HET NIEUWE DAGBLAD
Houding van ARP blijft onduidelijk
POLITIE VERDRIJFT DEMONSTRANTEN
NKV tegen
oprichting
nieuwe
JAMIN
Johnson benadrukt eenheid
geallieerden in Vietnam
Scherpe kritiek Van Boven
op overheid en vakbonden
FORMATEUR BLIJFT BIJ KVP EN AR
HOLIDAY
ON ICE
Vandaag
en
verder
BRUIDSKINDEREN
„ALS GELIJKE VAN ZIJNS GELIJKEN"
Ernstige ongeregeldheden in Manilla
FORMATEUR POLST DE QUAY
f
KATHOLIEK WERKGEVERSVERBOND BIJEEN
Vrouw onder
trein gedood
SER contra
inflatie
EuropTf
taaipopjes
SI
DINSDAG 25 OKTOBER 1966
OPKLARINGEN
58ste JAARGANG No. 16500
DEN HAAG, 25 okt. De
kabinetsformateur, drs. Schmel-
2er, heeft vanmorgen een gesprek
gehad met dr. J. E. de Quay. De
keer De Quay is de tweede poli
tiek. ur die de h ïateur ont
vangt sedert deze in iet bezit is
van de hem door de demissionaire
Premier Cals verstrekte gegevens
°ver de meest dringende rege
ringszaken.
NEW YORK LONDON PARIS AMSTERDAM
Internationaal variété op ijs
U.S.A.
27 OKTT/M 13 NOV
nieuwe rai amsterdam
12 pagina's
,oCltnieuws'
Welke rol?
Onduidelijk
Vertrouwen
hlï ,v I
niet duur wel heerlijk
Met behulp van de gummiknuppel verdrijven leden van de politie van Manilla enkele jonge de
monstranten, die de tuin van het hotel waren binnengedrongen, waar de Amerikaanse president en
diens echtgenote logeren.
Middenstand
I Het weer in
§5
i
es
ëv
■(RNf J
Dit zijn de twee bruidskinderen
bij het huwelijk van prinses Mar
griet en mr. Pieter van Vollen
hoven, Boven: de driejarige Coos-
je van der Hoeven, kleindochter
van de particulier secretaris van
koningin Juliana en onder: de
zesjarige jhr. Arnoud Jan de
Beaufort, zoontje van een van de
vroegere verzorgsters van de
prinsessen.
De kabinetsformateur drs. W. K. N. Sch?nelzer heeft vanmorgen
dr. J. E. de Quay ontvangen om hem te polsen voor een functie in
het te vormen kabinet.
O
Bij collecteren
voor vluchtelingen
Financiën en economie!
NIEUWE DAG
Opklaringen, maar ook hier
en daar een bui. Zwakke tot
matige wind aanvankelijk uit
noordelijke richting. Later
veranderlijk. Vannacht op en
kele plaatsen mist en kans op
nachtvorst Ongeveer dezelfde
middagtempera turen als van
daag.
Zon op: 07.21 onder: 17.26
Maan op: 16.39 onder: 02.36
Schmelzer voor keuze:
De Quay of Zijlstra
ADVERTENTIE
(Van onze parlementaire redactie)
Onmiddellijk na de Anti-Revolu-
('onaire prof. Zijlstra is thans ook een
"^langrijke KVP-er in het formatiebe-
*"aad betrokken. Dit wijst erop, dat
"rs. Schmelzer volhardt in zijn pogin-
yn een goeddeels uit KVP- en AR-
'Sureii bestaand interimkabinet sa-
jj1®11 te stellen. Dit wijst er tevens op,
het gesprek met prof. Zijlstra vol-
'ifx-ndf, hoopgevend is geweest om die
hogingen voort te zetten. De positie
tan ae KVP is inmiddels enigszins
Gesterkt door de mededeling van het
"V, dat het. oprichten van een nieu
we partij niet de weg is om uit de
Politieke crisis rondom en in de KVP
16 komen.
Tussen de heren Zijlstra en De
jjhiay is deze opvallende overeenkomst
at beiden minstens in eigen kring
symbolen zijn van vertrouwenwek
kendheid. Hoezeer dat voor eerstge
noemde geldt, bleek gisteren uit een
officiële verklaring, afgelegd na af
loop van het AR-fractieberaadMen
sprak gaarne zijn vertrouwen uit in
de door prof. Zijlstra te volgen ge
dragslijn. De naam van dr. De Quay
werd in het jongste verleden met een
ADVERTENTIE
dagelijks 8 uur
Tiatinéeswoensdag» zaterdag
en zondag 2.30 uur.
kaartverkoop voor all© voorstellingen
b'J het RAl-gebouw, kassa Oosthal van
10-16 uur. (Telefoon 020 - 79 64 41) en
b'J de bekende voorverkoopadressen.
De fotograaf Ralph Prins heeft
jh Moskou een internationale fo
towedstrijd gewonnen met een in-
ending oyer de atoombomstad Hi
roshima. Het Hiroshima van van
daag heeft de atoombom tot een
s°ort trekpleister voor toeristen ge
haakt, vindt de prijswinnaar, over
onze verslaggever vertelt op
Pagina 5.
Momenteel worden in West-Duits-
.awd twee opera's opgevoerd, die bei-
zijn gebaseerd op het werk
in Kafka, Maar terwijl de ene
j', be Visitation" („Het Proces"), in
timburg luid wordt bejubeld, is
he andere „America", onderwerp
An velerlei kritiek. Meer over deze
^ee werken leest u op pop. 8.
Dp pagina 4:
'tjees zonder profijt ('s Lands
hao-'0niek>-
en t.v.-nieuws.
'even van lezers.
pagina 5:
o'jD'^'jk middelpunt van Tibet-actle
gehuwde vrouw moet vroege
nog missen.
s °P pagina 6:
°ners Aberfan zijn verbitterd.
pagina 7:
leraren staken.
.aanse verbindingssatelliet
esV«kt Stille Oceaan.
Pagina 8:
-rapM? stelt zicb op tegeM
Paije-party.
S'Ê.R Pa§ina 9:
Una*.' .?Ver bestrijding inflatie.
C|èn en economie.
Aw pagina 11:
e"lamse Effectenbeurs.
zeker heimwee genoemd door hen die
verlangden naar „meer stabiliteit en
gematigdheid" in het regeringsbeleid.
Over de houding van de demissionaire
bewindslieden van de AR valt nog wei
nig te voorspellen. De heer Roolvink
zei gisteren: „er is geen reden aan te
nemen, dat er bij de AR-ministers niet
eenzelfde vertrouwen (jegens Zijlstra)
heerst als bij de fractie". Maar veel
houvast heeft men aan zo'n uitspraak
niet.
Een andere veronderstelling is, dat
De Quay premier zou worden en dat
de Anti-Revolutionair zijn beproefde
kwaliteiten zal tonen op financieel ter
rein. De laatste veronderstelling vindt
steun in de officiële mededeling, dat
in het onderhoud met prof. Zijlstra
„mede de financieel-economische pro
blematiek" aan de orde is geweest.
Beide figuren hebben in ieder geval
ruime bestuurservaring. Dr. De Quay
was minister-president van 1959 tot
1963; prof. Zijlstra was in datzelfde
kabinet minister van financiën en is
van 1952 tot 1958 minister van Econo
mische Zaken geweest.
Bij dat alles is de houding van de
ARP jegens Schmelzers pogingen nog
steeds niet duidelijk. De AR-fractie is
gisteren in Utrecht van één uur tot
vier uur bijeen geweest in het kantoor
van de Christelijke Aannemersbond,
van welke bond het A.R.-Tweede Ka
merlid mr. W. Aantjes algemeen se
cretaris is. Op die bijeenkomst is be
halve over de algemene politieke si
tuatie tevens gesproken over Schmel
zers pogingen Zijlstra voor een Inter
imkabinet te winnen. Enig document
van de formateur was op die fractie
vergadering echter niet voorhanden en
is dus ook niet onderwerp van bespre
king geweest.
Letterlijk luidde de verklaring, af
gegeven na afloop van het fractiebe-
raad, aldus: „Ons standpunt met be
trekking tot de motie-Schmelzer is op
14 oktober duidelijk bepaald. Wij ver
nemen thans van het gesprek van de
formateur met prof. Zijlstra en spre
ken gaarne ons vertrouwen Uit in de
door prof. Zijlstra verder te volgen
gedragslijn". Volgens ervaren uitleg-
kundigen mag daaruit slechts wor-
den geconcludeerd tot een algemeen
vertrouwen in de heer Zijlstra, niet
tot verlening van steun op voorhand
aan een voornamelijk op KVP- en
AR-basis rustend kabinet.
Het is bekend, dat er binnen de AR-
fractie genuanceerd wordt gedacht
over een dergelijk interimkabinet. Met
name fractieleider Roolvink zelf en
enige andere fractieleden wie de op
lossing van de omroepkwestie na aan
het hart ligt, zouden er veel voor voe
len. Een algemene eis van AR-zijde is
wel, dat de uitgaven volgens de plan
nen van het kabinet-Cals niet zullen
worden teruggedrongen, maar dat de
dekking solieder zal zijn (bijvoorbeeld
door vervroegde invoering van de oïn-
zetbelasting) en dat de werkgelegen
heid wordt veilig gesteld. Overeen
stemming met de motie-Schmelzer ligt
niet voor de hand, maar een weder
zijdse toenadering is mogelijk, omdat
tijdens het begrotingsdebat van KVP-
zjjde met nadruk is gesproken over
een solieder dekking en omdat de mo
tie-Schmelzer slechts spreekt over een
voorkoming van een „extra uitgaven
stijging voor 1968".
Hoewel over de houding van de de
missionaire bewindslieden van de AR
nog weinig voorspellingen zijn te
doen, klonk het niet al te gereser
veerd toen de heer Roolvink gisteren
zei: „Er is geen reden aan te nemen,
dat er bij de A.R.-ministers niet een
zelfde vertrouwen (jegens Zijlstra)
heerst als bij de fractie".
Indien de heer Schmelzer slaagt in
zijn opzet, zal dat te danken zijn aan
een centrale bezorgdheid over ,,'s-
lands belang". In A.R.-kring schijnt de
stroming die daarin een etisch motief
vindt om met de KVP in zee te gaan,
aan kracht te winnen. De keuze van
de heren Zijlstra en De Quay, beiden
algemeen gerespecteerde en "voor gro
te groepen aanvaardbare politici, wijst
erop, dat de formateur die gezindheid
onderkent en erop in wil haken.
i
van
■mm
IT f A OX nl»4 - -•
MANILLA, 25 okt. (Reuter, UPI)
Aan het eind van de beraadslagingen
op de eerste dag van de topconferen
tie van Manilla heeft president John
son gisteren de eenheid benadrukt,
die er volgens hem heerst onder de
landen, die troes>en in Vietnam hebben
staan. Tevens zei hij dat de soliditeit
van hef geallieerde front alleen maar
versterkt zal worden door deze confe
rentie.
Volgens hem zal het belangrijkste
okt. Het Nederlands
Katholiek Vakverbond vindt het op
richten van een nieuwe partij niet de
weg om uit de politieke crisis en voor
al uit de crisis rondom en in de KVP
te komen.
Beter dan het stichten van al weer
een partijtje, is het gezond maken en
vernieuwen van het bestaande partij
stelsel, vindt het Verbond, Als veel
meer werknemers politiek bewust
worden en bij kandidaatstellingen niet
verstek laten gaan, als hun invloed
m de Kyp groter wordt, zal misschien
de fractie van deze partij in de Twee
de Kamer een zodanige sanering on
dergaan dat de gekozenen een betere
afspiegeling van de kiezers zullen vor
men, wat betreft hun opstelling in
maatschappelijke vraagstukken.
In een vergadering van de aartsdio
cesane Katholieke Middenstandsbond
te Groenlo heeft de voorzitter van de
bond, de heer G. F. Boere, zich achter
de KVP-fraetie in de Tweede Kamer
gesteld. „De inflatie is een gevaar dat
ons bedreigt. Er moet geen beleid ge
voerd worden dat de ontwaarding van
de gulden onvoldoende beteugelt. Er
was moed voor nodig om te handelen
zoals de KVP-fractie deed".
Station*
«Mfl
6
Den Helder regenbui
12
8
Ypenburg
zwaar bewolkt
12
6
Vlissingen
zwaar bewolkt
11
9
Eelde
mist
12
2
De Bilt
zwaar bewolkt
12
5
Twente
geheel bewolkt
10
4
Eindhoven
geheel bewglkt
10
7
Beek
regen
8
6
Stockholm
onbewolkt
9
1
Oslo
onbewolkt
12
-1
Kopenhagen mist
10
4
Londen
licht bewolkt
9
6
Amsterdam
zwaar bewolkt
12
6
Brussel
regen
9
7
Luxemburg
regen
15
6
Parijs
regen
10
7
Nice
onweer
20
15
Berlijn
regen
11
7
Frankfort
regen
9
7
München
zwaar bewolkt
20
11
Zürich
mist
16
10
Genève regen
16
12
Locarno
regen
13
11
v
0.2
0
0
0
0
0
1
14
3
0.1
0
0
0
6
23
31
21
2
32
0.4
17
5
8
resultaat zijn, dat de wereld weet dat
de naties, die Zuid-Vietnam direct steu
nen, vastbesloten zijn. „Laat de vech
tersbazen van de wereld weten dat de
vrienden van hun buren er zullen zijn
om die buren te helpen als zij worden
aangevallen." Na afloop van de be
sprekingen gaf de woordvoerder van
het Witte Huis, Bill Moyers, een sa
menvatting van Johnsons toespraak
Johnson had gezegd te menen dat
overeenstemming was gebleken op vier
uitgangspunten:
1. vastbeslotenheid dat agressie moet
falen.
2. dat de deelnemers betrokken zijn
bij de pacificering en ontwikkeling in
Zuid-Vietnam.
3. een nieuw bewustzijn van regio
nale samenwerking,
4. het onderwerp van verzoening.
Johnson betreurde het dat één partij
(Hanoi) niet bereid was gebleken aan
de onderhandelingstafel te gaan zit
ten om over vrede te praten. Hij zei
ervan overtuigd te zijn dat als gevolg
van de vastbeslotenheid van de landen
de vrede tenslotte zou komen. De pre
sident zag de conferentie als een bij
eenkomst van vrienden die weten een
gezamenlijke interesse te hebben, „na
melijk een ordelijk en stabiel Azië en
Stille-Oceaangebied. Dit is geen exclu
sief belang want andere landen, die
niet op de conferentie zijn vertegen
woordigd, hebben ook belang bij de
toekomst van het gebied. De funderin
gen voor een nieuwe gemeenschap zijn
reeds gelegd", aldus Johnson.
Inmiddels is het in Manilla gister
avond tot ernstige ongeregeldheden ge
komen toen duizend politiemannen en
militairen duizenden studenten tracht
ten te verdrijven die erin waren ge
slaagd door de hekken vóór Hotel Ma
nilla te breken tot onder de vensters
van de appartementen, waar president
Johnson en diens echtgenote verbid
ven. De politie opende het vuur en
verdreef de betogers. Vijf personen
werden gewond. Vijftien betogers zijn
aangehouden.
De demonstranten Kwamen van de
dichtbij gelegen Amerikaanse ambas
sade waar zij met toestemming van
de autoriteiten uiting hadden gegeven
aan hun afkeer van de Vietnam-poli-
tiek van Amerika. Voor de ramen van
Hotel Manilla verdrongen zich de af
vaardigingen van de andere landen,
die aan de topconferentie deelnemen.
(Van onze correspondent)
DELFT, 25 okt. De 46-jarige me
vrouw M.J. Berkhout-Gordijn uit Den
Hoorn is gisteravond, toen zij aan het
collecteren was ten bate van de
vluchtelingenactie, om het leven ge
komen. Zij wilde aan de Tramkade
enkele adressen bezoeken en stalde
haar brommer tussen de rails van de
nabijgelegen spoorlijn voor het goede
renverkeer met het Westland. Gealar
meerd door een naderend treintje wil
de zij haar brommer in veiligheid
brengen. Zij kwam echter te laat en
werd door de trein gegrepen en op
slag gedood.
DEN HAAG, 25 okt. De Sociaal
Economische Raad spreekt in een
advies aan de regering over de be
strijding van de inflatie zijn ongerust
heid uit over de sterke stijging van
het prijsniveau in de laatste jaren.
Volgens de raad zal dit op den duur
ernstige gevolgen kunnen hebben van
economische en maatschappelijke
aard.
De raad is van mening dat de In
flatoire druk en de prijsstijging voor
namelijk een gevolg zijn van de be
stedingsinflatie. Een blijvend handha
ven van een ontspannen situatie op
de arbeidsmarkt is daarom vereist,
wil men een inflatoire druk in de toe
komst tot een incidenteel verschijn
sel terugbrengen.
(Zie voorts financiële pagina)
(Van onze verslaggever).
ROTTERDAM, 25 okt, De voor
zitter van het Nederlands Katholiek
Werkgeversverbond mr. P. M. H. van
heeft tijdens de openbare ver-
y f n, het verl)on(l vanmiddag
tan nverw!? gelevei*l <>P de houding
ties \Tfel? I -en werknemersorganisa
ties. aak krijgen de ondernemers de
indruk aldus mr. Van Boven, dat
de inhoud van eisen op het gebied
van vermogensaanwasdeling, jnveste
ringsloon en belastingverhogingen meer
worden bepaald door de politieke po
sitie van de regering of door de maat
schappelijke positie waarin de vakbe
weging is geraakt dan door de zorg
om een evenwichtig sociaal bestel. De
manier waarop in ons land de zaken
worden gepresenteerd krijgt steeds
meer een demagogisch karakter. Aan
zakelijke argumenten gaat men al te
vaak voorbij.
Volgens de NKWV-voorzitter worden
een aantal regeringsvoorstellen zo aan
geboden, dat pas na veel studie en
grote kermis van zaken, verkregen bui
ten de staatsstukken om de ware om
vang en betekenis duidelijk wordt.
Met name noemde hij het terrein van
de sociale verzekeringen, die populair
zijn als het over de uitkeringen gaat.
Maar, aldus mr. Van Boven, het wordt
de werkgevers blijkbaar kwalijk geno
men als zij de andere zijde, de kos
ten duidelijk belichten. Het overleg op
sociaal-economisch terrein heeft naar
de mening van de heer Van Boven
een lelijke deuk gekregen. De compro
missen met de vakbeweging worden
steeds moeilijker.
De ondernemer heeft af en toe de
indruk gehad, dat de regering bij de
tegenstellingen tussen werkgevers en
werknemers niet voldoende afstand
heeft bewaard waarbij de overheid als
boven de partijen staande arbiter dui-
delyk zichtbaar bleef. Te snel en te
gretig heeft naar de mening van mr,
v an Boven de regering partij geko
zen wanneer zij het met de vakbe
weging eens_ was. Te laat en te twijfe
lend trad zij op wanneer dat voor de
werknemers minder prettig moest zijn.
Al te gemakkelijk worden de onder
nemersorganisaties als niet bij de tijd
en onrealistisch voorgesteld wanneer
zij impopulaire standpunten innemen
en van tijd tot tijd het steeds meer
in onbruik rakende „neen" moeten la
ten horen, dat anderen aarzelen uit te
spreken. Er zou in deze situatie, zo
meent de heer Van Boven, gevaar kun
nen ontstaan voor een politiek en
maatschappelijk nihilisme van leiden
de groepen waaronder ook de werk
gevers. De werkgever kan in de ver
leiding komen zijn maatschappelijke
taak te verlengen tot zijn dagelijkse
werk en gezin en voor de rest de
maatschappij de rug toe keren.
Vo°r een dergelijke houding waar
schuwde mr. Van Boven. Hij erken-
L?. onbehaaglijke situatie waarin
ook de werkgevers zijn terecht ge
komen. Maar, voegde hij er aan toe.
wfj mogen niet vergeten dat ook wii
verantwoordelijk en misschien zelfs
mede schuldig zijn aan de omstandig
heden die ons vandaag benauwen.
Naar het oordeel van de NKWV-voor
zitter moeten de werkgevers thans po
sitief stellen wat het beleid op langere
termijn moet zijn. Wat de uitgangs
punten daarvoor betreft zou hij een
streven willen zien naar een duidelij
ker erkenning en waardering van het
ondernemerschap. Een erkenning te
gelijkertijd van liet recht op vrije speel
ruimte om een taak te kunnen vervul
len.
De aanvaarding van het onderne
merschap als een maatschappelijke
functie betekent volgens de heer van
Boven naar buiten dat men moet blij
ven streven naar samenwerking tussen
overheid, werkgevers- en werknemers
organisaties. Iedere groep moet daar
bij de belangen van zijn leden behar
tigen op straffe van verlies van ziin
identiteit. Maar het mede-aanvaarden
van e®", gemeenschappelijke verant
woordelijkheid en onderschrijven van
algemene uitgangspunten is dan een
noodzakelijke voorwaarde om te ko
men tot harmonische oplossingen. AJs
voorbeeld noemde hjj het probleem
van de inflatiebestrijding. Overheid en
werkgevers achten dit een belang van
hoge orde. Als echter, aldus mr. Van
Boven, de vakbeweging daarop veel
minder nadruk gaat leggen, wordt
een samenwerkingsorgaan als de
Stichting van de Arbeid een college
waan'an op den duur alleen nog ge
meenschappelijke oproepen tot steun
aan charitatieve acties kunnen uit
gaan.
De NKWV-voorzitter verweet de
overheid voor collectieve doeleinden in
toenemende mate een beroep te doen op
de middelen, die de nationale produktie
opbrengt. Ter illustratie: de belas
tingen komen op een bedrag van twin
tig miljard, aan premies voor sociale
verzekeringen betaalt ons land tien
miljard, wat er op neerkomt, dat bil
een nationaal inkomen van 75 miljard
de collectieve voorzieningen 40 procent
vergen van wat geproduceerd wordt.
UTjy.'Se fout acht mr. Van Bo-
hpf ll J demissionaire kabinet op
riuiriffiik vLïan Ioonbeheersing niet
V, f? verantwoordelijkheid ge-
?°litiek ligt het natuur-
rii «S zei hi.i' om te spreken over
hti wT -® verantwoordelijkheid van
,even voor de loonvorming,
voor normale omstandigheden meende
[yl ls deze uitspraak nog juist ook.
riet is echter volgens de heer Van Bo
ven wel duidelijk geworden dat de 3.5
procent contractloonstijging (uitgangs
punt van de regering) niet het streef
doel is van de vakbeweging. De vrome
spreuk over de verantwoordelijkheid
van het bedrijfsleven kwam er op neer
dat de werkgevers de volle verantwoor
delijkheid voor het zwakste punt van d»
regering opgedrongen kregen. „Wij
schamen ons niet", zo betoogde de heer
Van Boven, „dat deze feitelijke alleen-
verantwoordelijkheid ons te zwaar
valt". Wat de prijzen betreft zei hij
dat de werkgevers bereid zijn geweest
mee te werken aan een redelijk prijs
beleid van overheidswege, maar dat
men van de ondernemers moeilijk kan
eisen zich in te zetten voor een prijs-
(vervolg op pagina 9)
