JVORDMARTREFFEN" IN RENDSBURG
Edelkitsch van halsstarrige onwetenden
Politieke malaise
Jonkman Grootkruis
Nederlandse Leeuw
DELPRAT, DELPRATER, DELPRAATST
Ezels achter ministerstafel
VOOR EIGEN
PORTRET
efficiency beurs
20 tm 28 sept 66
Wil
Gemengde doop
bekritiseerd
Oudste vrouwelijke
dokter heengegaan
MAANDAG 19 SEPTEMBER 1966
5
Verdraaiing
door MR. F. DUYNSTEE
1 b^^NREDE, miljoenennota
Vfotingen zullen onmogelijk
^c, .ring kunnen brengen ten
\n politieke malaise,
in ons land heerst. De
3at deze staatsstukken de
hve noS wat gaan verergeren,
J groot.
V? van H voor ons 'and van de
e regering ter zake van de
kantoormachines
kantoormeubelen
kantooruitrusting
reproduktieapparatuur
Jan uit Amsterdam
Opstaan
De minister-president omhangt de heer Jonkman met de versier
selen behorende bij het Grootkruis in de orde van de Nederlandse
Leeuw.
ER ZIJN WEER missives
van de regering. Nooit eens
een gewone brief. Jonkman
stelt onbewogen voor ze voor
kennisgeving aan te nemen.
Niemand hoeft er een letter
van te lezen Dat is een hele
geruststelling.
Geen wild
Knie aan knie
Mr. Jonkman met zijn echt
genote voor het door Paul Ci
troen vervaardigde portret.
Enig opvallende
Oude kameraden van de SS
bijten weer van zich af
^EjVr>°nZe spec'a^e verslaggever)
sept, Een dui-
tfn'lslancl hH"lll9e ss'ers uit Noord-
J ^tark.trofJ weer openlijk zijn
stet het tten yehouden. Getooid
oD kruis, dat gedrukt
tl0ariisatie lmt van de HIAG (hulp-
SS) p00r oud-leden van de Waj-
st0°n9 de' khoiarnfn zii al 's morgens
tn dinqwJl -sal-e tent op het tentoon-
fasten binnenstappen. De
,,'1lsie - ïjodden het speldje op van de
d» e fi~ontV ZV behoorden. Ook aan
do orht verdiende onderscheidin-
ti! n- Mal nien bier en daar bewon-
dezelschap zou zich maar
fc 'vlO
otn °hder? ,QT?dere Duitse gezelschap
lp?tt'lenrt en hebben, als er nie.
liu^'Uet Tlen bV waren, die kunst-
■n-bens aroe8en, kreupel liepen, van
■tr^en. vorejl voorzien of een oog
1 ste ipS0T bet overige waren de
•e ri,,f3ev- van da vroegere keur
sta'den e« twintig jaar ouder ge
het overige waren de
dirfj'iï van de vroegere k
stJden twintig jaar ouder
burgers van een welvaarts
e^ige kapel blies en trommel-
JjJJjte _°Pgewekte stemming op. De
ti? 3® geraden" vielen elkaar biy
«ais. De ochtenduren mochten
tiheri«s en het ophalen van dier-
J®8 vey.„erin,gon. Er kwamen stapel-
apOtiieelde foto's voor de dag.
v "^n blonde, jonge kerels voor
---cn aan de reünie, aan een
sias en het ophalen van dier-
Duitse tanks en mobiele houwitsers zag
poseren. Men toonde elkaar zijn afge
schoten enkel, of stram geworden hand,
de statussymbolen van een vreselijk
militair misverstand. Veel belangstel
ling trok gedurig de boekenstal, waar
in de heldenverering in stapels be
drukt papier lag opgetast, allemaal
objectieve documenten" volgens de
aanprijzingen. Het clubblad „Der Frei-
williger" vond gerede aftrek, mede
dank zij het los bijgevoegde kleuren-
Ïiortret van de in het voorjaar over-
ed«en generaal Sepp Dietrich (met bere-
muts en doodskopinsigne), de com
mandant van het zesde SS-pantserle-
gerkorps.
„Objectief" is het slagwoord gewor
den van de oud-SS'ers. Dat valt voort
durend als in alle toonaarden de pers
verdraaiing van de waarheid wordt
verweten. Met het „gebrek aan objec
tiviteit" als argument kregen televisie-
filmers, persfotografen eri radiorepor
ters het bevel de tent na de dodenher
denking te verlaten, althans op te hou
den met hun verslaggeving. Het rolde
ook weldra uit de mond van de Duit
ser in mijn buurt, die mij vertelde
als SS-soldaat een jaar lang in Neder
land te zyn geweest. Hfi had er goede
herinneringen aan, zei hfj trouwhartig.
V®
Sn aantal onderwerpen, bijv.
,1itij 6ci,latiewinstbelasting en ontei-
Jlgsnó de fracties van de rege-
bet ^iien wel gelK>nden zijn; maar
eerj
g ent niet, dat in brede kringen
verzet tegen dergelijke voor-
petleel 2al komen. De pers heft mee-
dat ten aanzien van het dek-
g?'an het kabinet besloot ten dele
n financieren door vervroegde
!aizi(,r)Van directe belastingen. Ten
•?a hi? an bet dekkirgsplan zijn, naar
flannomon A-j
aannemen, de fracties der
in® b) 'Partijen vrij gebleven, ook al
tij^gehad6 CtgpTan 0VeIle?_hG^!?
om te gaan
vervroegde inning
gieren door
L bUedebni|t rP™0et Protest oproepen
\verkiezineen fenngspartUen' welke
V deel (p aanmerking komen
li? bii H.nemen aan formatie-over-
VVooripif reSeringsparttjen, welke
V^eliitv, na verkiezingen verant-
j eid als regeringspartij te
0 agen- Het plan komt er im-
bp neer, dat een nieuw kabinet
^®iri ?°fd ziet van een deel van de
WV en* Buitendien kunnen der-
ï.'/'lt, vervroegde invorderingen de
1(1 VSroepen, die over het algemeen
reserve hebben aan liquiditeit
brengen. De kern van het
kvV^* ligt in de hoogte van de uit-
DjV "et is zeer onwaarschijnlijk, dat
V' vmet zou kunnen worden bezui-
?rder dan men reeds deed.
%?allit bet waar zou zÜn' dat een
nAk6 verdergaande bezuiniging on-
t? 5k0] is> dan ware het vanuit fi-
Pogpunt juister geweest, voor
'asr de verlag'ng van de inkoms-
ivrng een Paar maanden uit te
t.'Yj.'ip't ®n moet constateren, dat het
"'ertoe niet voldoende ver-
teniet en dat de bevolking niet
I)k 'hg zÜn geloof te hechten aan de
bet kabinet tot het uiterste
bsa ItaK'
\uVan 11n®tswissehng van het voor-
eh, »i 5 heeft zich wel zeer ge-
V hiep ,en wrijft zich de ogen uit,
V? V0tlj kritiek herleest van de
'h vvi ng op bet kabinet-Ma-y-
voik en? handen de toekomst van
'li, het ?i'Ct ve''ig zou zyn. Hoe
?ans met de gemeenten,
h ovip bieer dan twee miljard
aan kort geld om ka-
kC' ''et i &n 'e financieren? Hoe
V, het „0t de wegen? Hoe staat het
'Wv 4"T jcaLft; aiaai ncl
ziin etenschappeiyk onderwijs?
ge^even de Britse politiek,
Hcto van bet continentaal pla-
s w stnnt u,.t
Sr' rf? het met de «mroep-
Sa ten sPreek ik niet over het
%Ri,eh r,,.,aan,7:ien van het koninklijk
^th ehbrp f et heleid van de heer
j? ek ter zake van
>i>ti
Amster-
•ea?.bh g^stische toon van het kabinet
W'teit Jste optreden was niet in de
'hsepegrond- Ondanks de waar-
'iiitk veen v. van de heren Zylstra en
?d vj?" men zich ln de werke-
\t a°he eltGn- Men kwam, zonder
V fli(-1ü\vpVOrlagingen elders, bewust
do0 verweL verhogingen en het kabi-
Sn- de e heel wat wantrouwen
dat .Verontschuldigende verkla-
^aanpderwii kveel te 'aat merkte, dat
G jaar oting van het v00r-
bp was met een paar honderd mil-
«e •heep ^chreden!
aajgPPositi„ ^deling was als leider van
SJ°1 te h, ?.ljant; maar hy was in
S®lfert r vannt' °m vervolgens als
aat jjeti. gj. 'nanciën te kunnen gaan
P^ttiiby ride heer Cals wreekt zich,
e? he& Wetni„ actie van zyn eigen
h met p autoriteit genoot toen
te hiet lnde formatie en dat hy
ti?st,-!;<verh6tpr/'s geslaagd deze situa-
ïplitu, nder hpf11' Men moet als bui-
Kr" 1 euren, dat deze twee
ilt"l'ci 7=r
ajte be
ahe zich zin1116! superieure kwa-
ware in poli-
s?hiW tezamèn bben omgedaan,
in met de heer Smal-
°P lmt p"3'* kahinet constru-
finanpiK?uruie koord der poli-
'e mogelykheden op
gewekt aan het wiebelen sloegen. De
auto-aanrijding in Marlot heeft de be
lichting achteraf op die formatie van
1965 niet zonniger gemaakt.
HET IS ALLES SAMEN in hoge ma
te verontrustend, dat dit kabinet zich
omringd ziet door een zo opvallend
gebrek aan algemeen vertrouwen, ter-
wyl het voor het overgrote deel be
staat uit mensen met alom erkende
bekwaamheid, met grote ervaring in
politiek en parlement, en met een
fraaie staat van dienst. De rolverwis
seling van de drie huidige regerings-
partyen in 1965 heeft het vertrouwen
van de bevolking veel dieper geschokt
dan op zich zelf gerechtvaardigd lykt
in een stelsel van evenredige verte
genwoordiging: dit stelsel laat immers
naar zyn innerlyke logica ook tussen-
overweging is gebleken van louter
tydse wijzigingen toe; maar deze
theoretische aard te zyn. Men neemt
het niet. Hierby is dan gekomen, dat
het nieuwe kabinet beloften deed wel
ke de grenzen der financiële mogelyk
heden overschreden en dat de econo
mische ontwikkeling tegen is gaan zit
ten. Omgekeerd echter hebben juist die
beloften het vertrouwen ondermynd, dat
dit kabinet de noodzakelijke hardheid
zou hebben om drastische bezuinigin
gen te stellen tegenover de nodig geach
te verhogingen. Het zyn deze factoren
geweest, welke de zegepraal van de
heer Koekoek teweeg brachten en ons
thans in een zekere stemming van
politieke moedeloosheid brengen.
HET WARE ONDER DEZE OM.
standigheden het beste, dat duide-
lyk en klaar by de algemene beschou
wingen gesteld werd èn door kabinet èn
door Tweede Kamer, dat het lands
belang eist, dat de verkiezingen aan.
merkelijk worden vervroegd. Is het
nu nodig, dat, terwyl Kamerontbinding
een evidente noodzaak is, eerst een
concreet conflict ontstaat of wordt ge
zocht? Moet de NAVO-vestiging in
Zuid-Limburg er bij te pas komen? Of
het dekkingsplan? Of enige andere
zaak, die wellicht als middel gezocht
zou moeten worden? Ook voor het ka
binet is het beter, er ruiterlijk voor uit
te komen, dat de ontwikkeling in het
voorjaar van 1965 en daarna tot een
vertrouwenscrisis heeft gevoerd en dat
het thans in ieders belang is, na nieu
we verkiezingen, tot een geheel nieuw
kabinet te geraken. Daar vervroeging
van verkiezingen een legitiem doel is
van Kamerontbinding en daar aan 's
lands belang ontleende argumenten om
tot deze vervroeging te komen voor
het grypen liggen, ware het overbo
dig en zelfs schadelyk, de vervroeging
uit te stellen tot men het een of ander
conflict heeft gevonden, misschien
weer over deze of gene kleinigheid.
ADVERTENTIE
geopend van 10 tot 18 uur
22 en 23 september
ook van 19 30 tot 2230 uur
zondags gesloten toegang f250
amsterdam nieuwe B I
Vrgag op de stations naar
de special» N.S.-regeling.
„Wy niet", antwoordde ik. ,,U moet
objectief zyn", vond hy. De man. nu
kapper in Flensburg, bekende vooral
te zyn gekomen voor de oude kame
raden. Ik vertelde hem dat er ook een
Nederlandse en Vlaamse delegatie oud-
SS'ers was gekomen, die zich in dit
martiale familiefeest best op hun ge
mak voelden. Hij zei dat dit de Euro
pese gedachte byzonder steunde.
De dodenherdenking was in effect
volle styi geregisseerd. In een leeg
vierkant traden twee heren aan, elk
met het yzeren kruis om de hals en
de hand aan een krans. Op de lauwer
krans hadden de kameraden hun me
deleven laten drukken. De voorzitter
van de noordelyke HIAG-afdeling, Wil
ly Schafer, had te midden van de bloe
men en planten zijn plaats achter de
katheder ingenomen, en begon eerst
drie overleden generaals te noemen.
De kapel zette met teder koperwerk
het „Ik had een wapenbroeder" in. De
stem van Willy Schafer zwol op de
koraalklanken aan, en boven alles uit
riep hy achter elkaar alle SS-divisies
aan: Division Totenkopf, Division
Landsturm Niederland, 38ste Division
Nibelungen..., een dertigtal by el
kaar. Het greep menigeen by de keel.
Met trage pas droegen de twee krans-
dagers de bloemen naar het vredes-
monument in de stad. Het was dit
keer verder lopen dan vorig jaar. want
toen mocht de HIAG in een gemeente
lijk gebouw byeenkomen, hetgeen nu
uls gevolg van talloze protesten n'et
was toegestaan.
In de middaguren Is het podium vry
voor het geweld van snydende Duitse
stemmen. Nogal wat vertegenwoordi
gers van stad en provincie en van
politieke groeperingen zyn aanwezig
om de wapenbroeders te verzekeren
dat hun na-oorlogse acties in West-
Duitsland niet eens zo heel erg ge
ïsoleerd zyn. Elke aanwezige officiële
genodigde krygt applaus, hoe lang de
opsomming ook duurt. De t'-le^ram-
s .^an aanmoediging en aanhanke-
lykheid ondergaan eenzelfde byval Er
is een mysterieus telegram uit Am-
Uw Jan" °Ude verbondenheid,
Het thema van de HIAG is langza
merhand bekend. Men wil van de
overheid de erkenning, dat voormalige
SS ers recht hebben op staatspensioen.
ADVERTENTIE
SS'ers zijn staatsambtenaren geweest,
die trouw („trouw, trouw...", steeds
weer davert dit woord door de micro
foon) hun plicht hebben vervuld. SS-
ers moet men losmaken van de poli
tieke achtergrond van het nationaal-
socialisme, wordt er gezegd. „Wij zijn
soldaten geweest", zegt Schafer. On
menselijkheid is in hun regimenten en
divisies niet geduld. En als dat toch
gebeurd is, is dat terecht gestraft.
Wie „onze troepen" als misdadigers
bestempelt, gaat aan de objectieve
waarheid voorbij. En als jonge men
sen vragen hoe het zit met Dachau,
Auschwitz enz., kunnen zij hun verze
keren dat zij daar niets mee te maken
hebben, dat zij er niets van geweten
hebben. Willy Schafer is een van de
miljoenen Duitsers, die niet geweten
hebben wat er gebeurde. Zo wgssen
alle sprekers hun handen in onschuld.
Er komen vertogen over de SS-getrou-
wen, die als de pioniers van Europa's
eenheid er op uit zijn getrokken. Een
taaie oude droom, een stokoud vals
lied. De zaal applaudisseert.
Soldatenkameraadschap gaat ver uit
boven een belangengemeenschap, ook
boven collegialiteit, dat wordt verkon
digd. En dat is onmiskenbaar iets wat
deze zaal demonstreert. Ontberingen
en holle idealen, dictatoriale leiding en
niets ontziende bevelen hebben deze
mensen bijeengedreven en hun 'n soort
houvast voor het ieven geschonken.
Een kwart eeuw geleden waren ze te
jong om de draagwydte van hun posi
tie te overzien, nu beweren ze er trots
op te zyn.
Het is in deze zin, dat een zekere
Hans Wiesenbaeh spreekt, een vroege
re luitenant by de derde pantserdivi
sie. Met nog vyf överlevenden uit een
gruwelyke slachting vuurde hij zyn
laatste patronen op de Russische troe
pen, totdat zyn twee ogen uit zijn
hoofd werden geschoten. "Twaalf jaar
verbleef hy in Russische krijgsgevan
genschap. De mannen en vrouwen in
de tent zyn diep onder de indruk van
zyn verhaal. Kinderen gaan vlak voor
hem staan om onbekommerd dit ogen-
loze hoofd met de harde stem te bestu
deren. Hij klaagt niet over de behan
deling, die hy in het krygsgevange-
nenkamp heeft ondergaan, toont zelfs
respect voor zijn overwinnaars. Maar
hij beklaagt zich luid over de misken
ning, die hij als voormalig lid van een
trotse krijgsmacht, als trouw dienaar
van zijn volk en zijn vaderland moet
ondergaan.
In zyn relaas noemt hy meermalen
DELFT, 19 sept. Na bet mode-
ramen van de generale synode van
de Nederlandse Hervormde Kerk
heeft ook het moderamen van het
hoofdbestuur van de vereniging pro
testant Nederland zich gekeerd tegen
de zogenaamde „gemengde doop", die
vorige week zondag door een predi
kant en een pater in Delft werd ver
richt. In een brief aan de provincia
le kerkvergadering van de Neder
landse Hervormde kerk in Zuidhol
land schrijft het bestuur dat het aan
zien van de kerk is geschaad en de
kerkordelyke bepalingen zijn over
schreden. Dit zal oorzaak zijn vftn
grote geestelijke schade en verwar
ring met betrekking tot de betekenis
van het sacrament van de heilige
doop aldus Protestants Nederland.
ADVERTENTIE
w,
m
Prins Bernhard, die voor het uitbro
ken van de Tweede Wereldoorlog ook
leel uitgemaakt zou hebben van de
Waffen-SS. Die zou daar Obersturm-
fiihrer zijn geweest, terwijl hij zelf Un-
tersturmführer was. Maar daarvan zou
de Nederlandse Prins niet meer willen
weten. De spreker uiteraard wel, en
dit tot grote voldoening van de zaal.
Hij wenst onze jeugd toe, dat zij zich
r.at zo voor de vrijheid zal inzetten als
de SS.
De indruk, die hy met zjjn optreden
maakt, wordt later alleen overtroffen
door de muzikale edelkitsch, die twee
muziekgezelschappen ten beste ge
ven. Trompetgeschal en tromgeroffel
stevenen regelrecht af op de Hymne
van de Waffen-SS, gevolgd door drie
coupletten van het „Deutschland über
alles", die uit volle borst meegezongen
worden.
Drie Nederlanders, een journalist,
een televisieregisseur en een filmer, is
dit alles langzamerhand te veel gewor
den. Terwyl iedereen staat, blyven zij
halsstarrig zitten. „Opstaan", wordt er
gesist, en aan alle kanten zyn er drei
gende blikken. Onmiddellijk na het ver
klinken van het laatste geschal drin
gen geladen, dreigende wapenbroeders
om hen heen. De voorzitter Schafer
gelast hun de plek van samenkomst
terstond te verlaten. Beesten, schofte
rige buitenlanders, en andere kwalifi
caties krijgen de Nederlanders toege
roepen. Wat is dat voor ongemanierds
om te blyven zitten als de nationale
hymne wordt gespeeld? Als een Duit
ser in Nederland is, gaat hij toch ook
tijdens het Wilhelmus staan en brengt
hy een toast uit op de Koningin? Maar
de beschuldigde Nederlanders voelen
zich niet beschaamd. „Onze Koningin
heeft U niets gedaan", is het verweer.
Het blijkt dat het geen zin heeft, het
conflict uit of bij te leggen.
DEN HAAG, 19 sept. Mr. J. A.
Jonkman, de scheidende voorzitter van
de Eerste Kamer, is door de koningin
benoemd tot grootkruis in de Orde
van de Nederlandse Leeuw. Deze hoog
ste civiele onderscheiding welke Ne
derland kent, heeft minister-president,
mr. Cals, de heer Jonkman tijdens de
afscheidsvergadering in de Eerste Ka
mer uitgereikt.
(Van onze minder parlementaire
redacteur)
Minder geruststellend is het, dat
Jonkman doet alsof er niets bij
zonders aan de hand is. Zouden zijn
geestvermogens plotseling zijn ge
zakt beneden het besef, dat hij van
daag de voorzittersstoel moet ont
ruimen?
Nee. er is geen reden tot zorg.
Jonkman zegt, dat de vergadering
op verzoek van de fractievoorzit
ters is uitgeschreven om afscheid te
nemen van de voorzitter. Hij spreekt
over zichzelf als over een derde-
de voorzitter. Aan zijn geestvermo
gens hoeft niet te worden getwij
feld. Hij blijft zich met elegante
overdrijving voegen naar de regels
van het parlementaire spel. Over
zijn rozig gezicht ligt een vleug
van ironie.
Alvorens het woord aan een ander
te geven houdt hij het voor alle ze
kerheid nog even zelf. Hij memo
reert, dat alle voorzitters van de
Eerste Kamer met elkaar gewed
ijverd heben obm de hoogste stoel zo
lang mogelijk bezet te houden. In
die wedstrijd heeft hij een goede
vierde plaats behaald. Vijftien jaar
en drie maanden is hy senaatsvoor
zitter geweest. Bijna had hij Van
Voorst tot Voorst (van 1914 tot 1929:
vijftien jaar en vier maanden) ge
klopt.
Mevrouw Jonkman, op de eerste
rij van de gereserveerde tribune,
glimlacht. Aan haar linker hand
zitten andere senatorlale vrouwen.
Zij glimlachen allen eender. Aan
haar rechter hand Van Thiel, de
goedmoedige concurrent van de
overzijde, met zijn gade. Achter de
zen enige Tweede-Kamerleden.
Beemink heeft zich nors in het
wandgordijn gedrukt en zit zijn si
gaar te missen. Nederhorst betreedt
de tribune met eenzelfde slinksheid
als waarmee Balthasar Gerarts op
het amateurtoneel steeds uit de cou
lissen komt om zijn medewerking
te verlenen aan de dood van Willem
van Oranje.
Jonkman uit zijn dank. In de
eerste plaats dank aan de Aller
hoogste. In de tweede plaats dank
aan de PvdA. In de derde plaats
aan Statenleden. In de vierde
plaats aan de koningin en de mi
nisters. En zo verder, in immer
aflopende reeks, tot hij terecht
komt bij de griffiers en hun mede
werkers, Röell, de oppergriffier,
buigt het hoofd nu 's heren zegen op
hem daalt.
Als Delprat, de oudste in jaren,
namens de Kamer sPJ?.^bakk ten
de NTS-mannen op
de roerloze Kamerleden. Er ls geen
stroper die schiet. Er x» geen wild.
Uitsluitend tamme konynen, deftig
rechtop en met gespitste oren in de
groene banken. De pakken zijn don
ker, grijs of zwart. Alleen doctoran
dus JHendrik Mulder is in het bruin.
Een nauw gesloten elegant pak met
zijsplitten in het colbert, die tot na
bij de oksels reiken. Ook hij is van-
daag voor het laatst in de Kamer.
Hij blyft bruin tot aan zijn zolen:
brume sokken, bruine suède slui-
pers. Onhoorbaar gaande ovei het
hoogpolig tapijt zal Hendrik straks
voorgoed de hoge vergaderzaal ver
laten, wel zeer in tegenstelling tot
de luidruchtige wijze waarop hij als
toenmalig etherfunctionaris in de
publiciteit trad.
Ook Fred. L. Polak laat voor
het laatst zijn zienersblik door de
Kamer dwalen. Denkt hij aan zijn
nieuwe functie van voorzitter van
de club van toekomstbeschouwers?
Nee. Hij denkt aan de functie die
daar weer op zal volgen. En aan
de dan volgende. Want voor hem
is de toekomst verleden tijd
Na de bleke Delprat spreekt de
donkere Einaar, de vertegenwoor-
diger van Suriname. Biesheuvel, die
naast Einaar zit, wijkt in gelaatstint
zo weimg van deze af, dat hij zoal
niet een andere voormalige kolonie
dan toch de Rivièra schijnt te ver
tegenwoordigen. Maar hoe kan de
gevolmachtigde minister Lampe,
die nu namens de Antillen een duit
m het lofzakje doet. op papier heb
ben staan, dat hij zich aai.sluit bij
de passende woorden, die zo
juist door de andere sprekers tot
Jonkman zijn gericht? Hoe wist hij
tevoren, dat Einaar ditmaal niet de
gelegenheid zou vinden de Duitsers
te prijzen wegens hun zegenrijke
arbeid in Suriname?
CALS SLUIT DIT EERSTE BE
DRIJF AF met een rede die feeste
lijk wordt verstoord door blazende
muzikanten op het Binnenhof.
Cals heeft het gemakkelijk. Hij heeft
iets aanzienlijks aan te bieden, zon
der dat kan worden gezegd, dat hij
zich daarvoor kosten noch moeiten
heeft gespaard. Het geschenk is
drieledig. Een (Nassaus) blauw lint,
reeds in de vorm van een sjerp ge
modelleerd; een blauwe doos met
gouden stempel, waarin zich even
min sigaren als een scheerapparaat
lijken te bevinden; een opgerolde
oorkonde, die Cals vergeet over te
reiken. Alles bijeen de hoogste bur
gerlijke onderscheiding die Neder
land kent: grootkruis in de Orde
van de Nederlandse Leeuw. Jonk
man wordt niet met het grootkruis
onderscheiden. Hij wordt tot
grootkruis b e n o e m d. „Eens kij
ken waar het grootkruis weer uit-
hangt", zal mBWOWW Jonkinan in
den vervolge zeggen als zij haar
man in de tuin zoekt.
ten. Het ongedwongen samenzyn be
gint. Röell heeft de leiding Hy ge
niet, en gebiedt in soortgel'yke trant
als de voorgoed van het gestoelte
gebannen Jonkman. Alweer beklimt
Delprat de katheder. Hy wordt een
Delprater. Maar eerst richt de se-
natrix mejuffrouw Tjeenk Willink
door nervositeit geïnspireerde woor
den tot mevrouw Jonkman. Zij
geeft bloemen, daarna bloemen
daarna een bloem en tenslotte nog
een bloem.
Delprat biedt namens he Kamei
diens getekende portret aan. Hij
hoopt dat ook „mevró Jonkman" er
nog jaren vreugde aan zal beleven.
Hy zegt niet wie het portret ge
maakt heeft. Wie kan dat nu iets
schelen. Als er maar een portret is.
En als het maar lykt. Maar Jonk
man nnoemt de maker later wel:
Paul Citroen.
Nu spreekt Van Thiel. Hu geeft
een influistering van Cals door. Cals
had hem opmerkzaam gemaakt op
een bepaald punt in het draaiboek
van de RVD: „By de aanvang van
de besloten bijeenkomst plaatsing
van de ezels achter de ministersta
fel". I.A. lacht het hardst. Op de
ene ezel staat Jonkmans portret; op
de andere een prent die Van Thiel
nu gaat aanbieden.
Cals rekt zich op de tenen en no-
uigt jonkman uit het hoofd door de
sjerp te steken. Zij reiken elkaar
de nand. In hun glimlach ligt een
naglans van de lach waarmee zij
vroeger de een lang geleden in
Utrecht, de ander minder lang gele
den in Nijmegen de corpsversier
selen hebben gedragen of aan ande
ren uitgereikt.
Tweede bedryf. Plaats van hande
ling nog steeds de Eerste Kamer.
Senatoren en Tweede-Kamerleden
zitten nu in bonte politieke menge
ling dooreen. Knie aan knie. De libe
rale mevrouw Stoffels van Haaften
in gebroken wit mantelpak naast
de christelijk historische Bos. Moor
man niet apart, maar naast Couzy.
Beiden verkaald in 's lands defen
sie de één te water, de ander te
land.
Doodse stilte. Er komen vtff aan
sprekers binnen: Berghuis, Lucas,
Peschar, Tilanus, Middelhuis. Ach
ter hen, met enige vertraging, het
lijk Het lijk buigt naar Jonkman,
de voorzitter van de verenigde ver
gadering; het buigt naar de Imker
zijde en naar de rechterzyde. Het
lijk spreekt: „Hare Majesteit de
koningin heeft mij opgedragen, de
huidige zitting van de Staten Gene
raal in haar naam te sluiten En
nog enige woorden.
Verdam speeil zijn rol goed. Hy
struikelde niet, toen hij op het Bin
nenhof de hoge koets verliet. Hu
inspecteerde de daar opgestelde
rijkspolitiekapel en het -poiitiedeta-
chement met precies dat tikkeltje
achteloosheid dat de routiné ken
merkt. Hij knipperde niet met de
ogen toen de commandant brulde:
„In de arm... geweer!" In zijn
onbewogenheid vergat hij zelfs te
bedenken dat die jonge kerels lie
ver iets anders in de arm zouden
nemen.
DERDE EN LAATSTE BEDRIJF.
De verenigde vergadering is geslo-
Helemaal tegen ue wund gedrukt
zit een opvallende man. In tegenstel
ling tot de senatoren die vandaag
het liefst drie dassen hadden om
gedaan, draagt hij er geen. Hij heeft
het meest intelligente hoofd van alle
aanwezigen. Een vreemde zacht
moedigheid ligt over zijn gezicht.
Wie mag hij wezen? Geen politi
cus. Noch een die het zou willen
zijn. Juist, het is Paul Citroen. Hy
wordt bij het scheiden van de markt
door Delprat, die zich inmiddels van
Delprater tot Delpraatst heeft ont
wikkeld, uit de schuilhoek gehaald.
Een luid applaus klinkt op als een
betalen °ginS de erescbu'd alsnog te
De receptie duurt uren. Er komen
Honderden mensen. Er is alleen
champagne en sinaasappelsap. Al
leen Smallenbroek krijgt Sherry in
een hoog, smal glasDe obers zijn
van Sauer en andere betere gele
genheden. Zij moedigen de hun be
kende Kamerleden aan tot onbe
kommerd drinken. Röell is door hel
dolle heen. Hij bijt op zijn bril en
laat deze losjes in een mondhoek
bengelen. Als hij met iemand praal
neemt hij de bril niet uit. Veldkamp
geeft college in het sociaal recht
met de ebdriegl-ijke beminnelijkheid
van een parochieherder. Cals valt
speels alles en iedereen aan nog
voordat hij weet of de ander soort
gelijke bedoelingen jegens hem koes
tert.
Buiten op 't Binnenhof valt de sche
mer. Een groep burgers kijkt aan
dachtig naar de vertrekkende groot
heden. Plotseling stapt een Haags
meisje, wier rok aarzelt tussen mi
ni en gewoon, door hun blikveld.
Op dat moment komen drie minis
ters tegelijk naar buiten. De aan
dacht van de burgers aarzelt geen
ogenblik.
,,U bent parlementariër in hart en
nieren" zei mr. Cals tot de heer Jonk
man. En: „De spankracht van uw
geest heeft het u mogelijk gemaakt
de na-oorlogse problematiek te om
vatten en in de veranderende wereld
leiding te blijven geven."
Mr. Jonkman werd eerst gehuldigd
ln een bijzondere vergadering van de
Eerste Kamer, die onmiddellijk voor
af ging aan de verenigde vergadering
van de beide Kamers, gedurende wel
ke de nieuwe minister van Binnenland
se Zaken, prof. P. J. Verdam, de zit
ting van de Staten Generaal officieel
kwam sluiten. Een uitvoerige beslo
ten huldiging in tegenwoordigheid van
leden van beide Kamers en van een
aantal ministers volgde daarna. Voor
al tijdens deze laatste bijeenkomst was
de sfeer hartelijk en ongedwongen.
Mr. D. A. Delprat, de oudste senator,
prees mr. Jonkman als een voorz., die
zonder dat het moeite kostte, zijn ge
zag wist te laten gelden, en wel op
stijlvolle wijze, hoffelijk en waardig,
met zelden falende belangstelling voor
de discussies en met waardering voor
hen, die van eruditie en welsprekend
heid bij de behandeling van hun on
derwerp wisten te getuigen.
Namens de regering van Suriname
en die van de Antillen spraken onder-
scheideniyk dr. Einaar en de heer
Lampe woorden van iof. Dr. Einaar
herinnerde met grote waardering aan
de associatiegedachte, die mr. Jonk
man reeds jaren vóór de oorlog niet
alleen met betrekking tot het toenma
lige Nederlands Indië maar ook met
betrekking tot de West koesterde.
Mr. Jonkman nam de gelegenheid
te baat aan het slot van zjjn ruim
vüftien jaar lange voorzittersperiode
de van hem bekende g<= lachten over
het wezen en het nut van de Eerste
Kamer opnieuw in het licht te stel
len. Hij belichtte met name, dat het
lidmaatschap van de Eerste Kamer
een nevenbetrekking is en aldus we
zenlijk verschilt van het lidmaatschap
van de Tweede Kamer, dat in beginsel
een volle dagtaak behelst.
Eerlü'kheidshalve herinnerde hy er
aan, dat hy in 1918 als pas afgestu
deerd jurist in een politieke discussie
had aangedrongen op afschaffing van
de Eerste Kamer. Zeer van gedachten
veranderd zynde, laakte hy het thans
in de „Proeve van een nieuwe Grond
wet", dat daarin enige kenmerkende
verschillen tussen de Eerste en Twee
de Kamer worden weggenomen. Het
enige waarin hij desnoods zou willen
berusten, zou zijn een naamsverwisse
ling tussen Eerste en Tweede Kamer.
De dan Tweede Kamer te heten senaat
is immers een Kamer van bezinning
en matiging, een aanvullende Kamer.
In een informeel samenzyn van
Eerste Kamerleden, Tweede Kamerle
den en een aantal ministers bood mr.
Delprat de heer Jonkman namens de
senatoren een door Paul Citroen ge
tekend portret aan. De senatrix me
juffrouw mr. M. Tjeenk Willink richt
te zich met uitgelezen woorden tot
mevrouw Jonkman en schonk haar
bloemen, in het byzonder namens de
vrouwen in de senaat.
Mr. F. J. van Thiel, de voorzitter
van de Tweede Kamer, zei, dat het
optreden van mr. Jonkman nieuwe ar
gumenten heeft verschaft aan de voor
standers van het behoud van een
Eerste Kamer Hy prees Jonkman s
stijl en waardigheid en hoopte dat
diens memoires inderdaad eens zou-
den verschunen Als afscheidsgeschenk
bood de heer Van Thiel de scheiden
de senaatsvoorzitter namens de Twee-
6611 oude prent aan,
ne?P vergadering van de
Staten van Hollandzoals die destyds
Jto Tfo ge ver£aderzaal van de Eer
ste Kamer werd gehouden.
,±,?nuUren!ang durende receptie, zeer
d^, k bezocht door Kamerleden, rege-
rmgspersonen, ambtenaren en leden
van het diplomatieke corps, besloot
ae plechtigheid. Tydens deze receptie
Kregen alle gasten gelegenheid ken
nis te maken met de nieuwbenoem-
q ,yiaats voorzit ter, prof. dr. ir. J.
Mazure en diens echtgenote.
DELFT, 19 sept. Met een recep
tie heeft zaterdagmiddag de 74-jari-
ge mevrouw P. van den Belt—Rens
te Delft haar praktijk als huisarts
neergelegd. Zü heeft van Hiie vrou-
welüke huisartsen in ons land de
langste staat van dienst. In 1959 bii
haar 40-jarig jubileum, werd zij on
derscheiden met het ridderschap in
de orde van Oranje-Nassau
