VOOR HET EERST OP WEG
IMPOSANTE REEKS NIEUWE MODELLEN
Veiligheid en verse lucht
beheersen autosalon Parijs
Frankrijks eigen kernbom
Eisenhower belt Eden woedend on britse vlag in egypte
Ihè*'
HET SUEZ-AVONTUUR VI
VERWARRING
WIJZIGINGEN
VERZET GROEIT
DAF
m
Veiligheid
PARIJS, 6 okt. Met een
imposante reeks splinternieuwe
modellen uit Europa, Amerika en
Japan bewijst de Franse Salon de
l'Automobile nog steeds hét grote
internationale automobiel-evene
ment van de wereld te zijn. Alle
grote fabrieken zijn aanwezig om
er te showen met hun 1967-mo-
dellen en het Pare des Exposi
tions, waar de status-symbolen
van de moderne mens spatbord-
aan-spatbord staan opgesteld, is
dan ook tot de laatste plaats toe
bezet.
DOOR RAYMOND ARON
Uit deze opsomming blijkt wel,
hoe belangrijk het element „vei
ligheid" is geworden, als „trek
pleister" en „verkoopsargument",
speciaal bij de Amerikaanse auto
mobielen.
VIC SNIEKERS
JL m I
door PROF. HUGH THOMAS
k°t> A
Ctoe? Iljoesj™'die aan
ka te wiIPeeste)
HkUangseVn-i base.s.
fe* °,ffensief heeft
S^^d^ 0»-
mm - a .Mi
'Produceert op de Parijse Salon een Super-Audi", een zeer
Snel!e wagen, die een top haalt van 165 kilometer per uur.
V'HnBMHPI
Parijse Salon worden traditiegetrouw de nieuwe Ameri-
anen voor het eerst in Europa getoond. Dit is de nieuwe
Chevrolet Caprice.
De Rally-Kadett, die in Parijs de première beleeft.
(Van onze verkeersredacteur)
Om met een algemene tendens te
beginnen: de fabrikanten hebben de
raadgevingen van de hear Ralph Na
der, kruisvaarder tegen de onveiligheid
van auto's, beslist niet naast zich neer
gelegd. Het begrip „veiligheid", dat
het vroeger als verkoop-argument
maar zeer schamel deed, is plotse
ling een gewichtig punt geworden. En
geen auto-fabrikant zal u op deze Pa
rijse Salon zijn creatie "aanprijzen,
zonder al in de eerste minuut te be
ginnen over de interessante veilig
heidsaspecten, die in het nieuwe 1967-
model zijn verwerkt.
Een ander punt is de luchtverver
sing. Bij heel wat nieuwe modellen
vindt men een nieuw verbeterd sys
teem van frisse luchtcirculatie.
PEUGEOT heeft wel groot nieuws:
de fabriek pronkt op de Parijse sa
lon met een zeer fraaie couDé en ca
briolet-uitvoering van de Peugeot 204.
De wagens hebben een korte achter
kant. Als topsnelheid wordt 150 kilo
meter per uur opgegeven.
SIMCA is jammer genoeg
niet aanwezig met het „prestige-mo-
del dat al enige tijd in de maak
zou zijn, maar toont wel de 1301 en
de 1501, wagens, die o.a. dank zij de
opnieuw gestyleerde achtersteven mo
derner en forser van uiterlijk zijn ge
worden. Als nieuws lanceert Simca
verder als eerste Europese fabriek
een garantie van twee jaar op alle
modellen. Deze vierentwintig maan
den garantie geldt overigens alleen
voor de Franse automobilisten.
Uit Engeland is de nieuwe VAUX-
HALL VIVA gekomen, een pittige wa
gen, die dankzij het „Amerikaanse"
uiterlijk veel stoerder lijkt dan zijn
voorganger. Verder etaleert Vauxhall
"?Parijs de nieuwe experimentele
XVR, een wagen, die niet voor se-
rie-produktie bestemd is, maar waar
aan tal van interessante snufjes zijn
verwerkt, zoals schuin naar boven
openklappende deuren, een beweeg
bare achterruit en inklapbare koplam
pen.
FORD Engeland heeft volgens de
geruchten een nieuwe CORTINA in
studie, maar hier in Parijs is van dat
model nog niets te zien.
Duitsland stuurde naar Parijs enke
le nieuwe uitvoeringen van de AUDI,
het model, dat enige tijd geleden werd
geboren uit het huwelijk van DKW en
Mercedes, waarbij Volkswagen als
ambtenaar van de burgerlijke stand
fungeerde. Het is interessant nieuws:
men bouwt nu, naar het normale type
Audi met een 72 pk motor, ook een
uitvoering met een 80 pk motor en
ook nog een „Super-Audi" met een 90
pk motor, een zeer snelle wagen.
Opel toont naast de geheel nieuwe
Rekord-serie als primeur een sportie
ve OPEL KADETT COUPE, de Ral
ly Kaöstt. De wagen is terstond her
kenbaar aan zwarte vlakken op de
neus.
Natuurlijk is de Nederlandse DAF
hier in Parijs ook vertegenwoordigd.
Het internationale publiek kan hier
voor het eerst op een tentoonstelling
kennismaken met de nieuwe DAF 44,
die hier in vol ornaat als parade
paard op de DAF-stand prijkt. Men
kan hier vernemen, dat de fabriek
het vorig jaar in Frankrijk het niet
geringe aantal van 3800 personenwa
gens heeft verkocht. Voor dit jaar
wordt een record van 4500 wagens
verwacht. Op het gebied van de be
drijfswagens staat DAF in Frankrijk
nog steeds na Mercedes op de
tweede plaats, met een afzet van cir
ca zevenhonderd wagens.
Op de stand van Farina kan het
publiek kennismaken met een bijzon
der spectaculaire Ferrari, die, als
nieuwtje, voorin plaats biedt aan drie
personen, waarbij de bestuurder in
het midden zit.
De Amerikanen hebben traditie
getrouw weer zwaar geschut naar
Parijs gestuurd.
De CHEVROLET CAMARO is een
regelrecht antwoord op de Ford Mus
tang. een bestseller, waarvan tot dus
verre al maar liefst anderhalf mil
joen exemplaren zijn verkocht. Het is
eveneens een sportieve wagen, die
een groot motorvermogen koppelt aan
een elegante lijn. Stoere, strijdbare
neus, korte achtersteven.
De machtstrijd tussen General Mo
tors en Ford gaat door. De Ameri
kanen kunnen thans tegen meerprijs
zich als extra een soort „automati
sche piloot" aanschaffen op de
FORD MUSTANG, die het mogelijk
maakt, als vaste snelheid een vaartje
te kiezen tussen de 50 en de 120 ki
lonieter per uur. Al wat de automo
bilist behoeft te doen, is het kiezen
van een bepaalde snelheid. Daarna
kan hij het gaspedaal loslaten: de
wagen rijdt correct volgens de voor
geschreven snelheid ook tegen de
helling op en de bestuurder maakt
geen kans meer op een bekeuring we
gens het overschrijden van de maxi
mum snelheid. Het is niet bekend, of
dit apparaat, dat de Amerikanen op
hun Mustang kunnen bestellen, ook in
Nederland geleverd zal kunnen wor
den.
General Motors laat op de Salon
de nieuwe CADILLAC „EL DORADO'
de premiere beleven. Het is een grote
wagen met een wat hoekige neus en
als opvallend detail voorwielaan
drijving.
De CHEVROLETS hebben een an
dere daklijn gekregen, waardoor de
modellen langer en lager lijken. De
Impala Sport Coupe kreeg een fast
back.
CHRYSLER rustte de Plymouth
Valiant en de Dodge Dart uit met
een nieuwe carrosserie met stalen da
ken. Het onderwerp veiligheid is ook
bij de Chrysler-constructeurs beslist
niet onbesproken gebleven. Alle mo
dellen kregen juist als bij Che-
vrolet nieuwe, schokwerende stuur-
kolommen (die bij een botsing teles-
copisch in elkaar schuiven), en een
nieuw dubbel uitgevoerd hydraulisch
remsysteem.
Een andere verbetering op het ge
bied van de veiligheid is het naar
vier zijden licht uitstralend waarschu
wingssysteem. Als dit wordt ingescha
keld, gaan zowel de parkeerlichten als
de achterlichten van de auto aan bei
de kanten knipperen, om het node
rend verkeer te waarschuwen.
Verdere veiligheidsvoorzieningen bij
de Chrijslers: opgevulde dasborós,
wielen met velgen, die bij een klap
band het afdraaien van de band be
letten, niet spiegelende dashbordvlak-
ken.
DE FRANSE KERNPROEVEN in de
Stille Oceaan en de betekenis, welke
generaal de Gaulle er door zijn aan
wezigheid aan gegeven heeft, hebben
nieuw leven geblazen in een discus
sie, die zich, met tussenpozen, al een
half dozyn jaren voortsleept. Heeft
Frankrijk al of niet gelijk, wanneer
u een ei£en kernmacht aan
schaft?
Persoonlijk voel ik niets voor een te
genargument, dat men de laatste tijd
wel hoort, als het bezit van atoom
wapens werkelijk de waarde zou heb
ben, die generaal de Gaulle er aan
hecht, waarom nemen de Westdultsers
er dan genoegen mee een tweederangs
natie te zijn, die ervan verstoken blijft?
De wereld moet, volgens deze opvat
ting, niet zozeer beducht zijn voor de
anti-Gaullisten, maar voor de Westdujt-
se gauhisten, die het Franse voorbeeld
willen volgen. Een duidelijke discre
pantie begon, toen een van de landen
in een bondgenootschap zich het mono
polie verschafte voor het bezit van
kernwapens. De Verenigde Staten ver
der buiten beschouwing gelaten, begon
de discriminatie in 1958 toen president
Eisenhower toestemde in een samen
werking tussen het Amerikaanse com
missariaat voor de atoomenergie en
dat van de Britten, waarbij hij een
clausule van de wet-MacMahon toepas
te, welke hulp toestond aan landen,
die zelf voldoende vorderingen op dit
gebied hadden gemaakt. President Ken
nedy betreurde de door zijn voorgan
ger genomen beslissing, maar kon haar
niet meer herroepen.
In de herfst van 1960 ontmoette ik
op de Havard-universiteit enkele Ameri
kanen, die de naaste medewerkers van
president Kennedy zouden worden en die
de doctrine inspireerden, welke weldra
naar McNamara genoemd zou worden,
Ik poogde tevergeefs hun ervan te
overtuigen, dat ze de Amerikaans-Fran
se betrekkingen gingen bederven, zon
der Frankrijk ervan te kunnen weer
houden een eigen kernmacht op te bou
wen. U bent van oordeel, zo zei ik
tegen de Amerikanen, dat de sprei
ding van kernwapens gevaarlijk is.
Akkoord. Maar het middel dat u er te
gen wilt bezigen is ontoereikend. De
landen die vandaag de dag kernwapens
willen produceren en sinds 1960
weten we, dat de twee volgende kan
didaten voor lidmaatschap van de a-
toomclub China en Frankrijk zijn
zullen geen kernstop-akkoord tekenen
en u kunt hen er niet van weerhouden
kernproeven te nemen. Ook de raadge
vers van president Kennedy waren van
mening, dat ze Frankrijk niet konden
toestaan, wat ze West-Duitsland moes
ten weigeren, waarop ik antwoordde,
dat ze dan toch wel een discrepantie
tussen Engeland en Frankrijk lieten
bestaan.
IN 1961 hebben president Kennedy
en zijn adviseurs een wezenlijk aspect
miskend van het vraagstuk van het
tegengaan, van spreiding van kernwa
pens. Ze waren ervan overtuigd de ge
hele mensheid een dienst te bewijzen
en ze weigerden te geloven, dat ge
neraal de Gaulle en vele anderen
met hem aan hun polit-' >k een min
der moralistische en cynischer uitleg
zou geven. Ze weigerden eveneens te er
kennen, dat een intern akkoord in de
NAVO vergezeld zou moeten gaan van
een akkoord met de Russen om kern
proeven te verbieden. Ze maakten zich
meer zorgen over de toekomstige uit
werking van de Franse kracht op de
Westduitse publieke opinie, dan en-er
de actuele uitwerking van de Britse
kracht op de Franse publieke opinie.
Toegegeven moet worden, dat het ak
koord van Nassau eind 1962 Frankrijk
eenzelfde positie bood als Engeland,
maar op dat moment was het atoom
programma van de Fransen nog niet
in een stadium geraakt, dat men aan
kon nemen dat er sprake kon zijn
van kern-onderzeeër» en polaris-raket-
ten. De leiders in Washington voel
den er bovendien niets voor de prijs
te betalen, die generaal de GaulJe eiste
voor zijn volledige deelneming aan het
bondgenootschap, te weten een geza
menlijke leiding door de drie „wereld
machten" van dee Atlantische strategie.
Een feit is, dat de Amerikaanse lei
ders pas onder de indruk konden ge
raken toen de Fransen metterdaad
blijk gaven van hun capaciteiten en
vastberadenheid. Niet dat de Ameri
kaanse technici ooit van mening ge
weest zouden zijn, dat de Fransen niet
zouden kunnen, wat zij en de Russen
wel konden bereiken. Het Witte Muis,
dat enerzijds de verplichtingen ten op
zichte van de Britten wilde nakomen,
anderzijds de Bondsrepubliek niet van
zich wjlde vervreemden, kwam echter
te laat tot de bevinding, dat het streven
naar een hechte band met Parijs niet
minder noodzakelijk was dan een toe
nadering tot de Sovjet-Unie.
De verantwoordelijkheid voor de te
genwoordige crisis in de Frans-Ame
rikaanse betrekkingen ligt niet alleen
aan een kant in Washington wordt
°ok toegegeven. (Met dien ver
stande, hoort men er zeggen, dat ge
neraal de Gaulle in dezelfde omstamMg-
neden als de Amerikaanse leiders niet
anders gehandeld zou hebben). Hierbij
moet men onderscheid maken tussen
het vraagstuk van de Franse kernbe
wapening en het algemenere probleem
van de gaullistische politieke strategie.
Het is mogelijk, dat deze laatste neigt
naar een neutralisme, zoals dat van Nas
ser of Tito, maar Frankrijk zal toch. op
grond van zijn geografische ligging,
zijn economische integratie met het
Europa van de zes en door zijn eigen
aard tot de Westerse wereld blijven
behoren, wat de Gaulle of zijn minis
ter van Buitenlandse Zaken ook mogen
zeggen, Een Frans kernzwaard zal
nimmer betekenen, dat Frankrijk zich
uit de NAVO zal kunnen terugtrekken.
EEN EN ANDER brengt met zich
mee, dat Frankrijk op weg is ten op
zichte van de Bondsrepubliek dezelfde
houding aan te nemen, die Londen en
Washington tien jaar geleden ten op
zichte van Parijs aannamen. De Bonds
republiek wordt tot een blijvende dis
criminatie veroordeeld. Na tekeer ge
gaan te zijn tegen de multilaterale
kernmacht, die de Bondsrepubliek al
thans enige bevrediging gegeven zou
hebben, beveelt de Franse buitenland
se politiek thans een Duitse hereniging
aan, die de R.ussen thans zeker niet
onder ogen willen zien, waarbij ook de
herenigde Duitsers ook in de toekomst
geen atoomwapens zouden mogen heb
ben. Sterker nog de Amerikaanse
leiders, die zich in 1960-1981 verzetten
tegen een Franse kernbewapening uit
vrees voor de weerslag daarvan in de
Bondsrepubliek, schijnen thans bereid
aan de ongelukkige bondskanselier Er-
hard nieuwe beloften af te dwingen
oir) af te zien van kernwapens. Er is
geen beter middel om het Duitse na
tionalisme te voeden.
H f - - ï3È|" - - -v-
°n2e e vorige aflevering van
31 0i,ferie werd verteld hoe op
Sg vt°ber 1956 het Brits-Fran-
Werrj toffensief tegen Egypte
ver|j Seopend. De Egyptische
de bf2en waren gering, want
v0re r9ers in Egypte waren te-
fletten via c'e radio en met pam-
V|je n gewaarschuwd van de
s^^velden weg te blijven.
m^Ser^IBARDEMENTEN toonden
'=lht; blüftüor^e eerste maal, dat Eden
8i Srij'ke" Dit dwong hem tot een be-
tou^toibp-ranex"ing in politiek. Op
vat utien d I.sraël zich goed staande
Abr>p !n Mitla en in het centrum
*V2gevaii„ WeiFl'ia. Gaza was nog niet
b'h S&n t ,Maar als de Britten en
rnT tooUSV1 .spoedig zouden arrive-
?,r Nat1J in Port Said, misschien
no§ steeds verwachtte)
LL ü't wle' ,was het dwaas de helft
jjfleo Egyptische leger in Sinaï te
van 31 oktober beval
v gemene terugtrekking, tot
toe At, de Egyptische generaals.
hp ft weten> dat Nasser met
te jujtt moeten dreigen om zijn
■-IW 'digingaan- De Egyptische
udcentA? es waren nu rond Cairo
Aana »Aeerd,
^p?ediE;£ar®en gaan. De Egyptische
5ies waren nu rond Cairo
set,*ahaa]A terwijl de arbeiders in
„diet a be een maand salaris kre-
tftti J>Or t„ °Pdracht zich op een guerril-
doot treiden- Alle verdere ope-
e Ds L--F® lucht werden geannu-
uGs Dta
-rdementen waren ont-
iikpft kregen de opdracht
'Sehe <5Ae Ü1 en zeUs in andere
haar ren' Sommige Ujoesjins
L'ajF, door rit, - ?r' waar zij op de
VasLe My=tLxn Israël gestationeerde
K^eh gaf n^es werden vernietigd.
K? doSr Tders het kanaal te blok-
te scilepen, geladen met
1 ii?v°lgenH zm,ken. Binnen de
d het ka uur werden 47 sche-
6t $j. haal tot zinken gebracht.
'eger blies later tie drie
DerA?" de Iraakse pijplei-
L'de l hltinia?,, h.ad het Engels-
V.' v^Ferj, a^um uitgelokt, wat de
n 1111 juist hadden wil-
ïj °Uetoevoe"r" eC" onderbreking
of Singen verge.
K^isr-hp heedslang voorbereide
^^bovi0,eddorsH .l.aanva!- Een mil'
tb t'ahen EsWelge. pamfletten
>5)S ?h Pil- U tvpstnrt rw.
Wad?o4m Uit#esto:rt. Door mid-
*ij "K ^den dJ^dmgen vanuit Cy-
liiii'oh 0rden ESyPtenaren dat zij
ibidem. Ook bevr, j mkardeerd, waar
^dej/om^hden Tevens w4rd hen
i door 1' dom hadden
>\lddoa Sehentk111 vertrouwen aan
rbrigtdpen' Deze actie werd
Psct v ~generaal Fergusson.
rlMT1, ki"uendp.Y,u Perzische Golf
"werking gehad zou
s' sMnVft de ^.",;stad als Cairo
«C'S^ecli 5 passer JS nklasse, niet
ha9 s hw a Chnr-S1.??11 met een £el*
Ito-jOe-r t DiK'chili en een ruim-
even bezoek
aanval aan
zelfY' tY*"- Prestige bleef
s toen de Israëliërs
na de terugtocht uit de Sinai-woestijn
duizenden gevangenen maakten, Gaza
innamen en de terugtrekkende Egvpte-
naren met venijn en arrogantie behan
delden. De beschieting door de Franse
kruiser Georges Leygues (een onder
deel van het commando van Keightlev)
van Rafah, ten behoeve van de Israë
liërs, welke actie angstvallig geheim
was gehouden, bleek geen succes.
Intussen was de Maltezer armada
van honderd schepen nog steeds 800
{silometer verwijderd en de parachutis
ten waren op Cyprus aan het duimen
draaien. Hei lange uitstel van de wer
kelijke ontscheping leidde ertoe, dai de
Britten en Fransen een absurde en ko
mische indruk maakten. „Ik zou niet
vijf dagen naar zee gaan met maag
pijn" gaf Churchill later als commen
taar tegenover Butler, daarmee op
Edens slechte gezondheid doelende.
DE BRITSE regering had tot dus
verre alle uitdagingen in eigen land
doorstaan. Dit was ten dele te danken
aan de bijna complete verwarring over
de vraag wat er nu werkelijk aan de
hand was. Ten dele ooik aan de shock
toestand, die velen, die Nasser hoe dan
ook haatten en de Egyptenaren in het
algemeen wantrouwden, tot aanvaar
ding bracht van het feit, dat Engeland
in feite nooit eerder met Israël over- 1
eenstemming had bereikt. En verder
voor een deel aan het loyaliteitsgevoel
ten opzichte van de commandant, wat
hij ook moge doen, dat zich in moeilij
ke tuden meéster maakt van de Con
servatieve partij en een groot deel van
de arbeidersklasse. Eden had waar
schijnlijk de meerderheid van het land
achter zich staan.
Maar in het buitenland deden zich
moeilijkheden voor. Van sommige kon
men zich afzijdig houden door tiadi-
tionele arrogantie: ,,Het. Verenigde Ko
ninkrijk is niet gewoon van kleine
Balkanlanden advies te ontvangen", zei
Kirkpatnck tot, de Joegoslavische am
bassadeur. Maar Eisenhower hield zich
geenszins op de achtergrond, zoals Mac-
Millan had voorspeld. Omdat hijtoen
Israel aanviel niet was geraadpleegd,
meende de president, dat zijn bondge
noten de driemogeiidhedenovereenkomst
hadden geschonden en derhalve met
hem hadden gebroken. Hij was, be
grijpelijk, woedend, dat Hij vanuit
zijn oogpunt gezien een week voor
de verkiezingen verraden was, temeer
daar hp Eden in 1955, door op tijd de
datum van de topconferentie aan te kon
digen, bij diens verkiezingen de hel
pende hand had geboden.
Dulles was, gezien de omstandighe
den, onmiddellijk overtuigd van het feit,
dat de geallieerden handelden in over
eenstemming met Israëls bedoelingen
(dat vertelde hij de correspondenten
in Washington ook), terwijl Eisenho
wers memoires aantonen, dat de Ver
enigde Staten op 2 november van hun
ambassadeur in Parijs hoorden, dat
Pineau hem de „hele geschiedenis van
de Franse samenzwering" had onthuld,
waarbij hij ook het Britse aandeel had
bevestigd. Op 30 oktober al hadden de
Verenigde Staten in de Veiligheids
raad een voorstel ingediend, waarin al
le landen werden opgeroepen af te zien
van gebruik van geweld in het Midden-
Oosten, waarmee zij de Russen een
slag voor waren. Engeland en Frank
rijk spraken over de resolutie hun veto
uit,
Eisenhowers telefoongesprek met
Eden werd in kazernetaal gevoerd.
Voortaan was er bijna geen contact
tussen de Amerikaanse regering en dé
Britse; zowel Butler als de Britse mi-
mster. van economische zaken in
Washington onderhielden nog privé-
contact met de Amerikaanse minister
van financien, maar het Britse minis-
Aan buitenlandse zaken zond
,,?!ofraJTlrrl?n meer naar Washing-
dpn'r e Britten geen ambassa-
MaWn! Caccia, de opvolger van
aJ v werd opzettelijk per boot naar
„LA gestuurd en zou pas op 8 no
vember aankomen.
De president gelastte zijn verkiezings
campagne af. Na twee dagen manoeu
vreren door de V.N. kwam Dulles, die
misschien even vastbesloten was om
Eden te bewijzen, dat hij niet zonder
de V.S. kon handelen als Eden wilde
aantonen, dat hij dit wèl kon, met een
resolutie, waarin werd opgeroepen tot
een staakt-het-vuren in het Midden
oosten. Engeland en Frankrijk hadden
een van de twee belangrijkste pijlers
van de Amerikaanse politiek de At
lantische Alliantie weggeslagen De
Amerikaanse regering voelde in 'deze
verkiezingsperiode aan, dat het vooral
stevig moést steunen op de andere oii
Ier, de Verenigde Naties. De resolutie
betreffende het staakt-het-vuren werd
met 64 tegen vijf stemmen goedge
keurd. Engeland en Frankrijk onthiel
den zich van stemming.
Onmiddellijk hierna kwam de Cana-
en.d,e Britse officieren zich zoveel mo
gelijk aan de regels van de krijgslist
te houden; de RAF voorkwam zelfs
door middel van machinegeweervuur,
dat de Isrp.ëliërs een Engelse piloot zou
den helpen, die uit een brandend toe
stel was gesprongen. Niettemin, hoewel
generaal Stockwell geweigerd had een
Israëlische verbindingsofficier in dienst
te nemen, had zijn plaatsvervanger, ge
neraal Beaufre, er wel een. In Frans
uniform.
N^J'e,Vdere besprekingen met Pineau
en Challe zond Eden Head naar Cy
prus. Hij kwam juist voor de dage
raad op 4 november aan en vernam,
dat de Britse en Franse commandan
ten de gehele voorgaande dag hadden
doqrgebi acht met debatten over mo
gelijke veranderingen. De Franse chef
staf, geheraal Ely, had zijn comman
danten op Cyprus inderdaad gevraagd
een plan uit tè werken voor actie zon-
En
der Engeland.
Operatie Musketier werd nu gewij
zigd op een bijeenkomst van Head, de
opperbevelhebber en de commandan
ten van de verschillende onderdelen. De
door de lucht aangevoerde troepen zou
den de volgende morgen gedropt wor
den, 24 uur voor de aankomst van de
schepen. Om het aantal slachtoffers
onder de Egyptische burgerbevolking
zoveel mogelijk te beperken zou het
bombardement van de marine, voor de
zesde gepland, worden ingekrompen tot
dees Pearson, de leider uit het Gemene
best, die het meest over de Britse actie
gebelgd was, met een plan voor een vre
desmacht van de V.N., die in plaats
van Engeland en Frankrijk de kanaal
zone zou moeten bezetten. Ook deze re
solutie werd goedgekeurd. Pearson
en Hammarskjöld togen aan het werk
om de bepalingen van een dergelijk
plan vast te leggen, terwijl Dulles, uit
geput, naar het hospitaal ging voor een
spoedoperatie wegens kanker.
GECONFRONTEERD met de drei
ging van de V.N. haastte Pineau zich
met generaal Challe naar Londen op
de ochtend van 3 november om aan te
dringen op enige wijzigingen in het lang
zame tijdschema van de Operatie Mus
ketier. Pineau stelde voor, dat de pa
rachutisten naar het kanaal zouden wor
den overgebracht, terwijl het vraagstuk
van de steunverlening aan deze para
chutisten in de drie dagen voor de aan
komst van de honderd schepen zou
worden opgelost door te vertrouwen op
Israël. Ben Goerion ging hiermee ak
koord, maar Mollet wilde niet zonder
Engeland doorgaan.
Öit plan werd afgewogen en de Britse
chefs van staven bleken voor een keer
nu eens wel geïnteresseerd. Het plan
werd echter verijdeld. Volgens een be
paalde lezing werd de opperbevelheb
ber van de vloot, admiraal Mountbat-
ten, boos. Hij sprak met de koningin,
die toen kennelijk Eden opbelde en
hem voorstelde dat hy, voordat hy de
natie met een dergeiyké uitbreiding
van de stryd zou compromitteren, eerst
Gaitskell zou raadplegen. Dit deed
Eden niet.
Op het slagveld trachtten Keightsléy
een voor een veilige landing benodigd
minimum. Het plan voorzag alleen in
het zo snel mogeiyk bezetten van de
kanaalzone. Keightley vertelde Head,
dat deze operatie 48 uur in beslag zou
nemen.
Toen doemden echter nog ernstiger
dreigingen op. Ten dele dankzij de te-
rugtrekking van de Egyptenaren, waar
dit mogeiyk was, had Israël op 4
november, al zyn doelen veroverd; Ga
za was gevallen en met de overgave
van de eilandjes in de Golf van Akaba
was deze waterweg tenslotte voor Is
raëlische verschepingen vrij. Deze
overwinningen waren bereikt met een
aodencyfer van nog geen tweehonderd.
Er waren ongeveer tweeduizend Egyp
tenaren gesneuveld, de meesten op de
terugtocht.
Israël was nu bereid, zeer verlan-
gend zelfs, het staakt-het-vuren van
d® V.N. te aanvaarden, mits Egypte
uit ook deed. Israël Het dit ook weten.
Ba .van vertelt, dat Frankrijk en Enge
land hierover „bijna uit bun vel spron-
F*'"Engeland verzocht Frank
rijk derhalve het volle gewicht van zijn
invloed aan te wenden om ons er toe
te bewegen onze verklaring in te
trekken". Ben Goerion, hoewei zeer
misnoegd omdat hij de V.N. opnieuw
moest tarten, verklaarde zich akkoord
en bedacht voorwaarden, waarop hij
het staakt-het-vuren *°u aanvaarden.
Het was nu echter duidelijk, dat men
er niet langer op kon rekenen, dat Is
raël nog langer aan het scenario van
de strijd zou meewerken.
OOK IN ENGELAND groeide dat
weekeinde het verzet tegen de Operatie
Musketier. Op 4 november werd het
ontslag van Nutting bekendgemaakt.
Een groep vgn veertig Conservatieve
parlementsleden zette een proteslde-
monstratie op touw onder leiding van
Alex Spearman, Walter Elliot en de
ex-procureur-generaal, Heald. Het
senunt dat deze opposanten een open
briet wilden schrijven, waarin zij hun
steun aan de regering opzegden. Zij wer
den daarvan echter weerhouden door
Ec!)y,a Heath, de man die verantwoor-
delyk was voor de fractiediscipline,
die hen met zijn „pasklare glimlach"
(Edens woorden) vertelde dat de striid
in een paar dagen voorbij zou zijn
Hylton Foster, een hoge functionaris
van het ministerie van justitie, schreef
een ontsiagbr.ef die hy echter nooit
heeft verzonden. Op het ministerie van
buitenlandse zaken tekende een groep
ondersecretarissen, die de architecten
waren geweest van de ..speciale be
trekkingen". een rondschryven waarin
kritiek werd geoefend op de operatics.
De adviseur voor juridische zaken van
het ministerie, Fizmaurice, liet een
memorandum circuleren, waarin de
wettelyke basis van de voorgestelde ac
tie werd bekritiseerd.
De vyandigheid van de BBC tegen
over de gehele Suez-operatie was over
duidelijk, hetgeen de kwestie van de
invloed van de regering op de infor
matie in het algemeen acuut maak
te. De Conservatieven trachtten Gaits
kell ervan te weerhouden te antwoor
den op een radiotoespraak, die Eden op
4 november had gehouden. Er werd
snel een „adviseur van het ministerie
van buitenlandse zaken" aangesteld,
wiens taak het was er voor te zorgen
dat de nieuwsbulletins in overeenstem
ming waren met dè politiek van de re
gering.
De Labourpartij had de gehele week
de regering fel aangevallen in het La
gerhuis. De zitting moest zelfs, na een
oproer, een half uur worden geschorst
toen het duidelyk werd dat de nu lijk
bleke premier niet in staat was te zeg
gen of het land in oorlog was of niet
en zo ja, of de Conventie van Gcnève
dan van toepassing was. De ministers
dromden samen in de kamer van de
premier, waar zij de juridische advi
seur van het ministerie van buitenland
se zaken. Fizmaurice, vroegen wat de
juridische positie was. Fizmaurice ant
woordde- ,Wij bevinden ons in een
toestand, waarvoor geen juridisch pre
cedent bestaat en waarvan ik hoop dat
ons land er nooit meer in terecht zal
komen.
De Labourparty lanceerde ook een
grote campagne onder het motto „Wet,
geen oorlog" (Law, not War), die cul-
mineerde in een grote meeting op
Trafalgar Square op zondag 4 novem
ber. De meeting ontbond zich in een
groot aartal demonstraties overal in
Londen, waarbij Edens aftreden werd
geëist („Stop Edens war!"). Het optre
den van de bereden politie veroorzaak
te een aantal smerige incidenten.
Het kabinet, dat byeenkwam in Dow
ning Street, in aanwezigheid van ri-
neau en ook Bourgès-Manoury (res-
pectievelyk de Franse ministers van
buitenlandse zaken en van defensie),
werd op deze manier geconfronteerd
met het feit, dat het land zeer ver
deeld was over de regeringspolitiek. Ge
zegd wordt dat Bourgès-Manoury aan
Eden vroeg, waarschynlyk by wijze
van grrap: „Mais oü sont nos mitrail
leuses?" (Maar waar zyn onze machi
negeweren?)
AL DEZE DRUK had tot gevolg dat
Eden begon te aarzelen en, wat erger
was, zich begon te bemoeien met de
details van de geplande operatie. Hu
vroeg de commandant van de marine
of hy de landing kon uitvoeren aan de
.-.«Mm
Britse commando's hijsen hun vlag op marinegebouwen in Port Said
in november 1956.
oostzyde van het kanaal, hetgeen in
dat stadium van de enorm gedetailleer
de voorbereidingen een onmogelijkheid
was. Om kwart over acht 's avonds
(kwart over tien op Cyprus) vroeg de
premier wat het laatste moment was,
waarop hy de luchtlandingsactie nog
24 uur kon uitstellen een vraag die
de brigade parachutisten bereikte toen
zü hun parachutes al hadden vastge-
gespt. Keightley zei dat hy tot uiter
lijk elf uur 's avonds de zaak kon
uitstellen, maar dat zulk een uitstel
een rampzalig effect zou hebben op het
moreel van de militairen.
Hoewel er in feite niets werd uitge
steld, vervloekten de commandanten
de snelle verbindingen, die dit soort
tussenkomst van de politici mogeiyk
maakten. Zy vervloekten ook de radio
toespraak van Gaitskell over de BBC,
waarin hy de premier opriep af te tre
den en Conservatieve twijfelaars naar
zyn kamp probeerde over te halen.
Deze oproep hinderde de Conservatie
ven enorm en de algemene teneur er-
Jran veroorzaakte grote woede bij de
mannen, die op het punt stonden in de
Komende twee dagen een landing uit
te voeren in Egypte. Dat zyn zo de
ongemakken als men een oorlog begint
zonder nationale eenheid.
DE ZEVENDE EN LAATSTE
AFLEVERING OP ZATERDAG:
De Britse minister van Bui
tenlandse Zaken, Seiwyn Lloyd,
was verbijsterd, toen hij enige
tijd na het Suez-avontuur, van
zijn Amerikaanse collega, John
Foster Dulles, te horen kreeg:
„Why did you stop?" (Waarom
hielden jullie er mee op?)
