wel ze heert nog niets ge
presteerd. Ze zit nu in Frankrijk om
de taal goed onder de knie te krijgen."
Maar uit het gesprek blijkt dan wel
dat Patty al midden in het exclusieve
milieu zit van Maxim, dat haar haar
gekapt werd door de befaamde Carita
die de Begum en Sophia Loren tot klant
heeft, een renpaard is al naar haar ge
noemd, ze komt op de meest befaamde
shows van Dior en Chanel, kortom Pa
tricia Mann is zich aan het voorbereiden
voor het uiterst moeilijke vak van „ster"
Menig Nederlands meisje zou voor een
weekje graag in haar schoenen staan.
Patty is het type van een meisje dat
alle
zich i
es kan permitteren op gebied van
kleding. Ze fs in staat dm een jute
gonjazak tot een creatie te maken alleen
omdat zjj het draagt. Ze is ontwapenend
openhartig en ze ondergaat de hele lich
te filmwereld als een zoete bedwelming
om daarna in een bevrijdend lachen uit
te barsten over sommige situaties. Die
nuchterheid heeft ze van haar vader, ze
ziet snel het betrekkelijke van alles in
en ze kan de schijn heel best van de
werkelijkheid onderscheiden. Doch daar
naast heeft ze de hoog artistieke aanleg
van haar moeder. Mevrouw Heineman
die een zeer exquise smaak heeft, zeer
harmonieus is ingesteld, heel veel van
mooie dingen houdt, op de hoogte is van
de hedendaagse litteratuur, haar talen
vlot spreekt; regelt momenteel alles
voor Patty en er valt veel te regelen.
Audrey als voorbeeld
„Voor mij is het ook een belevenis,"
zegt mevrouw Heineman, „je komt
met de meest vreemdsoortige mensen
in aanraking, -interessante mensen
ook. Hoge verwachtingen hebben we
echt niet. Patty heeft weliswaar veel
mee, ze volgde cursussen voor mode-
ontwerpen, ze kan uitstekend tekenen,
maar ik heb eigenlijk nimmer geweten
dat ze zin in acteren had. Fotogeniek
is ze zeker. In Parijs werden niet min
der dan 150 shots van haar genomen.
De Praktijk zal direct moeten bewij
zen of ze talent heeft. De tijd gaat wel
snel. Want het is nog niet zo heel lang
geleden dat ze op haar nagels de on
regelmatige Franse werkwoorden had
.'i
;„;V
Patricia Mann, Patty Heineman uit Zaandam, is een charmant jong meisje dat I heid, een blonde schoonheid met een ontwapenende humor. Zeer in trek als model,
door een Parijse filmproducer werd ontdekt. Patty is een originele persoonlijk-l showde ze al toen ze nog op de HBS was. Onder het toeziend oog van haar ou
ders heeft ze zich in het zware en moeilijke fïlmsterren„vak" begeven.
staan om te spieken bij haar proef
werk op school." Ze lacht even en
schudt het hoofd. Ze schenkt perfecte
koffie in van mokkasterkte, inhaleert
diep haar sigaret en begint dan opge
wekt over de hobby van haar man, an
tieke uurwerken verzamelen. Er staan
kostelijke specimina in huize Heine
man. Maar het duurt niet lang of Pat
ty is weer het omverwerp van het ge
sprek.
Het laatst zagen we haar in een zeer
plezierige omgeving, haar bontlaarsjes
detoneerden helemaal niet bij de per-
zische tapijten, haar enige zorg was toen
de keuze tussen een zilveren shaker of
een kunstwerk over Amsterdam voor
een Parijse familie. Ze koos na enige
voorhoofdfronsen voor Amsterdam. Die
keuze kan nog wel eens gevolgen heb
ben, want men was verrukt in Parijs
over het Amsterdamse decor. Een film-
Idool heeft ze; Audrey Hepburn. „Maar
mijnheer Harroch zegt dat ik meer
het Jane Mansfieldtype bent," zegt ze
wat teleurgesteld. Dat pleit voor Patty.
Dan begint ze over Nathalie Wood die
door de regisseur is aangezocht voor de
hoofdrol in de folm, „die grote ster
spreekt anders ook geen woord Frans,"
zegt optimistische Patty, „alles play
back, tot het zingen toe." Men kan zien
dat ze hier moed uit put en dit enorme
zelfvertrouwen zal haar grootste steun
zijn als het harde leven van de ster zal
beginnen.
En hoe is zuster Leonoor? „Die ge
looft het allemaal wel," zegt mevrouw
Heineman, „ze was gisteren op de uit-
verkoopjaeht met een vriendin. Leonoor
laat de filmcarrière van zusjelief volko
men koud. Of koud? „Geef alvast maar
een stapeltje handtekeningen," had ze
tegen Patty gezegd, „je kunt nooit we
ten Praktische Leonoor heeft het
zakeninstinct van haar vader, die al dat
geschrjif rondom ztfn dochter maar „zo
zo? vindt.
langzaam gaat, hierbij zijn ook veel
jonge priesters, en er zijn er die
vertwijfeld de handen ten hemel heffen
en uitroepen „we worden allemaal nog
eens protestant!"
Pastoor Ruhe glimlacht eens. Hij mag
die „beweging" in de Kerk wel, het is
een bewijs dat men meeleeft. Hij ver
wondert zich misschien alleen een
beetje dat alles nog niet veel heftiger
toegaat. Want wat zich momenteel af
speelt is indi rdaad een Pinksterstorm.
Licht bewogen zegt deze Liturgist:
„het zal nog wel lang duren voor de
ze storm is uitgewoed. Alles kan bo
vendien niet ineens. Iets wat duizend
jaar ingeburgerd is, kan niet zo maar
door een Encycliek, zelfs niet door
een Concilie vervangen worden. Elke
actie veroorzaakt vreugde en ver
driet, sympathie en afwijzing. Maar
men moet vooral één ding niet ver
geten; Joannes de XXIIIe heeft aan
gekondigd, dat de Kerk zichzelf weer
gaat ontdekken, opdat eenieder het
Ware Gelaat weer zal herkennen. Dit
Ware Gezicht krjjgt weer klaarder
gestalte."
Liturgie is eigenlijk volkswerk, het
'volk is de Kerk en de bisschoppen en
priesters vormen de mond van die
kerk Deze Kerk biedt telkens de Heer
der Kerk opnieuw zijn offer aan. Dat
is niet de kruisdood van Christus,
Christus kon maar éénmaal sterven;
maar het Avondmaal en het offer op
Calvarië wordt de Heer der Kerk wel
telkens opnieuw aangeboden, dat is
wél de Eucharistieviering!"
Betogend heft dan pastoor Ruhe zyn
hand op; „daarom moeten we breken
met de traditie, dat het kerkvolk als
publiek-toeschouwer" naar de kerk
komt waar de Eucharistie wordt ge
vierd. Het is volkomen fout dat men
naar de H. Dienst gaat om er te bidden.
Men gaat niet naar de Mis om te bid
den, dat doet men op andere wijze
in de kerk.
Het heilig Offer dwingt de gelovigen
tot handelen, meedoen. Vandaar de
dialoog, het gezang, de offerande der
gelovigen, de nuttiging. Het H. Offer
kan niet gediend worden met indivi
duele vroomheid op een afstand, dat
was het Avondmaal ook niet. Zijn indi
viduele vroomheid kan men op gans
andere wijze beleven, men miskent het
karakter van de H. Eucharistie als
men passief op een afstand blijft."
Pastoor Ruhe vertelt rustig, gegrepen
door het onderwerp. Hij is nuchter ge
noeg om te weten, dat alles zijn tijd
m&^ybbfti. Hif t>iykt ook een-tïrvent
voorstander van gezamenlijk zingen.
„Het Nederlandse volk zingt blijkbaar
niet graag, we hebben een regering die
zelfs het zingén moet subsidiëren.
Maar als ergens de juiste stemming,
het „samen zijn" kan worden bevor
derd dan is het door de zang, dat le
zen we al in de Bijbel. Ik was kapelaan
in Dordrecht. En in hetzelfde blok waar
onze kerk stond, stonden ook twee re
formatorische kerken. Als de H. Mis
ten einde was en alles stil in de pasto
rie, dan hoorde ik op zondag altijd be
vrijdend zingen in die protestantse ker
ken vol overgave, echte lofliederen tot
de keer. Ik beken het graag; ik was
jaloers! We proberen het nu ook weer.
Ik doe het hier in mijn parochiekerk,
bekende wijzen maar op nieuwe woor
den De tijd van „lof door Pius mond
verkond" is toch echt wel voorbij.
Maar er liggen enorme problemen,
die werk je niet één twee drie weg.
Weet U wie goed op weg was? Pas
toor Lautenschütz in Amsterdam, d.e
van de „Magdaiena"; die kreeg zijn
parochie aan het zingen, die had de
juiste formule gevonden. Samen zin
gen schept een band. Ik attendeer
ook voortdurend op het samen offe
ren. Dat is een sacrale en gewijde
handeling. Velen beseffen_ dat nog
niet, zien alleen de prozaïsche kant
er van. Gezamenlijk offeren is een
heilige gemeenschapsdaad zoals ge
zamenlijk hardop bidden en schuld
belijden."
Hoe duidelijk pastoor Ruhe een be
langrijke zaak kan stellen komt tot
uitdrukking in zijn antwoord op onze
vraag dat inderdaad de consecratie
niet alléén het belangrijkste moment
van de Eucharistieviering is, „vroeger
kon je de H. Mis zien als een cirkel
met één centraal punt, thans ls de
H. Eucharistie een ellips met twee vas
te' kernen, de consecratie en de nutti
ging U moet die beeldspraak wel
goed' begrijpen, ook de volgorde. Het
is uitermate verheugend dat de bewuste
gelovigen dat heel goed zijn gaan in
zien. Nu het Eucharistisch vasten is
aangepast komen er heel veel commu
niceren, ook onder de avondmissen.
Men begrijpt meer en meer wadr het
om gaat.
Is het eigenlijk niet een beetje
vreemd, dat we van een kleine zeg
gen „hij of zij doet zijn eerste com
munie", met nadruk op „doet" en dat
het later gewoon wordt: hij of zjj
gaat ter communie, iets machinaal®
haast! Die gedachtengang is al veel
betekenend, het laat zien hoe „auto
matisch" men iets kan ondergaan,
inplaats van beléven!"
Dat momenteel lang niet overal een
heid heerst in optreden en uitwerking
werd al voorzien. Het Nederlandse
Episcopaat, vooruitlopend op de de
finitieve Conciliebeslissingen, heeft het
volledig aan de pastoors ter plaatse
overgelaten hoe te handelen binnen het
raam van het toegestane. Hierdoor
komt het, dat in de ene parochie radi
caal wordt gewerkt en in andere paro
chies behoedzaam en voorzichtig. Dit
zal nog geruime tijd duren, totdat uit
de verkregen gegevens en feiten de
uiteindelijke richtlijnen zullen ontstaan.
Het is onjuist dat allerlei persoonlijk*
voorkeuren en gevoelens bepalend zul
len zijn; het gaat namelijk NIET om
een verandering van koers of van cou
lissen. Wie het zo ziet, zit er naast en
komt tot onjuiste conclusies. De enige
opdracht bjj dit alles is: verrijking van
het geestelijk leven van de parochiaan.
En dan volgt hierop de vraag: hangt
die nu af van het Latijn of van de moe
dertaal?
