HET NIEUWE DAGBLAD
Beginnen met groep van drie produktiebedrijven
JAMIN
En.-
Verder:
Gemini bij Age na
in recordtijd
VUURTOREN VERPLAATST
CONRAD EN GORDON IN HUN GEMINI
Vrijmoedig
commentaar
Directe pauskeuze
bisschoppen?
Bejaarde kerkvorsten kunnen
ontslagaanvraag weigeren
door
COMMISSIE ZIET MOGELIJKHEDEN VOOR DE TOEKOMST
Vandaag:
Wasbeer moordt
fazanten uit
Steppend ldnd
verongelukt
Vorster premier
in Zuid-Afrika
Nieuwe fabriek
Dow Chemical
in Engeland
TWEE KOPPELINGEN AAN DOELRAKET
D'NSDAG 13 SEPTEMBER 1966
OPKLARINGEN
57ste JAARGANG No. 16464
Rotterdam, 13 sept. voor
e Nederlandse scheepsbcuwindus-
rje zijn er nog wel degelijk goe-
e oestaans- en toekomstmogelijk-
eden, mits allen die bij deze
eSrijfstak betrokken zijn, de be-
eidheid tonen hun medewerking
e verlenen de scheepsbouw uit het
°P te halen.
chocolade
piet duur wel heerlijk
10 pagina's
Vwagina 3:
M. J. KEYZER
goede toekomst
Beter fiscaal klimaat
Het weer in Europa
Steun van Staat
mmm
In verband met de verlenging van de IJmuidense pieren moesten
de lichtinstallaties gecorrigeerd worden. De voorste van de twee
vuurtorens, die oorspronkelijk op één lijn stonden, moest dertig
meter verplaatst worden om weer in de juiste positie te komen.
Het gevaarte werd op een stalen constructie geplaatst en gisteren
centimeter voor centimeter over ingevette balken naar de plaats
van bestemming getrokken. Het vrachtje woog 150.000 kilo.
Politieman maakt amok
Pete Conrad (links) en Dick Gordon kruipen in hun Geminicabine. Dit is absoluut uw laatste kans"
vermeldt een bordje, dat een technicus vertoont, bij wijze van grapje Zij trokken er zich niets van aan.
NIEUWE DAG
Wat koelere lucht met op en
kele plaatsen nog een bui.
Morgen flinke opklaringen en
overwegend droog. Tot matig
afnemende zuidwestelijke wind.
Overdag 18-20 graden.
Zon op: 06.12; onder: 18.58.
Maan op: 05.12; onder: 19.18.
Fusie
van grote werven
zal scheepsbouw helpen
^an onze speciale verslaggever)
A*1' is de belangrijkste conclusie,
Sch 'Ie Commissie Nederlandse
Ren pshouw is K°koll,en na een gede-
Ve:| p". omvangrijk onderzoek van onge-
n r tien maanden over de coneurren-
leP°sitie
;'0oi- .1 -
van deze bedrijfstak. De
h0®r de Centrale Bond van Scheeps-
n-T'meesters m Nederland (Cebosine)
111 overleg met het Ministerie van
^."nomische Zaken operichte eom-
»ssie is van mening, dat Nederland
G scheepsbounnatie pas dan weer zal
fl|S)ien meetellen, indien de werven,
grotere schepen bouwen, zo spoedig
dj Rclijk tot samenwerking komen. Ge-
'ch is hierb'.i aan ALLE werven, die
<1\< .peu Kr°tcr dan ongeveer 9000 ton
bouwen.
zou betrekking
jbeze samenwerking
~°eten hebben op:
nf'u atudie ter verbetering van het
arbeidsklimaat
vertwie^zoelc naar mogelijkheden tot
thoden enSoutmage Werkme'
research,°.p Tet gebied van
het maken
de
ontwikkeling
an ontwerpen
acquisitie-politiek...
De samenwerking zou moeten resul
teren in groepsvorming van gespeciali
seerde bedrijven, zoals dat met name
U? het buitenland (Engeland) gebeurt.
RWi dergelijke groep zou bij voorkeur
a 10.000 werknemers in dienst moeten
Rebben. Volgens Nederlandse maatsta
ven zou deze aanbeveling betekenen,
de nieuwbouw-afdelingen van v.d.
fessen-de Noord, De Schelde, Piet
jPht, NDSM, RDM, Verolme en Wilton-
Jlenoord op zijn minst zouden moeten
tJhengaan. Omdat een zo vergaande
iijjjcentratie voorhands in Nederland
lw' te verwezenlijken valt, zou begon-
tj-.h moeten worden met een groep die
V.6 produktiebedrijven beslaat, waar-
eén zich specialiseert op de bouw
Serie van schepen tussen de 50.000
_9 ,i. t/vn dw, één zich richt
de 200.000 ton
- seriebou
ers en vrachtschepen, kleiner
de seri e bouw van tankers, bulkcar-
U nftbrtnon Ir 1i n T' dan
ADVERTENTIE
Het conflict tussen artsen en zie-
«nfondsen is een drama in vele
ta .veringen. Na het nieuws over de
jT'efsverhogingen, komt nu het be-
t dat de ziekenfondsen verwach-
dat er een „eigen risico" zal
ha* en voor dokterskosten, door fonds
patiënten gemaakt. Hierover leest
eh op pagina 5.
e ^bezzano Albanese is de naam van
Ij/1 Plaatsje in de hiel van de Ita-
on%nse laars, waar de inwoners
sDr IT elkaar nog Albanees
Von n' zoals hun eeuwen geleden
hih de Turken gevluchte voorouders
Pas wereldnieuws kwam het echter
c0nt °en de inwoners ook de Peking-
Ai\/„Unlstische sympathieën van de
dp Tfzen aan de andere kant van
nen riatische Zee bleken te verto-
ber{ Onze Romeinse correspondent
nt hierover op pagina 7.
s'°naai nieuws,
goï, PaSina 4:
'eV<-n>n,ltaKP verdwijnt,
van lezers.
P Pagina
gen
ia 5:
nsu'o bij ziekenfondsen?
40.000 ton dw en een derde produktie-
bedrijf het zogenaamde „maatwerk"
(passagiersschepen, oorlogsschepen,
grote veerboten, e.d.) verzorgt.
Een dergelijke groep zou 5 Ji 6000
werknemers moeten tellen. De bestaans
basis van zo'n groep zou verbreed kun
nen worden, indien zij ook een aantal
diversificatie-aktiviteiten onder a f-
z o n d e r 1 ij ke leiding zou omvatten
en daarnaast één of meer reparatie
bedrijven, wederom onder een afzon
derlijke bedrijfsdirectie. Het rapport
van de Commissie spreekt zich even
wel niet uit over de vraag of de serie-
bouw het best uitgeoefend zou kunnen
worden in één van de bestaande wer
ven of in een voor dit doel nieuw ge
bouwde werf.
Wel wordt er nadrukkelijk op gewe
zen, dat fusies of samenwerkingen op
sociaal gebied zwaarwegende konse-
kwenties zullen hebben, die tijdig de
grootst mogelijke aandacht dienen te
verkrijgen. Als dit gebeurt zal op de
medewerking van de werknemers ge
rekend kunnen worden en dit niet in
de laatste plaats omdat men weer zal
kunnen geloven in de toekomst van de
bedrijfstak en daarmee in de mogelijk
heid voor iedere werknemer om
schakeld te zijn in een zinvol
inge-
geheel.
Om tot een structurele reorganisatie
van onze scheepsbouw te komen acht
de Commissie het evenzeer van levens
belang, dat het financiële en fiscale kli
maat verbetert. Dit geldt in het bijzon
der de kredietfinanciering, op welk ge
bied ons land in vergelijking tot de
buitenlandse concurrenten in een wel
bijzonder ongunstige positie verkeert.
Ook ten aanzien van de middelgrote
bedrijven is een nauwere samenwerking
geboden. Hiertoe staan verschillende
middelen open:
Die middelgrote bedrijven, die zich
beperken tot de bouw van schepen
kleiner dan 5.000 ton dw zouden moe
ten samenwerken om zo tot een fu
sie te geraken. Op het gebied van
bijvoorbeeld de staalverwerking, de
KAAP KENNEDY, 13 sept. (AFP,
Reuter) In recordtijd hebben de
Amerikaanse ruimtevaarders Pete Con
rad en Richard Gordon maandag hun
Gemini-11 naar een 97 minuten eerder
gelanceerde Agena-doelraket gestuurd
en daaraan vastgekoppeld. Vrijwel ge
heel op zichzelf en op de hulpmiddelen
aan boord van de. cabine aangewezen,
zij het ook met minimale hulp van de
grondstations, slaagden zij er in de 395
kilometers die hen van de doelraket
scheidden, in 84 minuten te overbrug
gen na een achtervolging over 32.000
Een kwartier later zat de neus van
de Gemini-11 stevig in de speciale kop-
pelring van de Agena, nog voordat de
eerste baan om de aarde voltooid was.
De snelste koppeling tot dusver was tot
stand gebracht door de astronauten van
de Gemini-8, Neil Armstrong en David
Scott in maart van dit jaar, tijdens
hun derde omwenteling.
De snelle koppeling met de doelraket
vormde het belangrijkste doel van de
tweemaal uitgestelde driedaagse
ruimtevlucht. Ruimtevaartmnctiona-
rissen spreken van een buitengewoon
succes. Na de volmaakte lancering van
de Gemini-cabine om 15.42 uur Ned.
tijd kon Charles Conrad reeds boven
Madagascar melden dat de Agena-ra-
ket in zicht was. Boven Australië was
de Gemini-11 nog slechts dertig kilo
meter van zijn doel verwijderd. Conrad
slaakte, toen de cabine over Hawaii
vloog, een kreet van enthousiasme.
„Fantastisch", riep hij. Het rendez-vous
was een feit. Boven de westkust van
Amerika volgde de koppeling.
Bij de stuurmanoeuvres, die Conrad
verrichtte om de baan van de cabine
zodanig te wijzigen dat deze in het
kielzog van de doelraket zou geraken,
is minder dan de helft van de Gemini-
brandstof verbruikt, slechts enkele li
ters meer dan de „ideale", te voren
door computers berekende hoeveelheid.
Een maximumverbruik van vijf-zesde
van de beschikbare hoeveelheid was
toegestaan.
a
3 UC
<y
Station:
weer:
maxi
temp
d
Den Helder
regenbui
22
15
Ypenburg
half bewolkt
22
14
Vlissingen
regenbui
22
14
Eelde
onbewolkt
26
12
De Bilt
onbewolkt
25
13
Twente
zwaar bewolkt
27
14
Eindhoven
licht bewolkt
27
13
Beek
half bewolkt
26
14
Stockholm
regen
19
12
Oslo
regen
18
11
Kopenhagen
motregen
18
16
Londen
regen
22
12
Amsterdam
licht bewolkt
23
13
Brussel
licht bewolkt
13
Luxemburg
regen
26
15
Parijs
onbewolkt
24
13
Nice
licht bewolkt
26
18
Berlijn
zwaar bewolkt
27
17
Frankfort
zwaar bewolkt
28
18
München
onbewolkt
30
15
Zürich
onweer
28
15
Genève
onweer
30
17
Locarno
half bewolkt
26
15
Wenen
motregen
26
17
Innsbruck
licht bewolkt
29
9
Bome
mist
29
15
Madrid
zwaar bewolkt
32
15
Mallorca
half bewolkt
32
18
S.&
2
0
0.1
3
1
0.2
1
2
3
3
0.1
0.2
0
0
0.1
0
0
0
0.2
0
6
7
0
0.3
0
0
1
Veertig minuten na de eerste koppe
ling maakte Conrad de Geminicabine
van de doelraket los en draaide voor
zichtig enkele malen om de Agena
heen, waardoor instrumenten aan boord
van deze raket metingen konden ver
richten omtrent de elektrische deeltjes
die de cabine in zijn zog achterlaat.
De ruimtevaartgeleerden willen instru
menten ontwikkelen die deze sporen van
ionen en elektronen op grote afstand
kunnen registreren, als gevolg waarvan
ruimte-rendez-vous in de toekomst zou
den worden vergemakkelijkt.
De operatie S.26, zoals deze manoeu
vre wordt betiteld, duurde anderhalf
uur. Daarna nam Richard Gordon de
besturing over en maakte met succes
de cabine voor de tweede maal vast
aan de Agena. Het was de eerste
maal dat de tweede piloot van een Ge
minicabine dit deed. Tien minuten la
ter werd weer losgemaakt. Een derde
koppeling zal worden verricht wanneer
de twee toestellen zich in het donker
bevinden.
timmerfabriek, de acquisitie e.d. is
een dergelijke samenwerking reeds
op zeer korte termijn realiseerbaar.
Middelgrote werven, wier produktie-
pakket dat van de grote werven over
lapt, zouden tot de hierboven ge
noemde scheepsbouwgroep
toetreden.
kunnen
Het is niet te verwachten, dat tot
'n ingrijpende wijziging va-n de scheeps-
bouw-industrie en tot omvangrijke nieu
we investeringen zal worden overge
gaan, indien de concurrentie-voorwaar-
den op dit gebied niet in grote lijnen
gelijk getrokken worden met die van
onze voornaamste concurrentie in het
buitenland. Met name zijn de belasting
faciliteiten voor de weiwen in de be
langrijke scheepsbouwlanden gunstiger
dan hier.
In Duitsland wordt een vrüstellin,
van belasting op overwerk ernstig in
studie genomen, hetgeen in ons land
navolging verdient. Bij onze oosterbu
ren zijn de toeslagen voor zondag- en
nachtarbeid reeds vrijgesteld van belas
tingen. De credietverzekerimgspremies
liggen bij de belangrijke concurrenten
aanzienlijk lager dan bij ons. In Japan
bedraagt de premie ongeveer 0,8 pet,
terwijl zij in Nederland tussen de 3
procent en 6 procent valt. Ook de mid
delen, die de werven nodig hebben voor
de kredietverlening aan de reders, kan
de concurrentie veelal op gunstiger
voorwaarden aantrekken. Het is voor
de concurrentiepositie van de scheeps
bouw noodzakelijk, dat de Nederlandse
werven dezelfde kredietvoorwaarden
kunnen aanbieden als hun concurrenten.
Gelijktrebking van de concurrentie is
dan ook een noodzaak. Als mogelijkhe
den hiertoe worden in het rapport ge
noemd:
Rentesteun van de Staat
Een combinatie van goedkoop staats-
diet van i
krediet met het krei
male kredietverstrekker
de nor-
Dusdanige faciliteiten van de Neder-
landsche Bank, dat met name de han
delsbanken promessen van buiten
landse opdrachtgevers als liquidi
teitsreserve zouden kunnen aanmer
ken.
Staats-garanties voor door de
scheepsbouw-industrie opgenomen
leningen.
Een vorm van steunverlening aan de
scheepsbouw-industrie ligt besloten in
het voorstel van de EEG-commissie de
werven in de EEG-landen tien procent
subsidie op de contractprijs van de
scheepsbouworders te geven om aldus
de Japanse concurrentie (waar de ex
portbevorderende maatregelen daar
te lande gelijk staan met ongeveer tien
procent) het hoofd te bieden. De com-
missie-Keyzer is het met deze tien pet
subsidie geheel eens, maar zij geeft
toch de voorkeur aan een indirecte sub
sidie, bijvoorbeeld in de vorm van een
lagere rente voor kredieten aan de re
ders en een lagere kredietverzekerings
premie. De Commissie is eveneens van
mening, dat bij steunverlening geen on
derscheid gemaakt moet worden tussen
grote en kleine zeeschepen. En op dit
punt verschilt zij dus in opvatting met
de EEG-commissie.
(Zie ook pagina 9)
(Van onze correspondent)
DOETINCHEM, 13 sept. Een jacht
opziener heeft »n de bossen van het
landgoed „Ulenpas" in de gemeente
Hummelo en Keppel een wasbeer gevan
gen. Dit roofdier wordt zelden in Ne
derland aangetroffen. Het komt veel
voor in Amerika.
De jachtopziener vond het nog jonge
dier op een speurtocht naar de moorde.-
naar van vele fazanten die doodgebe
ten werden gevonden in de Keppelse
bossen. Hij dacht in eerste instantie aan
een vos. De speurtocht leverde echter
een wasbeer op.
KOOG AAN DE ZAAN, 13 sept
De 5-jarige Mirjan Jonker uit deze
plaats kreeg tijdens het spelen het
stuur van haar autoped zo ongelukkig
in haar buik dat ze met zware verwon
dingen naar een ziekenhuis moest wor
den" overgebracht, waar ze later is
overleden.
KAAPSTAD, 13 sept. (AFP Reuter).
Minister Balthazar J. Vorster is
vanmorgen met algemene stemmen ge
kozen tot premier van Zuid-Afrika. Hij
volgt hiermee de vermoorde premier
dr. Hendrik Verwoerd op.
KARATSJI. 13 sept. 'Reuter) Een
buiten zinnen geraakte politieman
heeft nabij Nawabsjah, 145 km ten
noordoosten van Karatsji. dit weekein
de vijf mensen, onder wie zijn vrouw,
doodgeschoten en twee verwond. Hij is
voortvluchtig.
De commissie Nederlandse scheeps
bouw heeft in betrekkelijk korte tijd
de diagnose gesteld van een bedrijfs
tak. die al veel te lang de ernstige
ziektekiemen van een volkomen ont
reddering met zich heeft gedragen.
In een omvangrijk rapport, waarin op
alle aspecten en facetten van de ziek
te wordt ingegaan, is de weg gewe
zen, welke moet leiden tot een alge
hele gezondmaking. De gekozen mid
delen zijn vaak niet de gemakkelijk
ste en de realisatie van het pakket
plannen, dat de Commissie-Keyzer
de 50.000 rechtstreeks geïntereseerden
in deze bedrijfstak voorhoudt, zullen
ongetwijfeld voor zeer velen een pijn
lijke ingreep betekenen. Er is onder
de gegeven omstandigheden evenwel
geen alternatief. Het is „pompen of
verzuipen", waarbij bet duidelijk is.
dat het pompen slechts succes kan
hebben, indien allen, die bij de
scheepsbouw betrokken zijn bereid
zijn de zwengel te hanteren. Het is
daarbij van bet allergrootste belang,
dat de aanbevelingen, welke in dit
rapport gedaan worden zo spoedig
mogelijk tot uitvoering gebracht wor
den. Het zou een misvatting zijn te
menen, dat bestudering van de ge
hele problematiek in tweede instantie
door ingewijden uit de scheepsbouw-
wereld zelf noodzakelijk is voor een
goede oplossing van de moeilijk
beden.
De samenstelling van de commis
sie is van bet begin af aan zo breed
van opzet geweest en in haar forma
tie zo gedifferentieerd, dat de conclu
sies van de ruim zestig deskundigen
als representatief gezien moeten wor
den. Bovendien is het op zichzelf een
verheugende noviteit in de Neder
landse overlegstructuur, dat produ
cent en consument, werknemer en
linancier en niet in de laatste plaats
de overheid, om de tafel hebben
plaats genomen om tezamen de vaar
geul uit te diepen teneinde het Ne
derlandse schip in veiliger water te
doen belanden.
De toekomst van onze grote en
middelgrote scheepsbouw is in zijn
huidige structuur somber. De concur
rentiepositie is thans reeds slecht,
maar dit zal door groepsvorming van
buitenlandse bedrijven, die veelal in
dividueel een veel grotere nieuw-
bouwsector hebben, nog ernstiger
worden. De vraag of door structuur
wijziging van de bedrijfstak de ren
tabiliteit wederom in voldoende mate
zal kunnen worden hersteld, dient
dan ook met name door de overheid
positief tegemoet getreden te worden,
waardoor e' direct een goede bisis
zal zijn gelegd voor het herstel van
de concurrentie-verhoudingen met
het nu vrijwel almachtige Japan en
Zweden.
(Van onze correspondent)
ROME, 13 sept. In het laatste
nummer van het katholieke weekblad
van Turijn ,,I1 Nostro Tempo" ver
scheen een uitvoerige beschouwing over
de verkiezing van de Paus volgens een
geheel nieuw systeem. Het artikel was
gesigneerd „Homo Novus", maar wel
ingelichte kringen in Turijn weten te
vertellen dat zich achter deze „nieuwe
mens" niemand anders verbergt dan de
aartsbisschop van Turijn, mgr. Michele
Pellegrino. Het is bekend dat mgr. Pel-
legrino het bijzondere vertrouwen van
paus Paulus VI geniet en het wordt
dan ook aangenomen dat het artikel
gedachten bevat die de Heilige Vader
zelf in ernstige overweging neemt.
Over het systeem in het artikel uit
eengezet zou de Raad van de Bisschop
pen die door de Paus bij de opening
van de laatste zitting van het Concilie
werd aangekondigd en die uit 250 leden
zou bestaan in feite ook de taak heb
ben de Paus te kiezen. Het zou name
lijk de plaats en de functie van hél
Heilige College van kardinalen vervul
len. Deze kardinalen zouden niet meer
door de Paus gekozen worden, maar
het zouden de voorzitters van de na
tionale bisschoppelijke conferenties ziin
die automatisch kardinaal en lid van
de Raad van Bisschoppen worden. De
congregaties van de Romeinse Curie
zouden niet meer door kardinalen ge
leid worden, die door de Paus worden
benoemd maar zouden secties van de
Raad van Bisschoppen worden. Daar
door zou de Raad van Bisschoppen een
meer democratisch en representatief
karakter verkrijgen dan het tegenwoor
dige College van Kardinalen.
Het blijft af te wachten of deze ge
dachten werkelijk van zo gezaghebben
de zijde afkomstig zijn, als de Itali
aanse pers beweert. Niemand mag ech
ter ontkennen dat het in het artikel
voorgestelde systeem een sterke logica
bezit en zeker overeenstemt met de
geest van het Concilie.
LONDEN, 13 sept. DOW-Chemical
gaat de produktie van geëxtrudeerd
polystyreenschuim in Europa belangrijk
uitbreiden door de bouw van een nieu
we fabriek te King's Lynn in Groot-
Brittannië. Eenderde deel van de pro
duktie zaJ bestemd zijn voor export
naar het Europese continent.
Met de bouw van de nieuwe fabriek,
die tevens de grootste zal zijn die ooit
voor dit doel is gebouwd, wordt thans
begonnen. In het voorjaar van 1968
hoopt men de eerste produkten te kun
nen afleveren. Tot dat tijdstip zal de
Engelse markt worden bevoorraad van
uit de DOW-fabrieken te Terneuzen, en
Greflern In Duitsland.
