N.K.A.P.B.-VQORZITTER NELISSEN
Moeilijk loongesprek voor de boeg
Meer Sovjet-hulp
voor N.-Vietnam
Amerikanen in Vietnam
verdienen dan kbaarheicT
BESTORMING VAN EGYPTISCHE KUST
t
HET SUEZ-AVONTUUR V
Man van 84
op landweg
overvallen
SIDNEY VAN DEN BERG OYER CHINA:
AANVAL BEGINT
Srde ^n- Pi P P O I T I F
VERTRAGING
dag
Drs. M. Peynenburg
Kamerlid K.V.P.
Zomerse herfstnacht
één aandeel VEREEMIGD BEZIT VAM 1894 aandeelhouder in ca. 200 ondernemingen
NIEUWE
DINSDAG 4 OKTOBER 1966
4 okt »De
?itt,
[ieker ^an be Nederlandse Katho-
°ftd r^a!lnemers" en Patroons-
A. New -A-P-B.), de heer J. P.
"e iar,,„' vanmorgen tijdens
b°ntj T'erSadering van het ver-
eh dè h 6 Sckaarste aan kapitaal
Ordern °p rentestand hebben de
0riclernp euilIe van de bouw"
kan§eta^lnifen reeds Sevoelig
bovenoc c- Daar komen nog eens
stedinp de gevolgen van de be-
ven van ^Perkingen in de uitga-
evenrpiv. de overheid, die een on-
öe hoi ZWaar effect hebben in
c'e ^'sector. Bovendien wordt
betiarjrs^g ondervonden van de
§6lheenten"anciële positie van de
gevaar
Dit zei de voor
na
Betaling
Vooruitgang
Door PROF. HUGH THOMAS
fober schijnlijk wist eind ok-
het g slechts de helft van
raë|jgr'tse kabinet, dat de Is-
z°UderS 0p 29 oktober Egypte
Tiinigj11 aanvallen. De Britse
Ren, Van Buitenlandse Za-
Vq0J. ^yslwyn Lloyd, stelde
faël
het
aanvalsplan van Is-
Rencj tan de Amerikanen be
hem Jf rnaker>. maar dit werd
do0r °°r premier Eden en
hierm ^acmillar. afgeraden.
'eVsrjee eindigde de vorige af-
n9 van onze serie.
'et
Pt:
Verhaal vervolgt:
Act» «V pZ
Hugh Gaitskell, die In 1956 leider
was van de socialistische op
positie in het Britse Lagerhuis.
mmm
lliüi
Uit een Frans landingsvaartuig springen zwaar gewapende soldaten die de Egyptische kust be
stormen.
DE ZESDE AFLEVFHING OP
DONDERDAG:
De Amerikaanse president.
Dwight D. Eisenhower, acht
te zich door prei .ier Anthony
Eden van Engeland verraden,
toen duidelijk werd dat de
Britten met de Fransen en
Israël Egypte wilden aan
vallen.
Bestedingsbeperking
bedreigt bouwsector
(^an onze verslaggever)
°Pt craG' *n de bouwproduktie
h
iaaruk°rzk'er Nelissen legde er
f.eheei i 0p' dat deze ontwikkeling
dtSirijd is met de verwach-
?°ester,j e n°S niet lang geleden ge-
„Saers v, en worden. Minister
*"ta KeTllfl®eft in 1963 in zijn bouw-
5l'°dukH voor uitbreiding van de
'if- l)f.ecal)at'teit in het bouwbe-
}Verei(j a' uitdaging is door de bouw-
*J"t d0o Volledig aanvaard, getuige
"gen sterk toegenomen investe-
?°tent,e ®.nef opgevoerde produktie-
1,1 de ®e produktie in volume
Jfegeii "fuwbouw is sinds 1963 ge-
K°lgens 45%. Desondanks zijn,
k°sten "eer Nelissen, de bouw
en sterker gestegen dan de
van levensonderhoud.
is indertijd een meerjaren-
T Q0 boUW, mnnr rtnnrvnn is
toe niets
terechtgekomen.
„Het was, en het is nog steeds, dui
delijk: de zo noodzakelijke economi
sche groei van ons land maakt een vet-
dere uitbreiding van de produktie van
bedrijfsgebouwen, woningen, wegen en
dergelijke noodzakelijk. Op papier
staat het bouwbedrijf een grootse taak
te wachten. Maar waar zijn de pannen
en het geld om dat te realiseren?", zo
vroeg de N.K.A.P.B.-voorzitter zich af.
„De overheid en de samenleving is het
antwoord daarop nog steeds schuldig".
Het afremmen van de bouwactivi
teit kan alleen maar tot een vertra
ging in de noodzakelijke economische
groei leiden. Men zal er rekening mee
moeten houden dat men straks, even.
als dat bij de bestedingsbeperking
van 1957 het geval was, van uit een la
ger punt verder zal moeten gaan. Toen
duurde het zeven jaar voor het oude
produktieniveau weer bereikt was.
„Het gaat", zo stelt de heer Nelissen,
„om de toekomstige inrichting van on
ze samenleving. Het afwegen van pre
ferenties is een politiek probleem. De
heren Bogaers en Suurhoff kunnen
daarbij voorop gaan, maar zij kunnen
het niet alleen. Het blijft een beslis
sing van de samenleving zelf. Het gaat
er thans niet meer om: hoe kunnen
wij de teugels van het straffe vergun
ningenbeleid wat laten vieren, het
gaat erom: hoe houden wij het ver
grote produktie-apparaat in stand.
De heer Nelissen ziet in het kort
geleden ontvouwde nieuwe regerings
beleid naast kritiek ook aanknopings
punten voor goede verwachtin
gen. Goed wonen en aangepaste pu
blieke voorzieningen, zoals wegen en
bruggen, manifesteren de werkelijke
welvaart. Het daartoe verhogen van
de indirecte belastingen, zoals dikwijls
is bepleit, gaat in de juiste richting:
meer geld voor noodzakelijke, minder
geld voor minder noodzakelijke goede
ren. In de aangekondigde regerings
nota over de economische groei, hoopt
de heer Nelissen nog meer aankno
pingspunten voor zijn goede verwach
tingen te vinden.
De inleider op het bondscongres sig
naleerde in zijn rede nog een ander
gevolg van de kapitaalschaarste, na
melijk de toenemende vertraging in de
betaling. De aannemer kan in dat ge
val rente vorderen, maar afgezien van
het feit dat hij daar in de praktijk
nauwelijks gebruik van maakt, mag
hij niet meer rekenen dan 5 pet., het
geen in verhouding tot de percenta-
êes in het buitenland veel te laag is.
e versnelde inning van de inkomsten
belasting betekent naast het „geld on
der de klanten" nog eens een extra
last voor een aantal ondernemers.
Aan de ondernemer worden steeds
meer belemmeringen in de weg ge
legd, zo stelt de heer Nelissen. De
krapte op de kapitaalmarkt, de dalen
de winstmarges, de onzekerheid van
het overheidsbeleid en de straffe prijs
politiek leggen de ondernemers steeds
meer aan banden, terwijl aan de an
dere kant de vakbeweging vasthoudt
aan eisen op het gebied van vermo-
gensaanwasdeling, investeringsloon en
spaarloon. „Toch wordt die onderne
mer als reactionair aangemerkt, wan
neer hij zich zorgen maakt over de
sterke stijging van de loonkosten." Bo
vendien staat nu een verdere arbeids
tijdverkorting in de bouw op het pro
gramma van de vakbeweging. „Als de
eisen niet gematigd kunnen worden,
zouden de onderhandelingen dit keer
wel eens heel moeilijk kunnen wor
den."
De heer Nelissen geeft aan een
gepremieerde spaarregeling de voor
keur boven investeringsloon, omdat in
het eerste geval de vrijwilligheid voor
op staat. Hij pleit er voor, de spaar
gelden te bestemmen voor de finan
ciering van een eigen woning voor
bouwvakarbeiders.
DEN HAAG, 3 okt. In de vacature
ontstaan door het ontslag van dr. A.
Lucas, lid van de Tweede Kamer voor
de KVP is benoemd drs. M. Peynen
burg, secretaris van het Nederlands
Katholiek Werkgeversverbond. De heer
Peynenburg heeft zijn benoeming aan
vaard. Hjj wordt morgen beëdigd.
(Van onze correspondent)
RUCPHEN, 4 okt. De 84-jarige
heer J. den Ouden uit Rucphen bij
Roosendaal, is maandagavond op een
stille landweg het slachtoffer gewor
den van een roofoverval. De dader,
de 39-jarige J. de B. uit St. Willebrord,
kon later op de avond worden aange
houden. Hij ontkent, maar de rijkspo
litie heeft tal van bewijzen tegen hem.
Het slachtoffer, dat bloedend werd
verwond en dat er aanvankelijk ern
stig aan toe was, herstelde zich vrij
spoedig en kon bij een confrontatie De
B. herkennen als de dader.
De B., die in geldnood verkeert, had
maandagmiddag met een Volkswagen
busje, dat hij in St. Willebrord, zon
der voorkennis van de eigenaar^ bad
meegenomen, verschillende café s be
zocht. Hij bezocht ook een café naoy
de Molenweg in Rucphen, waar de
heer Den Ouden woont. De heer Den
Ouden, die op weg was naar kennissen,
werd onverhoeds van achteren aange
vallen. Hij verzette zich en tijdens net
gevecht dat ontstond, doorzocht d.
aanvaller zijn zakken. De oude man
had echter geen geld bij zlch'
een bromfietser naderde, nam de aan
valler de vlucht in het Volkswagenbus
je, dat hij een eind verderop had
staan. De rijkspolitie kon spoedig ach
terhalen, dat de dader m een café
in de buurt was geweest en vandaar
leidde "het spoor naar St. Willebrord.
De B een goede bekende van politie
en justitie, ontkent de poging tot roof,
maar er zijn bloedsporen op zijn kleren
gevonden. Hij geeft wel toe op de
landweg te zijn geweest.
MOSKOU, 4 okt. (Reuter, UPI)
De regering van de Sovjet-Unie heeft
gisteren bekendgemaakt, dat zij haar
hulpverlening aan Noord-Vietnam zal
vergroten. Gisteren werd een overeen
komst getekend tussen de Russische
vice-premier Novklkov en de Noord-
vietnamese vice-premier Le Tanh
Nghi. Wat de Russen aan Noord-Viet
nam zullen leveren werd niet bekend
gemaakt. Verondersteld wordt dat de
Russische zendingen luchtdoelraketten
en MIG-straaljagers zullen worden
worden uitgebreid.
Tijdens de ondertekening van het
akkoord zei Novkikov dat de Sovjet-
(Van onze speciale verslaggever)
DEN HAAG, 4 okt. „Wij kunnen
niet dankbaar genoeg zijn, dat de
Amerikanen in Zuid-Vietnam een dam
hebben opgeworpen tegen het commu
nistische imperialisme. Vietnam is van
ons zeer ver verwijderd, maar toch
is de strijd tegen het communisme ook
onze strijd", aldus de voorzitter van
de Centrale Kamer voor Handelsbe
vordering, de heer Sidney van den
Bergh, op een lunchbijeenkomst maan
dagmiddag van de Maatschappij voor
Nijverheid en Handel.
Tevoren had de inleider uiteengezet
hoe de Chinese maatschappij tot een
grauwe uniformiteit vervalt, zoals der
tig jaar geleden gebeurde in Rusland,
waar voor het individu nauwelijks
meer ruimte is. Het persoonlijke bezit
is nihil, de eigenaren van vroeger heb
ben voor hun bezittingen staatsobliga
ties gekregen, die vijf procent rente
afwerpen, waardoor ze nog iets beter
kunnen leven dan de gewone man.
maar op den duur zal ook deze be
voorrechting ophouden. Verschil in
welstand en cultuur zal verdwijnen.
75Ö miljoen Chinezen zijn nu ingezet
om, geïnspireerd door de lectuur van
Mao Tse-Toene, mee te werken die
grauwe werkelijkheid over de aarde te
verspreiden.
In de Chinese communistische filo
sofie bestaat de wereld uit steden, dat
is het westen, en uit het platteland, ge
lijk te stellen met China. En, zoals in
China zelf, waar het platteland -eens
de steden heeft veroverd, zo zal het
Chinese rijk eenmaal ook de wereld
moeten veroveren. Dat is het sombere
perspectief. Tenzij daartegen een halt
wordt toegeroepen. In Vietnam, waar
ook elders in de wereld, zoals in Gha
na en in Indonesië, waar de Chinese
buitenlandse politiek de laatste tijden
weinig succes boekt.
Daarbij moet men steeds bedenken,
aldus de heer Van den Bergh, dat de
Chinezen van nu intelligente leiders
zijn, die weten wat er in de wereld
gaande is en het Chinese volk zich be
paald niet minderwaardig voelt ten
opzichte van de westerling. Alleen op
het gebied van de techniek is de Chi
nees geneigd om het westerse voor
beeld over te nemen, op andere terrei
nen van het culturele leven bepaald
niet.
China is sedert de omwenteling van
1949 hard op weg zich te modernise
ren. Een stad als Peking heeft een
grote boulevard, die dwars door de
stad loopt. Het puinruimen van de
doorbraak, die geforceerd moest wor
den, was in twee dagen geschied, om
dat de hele bevolking daarvoor was op-
fetrommeld. Sjanghai bezit een mo-
ern vliegveld, te vergelijken met Schip
hol, dat binnen een jaar was gebouwd,
omdat tienduizenden arbeiders waren
ingezet.
De Chinese vooruitgang treft de be
zoeker, die het land van vorige be
zoeken kent, zoals de heer Van den
Bergh zelf. die in 1947 en in 1965 China
bezocht. De kosten van levensonder
houd zijn laag, maar ook de lonen, dia
volgens de officiële omrekeningskoers
niet boven de 110 gulden uitkomen. Zal
men ook in China tot meer welvaart
komen, dan zal de Oosteuropese
koers moeten worden gevolgd, aldus
de heer Van den Bergh.
Daar is men weer teruggekomen van
de communistische opvattingen en
daar gaat men weer rekening houden
met kostprijzen en moet men zich aan
passen aan de vraag van de markt.
Uitvoer van produkten, die men zelf
goed en goedkoop kan maken en im
port van produkten, die men beter van
elders kan betrekken. Daarom zoekt
de Centrale Kamer meer contact met
die landen, om tot betere handelsbe
trekkingen te komen. De weg, die vol
gens de heer Van den Bergh ook China
zou moeten gaan.
hulp aan Noord-Vietnam door de
agressor reeds wordt gevoeld. „De
agressor dient zich op dit punt geen
illusies te maken." Le Tanh zei dat
reeds bijna 1500 moderne Amerikaan
se vliegtuigen boven Noord-Vietnam
zijn neergeschoten. Dit is niet alleen
te danken aan het revolutionaire hel
dendom van het Vietnamese volk,
maar ook aan de hulp van de socia
listische broederlanden, aldus de
Noordvietnamese vice-premier.
Van welingelichte zijde in Moskou
is vernomen, dat Rusland nog altijd
moeilijkheden ondervindt van de zijde
van China bij het transport van ma
terialen naar Noord-Vietnam. De
Vietnamezen zouden om de instelling
van een luchtbrug hebben gevraagd,
maar de Chinezen zouden geen toe
stemming hebben gegeven voor het
overvliegen van Chinees grondgebied
door Russische toestellen.
WASHINGTON Ex-president
Dwight Eisenhower zei gisteren, dat
hij voor het beëindigen van de Viet
namese oorlog „geen middel zou uit
sluiten, ook niet het gebruik van nu
cleaire wapens". Onlangs verklaarde
Eisenhower dat hij in 1952, toen hij
president was geworden, het gebruik
van nucleaire wapens had overwogen
om een eind te maken aan de Ko
reaanse oorlog. De Chinezen werden
hiervan op de hoogte gesteld. Pas
daarna bleken zij bereid zaken te doen
op de vredesbesprekingen in Pan
Moen Jon.
NEW YORK De vice-premier
van Maleisië, Abdoel Razak, heeft
gisteren voor de Amerikaanse TV
verklaard dat zijn land, als het daar
om wordt gevraagd, bereid is troe
pen naar Vietnam te sturen. „Zuid-
Vietnam moet geholpen worden", zo
zei hij. Hjj herinnerde er aan dat Ma
leisië door Engeland en andere lan
den werd geholpen, toen het werd be
dreigd door Indonesië.
AMSTERDAM, 4 okt. De algelo
pen oktobernacht behoort tot de
warmsten in de laatste honderd jaar
waargenomen. In De Bilt bedroeg het
minimum 16 graden, gelijk aan het
record van 14 oktober 1876. Een zomer
se nacht bleef het in Twente en Lim
burg met een minimum van 18 graden.
Gistermiddag was in Zuid-Limburg nog
een maximum van 23 graden waarge
nomen. Via Schotland en Engeland na
dert met een noordelijke wind koudere
lucht
Israël valt Egypte aan
'W
t
hij": MINISTER van Finan-
"bpi" sento Macmillan, verklaarde dat
"e A°cht ®mber Eisenhower nog had
^•"Uierika dus het beste wist hoe
"iet6 rGf|0 en z°uden reageren,
hik geiden Waarom de Amerikanen
'L 'dat on,,geraadpleegd was natuur-
'"lich aton bngen aan de Verenig
en "ten va„^en neerkomen op het
"lép depmL, "Hes, die zoals Mollet
"ioL.Van ri^ber i956 in de Assem-
k"s 8 verui Verenigde Naties stout-
"ornpJl^arde, ons opnieuw van
hoo>. SchijnhQ^f ha<3 kunnen afhouden.
tr«illge, stem zou opnieuw
"end hehKS antische telefoon ge-
vervpiot,ni morele druk uitoefe-
ï-tee^"'ge verward, maar zon-
Achti suoY naar het kabinet
*e" Zowel In feitie echter
fla SehniJJWel de Rnit,™ „l„ TP
thans Frankrijk alles oogluikend toe
stond.
Het Israëlische kabinet keurde het
plan om Egypte op zondag 28 okto
ber om tien uur 's morgens aan te
vallen, goed. De uiteindelijke vorming
van een Arabisch verenigd comman
do op 23 oktober overtuigde alle twij
felaars. In antwoord op een directe
vraag diee op een privé-diner op de
Amerikaanse ambassade die zon
dagavond door de Amerikaanse am
bassadeur, Aldrich, werd gesteld, zei
Selwyn Lloyd, dat hij over het Is
raëlische plan geen enkele inlichting
kon geven. Maar eerder op de dag
was een aantal ambtenaren wel op
de hoogte gebracht; toen zij vragen
stelden over de V.S. en het Geme
nebest, luidde het antwoord: „Het is
allemaal erg penibel". Sommigen wa
ren zeer bezorgd en generaal Keight-
ley, die (zoals hij de afgelopen maan
den ai zo vaak gedaan had) buiten
de vergaderzaal van het kabinet wacht
te, drukte zijn twijfel uit over de
vraag hoe lang de Franse veiligheid
het zou houden.
IN DE MIDDAG van 29 oktober wer
den boven de Mitlapas, vijftig kilo
meter van Suez, uit zestien transport
vliegtuigen van het type Dakota 395
Israëlische parachutisten gedropt, 12
Mystères patrouilleerden boven het
Suez-kanaal. De belangrijkste grens
posten langs het zuidelijke deel van
de Egyptisch-Israëlische grens wer
den snel ingenomen. Eenheden van de
Franse luchtmacht, waaronder F 84-
Thunderstreaks, geleverd voor NAVO-
in r,,,' ls.ten op laag niveau
6 Bril8en. jv, ae Plannen van hun
bp Se corip ieï' dan heeft de CIA
gGbroken'
CN riChttent- Va? de zeestrÜd"
yPrUs zun vlaggeschip
la "gen rd honfai oktober een ge-
en °d°ptdkyartier in. Op aan-
pya <**1 Ho tV W aan-
0f het^^ng 'or, "?en_ insche-
*"ie°tefe"ingen"ber M?lta 's n,a5lts
"hi Pas ta i i r, zouden verlaten.
*L°HkWaarop hat Engels-Franse ulti-
Jjii"ehe r aangedrongen. Op
tr"£soL, order» n er °P Malta al"
>f he/e"mg oSn I0» „een insche-
oorlo f, sc'haal als be-
v^btyy omiog'.. De En ls.Fran.
gen ^aren °P
&R»~*VKeti 7,"", "ai™ op de 26e
V-F' R S6co'mhwf van Malta,
A' rt°atbook" Mrde marine-oefe-
r>araeh,1)Maar °P Cyprus
in a£™tisten, die de ber-
^bUk^erf^en op zoek naar
gek Sr'rj,1"geiiCh^ r,C>P ~het laatste
&enacht n "e TcL De Franse vloot
twinti oorlogsnlveau
waren s"uadrons bom-
4 Cfba ojSop 29 oktober uit
V^e>ih£rus- tegen met bestem-
fp°beerH0steeds °P de ach-
Cjy bedrda Per telegram Ben
^tii£?rs ,,-tVacuatie houden en
4tde"-olda mei Ja" Amerikaanse
"ijs ekkeS 6tl. ri 'an<len van het
- tussen toen.ame
merikan?n !n ,waargenomen,
'en de indruk, dat al-
doeleinden, kwamen in Israël aan.
Franse transportvliegtuigen, afkom
stig van Cyprus, dropten voedsel en
wapens voor de oprukkende Israëliërs
met name voor die in Mitla. De Brit
se inspectie vanuit de lucht van de
Egyptische vliegvelden nam die nacht
een aanvang, terwijl het tiende regi
ment huzaren in Eilat in Jordanië het
zuidelijke Israëlische offensief dekte
voor elke mogelijke aanval van de
kant van Jordanië.
De volgende ochtend besprak het
Britse kabinet het nieuws over de Is
raëlische aanval. Sommigen van de
leden veronderstelden, of hadden zich-
yzelf wijs gemaakt, dat een Israëlisch
offensief altijd iets hypothetisch was
geweest. In de ochtend van 29 okto
ber dachten sommige ministers nog
steeds, dat de kans, dat Israël wel
of niet zou aanvallen, even groot was.
Het kabinet handelde nu „als be
sloten was": het zond beide partijen
een ultimatum, waarin zij werden op
geroepen zich terug te trekken. Maar
met uitzondering van het ene Israëli
sche parachutistenbataljon in de Mit-
lapr.s, werden de Israëlische troepen
ofwel nabij de eigen landsgrens in de
strijd gebracht ofwei zij rukten op
in zuidelijke richting naar de Golf van
Akaba. Dayan zei: „We bevinden ons
niet binnen zestien kilometer van het
kanaal en we hebben noch het plan,
noch de interesse het kanaal dichter
te naderen". Niettemin bleek uit zijn
eerste communiqué, dat Israël het ka
naal bedreigde.
Eden wist het kabinet er toe te be
wegen akkoord te gaan met de beslui
ten, die naar hij kennelijk mee
deelde al genomen waren. De mi
nisters hadden de keuze tussen goed
keuring van de besluiten of het ver
der zonder hem doen. Een minister
klaagde over de korte tijdslimiet, die
hun ter beschikking stond om te be
sluiten. Eden herinnerde er luchthar
tig aan, dat sommigen van zijn colle
ga's niet in een oorlogskabinet had
den gediend. Macleod verklaarde: „We
wisten niet, dat wij in oorlog waren"
Er was nog steeds geen sprake van
het geven van inlichtingen aan de
Amerikanen. Sommige ministers troost
ten zichzelf met de overtuiging, dat
Edens vroege brieven aan Eisenhower
elke beschuldiging van kwade trouw
zouden uitsluiten.
Mollet en Pineau kwamen in En
geland lunchen en daarna, om kwart
over vier, zonden Kirkpatrick en Pi
neau ultimata aan de Israëlische en
Egyptische ambassadeurs. Daarin wer
den beide regeringen opgeroepen zich
tot op zestien kilometer aan beide
zijden van het kanaal terug te trek
ken en de Britten en Fransen in staat
te stellen zich langs het kanaal te nes
telen. Anders zouden de Britten met
de noodzakelijke maatregelen tussen
beide komen. De bezetting zou „tij
delijk" zijn, een woord, dat in 1882
door Gladstone werd gebruikt voor de
periode van zeventig jaar, waarin de
Britten in Egypte zouden blijven.
Om ongeveer vier uur stelde Eden
Gaitskell op de hoogte en vervolgens
om half vijf het Lagerhuis. Daarna
werd ook de Amerikaanse ambassa
deur op de hoogte gesteld. Israël aan
vaardde vanzelfsprekend het ultima
tum. Even vanzelfsprekend aanvaard
de Egypte het ultimatum niet.
DE STEMMING onder enkele leden
van het kabinet schijnt zich door op
luchting gekenmerkt te hebben. Mac
millan bijvoorbeeld leek uitgelaten,
„Hij vaas weer de jeugdige Macmil
lan uit de dertiger jaren geworden"
vertelde een van zijn collega's later.
Een adviseur van Macmillan hoorde
hem tot zijn schoonzoon Amery zeggen:
„Ik denk dat Anthony het de komen
de weken erg moeilijk krijgt. Het
zou me niet verbazen, als hjj zijn
zetel verloor".
„Het gehele kabinet wist, dat de ko
mende tien dagen een hel zouden wor
den", onthult een van (ie ministers.
Macmillan wist mogelijk beter dan
Eden, dat men aan een groot avon
tuur was begonnen en dat de kans
op het welslagen ervan, zoals hij zelf
op 30 oktober tot een collega zei,
„iets groter was dan vüftig procent"
Wat Eden betreft, iemand die nauw
met hem samenwerkte, vertelt, dat
hij indertijd „haast jongensachtig was
en deed denken aan een jonge offi
cier uit de eerste wereldoorlog, zeer
kalm, heel beleefd, de aanvoerder van
een elftal in een moeilijke wedstrijd"
die het gevaarlijke avontuur, waaraan
men nu begonnen was, inderdaad zag
als een „prachtig spel van groot be- i
lang", waarbij de onderlinge loyaliteit
onder de collega's het zwaarste telde
en waarbij de strijd, hoe bitter ook,
tot het einde moest worden volgehou
den.
Er waren echter nog steeds twq-
fels en de juridische ambtenaren, die
J «M >- x
t i
niet in het kabinet zaten, drongen erop
aan, dat zou worden vastgelegd,
dat zij niet geraadpleegd waren (zon
der twijfel een aspect van hun ge
schil met Kilmuir).
Het kabinet blijkt zich, ondanks het
feit dat tweederde deel van de mi
nisters enige militaire ervaring had,
niet volledig bewust te zijn geweest de striid
van de militaire gevolgen van zijn
besluit van 29 oktober.. Want het ge
volg van de verwerping van het ul
timatum was natuurlijk niet de on
middellijke bezetting van de kanaal-
ultimatum had ontvangen en van de
hand had gewezen, zond hij zijn pant
serbrigade en andere versterkingen
tegen Israël in de Sinaï-woestijn in
zone, maar het op gang komen van
de „Operatie Musketier'.
Generaal Keightley gaf op 31 okto
ber om vijf uur 's morgens de or
der tot actie. Het was moeilijk het
MEN VERONDERSTELDE dat En
geland zou beginnen met bombarde
menten op de Egyptische vliegvelden,
wanneer het ultimatum afliep op de
ochtend van de 31ste oktober, 36 uur
Sa de Israëlische aanval op Egypte.
plar op korte termijn te wijzigen,
want het omvatte een onmetelijk aan
tal met elkaar verband houdende in
structies en tijdschema's, waarmee
men wel een telefoonboek zou kunnen
vullen. Het grootste deel daarvan be
trof tot in de détails uitgewerkte los
singsschema's, zodat de juiste mili
taire uitrustingsstukken in de goede
volgorde op de kades zouden worden
opgesteld.
Ondanks het beroep van Nutting en
anderen, die dachten aan de 11.000
Britse onderdanen in Egypte, bleef
Eden op zijn standpunt staan, dat hij
de Britse ambassadeur in Cairo, Tre-
velyan, niet zou vertellen wat er op
handen was. Treveiyan hoorde van het
ultimatum nadat iemand bij hem was
komen binnenhollen met de boodschap
dat het nieuws „op de telex binnen
kwam". Nasser dacht echter blijkbaar
dat Eden weer blufte. Nadat hij het
Er had een onverklaarbare vertra-
Sm plaats Ben Goerion, woedend,
wilde zün parachufeten op evoor
uitgeschoven post in Mitla terugirex
ken. Hij werd door Dayan tot andere
gedachten gebracht.
pen waren de enige Israèhers vm
wie men toen onder alle kanaal
heden kon zeggen, dat zö nneratic
bedreigden en derhalve „Op
Musketier", waarbij Israels vri
zich inscheepten, konden rechtvaardi
gen.
Ondanks de vertraging van de Brit
ten had Israël al plaatselijke lucnt-
commando's in de Sinal gevestigd
Bij het invallen van de duisternis op
31 oktober kregen de parachutisten
in Mitla steun van een pantserkolonne
die de woestijn was doorgestoken. Het
moreel van de Israëlische regering
was zeer hoog, daar Franse gevechts
vliegtuigen hun defensiescherm over
de Israëlische steden hadden gespreid
en de Franse torpedojagers hun ge
plande „ceinture maritime" langs de
kust hadden gelegd. Het fregat „Ker-
saint" van dit squadron loste het
eerste geallieerde schot op de Egyp
tische torpedojager „Ibrahim el Awal"
Geërgerd over de vertraging vuurde
men een uur voordat het ultimatum
verstreken was. Vice-admiraal Barjot
telegrafeerde naar Parijs:
„Hebben Egyptische torpedojagers
onschadelijk gemaakt. Zijn er echter
niet geheel zeker van, dat het een
Egyptenaar betreft. Mocht dit een
vergissing blijken te zijn, dan is het
geen opzettelijke aanral op de
AmerikaanseZesde Vloot".
Het uitstel van de eerste reeks bom
bardementen had plaats, omdat men
besloten had geen bommenwerpers van
de RAF by daglicht tegen de Egyp
tische MIGs te riskeren. Een verder
uitstel werd veroorzaakt, omdat men
in Londen hoorde, dat 15 Amerikaanse
transportvliegtuigen klaar stonden
om Amerikaanse burgers mee te
nemen van heth vliegveld Cairo-West,
die de RAF van plan was te bom
barderen. Ook bevond zich een aan
tal bussen, die Amerikaanse burgers
vervoerden, op de weg naar Aiexan-
drië. die aan dit vliegveld grenst. Het
Ministerie van buitenlandse zaken ver
zocht om afgelasting van cie aanval,
omdat men daar ten onrechte meen
de, dat Cairo-West in Cairo zelf lag.
Het vliegveld ligt echter in de woestijn.
Eden vroeg Head de aanval tot ie
dere prüs uit te stellen. Head nam
met Keightley, die op Cyprus was,
per telex contact op. Keightley vertel
de dat de bommenwerpers al waren
opgestegen. Kon hjj nog contact met
ze opnemen? Ja, Keightley dacht van
wel. HU hfd gelijk. De bommenwer
pers werden teruggeroepen.
Dit had militair fataal kunnen zijn,
want Cairo-West was de belangrijkste
Iljoesjin-basis in Egypte en werd al
dus twaalf uur lang een bevoorrecht
heiligdom. De Iijoesjins hadden straf
feloos naar Israël of Cyprus gestuurd
kunnen worden. Dit gebeurde niet, om
dat de Egyptische piloten voor het
merendeel nog niet voor dergelijke
opdrachen getraind waren en omdat
de Russische instructeurs en techni
ci klaarblijkelijk van Moskou orders
hadden ontvangen aan de grond te
blijven.
Uiteindelijk begon het luehtoffensief
tegen het vallen van de avond op 31
oktober. Tweehonderd Canberra's, Ve
noms en Valiants en veertig Franse
Thunderstreaks, die zowel vanaf vlieg
kampschepen als vanaf Cyprus ope
reerden, vlogen de daarop volgende
48 uur over de Egyptische vliegvel
den. De Egyptenaren waren van te
voren via de radio en pamfletten ge
waarschuwd bij de vliegvelden uit de
buurt te blijven. De kracht van de
bommen werd om humanitaire rede
nen beperkt en de Egyptische verlie
zen schijnen gering tè zijn geweest.
ADVERTENTIE
