Zo speelden de Bouwmeesters
TONEEL IN ARCHIEF
Nieuwe afdeling bij Toneelmuseum
TELEGRAM UIT MEXICO
ri
Veel buitenlandse detectives
en luxe boeken in ons land
Nieuw proces
voor Ruby
Student is intelligent
met gevoel voor humor
Beraad in bisdom Breda
over Mis in de week
Smallenbroek
weigert zijn
Kamerzetel
MODERNE KOLDER BIJ STUDIO
„Eh?": gekke toneelavond
Rubens ontdekt
in Toronto?
Amsterdam koopt helft van totaal
Geen interesse voor
eigentijdse muziek
Lachen om modieus jargon en berekende effecten
nieuwe dag
Romeins Mozaïek
1(1
Culturele introductie
Tilburg se studenten
Overleden
Dr. Schuyt naar Rome
VOLGENS MARKTONDERZOEK
Proef in Arnhem
Heppeners „Scherzi"
voor Utrechtse Kring
Afrika-conferentie
DONDERDAG 6 OKTOBER 1966
Tijd voor een
AMSTERDAM, 6 oktober
THEO MANN-BOUWMEESTER
en Louis Bouwmeester zijn twee
grote namen, twee legendarisch
geworden figuren uit de Neder
landse toneelgeschiedenis. De
generatie, die hen nog in hun
grote tijd heeft gezien, is sterk
uitgedund. Het Filmmuseum be
schikt over filmfragmenten, waar
uit men althans een indruk krijgt
van hoe zij speelden.
Geschiedenis
l,'cr de Boer van Rijk, Willem, van der Veer en Barend Barendse
in „Het Telegram uit Mexico".
!?ctiveS.t ?ngelse de"
kr-as0r mallV James
Nfer 0Tr' Dove) en
festy p Donnell (Mo-
N*rla^1Se) - naar
Het Geluid- en Beeldarchief in het Toneelmuseum. Van de
ontvangruimte uit ziet men enkele der cabines.
Regie
Studie rechtsgeleerdheid
Als het allemaal geworden is,
zoals men het zich voorstelt, kan
men hier terecht voor de belang
rijke voorstelling, die men gemist
heeft, of voor die oude glansrol,
die men nog eens wil zien, of voor
de speelstijl van vroeger, die men
wil nagaan. De toneelspeelkunst
is dan niet meer helemaal zo'n
ongrijpbaar iets, verdwenen als
het doek valt.
Voor „Oorlog en Vrede"
AMSTERDAM, 6 okt. De
Nederlandse student is intelli
gent, heeft gevoel voor humor,
is welbespraakt en luidruchtig.
Hij is niet ouderwets, onnozel of
verward, en in doorsnee ook niet
kinderachtig of onbezonnen.
Tijdelijk uit politiek
De bedrijfsleider (Piet Kamerman) en het verloofde meisje
(Liesbeth Struppert) bij de ketel in „Eh?"
ANDRÉ RUTTEN
L. Broeder: Romeins
zaïek. Uitg. Ons Huis, Utrecht, 9,
behoort .tot de steden, waar-
Mo
E-pifl m.en n<x>it uitgeschreven (en uit
een raakt. Het is begrijpelijk, dat
Voor r eUr d*e opnieuw de aandacht
deze ■ize veelbesproken stad vraagt,
-ï W] I IÏAI"OU lrnnnnn itom nnri an/lnrn
6 an a !aten kennen van een andere
dat vT-® m'n meer gebruikelijke zijde,
Vrvi^„ 1 ^°ekt naar een nog niet of niet
Brnü? e belicht facet ervan. Dirk L.
ZaÏQi,,er' auteur van „Romeins Mo-
heeft T>(Uitg' °ns rluts, Utrecht 9,-)
iea-p„j e bekeken „door de bril van
zii„ïG en anekdote" en karakteriseert
Wal i „ek zelt als een „anekdotale
deliit ?g door Rome"- Het is dui
niet at een dergelijke benadering
bel a ge??bikt is om van- een stad de
taktSrij'kste en meest verheven ka-
«ertrekken en wederwaardigheden
ar voren te halen. Maar met spitse
i en speels vernuft kan men ook,
misschien juist zo een stad in de
dab raken en scherper karakteriseren
Ook ï164 welk Seleerd of sereen boek
bQ„', aar over deze subtiele middelen
IVfat Dirk L- Broeder, helaas, niet.
d.ot een oubollige breedsprakigheid,
sta ?.let zelden irriteert, dist hij om-
o^dtg allerlei verhalen op, die men
verigens voor het grootste gedeelte
r, vaak heeft gelezen of gehoord.
aarbij komt dat zijn taalgebruik ver-
p^.van onberispelijk is. Ik pluk slechts
Jjrie bloempjes: U kent toch het won-
van haar plotseling welig groei-
nae hoofdharen, die het lichaam als
t Ware ontmantelden en haar zo voor
/erdere vernedering bespaarden? Om
tj®1, gevaarte te versjouwen en te her
oprichten. Een gesteun, alsof de stem
.an Rome in barensweeën ligt of moe
r? van de herhaalde oh's en ah's
rio de bezoekers of van hun bewon-
®rende geluiden, die ze zo vaak heeft
.opeten aanhoren. Het is verder on
gust om Romulus de eerste der zeven
arquinische (Etrurische) koningen
Ah Rome te noemen en Vespasianus
A,.eerste niet-Romeinse keizer. Ken-
W-hjk heeft bij het schrijven van dit
Y°ek de liefde de kunde overheerst.
an de weeromstuit zal misschien me-
ijl?® lezer de feilen met de mantel der
fr wiben bedekken. Het boek
raai geïllustreerd met 30 pagina's ten
lez®.. oorspronkelijke foto's. Maar de
>,-Zer zou er meer nut en plezier van
ebben gehad, als in de tekst steeds
aar de desbetreffende foto verwezen
ilhS °f als er ten minste een lijst van
ustraties aan het boek was toege
voegd.
D1ERCKS.
TORONTO, 6 okt. Een schilderijen-
restaurateur in ^Toronto, Harcourt
»yms, meent een doek van Rubens in
handen te hebben, voorstellende Hele-
he i' ourment, de tweede echtgenote
Jan de schilder. Als Syms gelijk
heeft, is het schilderij ruim één mil-
vlfn 8ldden waard. Hij zegt het stuk
getr nog geen 90-00" gulden te hebben
ö«°cht van een zakenman in Toronto.
had het weer overgenomen van
h0** familie, die het portret al ongeveer
"crd jaar in haar bezit had.
(Van onze veresleggever)
Zij speelden voor de eerste wereld,
oorlog, samen met Rika Hopper en
Lily Bouwmeesterin een der stukken
van jhr. van Jan Riemsdijk: Pro Domo,
dat een groot succes werd, alhoewel het
voor de kritiek artistiek niet door de
heugel kon. Er is, omstreeks 1914, een
film van gemaakt, waaruit een frag
ment werd vertoond bij de opening van
het Beeld- en Geluidarchief van het
aan de Amsterdamse Herengracht ge
vestigde Toneelmuseum, dat beoogt
méér van het Nederlandse toneel op
band en film vast te leggen dan tot
dusverre is geschied. Nog meer voor
de belangstellenden van nu dan voor
het nageslacht.
Dat nageslacht zal om ons net zo
lachen als wij het nu doen bij dat oude
filmfragment van Pro Domo. Jan Wil
lem Hofstra kan vertelle n, dat de op
namen indertijd gemaakt zijn in het
stadion, waar men dus een kamer had
gebauwd, zonder plafond uiteraard.
°m zoveel mogelijk van het licht te
profiteren. Dit betekende ook, dat de
wmd vrij spel had in de deftige Ju
gendstil - kamer, zodat de palmen er
soms wlink Tiggti ©n w©©r bowG^on ©n
de zustersiuier van Rika Hopper haar
om het hoofd wappert. Als men de oor
zaak niet weet kan men denken dat
het er flink tocht. Men kijkt nu ook
vooral vermaakt en niet ontroerd naar
de sterk aangezette mimiek, waarmede
in die stomme films gewerkt werd. Toch
is dat een bijkomstigheid: objectief ge
zien krijgt men een indruk van de stijl,
waarin deze groten speelden.
Veel komischer werkt een eenakter
als Het Telegram uit Mexico. Daarin
treedt toch ook een legendarische fi
guur als Esther de Boer van Rü'k op.
Naast haar Willem van de Veer, Barend
Barendse en Adolf Bouwmeester. Wat
zij speelden was een kort melodrama,
waarin de hoofdpunten wel erg beknopt
zijn uitgewerkt en waarin de mimiek
nog veel sterker is vergroot dan in dat
andere fragment.
DE TONEELCONVENTIES waren
toen natuurlijk geheel anders dan nu,
zeker als men ze voor de film toepaste,
waar de stem uitgeschakeld was en de
ondertiteling een „tussentiteling" was,
die de spreekscènes gewoon onderbrak,
een soort toelichting slechts. Regisseurs
waren toen nog nauwelijks bekend. Een
der eersten was Herman Schwab,
die als jongeman probeerde de fote
Henri de Vries, nog altijd befaamd als
eerste speker van De Brand in de Jon-
a tv nZG verslaSgever)
^STERDAM, 6 okt.
daar Tetecfivepockets,
teur ®°et de impor-
^ekei-?"», buitenlandse
bep_ 7 "et van heb-
d®rdp ,e ^ken twee-
Set uii de hele om-
de ij-» Daarom haalde
fhar T0rteur Van Dit-
pavm^ Jvers
^°ehsrfa '- Waar ze
>-ho aef ln het Carl-
dersPaitv een ^hrij-
deti. ty opluister-
T
C®rde Vfriijd organi-
ifHton aa Bitmar in
van \tenf°onstel-
>n buitenlandse
h°eke
zTpri iux«Ta?r vooral
kenden 5?ek.en te
tiJ Van hk, 01e hoe-
gulden °Yen de vijf-
4 tste?arend°en het d®
ki„ vertl2eer goed,
kol de nc? en geluk-
i6r te goed-
Wat l-Vmrden.
verkoop van
bilitenland.se boeken be
treft is er een enorm
verschil tussen de gro
te steden en de klei
nere. In de provincie
is het maar vijf per
cent van het totaal, ter
wijl in Amsterdam twin
tig proeent van alle ver
kochte boeken buiten
lands zijn. Amsterdam,
als toeristenstad en als
cultuurcentrum, neemt
bijna de helft van alle
buitenlandse boeken die
er in ons land verkocht
worden, voor zijn reke
ning. Vroeger was de
diplomatenstad Den
Haag nummer een.
De universiteitssteden
zijn niet zo belangrijk.
De interesse van de stu
denten is, misschien
door geldgebrek, zeer
beperkt. Buiten hun
studieboeken kopen ze
vooral goedkope boeken
en ontspanningslectuur.
De. buitenlandse literaire
boeken worden het
meest in Amsterdam
verkocht. Gebonden ro
mans doen het ook niet
meer, men wacht wel
tot er een pocket van
verschijnt, aldus de heer
A. A. van der Hoek,
verkoopleider bij Van
Ditmar.
Buitenlandse boeken
zijn ook sterk aan het
seizoen gebonden. Duit
se boeken worden voor
al 's zomers langs de
kust verkocht. Door de
komst van buitenlandse
arbeiders ziet men nu
ook Turkse, Spaanse en
Italiaanse pockets, ter
wijl Scandinavische
pockets vooral in Rot
terdam verkocht wor
den. De zeelui uit die
landen lezen veel.
Een van de meest op
vallende boeken op de
tentoonstelling is een
fotoalbumachtig boek,
„The millionaire's dia
ry", een agenda met
snob appeal, met adres
sen van dure hotels en
winkels in de echte we
reldsteden Londen, New
York, Parijs en Berlijn.
Het is een geintje van
Peter Wolfe, de meest
inventieve jonge uitge
ver van Londen, die ook
een „insult dictionary"
heeft uitgegeven met
beledigingen in vijf ta
len. De agenda kost bij
na zeventig gulden.
ge Jan te regisseren. Jan Willem Hof
stra kan ook vertellen, hoe dat ging:
„Als u nu links uit de coulissen opkomt,
meneer De Vries" waarop De
Vries: „Wat, van opzij opkomen? Een
eersteplans acteur komt uit het fond."
„Goed meneer De Vries, U komt dan
van achter op en loopt rechts naar
voren naar meneer X."
„Naar meneer X lopen? Laat meneer
X maar naar mij toekomen."
Misschien is het geluid- en beeldar
chief er de plaats niet voor, maar dat
soort aneedoten zou natuurlijk ook wel
bewaard moeten blijven. Wat men
wel bijeen gaat brengen dat zijn copieën
van de belangrijkste dramatische pro-
dukties voor de radio en de teleyieie.
De Nederlandse toneelgezelschappen
bieden het archief een film aan, waar
op fragmenten uit de belangrijkste to-
neelprodukties van dit seizoen worden
vastgelegd. Naarmate de middelen
groeien zal dit alles nog toenemen.
HET BEGIN ligt eigenlijk bij de lief
hebberij van een jonge technicus uit
de Amsterdamse stadsschouwburg, die al
voor de oorlog toneelfragmenten op de
geluidsband begon vast te leggen. Hij
is later bekend geworden toen hij er
in slaagde grammofoonplaten van to
neelfragmenten te maken dank zij ook
de bijval van toneelspelers: Gerard de
saar, die nadien voor Philips de Par-
lando-reeks opzette. Zijn platen waren
goed, zonder dat zij een financieel, suc
ces werden, hetgeen ook niemand had
verwacht. „Wat ze eigenlijk op de plaat
willen", zei hij, is Rooie Sien ge
speeld door Ank van der Moer en Han
Bentz van den Berg." Die „ze" was
het kopend publiek. Het idee voor dit
archief kwam ook van hem. Vlak voor
dat het verwezenlijkt ging worden is hij
overleden in de zomer van 1965.
Het archief heeft geen bijzonder grote
ruimte, in het sousterrain van de To
neelmuseum, als is die rukm te in zulk
een groot herenhuis niet bepaald klein.
De architect Walter Glansdorp heeft
de ruimte heel doelmatig verdeeld en
aantrekkelijk ingericht. Onder de stoep
van het herenhuis staat men binnen in
een kleine hal, die aansluit bij een wat
(Van onze correspondent)
TILBURG, 6 okt. Van vrijdag 14
tot en met zondag 16 oktober zuilen
de Tilburgse Hogeschoolstudenten kun
nen deelnemen aan een culturele in
troductie. De bedoeling van deze da
gen is de studenten op zodanige wijze
met de artistieke kanten van het leven
te confronteren door hem in aanraking
te brengen met verschillende vormen
van kunst en met kunstenaars, zodat
zij in de verdere loop van hun studie
meer interesse voor de kunst tonen.
Het programma bestaat o.m. uit ont
moetingen met kunstenaars, waarbij
gesproken zal worden over allerlei on
derwerpen op het gebied van muziek,
literatuur en beeldende kunst. Voorts
zullen de studenten een drietal voorstel
lingen bijwonen, namelijk een van het
Nationaal Ballet, van „Tweelingbroer
gezocht" van Plautus, door Theater,
terwijl de Compagnia d'Opera Italia-
na een opvoering zal verzorgen van
De Troubadour van Verdi.
DEN HAAG, 6 okt. Van de 849
mannelijke studenten die in de jaren
1954-1957 hun studie in de rechtsge
leerdheid begonnen, had na acht stu
diejaren 83 procent het kandidaatsexa
men met succes doorstaan en had 63
procent het doctoraal examen met
goed gevolg afgelegd. Studenten met
diploma gymnasium-b behalen voor
het kandidaatsexamen gunstiger stu
dieresultaten (89 pet geslaagd na 7
jaar) dan zij die gymnasium-a bezit
ten (82 pet). Verreweg de laagste stu
dieresultaten worden behaald door de
restgroep „andere vooropleiding" (67
procent).
Deze en andere conclusies komen
voor in een publikatie van het Cen
Ixaal Bureau voor de Statistiek, waar
in de uitkomsten van een onderzoek
naar studieloopbaan en studieresulta
ten van studenten in de- faculteit der
rechtsgeleerdheid worden bekend ge
maakt.
Het komt betrekkelijk weinig voor
dat studenten in de rechtsgeleerdheid
van faculteit veranderen: 5 pet na
vijf studiejaren, voornamelijk in of na
het eerste studiejaar (4 pet). Uit de
statistiek blijkt ook dat de jongste stu
denten niet alleen tot betere examen
resultaten komen maar ook sneller
studeren.
AMSTERDAM, 6 okt. In Amsterdam
is gisteren overleden de heer Dr. Leo
BRENNINKMEIJER. Dr. Brenninkmeijer
was 60 jaar. Van de Brenninkmeijers, die
het C. en A. concern opbouwden, behoorde
hij tot de derde generatie. Hij studeerde
economie en promoveerde op een proef
schrift over het rentevraagstuk.
Na de voltooiing van zijn studies kwam
hij in 1931 naar Amsterdam om zich naar
het voorbeeld van zijn voorgangers in elke
richting van het bedrijf praktisch te be-
kwamen.
Hij bekleedde daarna leidende functies
bij de C. en A. ondernemingen in Enge
land, Nederland en de Verenigde Staten
In 1951 keerde hij naar Nederland terug
om deel te nemen aan de leiding van de
moedermaatschappij Unlcena N.V.
grotere ontvangstruimte. Die geeft toe
gang tot twee geluidscabines die er
zijn, en de ene, wat grotere filmcabine,
waarachter de eigenlijke archiefruimte
ligt. Het materiaal, dat men daar moet
bewaren, neemt niet veel plaats in.
Er is ook nog niet zoveel: het eigen
lijke werk moet nog beginnen.
AUSTIN, 6 okt. (AFD Het Hof
van Appèl in de Amerikaanse staat
Texas heeft gisteren het doodvonnis te
gen Jack Ruby vernietigd en een nieuw
proces gelast, dat in een ander district
dan Dallas moet worden gehouden.
De nachtclubeigenaar Ruby werd des
tijds ter dood veroordeeld op beschul
diging van moord met voorbedachten
rade op Lee Harvey Oswald, de ver
moedelijke moordenaar van president
Kennedy. Oswald werd twee dagen na
de moord op het staatshoofd doodge
schoten, toen hjj door de politie van
Dallas van het ene bureau naar het
andere werd overgebracht.
Het uit drie leden bestaande Hof van
Appèl kwam tot de conclusie, dat de
rechtbank in Dallas destijds ten on
rechte verklaringen van politiefunctio
narissen over gesprekken met Ruby,
kort na de moord op Oswald, als be
wijsmateriaal had toegelaten. De ver
dedigers van Ruby hebben steeds ge
steld dat hun cliënt niet toerekenings
vatbaar was ten tijde van de moord.
Ruby werd destijds veroordeeld me
de op grond van verklaringen van po
litiemannen, tegen wie hij enkele uren
na de moord op Oswald had gezegd
dat hij met voorbedachten rade had
gehandeld.
DEN HAAG, 6 okt (KNP) In de
pastorale Constititie „Gaudium et
Spes" (het oude schema XIII) spreekt
het concilie zich in paragraaf negen
uit, voor de grote wenselijkheid een
orgaan van de universele Kerk op te
richten, dat tot taak zal hebben de
katholieke gemeenschap aan te sporen
een actieve bijdrage te leveren aan
de ontwikkeling van de arme landen
en de opbloei van de sociale gerech
tigheid tussen de naties.
Een voorlopige commissie onder lei
ding van kardinaal Roy werd daartoe
te Rome opgericht. Op verzoek van
deze Vatikaanse commissie zal het
lid van de Tweede Kamer, dr. W. J.
Schuyt, specialist in vreegstukken van
oorlog en vrede en internationaal be-
stuurshd van de Internationale Katho
lieke Vredesbeweging „Pax Christi",
zich een dezer dagen naar Rome be
geven om door deze commissie te wor-
d®R gehoord. Uiteraard zullen de vraag
stukken van oorlog en vrede in dit ge
sprek centraal staan.
(Van onze correspondent)
BREDA, 6 okt. Het diocesaan
pastoraal beraad van het bisdom Bre
da zal 23 november voor de eerste keer
bijeenkomen op Kasteel Bouvigne te
Breda, met als voornaamste discussie
punt de Eucharistieviering op de week
dagen. De oprichting van een dioce
saan pastoraal beraad werd in juli
door de bisschop bekendgemaakt. Het
is bedoeld als een overlegorgaan, dat
adviezen geeft in het diocesaan beleid.
Het bestaat uit priesters, religieuzen en
feken en vergadert driemaal per jaar.
Niet alleen tijdens deze eerste bij
eenkomst, maar bjj voortduring zal
de bisschop het beraad informeren. De
eerste keer zal het beraad onder meer
voorgelicht worden over het oriënta
tiecentrum voor kerkelijke roepingen
te Tilburg en de diocesane roepingen-
raad.
Wat de H. Mis in de week betreft,
tot nu toe is in de parochies het getal
vastgestelde Eucharistievieringen op
weekdagen als regel gelijk aan het
aantal beschikbare priesters, waarbij
ook een rol speelt, dat de pastoor wil
voldoen aan de verplichtingen, die hij
op zich genomen heeft door het aan
vaarden van stipendia. Op vele plaat
sen zijn echter vrijwel geen gelovigen
aanwezig. De vraag is nu of het gebrui
kelijke stelsel in de week niet moet
worden vervangen door een ander, dat
meer verband houdt met de deelne
ming van de gelovigen. Gevraagd
wordt of in de nieuwe regeling niet een
plan van vieringen voor bepaalde
groepen moet worden opgenomen,
waarbij men kan denken aan vieringen
met de catechese op scholen, voor
mensen die hun arbeid rond het mid
daguur onderbreken en voor bejaarden
op tijden, die hun bijzonder schikken.
Ook wordt gedacht aan huisdiensten
voor zieken, invaliden en bejaarden,
die niet naar de kerk kunnen komen.
De commissie voor Liturgie heeft
inmiddels de priesters van het bisdom
gesprekstof over dit belangrijke on
derwerp toegezonden. De vergadering
wordt geleid door de bisschop van
Breda. Omdat nog niet in elk de
kenaat een pastoraal comité is opge
richt, zal op de eerste vergadering het
totale aantal van 28 leken nog niet be
reikt worden.
(Van onze verslaggever)
Dat leert een representatief onder
zoek onder de Nederlandse bevolking
tussen 18 en 64 jaar, uitgevoerd door
het Bureau voor Opinie-onderzoek
ROC Marketing Nederland ter ge
legenheid van het vierde lustrum van
het Amsterdamse studentendispuut
„Phrixos".
In een enquête over de „image" van
de Nederlandse student werd aan
de ondervraagden een lijstje van
vier en twintig eigenschappen voor
gelegd, waarbij werd gevraagd die
eigenschappen aan te strepen, wel
ke van toepassing zouden zijn op
de gemiddelde student.
Opvallend is dat „gunstige" eigen
schappen het meest werden aange
streept en „ongunstige" veel min
der. Intelligent werd door 55 pro
cent van de ondervraagden aange
streept, „gevoel voor humor" door
48, spraakzaam door 46 en alleen
het minder aangename luidruchtig
door 45 procent. Daarbij kan won
den opgemerkt, dat het onderzoek
werd gehouden in de periode 19 tot
30 september j.L, de tijd dat door
de studenten overal in het land he
vig en soms zeer luidruchtig werd
geprotesteerd tegen het beleid van
minister Diepenhorst.
Slechts 3 procent van de ondervraag
den liet noteren, dat de student
ouderwets is, 4 dat hij onnozel is
en 10 dat hij verward is. Minder
dan 20 procent streepte aan: stoer,
rustig, brutaal, een bemoeial, onbe
zonnen of kinderachtig. Opklimmend
NIJMEGEN, 5 okt. Bij een recen
te proefneming in Arnhem, waar zeer
veel trouwe concertbezoekers wonen, is
duidelijk geworden dat moderne, eigen
tijdse muziek niet wordt gewaardeerd.
Een speciale serie van dergelijke con
certen door het Gelders Orkest is
geannuleerd, omdat er geen belang
stelling voor bestond. En dat terwijl in
Gelderland, in tegenstelling tot de rest
van het land, het concertbezoek een
nog stijgend bezoekersaantal trekt.
Ir. H. Levison, die dit gisteravond als
bestuursvoorzitter van het Gelders Or
kest in Nijmegen mededeelde bij het
begin van het nieuwe concertseizoen,
betoogde dat de orkestleiding in dit op
zicht voor een dilemma staat. Ener
zijds is het ondenkbaar, dat aan het
repertoire vanaf een bepaald moment
geen nieuwe werken kunnen worden
gevoegd, terwijl het anderzijds duidelijk
is, dat het op programma nemen van
moderne werken ook het trouw komen
de publiek afstoot.
naar 35 procent was de mening dat
de Nederlandse student arrogant,
slordig, representatief, serieus,
plichtsgetrouw, ijverig en eigenwijs
is en verantwoordelijkheidsgevoel
heeft. Boven de 40 procent kwamen
nog de eigenschappen actief, zelf
verzekerd en „heeft initiatief".
De mening van mannen en vrouwen
verschilt niet doorslaggevend- Wel
noemden meer vrouwen dan man
nen de student stoer en arrogant.
De mannen vonden de student daar
entegen weer meer spraakzaam,
luidruchtig en brutaal-
De verschillen waren groter tussen
bewoners van steden waar een uni
versiteit of hogeschool is gevestigd
en van plaatsen zonder universiteit.
De goede eigenschappen intelligent,
spraakzaam, „heeft initiatief" en
„heeft gevoel voor humor" werden
door bewoners van universiteitsste
den beduidend meer genoemd. Men
zou daaruit kunnen concluderen dat
de student wel meevalt, als men
hem beter mee maakt.
Alleen de eigenschappen onnozel, ver
ward en bemoeial werden door be
woners van plaatsen zonder univer
siteit meer genoemd, zonder dat het
verschil overigens doorslaggevend
was. In het algemeen hadden de
bewoners van universiteitssteden
meer eigenschappen aangestreept
dan de overigen (gemiddeld 8,1 te
gen 6,5 eigenschappen).
(Van onze parlententaire redacteur)
DEN HAAG, 6 okt. De heer J.
Smallenbroek, die als gevolg van een
verkeersfout, waarvoor hij op Prinsjes
dag door de Haagse rechtbank werd
veroordeeld, reeds in augustus beslo
ten had ontslag te nemen als minister,
zal in ieder geval tot de volgende zo
mer zich buiten de politiek houden. Na
een ruime bedenktijd heeft de heer
Smallenbroek besloten niet de zetel te
gaan bezetten, die in de AR-fractie in
de Tweede Kamer voor hem open
open stond, nu de heer Elfferich van
de Tweede naar de Eerste kamer is
gegaan.
Het is niet te verwachten dat de heer
Smallenbroek voorgoed uit de politiek
zal gaan. Hij wilde geen mededelingen
doen over dit besluit om thans voorlopig
politiek nonactief te blijven. Bekend is
dat het besluit hem moeite heeft ge
kost. Er is ruim overleg aan voorafge
gaan met adviseurs, waaronder ook de
partijvoorzitter van de AR dr. Berg
huis. Men zou hem geadviseerd heb
ben, dat niet alleen hijzelf maar ook
zijn partij er alleen maar mee gediend
zou zijn wanneer hij niet nu reeds zou
terugkeren. Als oud-minister zou hjj dan
in de functie van volksvertegenwoor
diger tegenover een kabinet komen te
staan, waar hij om geheel buiten de
politiek gelegen redenen afscheid van
heeft moeten nemen. Tegenover dat
kabinet zou hij alleen door te zwijgen
en door bij stemmingen uit de zaal te
verdwijnen, een correcte houding heb
ben kunnen handhaven. Ook zou te ver
wachten zijn geweest, dat de oppositie
het niet zou hebben kunnen nalaten
hem in deze zwakke positie van oud
minister aan te vallen.
VOOR DE MEESTE BEZOEKERS
van het eerste seizoenconcert der
Utrechtse Kring, die haar gasten over
het algemeen niet overlaadt met mu
ziek der laatste jaren of dagen, zullen
de „Scherzi per archi" van Rob Hep-
pener, die het Nederlands Kamerorkest
gisteravond in het Utrechtse gebouw
voor K. en W. presenteerde tot dan
toe wel onbekend zijn geweest. Men
hoorde er eerst snelle, wazig aandoen
de tempi, waaraan haast geen sub
stantie ten grondslag scheen te liggen;
dan volgden passages, waarin enige
kleur en ook wat meer klank werden
waargenomen; en tenslotte werden ma
terie en vorm zodanig gecombineerd,
dat men er toch enig houvast aan
kreeg. Men kon niet zeggen dat deze
muziek bijzonder veel betekende. En
toch was de ontvangst gulhartig.
Het daarop volgend Divertimento
voor strijkers van Béla Bartók ver
goedde in alle opzichten alles wat men
by Heppener niet, of te weinig had
gehoord. Voor de pauze speelde Piet
Lentz het Concert voor violoncel in D,
van Leonardo Leo, in zijn tijd de roem
der Napolitaanse school vruchtbaar
componist op velerlei terrein, zelf o.a j
ook uitnemend cellist, over welke laat
ste bijzonderheid niemand zich zal ver
wonderd hebben bij het horen van het
prachtige Larghetto en het tweede deel
„con bravoura".Solo- en orkestspel
gingen onder leiding van Goldberg
goed samen. De dirigent had de avond
laten inzetten met niet minder dan
zes meesterlijke fuga's uit de „Kunst
der Fuge" van J-S. Bach.
Wk
AMSTERDAM, 5 okt De com
missie „Kerk Overzee" van de Ne
derlandse Zendingsraad (gevestigd te
Amsterdam) organiseert in samenwer
king met het vormingscentrum „De
Keyemberg" te Renkum van 28 tot 30
oktober en van 18 tot 20 november
a.s. conferenties over „Afrikaanse per
spectieven". Door een aantlal deskun
digen, die een veeljarige ervaring in
Afrika hebben, zal voorlichting worden
gegeven over leven en werk in dit
continent. Medewerking wordt voorts
verleend door een forum van Afrikaan
se studenten in Nederland.
DE TONEELGROEP STUDIO is nu
in haar theatertje in de Brakke Grond,
aan de Amsterdamse Nes een moder
ne Engelse klucht beginnen te spelen.
Schrijver ervan is Henry Livings,
jaar, als meer schrijvers een manusje
van alles, maar van het intellectuele
soort. „Eh?" is zijn zevende toneel
stuk. Het zou nooit geschreven zijn
zonder het absurde toneel, al heeft
Livings er in hoofdzaak van geleera
dat op het toneel alles kan en dat kop
en staart overbodigheden zijn. De ab
surde effecten, die hij met kwistige
hand gebruikt, zijn dan ook knotsgek
geworden.
Het stuk speelt in de witbetegelde
stookkamer van een wasserij. Hoofd-
figuur erin is de pas aangenomen sto-
ker, die de ketel op spanning moet
houden door op een knop te drukken,
aan een hendel te draaien of een
wijzer te verschuiven. De ketel zelf
staat op het toneel, een mooi en ver-
nultig bouwsel, waarin zuigers begin
nen te bewegen, manometers te wer-
ken> cijfers rond te draaien, lichten te
branden, geluiden te brommen, op de
duur ook stoom te ontsnappen. Het he
le ding kan ook nog angstwekkend
rood-gloeiend worden. Net een echte
moderne machine, een knap staaltje
van de decorontwerper Cor Hezemans.
Behalve de stoker komen nog een
aantal andere figuren te voorschijn:
een mevrouw, die een psychiatrisch
geschoolde sociaal werkster zou kun
nen zijn, een bedrijfsleider, een domi
nee, een Turkse kolenschepper en de
verloofde, later de bruid van de stoker,
die zich dan met zijn gade in de stook
kamer vestigt.
Deze figuren zelf zorgen ook voor
een aantal koldereffecten, die soms
goed gek zijn, soms een beetje ver
velend, soms onbegrijpelijk, maar dat
alles hangt ook wel af van wat men
er plotseling in ontdekt. Er wordt geen
serieus woord in gesproken, alle ge
sprekken zijn aaneenschakelingen van
kortsluitingen: wat de een zegt heeft
niets te maken met wat de ander ant
woordt, of het heeft een geheel ave
rechts verband, of het beweert het te
genovergestelde. Daar zitten dan voort
durend persiflerende elementen in.
De stoker goochelt nog gemakkelij
ker met het moderne jargon van het
maatschappelijke werk, de psychiatrie
en de zielzorg als de figuren die er
zich beroepshalve mee bezig houden.
Dat is zijn bijdrage aan de algemene
spraakverwarring, die voortdurend
blijft heersen en waaraan ieder van
zijn eigen vakgebied uit wel het nodi
ge toevoegt. Men komt er een hele
reeks van de modernste gemeenplaat
sen uit alle gebieden des levens in te
gen, tot de God-is-dood-theoiogie aan
toe.
MEN ZIT er aanvankelijk wat ver
bluft naar te kijken en te luisteren,
maar het blijkt in toenemende mate
komisch te werken. De voorstelling,
die wij zagen, was er een voor jongere
Studio-getrouwen, die een abonnement
hebben op de kleine reeks voorstellin
gen, die aan de officiële première
vanavond voorafgaat. Zij waren snel
„in" en dat schiep in de zaal een heel
geanimeerde sfeer. Onder regie van
Johan Greter werd er ook erg knap
gespeeld.
Het is wel een stuk, waarvoor de
effecten nauwkeurig berekend moeten
worden, willen zij hun maximale wer
king bereiken. Krijn ter Braak viel
in het bijzonder op door zijn humo
ristische typering van de dominee.
Aart Staartjes gaf de stoker een gekke
speelsheid, Piet Kamerman een laco
nieke karakteristiek van de bedrijfs
leider, Cocki Boonstra een verhullende
geëxalteerdheid aan de sociale werk
ster, Liesbeth Struppert grappige stem
mingswisselingen aan de bruid. Alles
t>ii elkaar een heel gekke avond. De ti
tel „Eh? suggereert een soort ver
bazing, waarbij men zich de ogen uit
wrijft.
