„Gollandia is een kapitalistisch land" Tsaar Peter de Grotede beste propagandist S schi - ffe Levensverzekering.onmisbaar! CONCORDIA Vierhonderd jaar katechismus II en slot Max Havelaar USSR-Nederland Meneer Zwart BEWONDERAAR VAN HOLLAND tSne berigt Nederlanders zien krijgsgevangen Rus na 21 jaar terug Studenten-delegatie naar Rusland m DINSDAG 11 OKTOBER 1966 7 C50U, 11 oktober „Het Illig] r, n(^ van Nederland is Hog e Nederland bewandelt ^Waalwe§> maar zal zich ten» J?* het communisme beke- flente 7^ ze£t een Russische stu- het ij heeft mij als gidse van Vo]ii;Uss^sche staatsreisbureau anderhalf uur lang met oprist yerve de verworvenheden het communisme in de digj air"se stad Charkov verkon- W,?611 ventileert ten slotte haar s over Nederland. ADVERTENTIE eVrp. riep "sche Pijnen TOGAL HELPT TOGAL HELPT TOGAL HELPT TOGAL HELPT TOGAL HELPT TOGAL HELPT TOGAL HELPT Pijn Een portret van de Russische tsaar Peter de Grote, die de wapen rusting van zijn tijd draagt. Deze energieke Zeventiende-eeuwer heeft veel gedaan om zijn volk uit de feodale Middeleeuwse ver starring te bevrijden. Meer dan een miljard gulden verzekerd kapitaal. DRS. crescentius J^KENS O.F.M. Cap. «M W1® do«d ■V, Eenheidskatechismus 19101948 mot CATECHISMUS mam*-*' 1948—1964 de doorsnee rus weet WEINIG VAN NEDERLAND (Van n onze Speciaie verslaggever) co^Vjet-Un^ is de bakermat van Xt Djhiunisme, vandaarver- 'sti- b. „Gollandia' Soh is een kapita- -land- ne massa arbeiders i^Mtaii 'gebuit door een kleine groep i hana die alle Seld en macht AöSp ,n hebben. Ja, alle Neder- v^Mtau0?eristen die hier komen zijn ,|J ando n' 'Daar bedoel ik mee dat '6bben re mensen uitgebuit moeten Aken deze dure reis te kunnen w p nine) derlandse arbeiders komen In haar stem vibreert een verachting mee. !^KUiSi!?r met toenemende verbij- fesp5,' Haar visie is niet geheel re- cnta-" - ie v3!jef voor die van het Russi- •=c e Ilc, maar het is lang niet voor Vjer1i,1A'V dat i(k dergelijke primitieve ?iea ®en hoor spuien. Zij is boven lid ^vdente en zij leeft in een Rus- bag11110 ,1966- Tevergeefs probeer v hoA °Nnie wat bij te schaven. Vssis.Urt bet bij wat zij en het Vo:ik *n 1967 vijftig jaar tc'der,rn geleerd heeft. Slechts eht V1 tref ik tijdens mijn speur- a!1 anderhalve maand bij Rus- ttail; 6roePShalve of ult Pure belang- een uitgebreider of op deel- l61en soms diepgaande kennis aan »6i-v Nederland en de Nederlandse °Uddngen. .beste prpagandist voor Neder- rlrrfl in de Sovjet-Unie is tot op he- ijifl [?aar Peter de Grote, die in zijn Vssis ,Zaandam vertoefd heeft. De r0rï6 schrijver Alexei Tolstoi heeft Vejn g an „Peter de Eerste" over k Van ven die het overgrote 6®ft. fj. bet Russische volk gelezen efin staat veel over zijn reis naar Nederland waar hij onder meer de Nederlandse scheepsbouw en wa terbouwkunst afgekeken heeft. Deze roman is ook in het Nederlands ver taald. Ook de beroemde Russische schrijver Pushkin heeft een en an der over de reis van Czaar Peter naar Üe Lage Landen bij de Zee opgete kend. „Hoe gaat dat nu eigenlijk, dat vech ten tegen de zee" hebben verschei dene Russen mij gevraagd wanneer we halt hielden in een dorp of bij een staatsboerderij. Vaak wordt ge dacht dat de Nederlanders momen teel nog met schoppen en zakken zand op de dijken de voortdurend aanstor mende watermassa's staan tegen te houden. De verouderde romans en voor al ook de berichtgeving over de wa tersnoodramp van 1953 zijn hieraan niet vreemd. Vanzelfsprekend hebben ontwikkelde Russen een reëler voor stelling van zaken. Veel Russen, vooral in de steden, wisten mü te vertellen over de Ne derlandse tulpen, de houten Neder landse „pantoffels" en de klederdrach ten. Sommigen verklaarden dat Am sterdam in het water is gebouwd en dat het verkeer daar grotendeels met boten geschiedt. Een Rus, die Neder lands studeerde completeerde dit oer degelijke (schrik)beeld met de decla matie „denkend aan Holland zie ik brede rivieren traag door oneindig laagland gaan". Van de vijfentwintigduizend studen ten, die zich voor het pas begonnen studiejaar bij de Moskouse universi teit hebben laten inschrijven werpen zich een kleine dertig op de Neder landse taal. Ongeveer twaalf van hen krijgen onderwijs in het Nederlands op het instituut voorOosterse ta len. Het zijn jonge Russen en Russin nen die het Indonesisch onder de knie willen krijgen, maar omdat er veel over Indonesië in het Nederlands is geschreven is voor hen Nederlands als tweede taal uitgekozen. Zij worstelen zich door de leerboeken met als voor naam doel de Max Havelaar van Multatuli waarin zij zwart op wit de wantoestanden onder het Nederland se kolonialisme kunnen lezen. De Max Havelaar waarvan de eer ste vertaling door de tsaar werd ver boden ligt nu ook in een Russische vertaling in de Sovjet-boekhandels. Zes Moskouse studenten die de fi lologische faculteit bezoeken kozen ook de Nederlandse taal als studie-object. Drie jaar geleden heeft professor Tsjemodanov de vorming van deze groep gestimuleerd. Sedertdien zijn er in deze faculteit geen nieuwe groe pen Nederlands ontstaan. Daarnaast zijn er nog tien studenten die de Ne derlandse taal zelfstandig als hobby beoefenen en er geen colleges in vol gen. Een van de Moskouse studenten die mij zijn indrukken weergeeft draagt de „Inleiding tot de Nederlandse Taal" van professor Gerard Knuvel- der bij zich. „In de Sovjet-boekhan dels zijn ir het Russisch vertaalde boeken of gedichtenbundels te koop van Rijnvis Fedth, Bilderdijk, Constan- tjjn Huygens, Marnix van Sint Al- degonde, Herman Gorter, Henriette Roland Holst en Guido Gezelle", zegt hij. „Pas is een vertaling versche nen van het fregatschip Johanna Ma ria van Arthur van Schendel. Veel van deze boeken zijn uitverkocht al zijn er oplagen tot soms honderddui zend exemplaren gemaakt". Hijzelf is bezig aan een proefschrift over Teun de Vries. „In elke boek- met het rode haar" te koop. Nu zal handel lag zijn boek „Het meisje met het rode haar" te koop. Nu zal het nauwelijks of niet meer te krij gen zijn", zegt hij. Verschenen zijn ook twee bloemlezingen met Neder landse gedichten in het Russisch. Een ervan koos uit Nederlandse poëzie van Marsman tot enige experimentelen zo als Achterberg en een andere is ge vuld met werk van Vlaamse dichters. Mijn zegsman en andere studenten in het Nederlands lazen ook werken van onder meer Simon Vestdijk, Harry Mulisch, Anna Blaman en Jan Wol kers. In kleine Moskouse kring heeft ook discreet „Ik Jan Cremer" gecir culeerd. Een officieel kanaal voor de instand houding en versteviging van culture le, artistieke en onder meer weten schappelijke banden tussen Rusland en Nederland is de Vereniging USSR-Ne derland die gevestigd is in het Huis der Vriendschap in het centrum van Moskou. In hetzelfde pand vinden een aantal van dergelijke verenigingen met andere landen onderdak. In Neder land heeft de Vereniging USSR-Neder- land, die op communistische leest ge schoeid is, een tegenpool. De grote Russische schaker Bot- winnik, die Nederland goed leerde kennen tijdens schaaktoernooien, is voorzitter van de Moskouse tak van de vereniging. V.ce-president is de linguist Mironov, die een Russisch- Nederlands en een Nederlands-Rus sisch woordenboek heeft geschreven en een leerboek van de Nederlandse taal heeft opgesteld. Het secretariaat van deze vereniging staat elke Nederlan der die om hulp of advies vraagt met raad en daad terzijde. De vereniging kent geen individu ele lidmaatschappen. Industriële be drijven, wetenschappelijke Instituten, bureaus, collectieve boerderijen in Let land en de Oekraine die allen op hun gebied met Nederlandse bedrijven of instanties te maken hebben zijn met hun gehele personeel lid. In totaal telt de vereniging 28 collectieve le den waarbij zes scheepsbemanningen van Russische zeeschepen die op Ne derland varen en onder meer de groep studenten van de filologische faculteit, die Nederlands als studie- taal kozen. Daarnaast zijn er 72 per sonen die niet in een collectief te groeperen waren als lid van de raad van bestuur aan de vereniging verbonden. De Vereniging organiseert voor de werkers in de leden-collectieven van tijd tot tijd lezingen, films of voor drachten over Nederland en de Ne derlandse verhoudingen terwijl op na tionale Nederlandse feestdagen de wer kers in deze collectieven bijeenkomen voor een kleinere of grotere herden kingsbijeenkomst. Daarnaast bemid delt de vereniging onder meer bij het organiseren van studiereizen van stu denten of deskundigen op enig gebied. Onderweg van Moskou naar Jalta ontmoet ik een Rus die naar de Ne derlandse naam Zwart luistert maar geen woord Hollands spreekt. Hi) woont in een stadje aan de rivier de Don en is kleermaker, zo vertelt hij In gebroken Duits. Hij rijdt een oude Moskvitch-auto, niet van zijn staats- kleermakersloon, want dat heeft hij met zijn vrouw en een kind geheel nodig voor zijn levensonderhoud. Hij werkt 's avonds thuis in het geheim tot diep in de nacht voor particulie ren. Dat levert hem genoeg zwart geld op om in een oude Moskvitch te kunnen rijden. Hoe hij aan de Don verzeild is geraakt weet hij niet. Hij is daar geboren. Zijn voorouders moe ten in de lang vervlogen tijd van de geloofsstrijd in Nederland als Doops gezinden of Mennonieten in een groep daarheen getrokken zijn. Misschien was een van zijn voorvaderen ook een van de Nederlandse adviseurs die Czaar Peter meegetroond heeft naar zijn Rijk. Mijnheer Zwart kent in zijn omgeving geen andere Neder- landse namen. In een dorp in het Oekrainse step- pengebied staan tijdens een rustpau ze een grote groep landarbeiders om onze Nederlandse auto gedromd. „Ah Gollandia", herhalen zij wanneer wij onze herkomst bekend maken, „Sie sinds Deutsch". Het is niet de eer ste keer dat Nederland als een West- duitse provincie gebrandmerkt wordt. Maar de in Nederland wijd verbrei de gedachte dat alle Russen commu nisten zijn is ook onjuist. .y.y y,v- t SCHIPHOL, 11 okt. Na eenentwin tig jaar zullen twee Nederlandse echt paren, afkomstig uit het plaatsje Groe- nendaal bij Arnhem, de Russische krijgsgevangene Grigori Iwanowitsj Skriptsjerko, die zij van 12 septem ber 1944 tot de bevrijding liefderijk hebben verzorgd en sindsdien niet meer hebben gezien, in Rusland weer ontmoeten. Het zijn de heer en me vrouw W. Methorst-Van Setten en G. Methorst-Brouwer, die op uitnodiging van de Russische regering van Schiphol naar de Sowj et-Unie zijn vertrokken. Begin 1944 ontvluchtte de toen 21-ja- rige Grigori het Duitse gevangenkamp op het vliegveld Deelen op de Veluwe tijdens een luchtaanval. Na dagenlange omzwervingen door de bossen tussen Arnhem en Apeldoorn werd hij tenslot te in een schuilhut aangetroffen door Gerard Methorst die, samen met zijn broer Willem, met gevaar voor eigen leven, hem zeven maanden lang van voedsel en andere levensbehoeften heeft voorzien. 17 april 1945 kwam op de Veluwe de bevrijding en is de Rus met de Canadezen vertrokken. Sinds dien hoorden beide families niets meer van hun beschermeling. Het vorige jaar pas ontving men een bericht van de Russische ambassa de- dat Grigori nog steeds leefde en dat beide echtparen waren onderschei den met het erekruis van het Russische legioen van oud-strijders.Thans reizen i ee echtparen naar de stad Simfe- rofol aan de Zwarte Zee, waar Grigirl met zyn vrouw en 14-jarige dochter woont. UTRECHT, 11 okt. Van het station te Utrecht is een delegatie van de Nederlandse Studenten Raad (NSR) naar Rusland vertrokken voor een be zoek op uitnodiging van de Russische studentenraad. De Nederlandse delega tie bestaat uit de heren R. Samkalden, secretaris buitenland van de NSR, W. Hutter en J. Rosenberg, raadsvoorzit ter van de NSR. Op het programma staan bezoeken aan Moskou en aan Kharkov. Eerder dit jaar bracht een Russische studen tenafvaardiging een bezoek aan ons land. De Nederlandse delegatie zal be sprekingen voeren over o.m. een re gelmatige studentenuitwisseling, over het vraagstuk van de studentenopleiding en over problemen, samenhangend met de sociale studentenproblematiek. De delegatie zal twee weken in de Sovjet- Unie verblijven. ADVERTENTIE Voor een afgeronde gezinsverzorging, die tevens voorziet in de financiële behoeften als het gezinshoofd komt te overlijden, is een levensverzekering onmisbaar. Een gemengde vorm van risico dekken en sparen biedt Concordia u in haar moderne Opbouwpolis: uitkering op 60- of 65-jarige leeftijd een meervoudige uitkering bij overlijden voordien verdubbeling van deze laatste uitkering bij overlijden door ongeval. Sluit voor de verzorging van uw gezin een CONCORDIA-OPBOUWPOLIS met CLAIMRECHT. Bijvoorbeeld: f 10.000,- op 65-jarfge leeftijd 20.000,- bij eerder overlijden f 40.000,- bij eerder overlijden door ongeval. Het CLAIMRECHT biedt de mogelijkheid, zonder verdere geneeskundige waarborgen, de verzekerde kapitalen elke drie jaar met 20% te verhogen. De premie bedraagt voor een 28-jarige in totaal f 27,80 per maand of 314,72 per jaar. DE VERZEKERDE BEDRAGEN WORDEN JAARLIJKS PREMIEVRIJ VERHOOGD DOOR HET WINSTAANDEEL Alle inlichtingen bij de plaatselijke vertegenwoordigers of bij het hoofdkantoor van: Coöp. Levensverzekering Mij. u.a. - Oudenoord - Utrecht - telefoon (030) 16591 DE EENHEIDS-KATECHISMUS MISLUKTE lp L 9rtik i eerste deel van het ber dat wij vrijdag 7 okto- ceerden, werd de ge- ?nis van de katechismus 5f ^deld van die van Trente Sen ![etCifs vier eeuwen ge- i1chic tot aan c'e Franse ka- .^ssen in de jaren 1670 i chui Andres van der ,a9p r ^eroorzaakte als kape- j ipS °otterdam een rel, toen h®61"1 Preek enkele punten Vk6 "Uytlegging der Katho- i1shCja5er'n9e raekende de he- 9sche Geloofsverschil- Keer j 0r den Doorluchtigsten cqties Benigne Bossuet een P ,van Meaux" uitlegde i'6t *i*ijze die de gelovigen n e, zo besloot drs. Bier- ^ikei -M. Cap zijn eerste L hT?c?0RG stootte dezelfde .^btai 1 °'P hevig verzet van mk anen onder leiding iNt Ilern-ff'°naris ter plaatse, de vV (}p Us .van der Gracht. De der^u vormden de bi V de kato r UUr uit het Frans hpts uhisrnussen, gewoonlijk jj., 6ven met „der drie L? óürt 1uniV?d Johannes van Neer- ïflfcMs viö z^n er naast de t?techiKr>y uit het Frans ver- df^ijse assen in omloop: de v. hvee' j katechismus van interr» drie bisscboppen. ,gnum eerst op v°lgde Petrus Codde L E S J Yotr P HÏLJËS BTGX» i» j; N *kSS - V V De katechismus van Sens, ver taald door Justus Moedersohn. Van Neercassel op werd er tegen deze katechismussen een actie gevoerd door vier pastoors uit Zuid-Holland onder leiding van Adriaan van Wjjck, pastoor te Kethel. De Missie stond voorlopig onder het bestuur van de provicarissen Codde en Cousebant. Van Wijek, die zichzelf als een waak hond der orthodoxie beschouwde, was een felle anti-jansenist. Van Wijek c.s. vonden de houding der provicarissen te toegeeflijk. Zij lieten in Rome weten, dat hun lei ders niet optraden tegen katechismus sen waarin over genade en voorbe schikking onrechtzinnig werd gespro ken en de schriftlezing in de volks taal werd aanbevolen. Zjj beklaagden zich tevens over collega's die niet schroomden bjj de toediening van doopsel en heilig oliesel en bjj huwe lijkssluitingen de volkstaal te bezigen. De actie liep uit op een vriende lijke instructie van het H. Officie aan de provicarissen, waarin zij ver maand werden nieuigheden tegen te gaan. Het aantal Franse katechismus sen werd tot ergernis van Van Wijek in 1688 nog met een vermeerderd, nl. de „Catechismus voor 't Bisdom van Meaux, uitgegeven door order van den Doorluchtigen Heer Jacques Benigne Bossuet, Bisschop van Meaux". Toen men vanuit de Missie vanal 1689 opnieuw klachten naar Rome zond over de katechismussen en men Cod de verweet, dat hij deze Franse boek jes toeliet en zelfs propageerde, deed Codde een tegenzet. In 1690 deponeer de hij bij het H. Officie eèn aanklacht tegen het bovengenoemd „Onderwijs voor de eerste H, Communie ghemaeckt door een Priester der So- cieteyt Jesu". Het werd 17 januari 1703 op de Index geplaatst „donec corrigatur", maar op andere gronden dan in Codde's aanklacht werden aangevoerd. Zijn tegenstanders vroegen in 1695 om een veroordeling van de katechis mus van Sens, waarop Codde weer een aanklacht indiende tegen de ka techismus van Christiaen van den Berghe. Anderhalf jaar later, op 31 oktober 1696, werd door het H. Of ficie beslist: de katechismus van Sens verdient geen enkele censuur. Deze beslissing werd nooit officieel gepu bliceerd, maar toen Codde ze offici eus vernam, trok hij zijn laatste aan klacht weer in. Adriaan van Wijek liet het er echter niet bij zitten. In 1697 publiceerde hij een venijnige brochu re „Aanmerkingen op eenen Cate chismus by de Hollandse Clersie veel in 't gebruik". Hjj noemde daarin de katechismus van Sens „een Gouden Kelk vol vergift van quaede en on- roomsche Leeringen". Ook in de vierde paragraaf van het tegen Codde uitgebrachte Memoriale (1699) werden de bezwaren tegen de Franse katechismussen weer breed voerig opgesomd en de gebruikers van deze boekjes van onrechtzinnigheid be ticht. Men vindt er krasse en beuzel achtige verhalen. Zo zouden sommi ge pastoors kinderen de kathechismus uit de handen hebben gerukt, waar na zij dan bepaalde vragen en ant woorden wegkrasten of doorstreepten. Codde moest zich te Rome op 18 maart 1701 voor een commissie van kardi nalen verantwoorden over de in de Missie gebruikte katechismussen. De ze waren alle aan het H. Officie ter beoordeling voorgelegd. Het Romein- se proces tegen Codde eindigde met zijn schorsing op 7 mei 1702. Over de katechismussen heeft het H. Of ficie verder geen uitspraak gedaan. Maar in de Hollandse Missie werd daarover van 1702 tot 1705 nog een felle polemiek gevoerd. DE LAATSTE apostolische vicaris Johannes van Bjjlevelt heeft in 1719 nog eenmaal een poging ondernomen om tot een eenheidskatechisrnus te ko men. Zjjn voorkeur had de Mechelse katechismus van 1623. Vanuit Rome werd hij niet aangemoedigd. In 1734 werd de Mechelse katechis mus door Johannes Nanning, pastoor te Buitenveldert, met goedkeuring van kardinaal d'AIsace, aartsbisschop van Mechelen, opnieuw uitgegeven. HU had de taal „verhollandst". Het tekent de sfeer, dat hij door Ge rard Top, pastoor te Eemnes, in Rome werd aangeklaagd, omdat hij de kate chismus in vele punten zou hebben ver anderd. De zaak liep met een sisser af. In de tUd van de zeven aartspries ters kwamen er geleidelik meer ka- techimusboekje in gebruik. Vanaf het einde der achttiende eeuw had ie der aartspriesterschap een of meer ei gen katechismussen. In Holland en Zee land, Utrecht, Friesland, Groningen en Gelderland waren deze boekjes geba seerd op de Mechelse katechismus. Al leen in het aartspriesterschap Salland en Drente, en waarschijnlUk ook in Twente, gebruikte men de uit het Duits vertaalde katechismus van Overberg. Na het herstel van de hiërarchie kreeg ieder bisdom binnen een tiental jaren een eigen katechismus. Mgr Z wij sen vond het blijkbaar nodig, dat het aartsbisdom Utrecht en het bisdom s-Hertogenbosch een verschillende ka techismus hadden. Zijn katechismussen bleven tot 1910 in gebruik, evenals de katechismus van mgr. Van Vree voor Haarlem. Het bisdom Breda had reeds als vicariaat een eigen katechismus vanaf 1846. Mgr. Van Hooydonk gaf het bisdom in 1864 een nieuwe katechis mus Dit werd een Bredase traditie, want zo deden ook mgr. Van Genk in 1872 en mgr. Leyten in 1893. Alleen het bisdom Roermond handhaafde de Mechelse katechismus in onveranderde vorm Voor de andere bisdommen werd hij aangepast, vrij bewerkt en uitge breid. DE NEDERLANDSE katholie ken tussen de 25 en de 65 jaar hebben allen hun godsdienstige kennis opge daan uit een katechismus die in 1910 werd ingevoerd. Het was de eerste Nederlandse eenheidskatechisrnus, of schoon hij nog voor ieder discees apart werd uitgegeven. In 1910 is bovendien een traditie van eeuwen doorbroken. Driehonderd jaar lang werd te onzent de Mechelse kate chismus gebruikt of was tenminste zijn invloed merkbaar. Aan deze situatie kwam abrupt een einde, want de ka techismus van 1910 had geen enkele verwantschap meer met het „Mechels bloed". De voorgeschiedenis vein onze kate chismus van 1910 speelt zich af in Duitsland. In Duitsland werd vanouds het boek je van Canisius veel gebruikt. Het groeide echter met de jaren. De leer stof werd opgesplitst in meerdere vra gen en antwoorden. Vanaf de tweede helft der zeventiende eeuw kwam daar bij veel polemische ballast. Onder in vloed van de Verlichting kreeg het boekje een eeuw later een sterk intel lectualistisch karakter. En tenslotte werd er vanaf het begin der vorige eeuw veel bijbelse geschiedenis aan toegevoegd. Voor de Nederlandse katechismus zijn van belang drie op Canisius voort bouwende uitgaven tussen 1800 en 1900. Bernard Heinrich Overberg gaf in 1804 de volgende boekjes uit, de „Kate chismus zum Gebrauche der gröszeren Ssaaafc 1. Céfci f „Berigt over de gewigtige veran deringen een der strijd schriften (31 blz.) uit de katechis- muspolemiek van 1702 tot 1705. Schtiler" (1630 vragen) en de „Kate chismus zum Gebrauche der kleineren Schüler (376 vragen). Overberg komt met een andere inde ling dan Canisius: God en zijn eigen schappen, het einddoel van de mens, het verlossingswerk, onze plichten. Op basis van Canisius' katechismus (tot 15 maal zjjn oorspronkelijke lengte uitgebreid!) verschenen in 1847 niet minder dan vijf katechismussen van de hand van Joseph Deharbe S.J., drie kleine boekjes, een zeer omvangrijk boek met 1112 vragen, en de zg. „mitt- lere Deharbe". Het laatste boekje droeg de titel „Katholischer Katechismus für Stadt- und Landschulen nebst dem kur- zen Abrisz der Religionsgeschichte" en telde in de verschillende uitgaven 700 tot 800 vragen. Van Deharbe stamt de ons zo beken de indeling: geloof, geboden en gena demiddelen. Tenslotte bezorgde de jezuiet Jakob Linden in 1900 een bewerking van laatstgenoemde katechismus, nl. „Der mittlere Deharbesche Katechismus, neu bearbeitet von Jakob Linden S.J." (433 tot 476 vragen). De Nederlandse katechismus van 1901 (465 vragen) was een vrije bewerking, gedeeltelijk zelfs een vrjje of letterlijke vertaling van de katechismus van Lin den. AL VOOR DE TWEEDE wereldoor log werd er geroepen om een andere, betere katechismus. Met hooggespan nen verwachting is hij, in 1948 ontvan gen. Hij was beter dan zijn voorganger, dogmatisch beter, didactisch beter, pe dagogisch beter. Een lang leven was hem echter niet beschoren. Vele oude ren waren er nog niet mee vertrouwd, niet met zijn indeling: de geloofsbelij denis der apostelen, de genade en de genademiddelen, de zedenleer, maar evenmin met zijn inhoud. In 1964 is de jongste katechismus als leerboek afgeschaft, nadat drie jaar tevoren het aantal te leren vra gen al van 548 tot 217 was terugge bracht. Maar ook zonder handboekje zal de jeugd blijven leren: Waartoe zijn wij op aarde?

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1966 | | pagina 7