Aistr'
Vemjath
rata#
m&i
dasechte
Staat als partner
niet aantrekkelijk
Van „middenstand
ondernemer
naar
alles 0) kan met CEtetlllir vraag handleiding in de winkel
Scheveninger in frontlinie van Vietnam
VEEL POST UIT VIETNAM
Zo groot mogelijke samenwerking met andere Kerken
Taptoe - schaduw
OLIE - INDUSTRIEËN
PURPLE HEART" VOOR GEWONDE BERT KNOESTER
Stuur protesterende domme tieners maar eens naar ons toe
Nederlandse hulp
bereikte Turkije
het eerst
Opnieuw gesprek
over Chinezen
BOUWPASTOOR F. VEELENTURF VAN MODELSTAD BIJ AMSTERDAM
Vlagg
en voor
Claus
KATHOLIEKE BOND WIJZIGT NAAM
Brieven
Gruwelijk
Roemeens gezantschap
nu ambassade
NIEUWE DAG
VRIJDAG 26 AUGUSTUS 1966
5
Pater Veelenturf op deze foto-montage voor een maquette van de
Bijlmermeer.
AMSTERDAM, 26 atig. De
Pieter de Hoochstraat in Amster
dam (oud-zuid). Een stille straat
met bomen. Op nummer 63 een
normaal woonhuis vol paters,
Jezuïeten, werkzaam onder stu
denten en op andere terreinen. De
nieesten gaan voor progressief
door. Van Kilsdonk zit in het huis
ernaast. Op nummer 63 vermeldt
een niet meer geheel wit bordje
ook de naam Veelenturf. Boven
aan een paar lange trappen blijkt
het een jeugdig uitziende man met
een duidelijk prettig zittend Ita
liaans streepjestruitje, waarvan
men zich kan voorstellen dat de
ploegleiders in de Tour de France
ze graag dragen.
Onwetend
Contact
BEELD VAN MANZÜ
Tilburgse „Kardinaal"
bij val uit takel
zwaar beschadigd
Opgepakt
De bouwpastoor van de Bijl
mermeer wil op deze gebeurtenis
liever niet ingaan. „Ik weiger
ieder interview hierover", zegt
hij, „de reacties op mijn doen en
laten vallen nogal mee. Een paar
anonieme brieven. Verder een
brief van mijn provinciaal waarin
hij mij aanraadde een goede ad
vocaat te nemen als ik moet voor
komen".
LOEK HIESELAAR
M. V. A. Ogilvy
Op zijn brits in het veldhospitaal kreeg de gewonde Bert Knoester
van generaal Stiles de ,J>urple Heart" uitgereikt.
Stapels brieven en foto's uit Vietnam voor het echtpaar Knoester.
Schade in Karinthië
Italiaanse Vermouth uit Italië
Bijlmer één grote parochie
met veel kleine kerkjes
ADVERTENTIE
dominee Hagen van de Nederl. Her- kerk," zegt de bouwpastoor. Gelukkig
(Van onze speciale verslaggever)
Pater Ferd. Veelenturf, 38 jaar, ouder
dan hij eruit ziet, gemakkelijk prater
en op het eerste gezicht het type waar
men met elk willekeurig idee kan ko
men aankloppen, is bouwpastoor van
de gehele Bijlmermeer.
Op de kamer van de man, die tot
eind februari officieel studentenmode
rator in de hoofdstad was, hangt als
enig aanwijsbaar teken van de nieuwe
functie een maquette-foto van de Bijl-
mermeer, de modelstad die Amster
dam in de polders wil bouwen. Een
stad waar verkeersaders elkaar nergens
op gelijke hoogte kruisen, waar iedere
auto keurig in een parkeergarage komt
te staan, waar voor iedere groep dui
delijk uitgestippelde gebieden bestaan
en waar volgens prognose zo'n 110.000
mensen onder wie 27.000 katholieken
komen te wonen. Op architectonisch
gebied heeft de Bijlmermeer al naam
gemaakt nog voor de eerste steen is
gelegd. De stedebouwkundigen hebben
hun werk klaar. De bouwers kunnen
nu aan de slag.
Een van die bouwers is pater Veelen
turf. Hij moet zien hoe hij straks in
die moderne stad vol mensen een aan
vaardbare vorm vindt voor de geloofs
beleving van de katholieken. Indertijd
viel al de term „pastorale proeftuin".
Het wordt een experiment. Tot nu toe
was het gewoonte om een gebied, waar
naar schatting 25 tot 30.000 katholie
ken komen te wonen, te verdelen on
der zes, zeven zo niet meer bouwpas
toors. Pater Veelenturf staat er alleen
voor. Hij mag zijn plannen uitwerken,
hij heeft carte blanche gekregen, „al
betekent dat niet", voegt hij er zorg
vuldig aan toe, „dat ik mijn gang maar-
kan gaan en dat ik het helemaal in
mijn eentje ga doen. Ik ben mij op het
ogenblik helemaal aan het oriënteren.
Qua parochie-ervaring ben ik een leek."
„De laatste maanden ben ik een
beetje aan het rondneuzen in nieuwe
stadswijken. Vooral daar in de Alexan-
derpolder in Rotterdam kom ik nog
wel eens. Mijzelf laten informeren en
mij oriënteren zijn nu de belangrijkste
dingen. Ik kan nog niets doen, er staat
nog geen huis. Het is nog niet te zeg
gen, hoe ik het daar wil hebben, want
dat zal helemaal afhangen van de
mensen die er komen te wonen. Zijn
het allemaal Amsterdammers, komen
er, ook anderen? Hoe ligt de levens
standaard, hoe ligt het intelligentiepeil.
Dat zijn essentiële vragen waar ik
eerst een antwoord op wil hebben. Je
kunt niet vooraf zeggen, „Zo en zo
gaan we het doen. Je zult je moeten
aanpassen aan je mensen. Als die een
DELFT, 26 aug. In verband met de
uitvoeringen van Taptoe Delft, die tot
3 september duren, is dit jaar niet alleen
de markt te Delft, doch ook twee nabij
gelegen straten voor het publiek afge
sloten. De winkeliers in deze straten
Voldersgracht en Oude Langendijk
zijn hierover zo ontstemd, dat zij
bij wijze van protest hun etalagever
lichting gisteravond bij de première van
de Taptoe niet hebben ontstoken.
Het protest richt zich ook nog tegen
verplaatsing van de weekmarkt,
^'aardoor het centrum van de stad op
ue marktdag nu doods en stil is gewor
den.
ouderwetse parochie willen met collec
tanten en noem maar op, dan zal ik
mij aan hen moeten aanpassen. Je
moet op dit gebied nooit iets doordruk
ken."
Bij dat oriënteren wordt pater Veelen
turf deskundig geholpen door de pasto-
rele commissie Bijlmermeer. Met de
deken van Amsterdam, de deken van
Amstelveen, een socioloog, een van de
vrouwen van Bethanië en een aantal
andere vertegenwoordigers van groe
pen. De commissie is gesplitst in een
aantal werkgroepen en pater Veelenturf
wacht met smart op de uitslag van het
onderzoek van deze werkgroepen. „Met
name," zegt hij, „op de uitslag van
het sociologisch onderzoek. Wat voor
gelovigen krijg ik? Hangende deze on
derzoeken blijft pater Veelenturf eigen
lijk het antwoord schuldig op iedere
concrete vraag over de zielzorg in de
Bijlmermeer. Niet uit onwil maar uit
onwetendheid.
„Bepaalde gedachten heb ik natuur
lijk wel" bekent hij. „In ieder geval
wil ik proberen de vrijheid van geloofs
beleving zover mogelijk door te voeren.
Ik geloof niet meer in de territoriale
gebondenheid van de katholiek in de
grote stad. Als men zich aan een pa
rochie gebonden voelt dan is dat door
de school waar de kinderen op zitten
of door de sportvereniging. Neem nu
het Ignatiuscollege in Amsterdam. Als
ze daar een ouderavond houden, dan
komen bijna alle ouders naar school
en dan heb je een veel beter contact
dan in welke kerk ook. Daar bestaat
geen hiërarchische drempel meer. Er
is geen sprake van één man, die aan
het woord is. Iedereen is aan het
woord. Nu kun je dat in een kerk moei
lijk helemaal gaan doorvoeren, maar
toch denk ik aan dit soort vrijheid."
„Wij moeten de gehele Bijlmermeer
als samenleving voorop stellen. In on
ze ijver niet alleen gaan zorgen voor
de katholieken in de Bijlmermeer. De
samenwerking met de andere kerken
zal zo groot mogelijk moeten zijn. Met
(Van onze correspondent)
TILBURG, 26 aug. Het in 1954
door de gemeente Tilburg aangekochte
bronzen beeld „Staande Kardinaal" van
de Italiaanse beeldhouwer Giacomo
Manzü, dat enkele maanden geleden
voor een tentoonstelling werd uitge
leend, is onherstelbaar beschadigd.
Op verzoek van het stadsmuseum te
Recklinghausen in Duitsland werd het
beeld, dat vroeger stond opgesteld in
het plantsoen van het St. Paul us Ly
ceum in Tilburg, uitgeleend voor de
tentoonstelling „Variationen über ein
Thema" in het kader van de Ruhr
Festspiele 1966 aldaar.
Op de terugweg naar Nederland is
het beeld door de vervoerder bij ver
gissing afgeleverd in het Stedelijk Mu
seum in Amsterdam, tegelijk met een
beeld van dat museum zelf. Het beeld
„De Kardinaal" is onverpakt, maar on
beschadigd in Amsterdam aangekomen
en later door personeel van het mu
seum naar het magazijn gebracht. Het
beeld gleed uit de takels en viel op de
grond. De hals van het beeld is daarbij
gescheurd en de kop gedeformeerd. Bij
de uitlening is het beeld verzekerd voor
een bedrag van 40.000 gulden.
„Het is nog niet bekend of de „Staan
de Kardinaal" in een nieuw beeld gego
ten kan worden.
DEN HAAG, 26 aug. Op 6 septem
ber, de verjaardag van prins Claus, zal
van alle rijksgebouwen de Nederlandse
vlag met oranje wimpel worden uitge
stoken.
De minister van Binnenlandse Zaken
heeft de commissarissen der koningin
meegedeeld dat ten aanzien van de pro
vinciale gebouwen een gelijke gedrags
lijn zou kunnen worden gevolgd. Hij
heeft verzocht de gemeentebesturen
hieromtrent in te lichten.
vormde Kerk heb ik vrij veel contact.
Met de andere kerken die in de Bijl
mermeer komen trouwens ook. Toch
zal de samenwerking niet tot het uiter
ste kunnen worden doorgevoerd. Wij
hebben hiërarchisch nu eenmaal een
geheel andere opbouw. Er is bij ons
een veel sterker bestuurlijk verband.
De remonstranten zijn als gemeente
b.v. veel zelfstandiger. Ik weet dus echt
niet of het in de toekomst mogelijk zal
zijn om een kerk voor ons zowel als
voor de protestanten te gebruiken. Wel
hoop ik dat er kleine kerkjes komen.
Je hebt op het ogenblik twee tenden-
zen. De ene houdt in dat je een pa
rochie groot moet maken om genoeg
specialisatie te bieden, de andere ten
dens is dat de mensen een kleine kerk
willen hebben. In de Bijlmermeer kun
nen wij ze beiden doorvoeren. De hele
Bijlmermeer wordt één parochie en wij
zouden dan kerkjes kunnen bouwen met
zo'n 350 plaatsen. Dat zijn fijne ruim
tes die je ook voor andere, bijvoorbeeld
culturele doeleinden kunt gebruiken."
Pater Veelenturf verwacht dat er
straks in de Bijlmermeer een team van
tien tot twaalf priesters komt te wer
ken. „Het beste zouden wij met een
man of vier, vijf bij elkaar kunnen
gaan wonen in flats, zoals wij dat hier
nu al doen in de Pieter de Hooch
straat. Als team heb je dan tegelijk
steun aan elkaar. Ik verwacht niet dat
die groep uit alleen maar jezuïeten zal
bestaan. Ook niet uit louter progressie
ve priesters. Een groep moet altijd een
verscheidenheid vormen.
Ik kan mij voorstellen dat er een
oudere priester bij zit, die de gave
heeft om de mensen bij elkaar te hou
den. Pater Veelenturf heeft de laatste
tijd nogal eens contact met het minis
terie van Cultuur, Recreatie en Maat
schappelijk Werk, waar men met een
willig oor luistert naar zijn plannen.
Voor de scholenbouw heeft hij contact
met de gemeente Amsterdam. „Mis
schien is het mogelijk om een school
voor een hele wijk te bouwen en dan
toch iedereen zijn eigen afdeling te
geven."
De Bijlmermeer wordt in tweeën ge
deeld. Ieder deel krijgt een zogenaamd
aanloopcentrum voor allerlei centrale
diensten. „Daar starten wij met onze
hoeven wij dus niet meteen kerken neer
te zetten. Eigenlijk wordt over tien
jaar pas duidelijk welke groep mensen
zich definitief in de Bijlmermeer ves
tigt. Het zullen geen dure kerken wor
den."
Pater Veelenturf werd geboren in Ha-
zerswoude (1928) en bracht het grootste
deel van zijn jeugd door in Vlaardingen.
Na zijn schoolopleiding ging hij op een
zuivelfabriek werken in Sint Maartens-
vlotburg (N-H). Op latere leeftijd trad
hij in bij de jezuïeten. Vier jaar gele
den werd hij priester gewijd. Na zijn
wijding bracht hij ruim een jaar door
in Spanje. „Een heerlijk land, maar
met moeilijke kanten," mijmert hij,
nauwelijks teruggekeerd van een maand
vakantie daar, samen met pater J.
Vrijburg s.j. De liefde voor het gehele
Iberische schiereiland verklaart mis
schien ook de arrestatie van pater F.
Veelenturf onlangs voor het Portugese
consulaat, bij een betoging tegen het
regime Salazar. Pater Veelenturf werd
toen opgepakt en met een aantal an
deren m een politiecel opgesloten, een
weinig voorkomende gebeurtenis in Ne
derland.
1/1 Itr. fe,20 (incl. fles) met
gratis spel brldgekaartert
Imp. Pollen
R'dam-
(Van een medewerker)
AMSTERDAM, 26 aug. Waarom
hebben de oliemaatschappijen zozeer
bezwaar tegen deelneming van de
staat in de oliewinning, terwijl sa
menwerking tussen particuliere maat
schappijen (Shell en Esso in de
Nederlandse Aardolie Maatschappij bij
voorbeeld) juist zo'n veel voorkomend
(Van onze verslaggever)
DEN HAAG, 26 aug. De naam
van de Nederlandse Katholieke Mid
denstandsbond wordt met ingang van
1 september gewijzigd in Nederlands
Katholiek Ondernemers Verbond
(NKOV) met als ondertitel Centrale
van Katholieke Ondernemersorgani
saties in het Midden- en Kleinbedrijf.
De naam van het officiële periodiek
van het Verbond wordt met ingang
van dezelfde datum veranderd van
„Stuwing" in „De Katholieke Onder
nemer".
Voor de vijf diocesane middenstands
organisaties, ressorterend onder de
landelijke bond, ligt een andere orga
nisatievorm in het verschiet. Het is
de bedoeling zoveel mogelijk regio
naal te gaan werken met een pro
vinciale begrenzing. Dat wil niet zeg
gen dat er ook elf provinciale bureaus
zullen worden opgericht. Maar in ver
band met de ontwikkelingen op pro
vinciaal niveau in de laatste jaren,
waarbij men voornamelijk denkt aan
de bijvoorbeeld grotere provinciale
belangstelling voor de ruimtelijke or
dening, wil de organisatie zoveel mo
gelijk de provinciegrenzen aanhouden.
De naamsveranderingen houden niet
in dat men het woord „middenstand"
uit de vocabulaire wil schrappen. De
opvatting is dat in de laatste vijftig
jaar veel begrippen in het sociaal-
economisch en maatschappelijk leven
zodanig zijn veranderd dat het woord
„middenstand" niet meer gebruikt
kan worden. Onder middenstand wer
den vele jaren groepen verstaan met
een zelfstandige onderneming. Vroe
ger ging dit op, maar het aantal zelf
standige ondernemers is sterk terug
gelopen, terwijl het aantal loontrek-
kenden niet onbelangrijk is toegeno
men.
Het aantal zelfstandige onderne
mers in detailhandel, ambacht, hore
ca en vervoer is van 284.000 in 1960
gedaald tot 276.000 in 1965, terwijl het
aantal loontrekkenden in de zelfde pe
riode is gestegen van 560.000 tot
680.000.
LONDEN, 26 aug. (UPI) Prinses
Alexandra, nicht van koningin Eliza
beth, en haar echtgenoot Angus Ogilvy
hebben bekend gemaakt dat zij hun
jongste dochter de namen Marina Victo
ria Alexandra hebben gegeven. De ba
by werd op 31 juli geboren en is de
17de in de lijn van de troonopvolging.
ADVERTENTIE
(Van onze speciale verslaggever)
DEN HAAG, 26 aug. Een kaartje
gaf nauwkeurig aan waar het gebeurd
was. Bij Quang Tri in de frontlinie
van Vietnam. En in een begeleidend
rapportje stond dat hij granaatscher
ven in zijn been en arm had gekre
gen, dat hij in een veldhospitaal was
opgenomen en het redelijk wel maak
te. Op deze wijze vernamen de Sche-
veningse garagehouder Dirk Knoester
en zijn vrouw Greta dat hun 26-jarige
zoon Bert tijdens gevechtshandelingen
met de Vietcong gewond was ge
raakt. Gewond en toch fortuinlijk.
De marinier die, voor hem lopend op
een „booby-trap" stapte, was op slag
dood. Voor hem is het allemaal voor
bij. Voor korporaal Bert Knoester
gaat de strijd verder. Hij is inmid
dels, volkomen hersteld van de ver
wondingen, in de frontlinie terugge
keerd.
In Scheveningen leeft een gezin tus
sen angst en vrees. „In het begin was dat
voor mij onverdraaglijk", vertelde ons
mevrouw Knoester. Ik kon 's nachts
niet slapen en overdag zat ik maar bij
de radio en wachtte op de post. Daar
werd ik gek van. Ik heb nu maar een
baantje aangenomen bij de PTT voor
halve dagen. Zuiver als afleiding. Ik neb
geleerd te leven met de gedachte dat
Bert daar is en dat hij voortdurend
gevaar loopt. En nu tel ik maar de
dagen af. In maart is hij naar Vietnam
vertrokken. Hij heeft geschreven dat hij
volgend jaar maart uit Vietnam wordt
overgeplaatst."
Bert Knoester schrijft veel naar huis.
Elke week minstens twee brieven, heel
vaak met foto's er bij ingesloten. Het
leven van een frontsoldaat in woord en
beeld. Het begon ongeveer vier jaar ge
leden, toen de jonge Bert Knoester 't in
Scheveningen te benauwd vond en naar
T^xas emigreerde. Zijn vader had er
een kennis met een grote garage en
daar kon Bert direct aan de slag. Maar
in de wereld van de autoreparatie kon
hij zijn draai niet vinden en op het
moment dat een totale mislukking dreig
de, tekende hij voor vier jaar bij de I
Amerikaanse mariniers. Een harde op- j
leiding volgde, waarna hij voor bijna
twee jaar geplaatst werd op het enorme
vliegkampschip USS Independence.
Het bange voorgevoel van zijn moeder
kwam uit. Bert werd van dit schip
naar Vietnam overgeplaatst. Naar de
vuurlinie, waar men hem als links- en
rechtshandig scherpschutter „Zijn
ogen zijn honderd procent", merkte
Dirk Knoester op goed kon gebrui
ken.
Zijn eerste reactie: angst en verDij-
stering. De eerste brieven getuigen
daarvan en brachten zijn wanhopige
moeder er toe hem via de Amerikaanse
ambassade uit de gevechtszone te krij
gen „Hij is onze enige zoon en stam
houder van de Knoesters", schreef zij
in een uitvoerig request, dat zij, bui-
ten haar zoon om, instuurde. Het ant
woord was kort maar krachtig. „Uw
zoon is meerderjarig. Hij heeft vrij
willig getekend. We kunnen u helaas
niet helpen."
Het gezin Knoester rest nu niet an
ders dan af te wachten en te hopen. Bij
elk bericht in de krant, bij elke tele
visieuitzending over Vietnam zijn zij
ten nauwste betrokken. Meer dan voor
wie ook leven de beelden die overkomen.
En men is daar in de huiselijke kring in
Scheveningen goed op de hoogte. Vader
en moeder Knoester kennen de verstik
kende benauwdheid van de moerassen
en de jungle. Zij weten wat het be
tekend rijstvelden „schoon te vegen"
en kennen de betekenis van 'n leeg bed
in 't basiskamp. Bert heeft er bij voort
during over geschreven. De gevechtac
ties, het geschreeuw, de rook en geratel
van de mitrailleurs Van de beklem
mende stilte tijdens de wacht in het
schuttersputje, de aanvallen van mus
kieten, slangen en rode mieren, die
dan wel ontzag hebben voor een spe
ciale olie, maar met een afschuwelijke
gezoem en gesis blijven rondkrioelen.
Vader en moeder Knoester lezen ons
om beurten voor uit de brieven; een
dikke stapel op volgorde. Het verslag
van de verwondingen:
„We naderden een klein vissersdorpje
toen het gebeurde. Een van de mariniers
stapte op een „booby-trap". Een hevige
ontploffing en toen een stilte. Ineens
voelde ik iets langs mijn been lopen.
Ik keek en zag dat ik gewond was.
Scherven van de bom in mijn arm en
been. Ik werd verbonden en per heli
kopter naar het veldhospitaal gebracht.
Daar kreeg ik te horen dat het allemaal
erg meeviel, maar dat ik toch even
rustig aan moest 'doen. Ik ben er zo
boven op. De dokter noemde mijn
herstel een fantastisch snelle genezing.
Onze generaal heeft me op m'n bed de
„Purple-heart" uitgereikt, een onder
scheiding die je krijgt als je in de
vuurlinie gewond bent geraakt. Deze
stuur ik u nu toe. Bewaar die goed
voor me."
Zijn reacties op de anti-Amerikaanse
Vietnam-demonstraties in Nederland:
„Een stel domme teenagers daar bij
jullie, die van toeten noch blazen weten.
Ze moesten met de koppen tegen elkaar
geknald worden en dan hier naartoe
gestuurd, in de frontlinie geplaatst wor
den. Dan moet je eens zien hoe bang
die schreeuwers worden. Ze moesten
eens een kijkje nemen naar wat de
Vietcong doet met de bewoners van
Zuid-Vietnam. Ze moesten eens zien
hoe de Amerikanen voor deze mensen
vechten en hun leven geven. Ze moesten
eens zien de hulp die Amerika geeft
aan de opbouw van Vietnam. Hoe de
Amerikaanse burgers hier kosten nog
moeite sparen om de Vietnamezen iets
te leren."
Brieven over een verschrikkelijke woe
de over alles wat Vietcong is. Over de
verraderlijke valkuilen met sperren
waarin hij een keer terecht kwam zon
der echter verwondingen op te lopen
Over uitbundige zwempartijen in een
met gaas en golfplaten afgezet gedeelte
van de rivier om aan de felle bloedzui
gers te ontkomen. Over de zon en de
hitte. Over z'n verlof dat hij niet kan
opnemen, omdat hij al z'n geld naar
huis heeft gestuurd. Over de gruwelijke
dingen die hij ziet en waarbij hem
de haren te bergen rijzen."
„Bert is een fijne jongen", zei moeder
Knoester zachtjes. „Ik weet dat hij om
mij heel voorzichtig zijn woorden kiest
en het meeste voor ons verzwijgt. Over
een paar weken wordt hij Amerikaan.
Dan gaat hij naar het eiland Guam
om er de eed af te leggenWij steunen
hem zo veel als wij kunnen. Elke brief
wordt beantwoord. En ik weet dat dit
een geweldige steun voor hem is. In
het begin heeft hij de overplaatsing
naar Vietnam ook verschrikkelijk ge
vonden. Dat weet ik. Maar geen ge
klaag tegenover ons. Hij is een echte
Knoester. Hij heeft de consequenties
van zijn stap aanvaard. Nu is het zelfs
zo dat hij er van overtuigd is voor
een goede zaak te vechten. Ik hoop
vurig dat de strijd zich niet verder
toespitst. Als het maart is gaat hij te
rug naar Amerika om af te zwaaien.
verschijnsel is? Het is vooral tegen de
manier waarop in de mogelijkheid van
staatsdeelneming in de „Natte Mijn
wet" wordt voorzien, dat de olie-indus
trie bezwaren heeft. De reden dat er
zo vaak wordt samengewerkt tussen
oliemaatschappijen ligt in de grote ri
sico's, die aan de dure opsporingswerk
zaamheden met name in de Noordzee
bodem zijn verbonden.
Als twee of meer oliemaatschappijen
gezamenlijk gaan zoeken naar olie cof
gas) en de opsporingspoging mislukt
(wat herhaaldelijk voorkomt), nadat
daaraan 100 miljoen gulden is besteed,
een reëel bedrag voor een dergelijke
actie in het continentale plat, dan krijgt
ieder van de partners zijn deel van
het verlies te incasseren. Maar vol
gens de „Natte Mijnwet" zal de staat
eerst gaan deelnemen, indien hij zulks
wenst en nadat een vondst is gedaan.
Dat wil dus zeggen dat de staat nooit
het verlies van een mislukte opsporing
wil meedragen, waardoor hij voor de
olieindustrie een onaantrekkelijke part
ner wordt.
Er is nog een tweede bezwaar. Bij
samenwerking tussen oliemaatschappijen
is het steeds zo dat in het geval van
een succesvolle vondst wordt overeenge
komen dat ieder van de partners zijn
aandeel in de produktie moet opnemen.
En waarom bestaan er nu zoveel be
zwaren tegen de uitbreiding van de
mogelijkheid van staatsdeelneming in
gas tot olie? Omdat de ruwe aardolie
in tegenstelling tot aardgas, niet zon
der meer geschikt is voor het gebruik.
Ruwe olie moet dus geraffineerd wor
den in raffinaderijen waarin vele mil
joenen zijn geïnvesteerd. Vervolgens
moeten de verkregen produkten via een
uitgebreid en weer vele miljoenen opei
send. distributie-apparaat van service-
en bunkerstations enz. in een soms
moeilijke markt worden verkocht. Nu
heeft de Nederlandse staat geen raf
finaderijen en geen distributie-apparaat,
terwijl het zich begeven in de handel
in ruwe olie veel risico's met zich
brengt, die men zal dienen te vermij
den. Dan rest er nog maar één uitweg:
de partner te verplichten het staats-
aandeel van de gewonnen ruwe olie te
kopen. Maar dat zal dan toch moe
ten geschieden tegen een prijs die bo
ven de kostprijs ligt, anders heeft de
hele staatsdeelneming geen zin. Dit be
tekent voor de particuliere partner-
maatschappij dat zij van de staat olie
moet kopen die duurder is dan die zij
alleen of samen met andere oliemaat
schappijen had kunnen winnen. Opnieuw
een onaantrekkelijke zaak voor de olie
maatschappijen. Maar niet alleen voor
hen, ook de verbruiker kan er de dupe
van worden, immers de duurdere ruwe
staatsolie, zal prijsverhogend g;aan wer
ken op de prijzen van de olieproduk-
ten, terwijl het toch evenzeer een alge
meen belang is dat de prijs van ener
giegrondstoffen zo laag mogelijk is.
DEN HAAG, 26 aug. De Fokker
„Friendship" van de Koninklijke Lucht
macht die dinsdagmorgen met een zen
ding van 20.000 kilo babyvoeding naar
het rampgebied in Turkije was vertrok
ken, is gisteren op de vliegbasis Ypen-
burg teruggekeerd. Kapitein YV. Hof.
mijster noch de vier andere beman
ningsleden hadden iets van de verwoes
tingen gezien. Via Istanboel en Ankara
was gezagvoerder Hofmijster naar Erv
zurum gevlogen, een militair vliegveld
op de grens van het rampgebied. In
goed anderhalf uur werden hier de goe
deren uitgeladen en overgedragen aan
leden van het Turkse Roode Kruis.
Vrijwel niemand sprak Engels, zodat
de leden van de Friendship nagenoeg
niets over de toestand in Turkije ge
waar konden worden. Zelfs de man in de
verkeerstoren was vrijwel niet te ver
staan op het vliegveld van Erzurum is
het nu zo druk met binnenkomende en
vertrekkende toestellen, dat niemand
meer precies weet wat te doen.
„Als je geland bent", vertelde kapi
tein Hofmijster, „zoek je zelf voor je
kist maar een parkeerplekje, in de hoop
niet ingebouwd te worden. By het ver
trekken wacht je op instructies van de
toren, die niets van zich laat horen,
maar ach, dan vertrek je maar zonder
instructies." Trots vertelde hij dat de
goederen uit Nederland als eerste in
Turkije waren aangekomen. Na ons
kwamen de Amerikanen, de Italianen
en Engelsen met goederen.
DEN HAAG, 26 aug. De Chinese
tijdelijk zaakgelastigde in Den Haag,
de heer Sjen Wei-Liang, is gistermid
dag weer op het ministerie van Buiten
landse Zaken ontboden voor een nieuw
gesprek over de Chinese lastechnici dia
nog altijd zonder de geldige papieren in
het bureau van de zaakgelastigde van
de Volksrepubliek China vertoeven.
Aan Nederlandse zijde werd ditmaal
het gesprek gevoerd door de chef van
de directie algemene zaken, drs. J. Pol
derman. Bij vorige gelegenheden wa»
meestal de chef van de directie kabinet
en protocol, mr. W. J. G. Baron Gevers,
de gesprekspartner van de heer Sjen.
Het bezoek aan het ministerie heeft
nog geen uur geduurd. Evenals bij vo
rige gelegenheden werd de Chinese
zaakgelastigde ook nu vergezeld door de
sous-chef van de directie kabinet en
protocol mr. D. J. M. van Thiel Coo-
vels.
„Tijdens het onderhoud is opnieuw ge
sproken over de wijze waarop dit pro
bleem in het kader van het Nederland
se recht kan worden opgelost", heeft
het ministerie meegedeeld.
DEN HAAG, 26 aug. De regering
van het Koninkrijk der Nederlanden en
de regering van de Socialistische Repu
bliek Roemenië hebben in gemeen
schappelijk overleg besloten hun weder
zijdse gezantschappen te Boekarest en
Den Haag te verheffen tot de rang van
ambassade, zo heeft het ministerie
van Buitenlandse Zaken in Den Haag
donderdag meegedeeld. De Nederland
se gezant in Boekarest is op het ogen
blik de heer J. Haverkorn van Rijsewijk.
WENEN, 26 aug. (UPI) De over
stromingen en aardverschuivingen heb
ben in de Oostenrijkse provincie Ka
rinthië een schade aangericht van 48T
miljoen schilling. Thans zijn alle w«-
Als ik hem hier heelhuids terugzie, gen, die door de natuurrampen niet
geef ik een geweldig feest." meer te berijden waren, weer geopend.
