VOORRADEN HOPEN ZICH OP
Achteruitgang van de woningbouw fnuikend
S'S
a>vcs
Smalende godslasteringvoor de rechtbank
Brief met
100.000 gld
spoorloos
NDSM acht
samenwerking
scheepsbouw nodig
Geen winst op mammoethtankers
in
SK
}>S. I
Sfe»" -
Bed rijf stak
in zorgen
EENSGEZIND MET COMMISSIE KEYZER
^ee korporaals
Frankrijk
verono:elukt
Vrouw 36 uur
onder lichaam
overleden man
Biljarters voor
vijfkamptoernooi
Biljarters spelen
voortoernooi 47/2
fe;Ts?»7«';°h.u.ï, t.i
PRINCIPIEEL PROCES DUURT MEER DAN ZEVEN UUR
Gewichtheffer Toth
wint wereldtitel
Programma eerste
klas amateurs
E DAG
VRIJDAG 21 OKTOBER 1966
Rgforden")waarvan de
en voor een deel splin-
if Om inventaris in novem-
%(jp fr de hamer komt. Ook
ï%tt enfabriek -Het Haasje"
sl( flat zicb bet lot voltrok-
t. Vp„ in zijn naam besloten
"1 de ber heeft Mijnlieff in Dru-
edkei0^U^^e Slaakt, alsme-
,Sn 'e kleinere bedrijfjes in
V-Aïti P- Een verontrustende
Vr'ing?
!WpAFGELOPEN JAAR zijn
%t; ,v r 230 man op de keien
rSat- e®ens sluiting van diverse
Net'\en nietselsteenfabrieken.
i itidi .liquideerde bedrijven
2ich de n.v. Overijssel-
i l ^nfabrieken met vestigin-
e(1 Jerw°lde (de „Scherpen-
..Vooruitgang") en Olst
Swez.® sluitingen kunnen de
,°ek°^ jdjn van een benauwende
a0(j'' Het zijn tekens aan de
de heer L. E. Ariëns,
S^h voorzitter van de ver-
e Nederlandse Bak-
^"hdustrie.
tók
jjjf
Vl hp'kcns fpaLsli"g_ere?.leraakt
A
^T^2r? komende trein
D? trein», werd op slag
Moderne transportmethodes in de steenbakkerij hebben veel werk
uit handen genomen.
Vrouw komt om door
kolendamp
AMSTERDAM, 21 okt.
Bijna zeveneneenhalf uur heeft
Amsterdamse rechtbank zich
gisteren onder overweldigende
belangstelling beziggehouden met
de „zaak Van het Reve". In dat
langdurige juridische spektakel
dat weinig weghad van een nor
male rechtszaak stond de offi
cier van justitie tegen een over
macht van een zich fel verdedi
gende Van het Reve, diens ver.
dediger en vier getuigen-deskun
digen die allen in hun ogen zo
vergruisde en onbegrepen schrij
ver ook door dik en dun verde
digden.
AMSTERDAM, 21 okt. De
directie van de Nederlandsche
Dok- en Scheepsbouw Maatschap
pij (N.D.S.M.), zal voortgaan met
maatregelen te nemen, die de
maatschappij als individuele on
derneming kunnen versterken.
Daarnaast zal zij alles doen wat
in haar vermogen ligt om steun
van de overheid te verkrijgen, die
een gezond bedrijf verdient en
om de samenwerking en groeps
vorming in de Nederlandse
scheepbouw-industrie te bevor
deren, alles in de geest van het
rapport Keyzer. Tot deze conclu
sie komt de directie na een be
studering van het rapport dat is
uitgebracht door de Commissie
Nederlandse Scheepsbouw 1965,
die onder voorzitterschap van de
heer M. J. Keyzer een onderzoek
heeft ingesteld naar de moeilijke
situatie van de scheepsbouw in
ons land.
Investeringen
De schnjver G. K. van het Reve
en zijn verdedigerde heer H. R.
van Eyl bij het betreden van het
gerechtsgebouw.
Humor
Boosaardiger
Veel stenen des aanstoots
voor steenfabrikanten
°nZe versla®Sever)
„Op zich niet,
Jii de2esl)egroting is door de leden
E-o„Ve.reniging met zeer ®e"
'"rS°Uvi. a 'ens ontvangen. De wo-
,\?0 stio kelt immers omlaag van
Wh bh» j? naar 117.500, een ver-
Hk' al Hikt het aantal maar
S vr> Ük fatale gevolgen zal
iVïli ri"0f' veel toeleveringsbedrij-
de c, vnijverheid. Daaronder
teenfabricage een der be-
tó.ster ^Plaatsen in. „In 1963 zei
fVjhieei. ^Laers tot ons: maak alsje-
\1? zal "aksteen, want ons bouw-
le l 2im ?„nu af expansief en plu-
,r4 heeft welnu, de baksteenindus-
S^geve»1® °ProeP royaal ge-
In drie jaar tijds is de
W Va„ -. I een kwart gestegen, na-
V Pe? h miljard naar 2 miljard
^al -naar. En nu plotseling deze
S venïwens' ook d,it jaar blij-
uuUen v, a van het beoogde ideaal.
Nr"."oogstens de 118.000 halen"
VÜ .snln(i"s klaaSt steen en been
1 ben "e t over de gevolgen van
°eho-i .s=v„,Sexi van
i%]ij Verkmg voor z\jn bedrijfstak,
V»n armnert aan de bestedings-
V VHf 57-'58, toen de bouwnijver-
VOvjP jaar lang de naweeën van
V^te grÜPen heeft moeten
ftihi1- .-'Het is duidelijk, dat de
Jki.VkBnf lanSer de hoogste priori-
KM aif uaan e woningbouw, on-
K he beweringen van het tegen-
K ftVdhns®quei?ties van een deree-
gwerken ver door. Een
is, dat de banken in hun
ln de continuïteit van het
4 a zPn geschokt en minder
1 <sf® ri krediet geven aan bedrij-
l'el (j^itjh^araan behoefte hebben.
en ontslag van personeel
h'-l -,1e fk in enkele gevallen niet
Eht1' tkomen. Ik verwacht nog
A airi, tooeilijkheden in dit op-
j„erva„ de beer Ariëns.
\i (.Pd i„ardiging van metselsteen in
ji()?chti? Verdeeld onder vijftig gro-
tV bprp ."okidelgrote en honderd
K rv,;!Syen- De grens tussen
1 ükti root bgt ongeveer bij
van 7lA miljoen stenen
"et zou onjuist zijn te me
tst kleinere steenfabrieken
Pr°dUkti-e beperktere bedrü-
gespecialiseerd zijn in SL
W. ^?rten stenen die gretig aftrek
«Ernstiger is de situatie in de
Ke Waar de Y°?rrad®n "metsel
,..-„1. ophopen tot astronomische
riiiw u en' zonder dat er op korte
Mk® ^sen zijn op afzet. De gezn-
^ieenfabrieken in ons land,
aaast hun normale voorraad,
ï'tta^ti schot van ongeveer honderd
i -v V Uil wigcvcci "V"UL'
^"en, vijf procent van hun
S k. aanwakkert.'
mi' i 'lp Tt VJJJ piULcill van iiu.j
tó lA; 's dit cijfer, aat de on-
V ei;.-, ingen van fabrikanten aan-
zo'n tien jaar geleden,
u^A.
21 okt. (ANP)
iS^c^t van de Ko
i«Lf wd
Twee
van de Koninklijke
EoVii ule gestqtionneerd wa-
'h a"'a'nebleau, zijn gisteren
'li kl? dn verongelukt. De auto,
«ljKlden Cf.. de 20-jarige C.J. van
kin VpY en 1 ,Den Haag, raakte in
;A, ^Pletf^r teSen een vrachtwa-
6 onr.d- Ook de andere inzit-
Z2-jange G. van Dam uit
werd bij het ongeval ge-
Xq.li'8 isS°®G Voor zün ouder-
,H. Sisteravond het 7-jarige
Vh C,V- r
b§ bii naar huis gereden.'
ye» v ae
de woning waren kwa
s aanrijden. Het jon-
op de eerste auto al-
ïv^Vo^ij Boer om he' 'even ge-
j,Üêei achterop de fiets bij
ï:p>„ Wpt, «e eerste auto ai-
utk don? °jVer te steken en werd
aany2e"d in de richting
r de tweede auto.
j/QNphosBEOEK Op rijksweg 42
h Spbauto J-Pck is gisteren een
rijdend in
be:
tegen
stuurde
een boom ge-
^^ga^o^uurder de 45-jarige uit
V^kfcdood m Sch0,ten' werd
ïl band t^en neemt aan dat
J "CCUJI aau uai
ee,.7 e oorzaak van het
seweest.
een auto-
bevei-
|bh, QVp kfiinnP?- een door ee
1 Vh^daP^eg bi r?htinstallatie
bit® d| sneven (NB) is gis-
v ^p&Etten gierige heer J. van
ePen o z^n fiets door een
2warti^n bewaakte over-
"«Sv?®h öuitpi 8 te Glanerbrug
dit bd tot „Jl, 8. te remmen de
bfn h?islukte n ar^d te brengen
etppOrrnaat .P" knipperlichten
Meegesleurd. meisje werd
Officier eist f. 100,-
tegen Van het Reve
moeilijk was aan personeel in de
steenbakkerijen te komen, is een pro
ces van mechanisering ingezet dat nog
steeds voortduurt. Onder invloed hier
van verschuift de verhouding tussen
de produktie en het personeelsbestand
merkbaar in de richting van minder
manuren per gereed produkt. In cij
fers uitgedrukt: in 1950 waren gemid
deld ruim zeven man betrokken bij de
vervaardiging van één miljoen stenen,
in 1965 was dat teruggelopen tot even
meer dan vier man. Er is dus een
geweldige technische ontwikkeling aan
de gang in de steenbakkerij, die ook
zonder moeilijkheden van econo
mische aard wel moet leiden tot over
bodig worden van mankracht. Een der
meest opmerkelijke aanpassingen in
de steenproduktie betreft de opmars
van de volautomatische drooginrich-
tingen, die het hele procédé tot zeven
dagen beperkt: in één week van klei
tot steen. Maar de geschiedenis her
haalt zich: zo'n omschakeling kost
handenvol geld, en als in een periode
van teruggang de orders uitblijven en
de banken niet langer bereid zijn fi-
nancieel armslag te verlenen, gaat een
bedrijf aan zijn kostbare modernise
ring ten gronde. Dat heeft de erva
ring bewezen, en de toekomst zal nog
wel meer voorbeelden opleveren Be
halve de woningbouw loopt ook de be
drijvigheid in de utiliteitsbouw sterk
terug, volgend jaar waarschijnlijk met
niet minder dan 250 miljoen gulden,
en aangezien onze produktie voor de
helft wordt gebruikt in de woningbouw
en voor de andere helft in de sector
der utiliteitsbouw, zijn de verwachtin
gen niet bijster hoog gespannen. De
hele bouwpolitiek vormt voor de he-
DEN HAAG, 21 okt. De algemene
Bank Nederland heeft bij de postale
recherche aangifte gedaan van de ver-
missing van een envelop, met duizend
biljetten van 100 gulden die op 12 okto
ber vanuit het hoofdkantoor in Am
sterdam naar het bijkantoor in Etten
werd verzonden. De verzendinir ire-
schiedde aangetekend, maar zonder
waarde-aanduiding.
De opsporingsdienst van de PTT houdt
rekening met het feit, dat de aangete
kende brief met 100.000 gulden, die is
zoekgeraakt, door verkeerde adresse
ring elders kan zijn terechtgekomen.
Tot nu toe heeft hij vrijwel alle moge
lijkheden nagegaan zonder resultaat te
boeken, maar blijft ook in deze rich
ting zoeken.
Op 12 oktober verstuurde het hoofd
kantoor van de Algemene Bank Neder
land te Amsterdam tegelijk met ande
re post een aangetekende brief met
1000 bankbiljetten van 100 gulden, doch
zonder aangegeven waarde. Dit is bij
de banken een gebruikelijke procedure
om het risico van diefstal zo klein
mogelijk te maken. De brief was be
stemd voor het bijkantoor van de bank
te Etten in Noord-Brabant. Toen de
brief twee dagen daarna niet was ge
arriveerd, werd de postale recherche
ingeschakeld.
Uit het tot nu toe gevoerde onder
zoek is nog niet komen vast te staan
waar de brief kan zijn zoekgeraakt.
Diefstal op het postkantoor Oosterdoks-
kade in Amsterdam, het kantoor te Et
ten of onderweg in de treinen acht de
recherche niet uitgesloten.
Overigens is de PTT van mening,
dat de banken het risico van het zoek
raken van dergelijke zendingen kunnen
beperken door de grootte van het inge
sloten bedrag wel aan te geven. Er is
dan een veel sluitender controle me
de omdat de PTT verplicht is tot ver
goeding van het totale bedrag, wan
neer dit niet op zijn bestemming aan
komt. In het huidige geval hoeft de
PTT slechts 30 gulden uit te keren
De banken hebben contracten met ver
zekeringsmaatschappijen om hun geld
zendingen zeker te stellen. Van de zij
de van de Algemene Bank Nederland
werd meegedeeld dat de zoekgeraakte
brief met een ton eveneens was ver
zekerd.
ren steenbakkers een steen des aan
stoots.
Kan de export dan niet opgevoerd
worden? De heer Ariëns zegt: „Een
van onze voornaamste klanten is van
oudsher Duitsland, waarheen wij al
tijd tien procent van onze produktie
uitvoerden. Maar ieder jaar gaat de
woningbouw daar met 100.000 stuks
naar beneden. De Duitse steenfabrie
ken zitten daar met nog grotere voor
raden dan wij in Nederland. Niette
min slagen wij er aardig in de export
op peil te houden. Dat pleit toch wel
voor de kwaliteit van ons produkt
Uitbreiding van de afzet in het buiten
land is dus practisch onmogelijk.
Een andere ergernis waaraan de Ne
derlandse baksteenindustrie zich
stoot, is de voorkeur van veel archi
tecten voor duur buitenlands bekle
dingsmateriaal. Men haalt, en niet al
leen naar de mening van de steen
fabrikanten, onnodig marmer uit Ita
lië, waar baksteen een even bevredi
gend effect zou hebben opgeleverd. De
gevolgen zijn onmiskenbaar. Jaarlijks
gaat de binnenlandse afzet voor bui
tenmuren met twee procent achteruit.
Vooral in de sector handel en nijver
heid is de voorkeur voor ander mate
riaal dan metselsteen duidelijk aan
wijsbaar. De baksteenindustrie heeft
hier 35 procent van haar afzet verlo
ren. Voor de scholenbouw geldt zelfs
een achteruitgang van 60 procent.
De heer Ariëns somt nog meer be
zwaren op. „Waarom wordt de sys
teembouw bevoordeeld boven de tra
ditionele bouw?" vraagt hjj. „Bij be
paalde projecten, zowel bij de bouw
van huizen als van scholen en derge
lijke, is de verwerking van metsel
steen goedkoper dan van andere ma
terialen. Natuurlijk zal systeembouw
soms tijd besparen, maar nu wij 5000
werkloze bouwvakarbeiders hebben,
onder wie duizend metselaars, is het,
gezien de woningnood, niet eerlijk de
systeembouw maar te blijven bevoor
delen boven de traditionele methodes.
Er is sprake van ernstige discrimina
tie. Bij een seriegrootte van 200 wo
ningen is het proefondervindelijk ko
men vast te staan, dat wfj met onze
conventionele bouwwijze 15 tot 20 pro
cent goedkoper kunnen werken dan
systeembouwers. Nu er zo'n gebrek
aan geld heerst, zou het voor de hand
liggen deze mogelijkheden meer te be
nutten. In elk geval zouden de voor
waarden voor de traditionele en de
systeembouw gelijk moeten zijn".
Overigens zijn systeembouwers goe
de klanten van de baksteenindustrie,
omdat de gevels doorgaans uit metsel
steen worden opgetrokken. De steen
fabrikanten spannen zich in hun aan
deel in het industrieel bouwen te ver
groten door proeven te nemen met
kant en klaar in de werkplaats samen
gestelde panelen van baksteen. In
Gendt (Betuwe) draait een proeffa
briek waarbij diverse ondernemers be
trokken zijn. Wellicht kan deze activi
teit aan de omzetvergroting een steen
tje bijdragen.
(Van onze correspondent)
VUGHT, 21 okt. Een 75-Jarige
vrouw heeft hier anderhalf etmaal be
kneld gezeten onder het lichaam van
haar overleden man, zonder dat zij in
staat was hulp in te roepen. Het dra
ma werd tenslotte ontdekt door de
buurman die op onderzoek uitging, om
dat de gordijnen dicht bleven en het
licht brandde.
De vrouw zat in de woonkamer op
de grond met het stoffelijk overschot
van haar 77-jarige echtgenoot op haal
benen. Ze was volkomen versuft. De
vrouw is met een shock naar het zie
kenhuis gebracht. Hoe het drama zich
precies heeft toegedragen heeft zij nog
niet kunnen vertellen.
(Van onze correspondent)
MIDDELBURG, 21 okt. De 61-
jarige weduwe A. Lorier-Spuy is giste
ren door kolendampvergiftiging om
het leven gekomen. Buren, die de vrouw
op de divan in de huiskamer zagen
liggen, waarschuwden de politie. Bij on
derzoek bleek, dat de pijp tussen de
kachel en de schoorsteen vol roet zat.
(Van onze verslaggever)
Toch schroomde de officier van jus
titie, mr. J. Abspoel, na alle „zeer
deskundige verklaringen van de zeer
deskundige getuigen", zoals hij zelf
constateerde, niet tegen de 42-jarige
pas katholiek geworden auteur Gerard
Kornelis van het Reve honderd gulden
boete te eisen subsidair tien dagen
hechtenis wegens smalende godslaste
ringen in zowel zijn boek Nader tot
V" als in het blad voor Homofilie en
Maatschappij „Dialoog". In beide be
vallen had Van het Reve God voorge
steld als een ezel, die hij binnenhaalde
in zijn huis en waarmee hij sexuele
handelingen verrichte.
De auteur keek een beetje nerveus
om zich heen, maar toen de zaak een
maal op gang gekomen was en hij zijn
standpunt nader uiteen kon zetten ver
dween die nerveusiteit al gauw. Zo nu
en dan breed lachend, wanneer een
passage uit zijn omstreden boek werd
voorgelezen en slokjes water nemend
nam hij in eerste instantie zijn eigen
verdediging op zich.
„Ik heb er geen enkele behoefte
aan om God te lasteren en ik ben er
van overtuigd dat ik dat ook niet ge
daan heb. Als ik mij een incarnatie
Gods voorstel, dan stel ik mij die voor
in het lieftalligste wezen dat ik ken
Dat is voor mij geen mens. Ik zou aan
een lam kunnen denken, maar pei>
soonlijk vind ik een ezel nog liever. En
als ik mij intimiteiten met God voor
stel dan hebben die voor mij een dui
delijk sexueel karakter. Sexualiteit is
de hoogste vorm van menselijke in
timiteit. Het is iets heiligs. Een ge-
slachtsloze God of religie is voor mij
volmaakt ondenkbaar, ja ik zou haast
zeggen godslasterlijk. Geslachtsge
meenschap met de godheid is zo oud
als de wereld. Alle mystici schrijven
daarover."
„Is gemeenschap met een dier niet
verwerpelijk" vroeg de rechtbankpresi
dent, mr. W. C. Hassoldt.
„Als dat dier God is ontzeg ik mij
daar leder antwoord op" antwoordde
Van het Reve.
President „Men moet bij het schrij
ven bepaalde grenzen toepassen."
Van het Reve: „Dat weet ik, ik ben
ook als ieder ander ondergeschikt aan
de wet, maar ik meen dat ik met de
bewuste passages de wet niet heb
overtreden. Ik weet dat mensen als
Van Dis zich gegriefd voelen, maar
ik neem dat niet ernstig. Ze gunnen
een ander zijn visie niet. Ik gun hun
ook hun standpunt en als je die inter
views leest over deze mensen dan
meen ik te mogen zeggen dat wij ze
toch ook een bepaalde vrijheid in
In het personeelsorgaan De Werf-
bode zet de directie uiteen dat men
zich geheel aansluit bij de bevindingen
en voorstellen van de commissie. Wat
de financiële problemen betreft toont
de directie van de N.D.S.M. zich voor
stander van het voorstel dat de over
heid maatregelen neemt om het na
deel van concurrentievervalsing weg
te nemen.
Onder concurrentievervalsing wor
den o.m. verstaan de belastingvoorde
len die sommige belangrijke scheeps-
bouwlanden hun werven bieden, als
mede investeringsbijdragen, kunstma
tig lage kredietverzekeringspremies en
lagere kredietrente voor reders.
De N.D.S.M. ondervindt de concur
rentievervalsing in hoge mate, zoals
bij de opdracht voor de bouw van drie
mammoeth-tankers, waarvoor de prij
zen moesten worden teruggebracht tot
kostprijsniveau. Het bedrijf zou er bij
zonder bij gebaat zijn om nog meer
van deze schepen te kunnen aanne
men. Wat de kredietverlening betreft
krijgt men daarbij misschien nog ln
sterkere mate te maken met dit in ons
land bestaande nadeel dan bij de reeds
geboekte opdrachten. De noodzakelijke
investeringen voor de scheepsbouwaf-
deling van de onderneming zijn in de
afgelopen jaren niet voldoende ge
weest om vooraan te blijven.
Intussen heeft de directie in ver
band met de bouw van de mam
moeth-tankers tot aanzienlijke investe
ringen besloten, die de N.D.S.M.
weer vooraan plaatsen in de we-
reldscheepsbouw. Om de ontwikkeling
voor te blijven moet evenwel doorge
gaan worden met investeren. Enige
steun vai, de overheid in directe of In
directe vorm zou daarbij zeer welkom
zijn. De N.D.S.M. dient dan eerst dan
te tonen dat men maatregelen heeft
genomen en doende is maatregelen te
nemen om zo gezond mogelijk te wor
den. Wat dc maatregelen op tech-
nisch-economische gebied betreft wijst
de directie op de hergroeperingsmaat
regelen in het bedrijf, het vervolma
ken van de bedrijfsorganisatie en wer
ken naar een moderne bedrijfsvoering.
De N.D.S.M. is met de commissie-
Keyer van mening dat voor een opti
male aanpak van deze zaken ieder der
bestaande bedrijven eigenlijk te klein
is om werkelijk in het internationale
concurrentie-strijdperk de maxima
le resultaten te bereiken. Alleen door
zeer nauwe samenwerking, in de eer
ste plaats in de scheepsbouw en de
apparatenbouw, maar ook op het ge
bied van de reparatie, kunnen de bes
te resultaten bereikt worden, die zeer
zeker nodig zullen zijn om de interna
tionale concurrentie het hoofd te bie
den. Hoe moeilijk samenwerken of
groepsvorming ook te realiseren is, de
directie acht het beter om met opof
fering en terzijdestelling van persoon-
lijkt. gevoelens mede te werken aan de
totstandkoming van een optimaal
bloeiende industrie dan om voor de
moeilijkheden van echte samenwer
king en groepsvorming terug te dein
zen.
De opmerking van de commissie-
Keyzer dat het bij de werven aan
een goed personeelsbeleid ontbreekt
neemt de directie eveneens ter harte.
Oobij de N.D.S.M. zijn er aspecten
aan te wijzen, die veel aandacht en
werk vereisen. Toch is er al een aan
tal zaken aangepakt, die mede moeten
zorgen dat het werkklimaat verbetert
Naast de maatregelen op het gebied
van personeelszaken denkt men o.m.
aan het verbeteren van werkplaatsen,
kantines, was- en kleedlokalen. Be
staande verschillen in arbeidsvoor
waarden tussen „uur- en maandlo-
ners" zijn in studie, teneinde de on
rechtvaardige verschillen op te hef
fen. Hierbij zal de beloningsstructuur
een belangrijk onderdeel vormen.
denken geven. Ze willen geen vlieg
tuigen en
„Ja, ho maar", onderbrak de presi
dent, „daar gaat het hier niet om."
De vier getuigen deskundigen, prof.
dr. E. L. Smelik, hoogleraar in de
Godgeleerdheid in Amsterdam, prof.
dr. W. K. M. Grossouw, hoogleraar
in de Exegese te Nijmegen, prof. dr.
J. G. Bomhoff, hoogleraar in de alge
mene litteratuur te Leiden en mevr.
M. Drooglever Fortuyn-Leenmans, ze
nuwarts te Roden, allen opgeroepen
door de verdediger, waren het roe
rend met elkaar eens, dat de omstre
den auteur verkeerd werd begrepen
en beslist niet de bedoeling had gehad
om godslasterlijk te zijn, het naar hun
mening ook niet was geweest.
Voordat zij dat naar voren hadden
gebracht waren er al enkele uren ver
streken, want zelden in een rechts
zaak hebben getuigenverklaringen zo
veel tijd gevergd. Vragen van de rech
ters werden niet begrepen, werden
verkeerd geïnterpreteerd, werden niet
goed beantwoord. Het had allemaal
een beetje wrevelige stemming in de
rechtszaal tot gevolg, een stemming die
op een gegeven moment zelfs uit
mondde in een ruzie-achtige discussie.
De Nijmeegse professor Grossouw
stond op een gegeven moment met de
beide handen in de zakken antwoord te
geven op vragen van het rechtscollege,
een beeld dat sommige aanwezigen
met stijgende verbazing gadesloegen.
Een korte bloemlezing uit deze ge
tuigenverklaringen:
PROF. SMELIK: „De omstreden
teksten van de auteur zijn uitingen
van een mystisch godsverlangen dat
in het hele werk van Van het Reve
atinwezig is. Ze zijn niet smalend god
lasterlijk."
PROF. GROSSOUW„In deze zaal
komt literair onbegrip om de hoek kij
ken. Je mag deze passages niet los
maken van de gehele tekst. Ik bekijk
het als literatuur. Mensen die zich er
geren tonen een literair onbegrip. De
ze auteur is geen lasteraar van God,
hij is een minnaar van God. Persoon
lijk moet ik zeggen dat deze hele
zaak mij een beetje bekrompen voor
komt." Reactie officier van justitie:
„Dank u voor deze opmerking, daar
ben ik zeer gelukkig mee."
PROF. BOMHOFF: „De wet waar
voor Van het Reve nu terecht moet
staan is een onding. Het doel ervan
is om het christelijk geloofsgoed te
beschermen. Hier vanuit redenerend
meen ik dat er tegen Van het ~Heve
niet behoeft te worden opgetreden".
MEVROUW DROOGLEVER FOR
TUYN-LEENMANS: Voor Van het
Reve is liefhebben iets religieushij
geeft dierennamen aan diegene die
hij bemint. Door zijn hele werk speelt
de humor, die vaak niet verstaan
wordt waardoor kortsluiting met de
lezer ontstaat. Ik acht de passages niet
godslasterlijk. Geslachtsgemeenschap
met een dier is verwerpelijk en be
hoort tot de ziekteverschijnselen van
de psychiatrie, maar niet wanneer zo
iets in een droom wordt beschreven,
zoals Van het Reve doet."
„Ik voel mij als een skiffeur die te
gen een gestuurde vier moet roeien"
begon de officier van justitie zijn re
quisitoir, doelend op het deskundige
zwaar geschut, „maar ik voel mij niet
angstig, want dit viertal mag dan op
AMSTERDAM, 21 okt. De tech
nische commissie van de KNBB heeft
voor het Europese biljartkampioen
schap pentathlon voor teams, d t v n
1 tot en met 11 december in de Amers-
foortse sporthal wordt gehouden, twee
ploegen samengesteld.
Nederland bestaat uit: libre: Hans
Vul tink (Aalten), kader 47-2: Henk
Scholte (Eindhoven), bandstoten: Henk
de Kleine (Kampen), kader 71-2: Tiny
Wjjnen (Oss) en driebanden: Jan Dog
gen (Heerlen).
De tweede ploeg komt alleen aan
bod wanneer er niet voldoende landen
er zijn zes plaatsen inschrijven
fn dat geval zullen ook Janus Jacobs
(Amsterdam) in het kader 47-2 Bert
Teegelaar (Rotterdam) in het band-
hettetodCTal?l-|rtenVHe«^orrt (°öS)*ir1 se Boys- Budel-TSC. I F: PenningenWil
de helmina '08, SVN-Rios '31, MKC-Mirr
(Waalwijk) in het driebanden ons land Blerick—Chèvremont, Heer—Roermond S
vertegenwoordigen. I club Irene—EHC.
ander sportgebied zijn sporen hebben
verdiend, met roeien zijn ze niet ver
der gekomen dan spelevaren op de
plas. Deze getuigen van wie er twee
protestant zijn, een katholiek en een
zonder geloof, heten het Nederlandse
volk te vertegenwoordigen, maar ik
had beter vier journalisten kunnen
horen, die weten doorgaans beter wat
er onder het volk leeft".
Vervolgens begon mr. Abspoel aan
een urenlang en scherp betoog, waar
in hij iedere getuige d ;skundige ach
tereenvolgens juridisch knock-out sloeg
en waarin hij met zulke humoristi
sche vergelijkingen kwam, dat Van
het Reve het zo nu en dan bijna uit
schaterde en de president de zaal ge
regeld tot stilte moest manen. De offi
cier maakte bekend dat men deze zaak
niet moest zien als de zaak Van Dis
contra Van het Reve. De minister zelf
had beslist dat hier een rechterlijke uit
spraak moest komen. „Daar ben ik
blij mee", had Van het Reve ver
klaard, „want het is voor mij bijzon
der irritant en onaangenaam om jaar
in jaar uit voor godslasteraar en god
loochenaar te worden uitgemaakt,
vooral in de provinciale pers. Deze
rechtszaak houdt voor mij wel risico
in, maar ook kans op rehabilitatie."
„Ik betreur het eigenlijk dat ik een
straf moet eisen", zei mr. Abspoel.
„Voor mijn part maakte de rechtbank
alleen maar uit wie er gelijk heeft, ik
zal dan ook geen vrijheidsstraf eisen,
noch een hoge boete. De straf mag
niet zo zijn dat andere schrijvers in de
toekomst zelf een soort voorcensuur
gaan toepassen, want een vrijwillig
ondergane censuur zou een onduldba
re inbreuk op de vrijheid van menings
uiting opleveren en dat zou een veel
groter kwaad zijn dan de krenking van
godsdienstige gevoelens door Van het
Reve. Laten wij geen land worden, dat
zijn schrijvers in de gevangenis zet en
hun boeken op de brandstapel werpt.
Met mijn eis wil ik alleen mijn afkeu
ring over Van het Reve uitdrukken,
die zich als een kwade, slecht opgevoe
de jongen heeft gedragen. Een tikje
met de hand zou al voldoende zijn. Ik
wil ook rekening houden met het feit
dat niet alleen hij geen rekening
heeft gehouden met de gevoelens van
zijn naasten, maar dat die naasten
vaak ook geen rekening hielden met
de gevoelens van hem".
De verdediger, mr. H. R. Eyl, acht
te de-smalende godslasteringen niet be
wezen en kwam in zijn pleidooi tot
opmerkingen als: „een veroordeling
zal de schrijver voelen als een door
prieming van zijn tong. Dat zou ook
de doorbraak van de boosaardigen
doen toenemen."
Van het Reve hield tegen half elf
's avonds zelf de dagsluitingmet
opmerkingen dat het zo fijn was om
in een land als Nederland terecht te
staan onder de overvloedige bescher
ming van de wet. Hij vroeg zich af of
de rechtbank „de onverdraagzaam
heid van het gepeupel met een vonnis
moest legaliseren". Deze strafzaak
was toch geïnspireerd „door aanma
tiging, onverdraagzaamheid en dom
heid".
Uitspraak 3 november.
AMSTERDAM, 21 okt. Doordat
de jonge Hagenaar Hans Sundquest
met het fraaie gemiddelde van 25.15
uit de voorwedstrfiden van het biljart-
toernooi kader 47/2 naar de hoogste
klasse in die spelsoort is gepromo
veerd en hij op grond daarvan ge
rechtigd is in te schrijven voor de
ere-klasse 47/1 moeten voorwedstrij
den worden gespeeld. Want vóór de
verrassende opkomst van Sundquest
waren er precies acht spelers inge
schreven, van wie nu alleen titelhou
der Tini Wijnen (Oss) direct in de
finale van 1 t/m 4 december in
Apeldoorn komt.
In twee groepen zal moeten worden
uitgemaakt wie de overige zeven fi
nalisten zijn. In Amsterdam spelen:
Flip Beekman en Janus Jacobs (bei
den Amsterdam), Hans Sundquest
(Den Haag) en Joop Roodenburg
(Voorhout) De groep in Eindhoven
bestaat uit Henk Scholte (Eindhoven!,
Hans Vultink (Aalten), Lambert van
Nijnatten (Steenbergen) en Lambert
van Leur (Oss).
OOST-BE RLIJNDe Hongaarse
veteraan Geza Toth heeft gisteren
de wereldtitel gewichtheffen in het
middenzwaargewicht gewonnen Ziin
totaal van 487'/» kilo betekent een
evenaring van het wereldrecord. Twee
de werd de Pool Ireneusz Palinskl
de Pool Marek
Golab, met 475. Palmski is al eens
wereldkampioen geweest.
ir»i?ncr was de uitscha-
de Ent Louis Martin, die
^iQcs?!P-10en was in 1959, 1962, 1963
ziin ^CTiPri?Slaal. achtereen mislukte
'nf 8 i50 kilo omhoog te bren-
rYoor had hij driemaal 147'/»
maar elk van die po-
vioi werd afgekeurd omdat hij te-
door de knieën was gegaan.
1 A: BVCZilvermeeuwen. Hollandia—
DCG, Alkmaarsche BoysJOS, AFCVVB,
De Spartaan—HRC, Hillegom—Purmerstevn,
1 B: SVWCW, Roodenburg—Overmaas,
NeptunusDCV, EBOHVUC, Papendrecht
UVS, Gouda—Unitas. IC: Alcides—Ger-
manicus, Zwaagwesteinde—Harlingen, jub-
begaSneek. AchillesVeïocitas, Munten
damEmmen, NoordsterNeptunia. 1 D:
WVC—AZC. SML—Leones, ESCA/VC—DOS
'19, Hengelo—De Treffers. RhedenJonge
Kracht, Vosta—Quick '20. IE: Sparta '25
UNA, DESKHelmond, VlissingenMid
delburg, De Spechten—TOP, De Valk—Veer-
