HET NIEUWE DAGBLAD
ARP VRAAGT SPOED, PvdA UITSTEL
Verder kabinetsberaad na overleg
En:
JAMIN
CALS: „GEEN KLEINIGHEID"
Berlijner moet
zwemtocht met
leven bekopen
Veel kardinalen
te oud voor ambt
Motu Proprio vraagt hen
zich terug te trekken
Koersverlies
10 miljard
Loena-11 zendt
maanfoto's
Loongesp rekken
worden moeilijk
DIOGENES AAN DE KUST BIJ NAPELS
Vrijmoedig
commentaar
r
1
Geen AR-druk op
Smallenbroek
Vandaag:
Verder:
Él
Kandidaten voor
opvolging van
Smallenbroek
VAKCENTRALEN ONTEVREDEN
Kard. Wyszynski
ere-doctor
h
IN WALL STREET
BakkerBerghuis
en Boot genoemd
NAZI - LEIDER V.S.
George Rockwell
gearresteerd
Het weer in Europa
P
I
s«
DINSDAG 30 AUGUSTUS 1966
ZON EN EEN BUI
J
57ste JAARGANG No. 16452
DEN HAAG, 30 aug. Het
kabinet is nog steeds niet uit de
moeilijkheden. Na gisteravond on
verwacht kort te hebben verga
derd, zou het vanmiddag opnieuw
bijeenkomen. De voormiddag is
besteed aan politiek beraad, waar
aan met name de ARP behoefte
had, nadat leden van de Tweede-
Kamerfractie van deze partij ook
reeds gisteren hebben vergaderd
10
pagina s
Hoefnagels
zuurtjes
niet duur wel heerlijk
Premier Cals stond gisteren na afloop van een kabinetsvergadering
een groot aantal journalisten te woord. De minister-president
noemde de beslissing van minister Smallenbroek geen kleinigheid".
Van Loyola-universiteit
in Chicago
Sê
s
De Italiaan Vicenzio Sessa heeft aan de kust van Arnalfi, bij Napels, zijn eigen zomerbungalow ge
bouwd van drie grote wijntonnen. De twee liggende tonnen rechts zijn slaapkamers, de staande
ton links, met een rieten dak er op, fungeert als huiskamer. Sessa brengt vele zomerse weekeinden
door in en bij zijn appartementen. Hij heeft het rijk alleen, want zijn vrouw en dochters weigeren deze
huisvesting voor lief te nemen. Erg comfortabel zal het dus wél niet zijn.
NIEUWE DAG
Morgen onstabiele lucht met
op enkele plaatsen nog een bul.
Ook flinke opklaringen. Matige
zuidwesten wind. Overdag 18-20
graden.
Sr*- "S&*.
Zon op 05.49; onder: 19.31
Maan op: 20.09; onder: 05.51
Politiek touwtrekken
over omzetbelasting
(Van onze verslaggever)
Of het kabinet vandaag uit de moei
lijkheden komt is lang niet zeker en
zal mede afhangen van de uitslag van
het politieke beraad van vanmorgen.
De kansen op overeenstemming over
het dekkingsplan (want dat is na de
kwestie-Smallenbroek opnieuw uit
sluitend aan de orde) worden vandaag
in Den Haag kleiner geacht dan gis
teren.
Ditmaal wringt de schoen by de ver
hoging van de omzetbelasting. Te mid
den van alle andere problemen is de
datum van ingang van deze belasting
verhoging zich gaan aftekenen als een
politiek gevoelige zaak, waarover met
name tussen de ARP en de PvdA hevig
touw wordt getrokken. De Antirevolutio
nairen willen ter wille van een gezond
fiscaal bestel de verhoging van de om
zetbelasting zo spoedig mogeiyk zien
ingevoerd, liefst reeds op 1 januari. De
socialisten verkiezen daarentegen
een uitstel tot een zo laat mogelijke
datum. De KVP wil er geen principieel
punt van maken en voelt het meest
voor een invoeringsdatum tussen deze
beide uiterste termijnen in.
Invoering van de inkomsten-belas
tingverlaging per 1 januari, overeen
komstig het onwrikbare plan van Hoef-
DEN HAAG, 30 aug. Dr. W. P.
Berghuis, voorzitter van de A.R.P.,
heeft maandag met nadruk verklaard,
dat zijn partij geen druk op minister
Smallenbroek heeft uitgeoefend om
af te treden.
„De heer Smallenbroek heeft zijn be
slissing geheel naar eigen inzicht ge
nomen", zo verklaarde hij.
Er is geen georganiseerd collectief
beraad van de ARP over deze zaak
geweest. Er waren natuurlek wel con
tacten en gesprekken geweest, en ad
viezen gevraagd en gegeven, maar dit
had volledig incidenteel en in de per-
sooniyke sfeer gespeeld.
De Algemene Studenten Vereniging
Amsterdam heeft vijftiten mille ter
beschikking gesteld voor de start
van een stichting „ASVA-Studenten-
bijstand". De ASVA wil studenten
helpen, die door de nieuwe regeling
van rijksstudie-toelagen in nood zqn
gekomen. In Amsterdam zijn dat
ongeveer vyfduizend bursalen, die
tezamen ruim 2,5 miljoen ontberen.
Er moet dus geloot worden. Meer
hierover op pagina 5.
In Zuid-Tirol, waar de Duitstalige
minderheid in Italië woont (het ge
bied werd na de eerste wereldoor
log van Oostenrijk losgemaakt en
kwam oen bij Italië), wordt de ter
reur steeds groter. Het „bevrijdings
comité" van Noord- en Zuidtirolers,
dat meent dat Zuid-Tirol tei>ug bij
Oostenrijk moet komen, of althans
autonoom moet worden, schrikt voor
weinig middelen terug om zijn doel
te bereiken. Onze Romeinse cor
respondent bericht hierover op pa
gina 7.
Op pagina 3:
Regionaal nieuws.
Op pagina 4:
Peetvader prinses gevonden.
('s Lands Kroniek).
Nieuw tv-spel van Annie Schmidt.
Van hoofd tot voet. (Uil).
Op pagina 5:
Huwelijksreis in huifkar door Drente.
Contactgroep voor cadeaus Margriet.
Op pagina 7:
Sancties tegen Rhodesië hebben niet
veel succes.
De vrouw en haar tijd.
Op pagina 9:
Wereldkampioenschappen wielrennen,
door MAARTEN DE VOS.
Europese kampioenschappen atletiek,
door RUUD VAN DEN HENDE.
nagels, schynt niet meer het grootste
probleem. De staatssecretaris heeft na-
meiyk een plan uitgewerkt, dat voor
ziet in een stuk dekking dat anders
door uitstel van de belastingverlaging
had moeten worden verzekerd. Dit plan
komt hierop neer, dat de bestaande be
lastingen vlugger zullen worden gehe
ven en geïnd. Voor 1967 maar dan
ook alleen voor dat jaar zou dat
ruim vierhonderd miljoen extra in het
laatje brengen. Het is dit plan dat, in
gebouwd in het totale pakket waartoe
ook verhogingen van accynzen en om
zetbelasting behoren, tydens het week
einde druk is besproken.
Dat zowel de vorige week als thans
nog de omzetbelasting een der heetste
hangijzers is, kan ook worden afgeleid
uit de voortdurende aanwezigheid van
staatssecretaris Bakker by de bespre
kingen in de ministerraad. De midden
stand, wiens belangen 'in het byzonder
door deze staatssecretaris worden be
hartigd, heeft speciale belangen by de
omzetbelasting, en de uitwerking daar
van op de pry'zen.
Dr. Vondeling, de minister van Fi
nanciën, ontkende gisteravond dat er
zoiets als een „plan-Hoefnagels" (snel
lere heffing en inning van bestaande
belastingen) zou bestaan. Hij zei het
logisch te vinden, dat niet alle bewinds
lieden in één keer met een bepaald
dekkiiigsplan kunnen instemmen. De
zelfde heer Vondeling zei echter vorige
week, dat men afgelopen vrijdag be
slist tot een afronding van de bespre
kingen moest komen.
Ook minister-president Cals gaf gis
teravond na de onverwacht vroege be
ëindiging van het beraad slechts ont
wakende antwoorden op hem gestelde
vragen. Hij zei, dat hy de besprekingen
had geschorst voor nader overleg en
dat „alle mogeiykheden kenneiyk nog
niet waren uitgeput".
Het kabinet was gisteravond eerst om
acht uur in plaats van 's middags om
vier uur bijeengekomen. Om kwart over
tien brak men alweer op. Staatssecre
taris Hoefnagels verliet al eerder de
Trèves-zaal. De antirevolutionaire be
windslieden (Biesheuvel, Diepenhorst en
Bakker) bleven het langst napraten. Het
is duideiyk, dat de Antirevolutionairen
het meest behoefte hebben aan almaar
nader beraad. Naar verluidt zyn leden
van de Antirevolutionaire Tweede-Ka
merfractie gistermiddag buiten Den
Haag byeen geweest in een gemeente
waarin één hunner burgemeester is.
Dat beraad is toen niet afgesloten,
maar zal vandaag worden voortgezet.
Het is kenneiyk in verband met een
en ander dat het kabinetsberaad gis
teren eerst laat werd voortgezet en
vroegtydig werd afgebroken.
ADVERTENTIE
BERLIJN, 30 aug. (DPA) Oostber-
lijnse grenswachten hebben gistermid
dag aan de sectorgrens een ongeveer
40-jarige man uit West-Berlijn bescho
ten en zodanig verwond, dat hy een uur
later in een Westberlijns ziekenhuis over
leed.
De man had geen identiteitspapieren
by zich. Volgens de politie was hy in
beschonken toestand aan Westberiynse
zyde in het grenskanaal gesprongen en
naar de Russische sector gezwommen,
Toen de man al op de terugweg was
losten Oostberiy'nse wachters eerst
waarschuwingsschoten. Daarna namen
zy de man onder vuur. Gewond bereik
te de zwemmer weer de Westberiynse
oever, waar hy door de brandweer
werd weggehaald.
Nadat de eerste waarschuwingsscho
ten waren gevallen, riepen Westberiyn
se politiemannen naar de overkant
„Niet schieten! Hy is er by ons inge
sprongen en is er geen van jullie!"
maar dat mocht niet baten.
(Van onze correspondent)
ROME, 30 aug. De 77-jarige mgr.
Olaecha Loizaga, aartsbisschop van
Valencia (Spanje), heeft de Paus zijn
ontslag aangeboden ingevolge het laat
ste Motu Proprio „Ecclesiae Suae"
dat onder meer de bisschoppen en an
dere zielzorgers vraagt zich uiterlijk
op 75-jarige leeftijd uit hun ambt te
rug te trekken. Het Spaanse episco
paat telt drie kardinalen, vier aarts
bisschoppen en twaalf bisschoppen, die
ouder dan 75 jaar zijn. Het genoemde
Motu Proprio, dat een grote reeks uit
voerende richtiynen en bepalingen van
Conciliebesluiten omvat, wordt 11 okto
ber van kracht.
Wat in het byzonder het kardinaals
college betreft, wordt deze datum niet
zonder belangstelling tegemoetgezien.
Van de 31 Curiekardinalen zyn er niet
minder dan 23 boven de 75 jaar, en
wel één boven de 90, zeven tussen 90
en 85, negen tussen 85 en 80 en zes
tussen 80 en 76. Van de 67 resideren
de kardinalen zyn er 25 ouder dan 74
jaar, drie boven de 90, twee tussen
90 en 85, zes tussen 85 en 80 en veer
tien tussen 80 en 75.
Dat het concilie het nodig gevonden
heeft te spreken over een leeftyds-
grens van zielzorgers, en onder hen
speciaal degenen die met een leidend
ambt zyn bekleed, wordt eens te meer
duideiyk, als men de leeftijden van al
le dragers van het kardinalaat beziet.
Het kardinalaat is formeel gen ere-
functie, geen sacrament, maar heden
bekleden byna alle leden van het Hei
lige College hoogst gewichtige ambten.
Behalve de 31, die werkzaam zijn
in het centrale kerkeiyke bestuur, de
Romeinse Curie, staan van de 67 re
siderende kardinalen er 61 aan het
hoofd van belangryke kerkelijke be
stuursgebieden, waaronder zeer grote. Zij
zyn, zoals by het Concilie bleek, waar
NEW YORK, 30 aug. De New
Yorkse effectenbeurs Is gisteren over
spoeld door een ware verkoopgolf. De
koersen gingen met sprongen achteruit;
het totale koersverlies bedroeg tegen
sluitingstgd ongeveer 10 miljard dollar.
Een belangrijke thermometer voor de
situatie op de beurs vormt het index
cijfer voor industriefondsen. Deze in
dex daalde met rnim 13 punten.
Als oorzaken voor de zware verliezen
biyven gelden de hoge rentestand in de
Verenigde Staten, de onzekerheden
rond de oorlog in Vietnam, moeiiykhe-
den by het sluiten van nieuwe cao's, ter-
wyi de mogelijke opheffing van de 7
pet. investeringsaftrek by de industrie
fondsen extra drukkend werkte. Zie ook
de financiële pagina.
de kardinalen een zeer gewichtige rol
hebben gespeeld, tot heden de authen
tieke vertegenwoordigers van het we
reldepiscopaat. 66 leden van het hei
lig college echter zyn boven de ze
ventig, in de curie zelfs 29 van de 31.
Hoewel in de Curie en daarbuiten
zeer velen onder de hoogbejaarden
nog wonderbaarlijk actief zyn, heeft
het concilie betwyfeld of deze „geron
tocratie" in ons tydperk van snelle
evolutie en veranderingen de normale
menseiyke spankracht en het aanvoe
lingsvermogen die nodig zijn nog kan
opbrengen.
Wat voor de kardinalen geldt, geldt
evenzeer voor alle andere zielzorgers,
aan wie een leidende taak werd toe
vertrouwd in de bisdommen, de reli
gieuze gemeenschappen en de paro
chies. De aartsbisschop van Valencia
is de eerstbekende, die zich wil terug
trekken op grond van deze overwe
gingen.
(Van onze verslaggever)
DEN HAAG, 30 aug. Drie namen
hoort men vooral noemen als de op
volging van minister Smallenbroek ter
sprake komt: elrs. J. A. Bakker (thans
staatssecretaris van Economische Za
ken), dr. W. P. Berghuis (burgemees
ter van Kampen) en J. J. G. Boot
(burgemeester van Hilversum). In Den
Haag hecht men in dat opzicht beteke
nis aan het feit, dat staatssecretaris
Bakker zowel vorige week als gisteren
het kabinetsberaad heeft bijgewoond.
Anderen menen dat de aanwezigheid
van de heer Bakker niets met de op
volging van minister Smallenbroek te
ma-ken had alles m:t de conse
quenties van een omzetbelasting-verho
ging voor de middenstand.
De namen van de heren Berghuis en
Boot zyn gevallen, omdat beiden erva
ren bestuurders zijn met een aan-
zieniyke staat van dienst op binnen
lands terrein. Beiden zijn bovendien per
sonen die zowel in het eigen Anti-Revo
lutionaire kamp als daarbuiten geen
tegenstellingen oproepen. Een benoe
ming van drs. Bakker zou tot nadeel
hebben, dat er een beleidsstoel op het
ministerie van Economische Zaken leeg
komt.
Wie ook de opvolger moge worden,
algemeen neemt men aan, dat het ka
binet dat biykbaar nog steeds uit
gaat van zpn voortbestaan prys stelt
op spoedige vervulling van de vacature
aan het hoofd van Binnenlandse Zaken,
liefst nog vóór Prinsjesdag.
JODRELL BANK, 30 aug. (UPI)
De Russische Loena-11 is gisteren be
gonnen met het overseinen van maan
foto's naar de aarde, aldus heeft Sir
Bernard Lovell bekendgemaakt. De di
recteur van het instituut van Jodrell
Bank zei dat een poging wordt gedaan
de fotosignalen te decoderen.
UTRECHT, 30 aug. De houding
van de werkgeversorganisaties in de
Stichting van de Arbeid, is gisteren in
de officiële uitgaven van het Nederlands
Katholiek Vakverbond en het Christe-
lijk Nationaal Vakverbond ernstig bekri
tiseerd. „De werkgeversorganisaties ja
gen een illussie na, wanneer zij willen
proberen de loonkostenstijging voor
het volgend jaar gelijke tred te laten
houden met de te verwachten produk-
tiviteitsstijging", zo zegt het N.K.V.
Het C.N.V. noemt een op de produk-
tiviteit gebaseerde loonstyging een on
wezenlijke theorie, die alleen maar tot
gevolg kan hebben dat de loononderhan
delingen ook in 1967 byzonder moeilijks
zullen worden. „Wanneer", aldus
„Ruim Zicht" van het N.K.V.„het
krachtspel van de binnenlandse econo
mische situatie, gekoppeld aan de bui
tenlandse ontwikkelingen, een loonsver
hoging mogelpk maakt die uitgaat bo
ven de productiviteitsgroei, dan zal dit
gebeuren, onafhankeiyk van de vraag
of al dan niet spaarloon wordt inge
voerd.
De produktiviteitsstyging voor 1967
wordt op rond vier procent geschat.
Volgens het N.K.V. wordt de loonkosten
styging in hoofdzaak bepaald door de
spanning op de arbeidsmarkt. Het ver
bond meent, dat men er dan ook van
uit moet gaan, dat deze loonkostensty-
gingen er zullen komen, welke vorm
de contractsverbeteringen ook mogen
hebben.
Over de afwijzing van het spaarloon
door de werkgevers zegt het N.K.V.
onder meer: „Daar de loonkostensty-
ging niet afhankeiyk is van de vraag
of er al dan niet een spaarloon wordt
bereikt, is het duideiyk, dat wanneer
het spaarloon niet wordt overeengeko
men, de consumptie sterker zal toene
men."
Het C.N.V. is vooral ontstemd over
wat het de „onsportieve poging" van
de werkgevers noemt, om de werkne-
mersvoorstellen al bü voorbaat af te
schilderen als een zaak die voor de Ne
derlandse werknemers zeer onaantrek-
keiyk zou zyn. De werknemers vinden,
dat zyzelf moeten kunnen kiezen tus-
sen „direct opmaken ol sparen voor
later." Het voorstel tot invoering van
het spaarloon, is volgens het C.N.V. dan
ook een belangrijke tegemoetkoming
van werknemerskant.
Het christelpk vakverbond vreest een
nieuwe, golf van zwart loon als er een
loonronde komt. „Maar het ïykt wel of
de werkgevers daar minder bezorgd
voor zyn dan voor de invoering van een
spaarloon, dat als belangryk nevenge
volg een verschuiving in de bezitsver
houdingen ten gunste van de werkne
mers tot stand zou kunnen brengen"
aldus De Gids.
CHICAGO, 30 aug. (Reuter) De
Amerikaanse nazi-leider George Lin
coln Rockwell is in Chicago gearres
teerd, toen hy zich vervoegde op het
kantoor van sheriff Richard Ogilvie, die
vorige week had aangekondigd, dat hy
hem zou aanhouden op beschuldiging
van wanordeiyk gedrag. Rockwell
heeft de laatste tijd op verscheidene
bijeenkomsten in Chicago gesproken tot
tegenstanders van rassengeiykheid.
CHICAGO, 30 (UPI) De Loyola-uni
versiteit van Chicago heeft een ere doc
toraat in de rechten verleend aan Ste
fan kardinaal Wyszynski, aartsbisschop
van Warschau en primaat van Polen. De
bui werd namens de kardinaal die
niet naar de V.S. is mogen reizen in
ontvangst genomen door mgr. Ladislas
Rubin, hulpbisschop van Warschau.
De onderscheiding van de prima
van Polen houdt verband met het dui
zendjarig bestaan van het christendom
in Polen. In Chicago is een Poolse kolo-
niet die op één na de grootste is ter we
reld.
In de verantwoording wordt kardinaal
Wyszynski geprezen als „een kampioen
voor de rechten van de arbeiders, als
aalmoezenier in het leger van zijn land
tydens de tweede wereldoorlog, als ver
dediger van de vrüheid en lichtend voor
beeld in zyn land."
„Als leraar der blinden", aldus pro
fessor dr. John M. Wozniak de promo
ten- van de kardinaal „is kax-dinaal
Wyszynski een zinnebeeld van hoop en
liefde geweest. Als leraar, seminariepre
sident en journalist, heeft hy zich uitge
put voor god en zyn medemens. Door
zijn dapper verzet tegen de machten die
I zich van de regering van Polen hebben
meestergemaakt, heeft hij een onuitwis-
ware indruk achtergelaten in de geest
van allen die de menseiyke vrpheid op
waarde schatten. Hy is het levend voor
beeld van de onzelfzuchtige en moedige
toewpding aan de hoogste idealen van de
geest."
Zowel De Nieuwe Linie als Vrij
Nederland vinden het maar vreemd,
dat wij op de dag dat het episcopaat
zidh hezorgd uitliet over de vrij
zinnigheid, de krant met dat nieuw*
geopend hebben. Of wij het er soms
mee eens zijn staat er dreigend
tussen de regels geschreven. Een
zonderlinge vraag. Nieuws is nieuw*
en men heeft ons commentaar kun
nen lezen. Wat de plaats van het
bericht betreft: beide bladen wijden
hun voornaamste artikelen aan de
bisschoppelijke verklaring. Zo on
belangrijk vinden zij het dus zelf
blijkbaar ook niet. Maar laten wij
alle misverstanden uit de wereld
helpen. Als morgen de bisschoppen
schrijven, dat zij zich nog eens be
dacht hebhen en dat zij op hun ver
klaring terugkomen is dat weer
nieuws, waarmee wij beslist de krant
zullen openen. Als echter De Nieuwe
Linie en Vrij Nederland vinden, dat
de verklaring onjuist is vinden we
dat zo normaal, dat we er geen
melding van maken. Tenzij men
deze mening met zulke ondeskundige
opmerkingen aan ons adres opdient,
dat wij er niet langs kunnen. In dat
geval schrijven wij een commentaar
zoals dit.
Het is een uiterst vreemde ver
toning, welke het Kabinet op het
ogenblik op het Haagse Binnenhof
te zien geeft. Een schimmenspel in
nevelen. Vorige week had men het
dekkingsplan rond willen hebben.
Cals en Vondeling hebben beiden
van die opzet getuigd. Maar het
dekkingsplan kwam niet rond en
eerst na beraad met de politieke
achterban gedurende het weekeinde
wilde men maandag een nieuwe
poging doen.
De maandag stond althans in de
voormiddag in het teken van Smal
lenbroek. Dus zou er in de namiddag
verder over het dekkingsplan wor
den gesproken. Maar plotseling werd
de vergadering naar de avond ver
schoven. Het zou wel Iaat worden,
had Cals s middags gezegd. Maar
het werd vroeg. Na twee uren te
hebben vergaderd verlieten de schim
men weer de Trèves-zaal. deden
nevelige mededelingen en verdwenen
in het avondlijk duister.
Vandaag zou men opnieuw bijeen
komen na herhaald politiek beraad.
Het stuik wordt telkens met een
nieuw bedrijf geprolongeerd. Maar
de enige indruk die de buitenwereld
krijgt is, dat een groep slechte spelers
achter gesloten deuren onaanzienlijk
amateur-toneel bedrijft. Het beeld,
dat de van verre toeschouwende
burger van de vaderlandse politiek in
bet algemeen en de regering in het
bijzonder krijgt, wordt langzamer
hand zo caricaturaal, dat het met de
dag meer met de in Den Haag waar
neembare werkelijkheid overeen
stemt.
StaUocx;
wev;
c
ft
0
"C ft
E 2
E
Den Helder
zwaar bewolkt
22
15
4
Ypenburg
half bewolkt
22
15
6
Vlissingen
half bewolkt
21
15
16
Eelde
regen
23
13
2
De Bilt
half bewolkt
22
14
4
Twente
regen
23
15
0,1
Eindhoven
lichte regen
23
14
8
Beek
zwaar bewolkt
23
13
0.5
Stockholm
licht bewolkt
20
11
0
Oslo
zwaar bewolkt
23
11
0
Kopenhagen licht bewolkt
17
12
0
Londen
regen
23
13
36
Amsterdam
zwaar bewolkt
22
14
4
Brussel
regen
24
13
5
Luxemburg
zwaar bewolkt
22
13
0
Parijs
licht bewolkt
24
13
12
Nice
regen
24
17
6
Berlijn
zwaar bewolkt
22
11
0
Frankfort
regen
24
16
1
München
regen
22
12
04
Zürich
regenbui
22
14
4
Genève
regenbui
26
14
9
Locarno
regen
24
15
2
Wenen
licht bewolkt
21
12
0
[nnsbrück
zwaar bewolkt
29
10
0
Rome
zwaar bewolkt
25
14
0
Madrid
licht bewolkt
29
14
0
ADVERTENTIE
