Oïtze exportpositie komt in gevaar
Concertgebouw Orkest
Deventer' arbeider
niets in te brengen
Samkalden achter
beleid Hartsuiker
STAATSSECRETARIS:
Ondernemers gaan
Nederland mijden
Utrechtse studenten met
Hamlet-programma
Krag wenst
coalitie
AOW. AWW en
Pareltje
Verhoging van
kinderbijslag
s? '«s&p m'M"
Vn?
Eerste nummer
Kunsthistorisch
Tijdschrift
G.A.B.-DIRECTEUR KLAAGT
Situatie excuus voor niet berechten
Revolutionaire ideeën schrikken af
Spaans instituut
EENMAAL MIS, EENMAAL RAAK
Franse prenten
in Leiden
C^a
Dans-echtpaar Holmes
treedt op in Parijs
DENEMARKEN
EDag
DONDERDAG 24 NOVEMBER 1966
AMste
C Verde:
,RdAM, 24 nov.
re verslechtering van
^°sitie .°nornische concurrentie-
lvanneerS l^een te voorkomen
f°ntrar.trJJ ]°onstijging in de
Mgaat \A"niet boven de 3y2
lvbistV m°eten ons scherp
fijgijip l111 dat elk procent loon-
^0rte °ven deze errens nu od
Sfote T.„niIJn een ongeveer even
^rkepiQ0centue^e daling in de
Dit Pnbeid kan veroorza-
e*tra i bekent dat één procent
N (je ®0nstijging een stijging
hUi2end erkIo°sheid met dertiS"
te2e tminian kan veroorzaken."
yey "^spellende mededeling
c'ën °ud-minister van finan-
Pf°f. j, "et kabinet-Marijnen,
ïen gpri' J- Witteveen, giste-
^lQrtdar?aan °P de nationale ex-
van tjg Van de Centrale Kamer
andelsbevordering.
Imago
•>lQrd
Prof. dr. H. J. WITTEVEEN
moeilijke opgave
Vrijheid
WeT te
Folkloristisch festival
Vragen in Kamers
Babyvoeding naar Italië
JENS OTTO KRAG
trouw aan NAVO
Bestuursbenoeming V.N.U.
DOOR KEES FENS
Loonstijging met boven 3V2%
^rof. Witteveen: 30.000
Werklozen per procent
an
onze
"Êej
Marketingmedewerker)
vL aan'nu61, kwam tot deze conclusie
k? °nze IJoeriS historisch overzicht
'üb st ho5)0r^P0s^ie sinds de oorlog.
de Doen de regeringen en met
Sp °Oc]o, rlandse gulden voortdu-
°tikni(.gewaardeerd om met de la"
een sterke positie op de
dyorbPcAen °P te bouwen. In 1957
t'j.j ten ,Was de Nederlandse gul-
k tig opzichte van de dollar met
b A de 1Procent ondergewaardeerd.
- 1Br' j loonstijging en de revaluatie
jt die onderwaardering terug-
y' is y ,n de periode van 1960 tot
*8 s de ~j* Perloae van i»ou iui
loonstijging vergeleken met
;^eest 6n Anierika zelfs 26 procent
k^B®tijgj Voornl heeft zich een sterke
Stiigin voorgodaan en met de ster-
te de og yan de overheidsuitgaven
*t[ oposiG t^ngtarieven is de concur-
K \ve] (;je opnieuw achteruitgegaan
Witt ongeveer twee procent.
V* e®n een illustreerde zijn betoog
Cijj de pv^ergelijking van de stijging
Jt*rs. ®xPort aan de hand van CBS-
tenu-td inn,^erselijking tot dezelfde
to? or was de export in sep-
3ae86nomB met slechts zes proce"*
iiOn d!,, n' terwijl over de afgelop
See Proe export jaarlijks met res
diieDtlri0n rl 1'1'* en 13 procent was to<=-
doe profg:? slechte vooruitzichten, al-
Vel.r een J ,'tteveen, zijn nog versterkt
oen aóv,ëeveen' zijn nog
Vn er, y teruitgang in het
Let' t„ a®rbij vooral in de sector
®eit orisme het prijseffect sterk
en liberaal Kamerlid
j, o i 2 van oordeel dat een restric-
kjn Ooij Po'ttiek hard nodig is. Ge-
r'tioSti'iop„e stÜCing van de prijzen
oB°s-p rern- en sociale verzeke-
VrSjre -,?les zal dit een zeer moeilijke
*'e,, Ssnirl. daarom moet ook de be-
®if .Pan j? en de Politik ten aan-
nu i^ht sociale verzekeringen in
4e dnjjj moorden gezien. De situatie is
"oq8 terJ z°dat verbeteringen op
k r9oi)0pe^en alleen kunnen worden
"fferJ i ten koste van onmiddellij
het reële loon.
A cl©
L«?o SoofXp°rtdag, waarop mr. J. F,
Vs rla van de KLM het imago var
0 on de
imago van
Nederlandse zaken-
dat k ncucnmiase za
,n de Kt„,Paald ntet erg best is,
by Oande gaven een aantal voor
aan
8r>wer vertegenwoordigers uit de
J, L tv 6en commentaar.
bfA: Iti?'vPen directeur van Fok-
„Ultem_ '.beeld van Nederland in het
l or) "L Diepen
Tni,;Onlanjb?eld van Ni
i.Eact rf aa beter, maar in het
üi.^Len u yii als vliegtuigbouwers
Iv. Pstig' bebben we toch geen on-
j. Bse mdruk.
eT,Lt-dirp?,itzema van Ikema (presi-
b^Pribg 1o UT van de Frico): Onze
re)!?on in 1 ®!ie,t ongunstig, omdat we
vap n„ eeld dat de buitenwe-
rkotid ?s beeft namelijk een hard-
W- cll arrwn»!v ii 4ol
agrarisch volk en dat
steunt de export van onze melkpro-
dukten.
Ir. J. E. Woltjer (directeur Wilton-
Fijenoord): Wij hebben met onze
scheepsbouw een goede naam, 75
procent van onze reparatie gaat in
opdracht van het buitenland. Maar
het gevaar dreigt meer en meer dat
men in Amerika gaat repareren, hoe
wel het daar duurder is, maar men
werkt daar sneller.
R. W. Ie Poole (directeur KNSM)We
hebben een goede naam, maar zijn
stug en zuinig. We zoeken echter te
weinig contact met onze potentiële
afnemers, terwijl het buitenland vaak
betere betalingscondities heeft.
Prof. dr. A. Chorus (hoogleraar te Lei
den) We voelen ons het uitverkoren
volk, dat is de erfenis van het Cal
vinisme. We hebben een hoge dunk
van onszelf en vinden dat we het
maar goed getroffen hebben. In
Frankrijk en Japan wil men het ge
zicht niet verliezen. Dat gezicht in
teresseert de Nederlander niet.
Jhr. W. van Andringa de Kempenaer
(ere-voorzitter Genootschap voor Re
clame) We dienen het imago te re
lativeren. Slechts 15 procent van
onze export is voor de afnemers als
zodanig herkenbaar. De rest gaat in
de vorm van bijvoorbeeld halffabri
katen naar het buitenland.
Ir. W. van Osselen, voorzitter van de
Kon. Ned. Jaarbeurs, hield een voor
dracht onder de titel „Het Nederlandse
bedrijf in de strijd om de export". Hij
zei vele Nederlandse ondernemingen
te klein te achten. Er zal zijns inziens
veel meer op Europese schaal gedacht
moeten worden. Wil men de export be
vorderen, dan zal hieraan bovendien
de bevordering van een gezond indus
trieel klimaat in Nederland vooraf die
nen te gaan, aldus spreker, die vast
stelde, dat aan dit klimaat thans alles
mankeert. „Als in een land regering,
werkgevers en werknemers niet in
staat zijn orde op zaken te stellen, dan
kan van een gezonde industriële ont
wikkeling geen sprake zijn."
Op het gebied van de bedrijfs
investeringen valt niets neer te mati
gen. Zij zijn door de gang van zaken
in ons land reeds het kind van de
rekening en zullen in 1967 zelfs niet
stijgen. Dat is een gevaarlijke toestand,
die niet lang kan duren. Verminde
ring van onze economische groei, van
onze export, toeneming van de werk
loosheid zou het gevolg er van zijn.
Het klimaat moet veranderen.
Deze uitspraak deed gisteren de
heer Sidney J. van den Berg, voor
zitter van de Centrale Kamer van Han
delsbevordering, in zijn rede, waar
mee hij de Nationale Exportdag 1966
sloot.
Spreker keerde zich tegen een prin
cipiële wijziging van de structuur van
de Nederlandse bedrijven, omdat in
-p
h aoaLLRANI\xa van dit woens- rieent die ziin beproefde standaard-
rigent die zijn beproefde standaard-
p, 'UCOnnovj. van uib wuciw x igcuu uic x.xjn
Jr,i>hB?tlcertpQK in Amsterdam van stukken reeds in de loop der jaren
JJe st 'de B-ouw Orkest in de ver- heeft afgespeeld, grijpt er toch maar
y?OchtnP"aren HB?ie uitsluitend door weer eens op terug. Dan doet hij ten-
^yLt worrttn uer c°hcertorganisat-ie minste iets anders.
étai bevatte een zeldzame Zo laat dit hele e
«a'esg"e„il°viteit,
tKb01e«ies" VarT'ir1'?., Beiueia „unq
Ook -11 Oe
een zeldzame
getiteld „Cinq
v'oh i
Lint 'aa
rotori^ yyivorm van de klas
compositie had
van: rederijkerij die
Maar niet laat horen
in, »aat i a"®s
>8digi-a'thans 6,w Muziek opleveren,
L' bèz® vormen Gn die ook geen beI
Voor dft nrpn vnn Ho-
Si °PdrekerS. HPt°°f ,de °ren van de"
öi1°t'y r®cht van uS 's geschreven
tiitlSent cLestra cieveIand Sym-
v l?aaï is. Aan'., aarvan George Szell
v,'st K- ddMmpi- ,zien be( ooit een o-
vi'eit- 'i er than«,V0?r hem Eeweest is,
de Weroi/ brenger van no-
Van dp ld mee af- Ge steun-
«- aten ah de - e af- Oe steun-
de over zi„2rganisatie Heten het
e routine heen gaan met de
«M k'
het
hi^tn'
^rhJt6vLPverkw,
VeVer>"
^!hisVellgens
zou duren en zij
aa« hun trekken zouden
jr vioolcon„ hun inderdaad
y Ve^,®rMan Krebbr--an Dvorak, dat
^'biVch6ena"no7UeerS gesPeeld werd,
dn symfrrn- Met de Derde
sHo°yPel^f?°Mo van Schumann.
- B zich onder in honing
lel6.1 te ers
".die i^^en door een glamour
y>er^0ïltext
-mxv. Hot Dvorak-concert
niakft»; jS nog si®chts ver
lor. ClOOr PPn olomrtiir
ere» v-v-ij giainuui
dae- ,n lot een gebeur-
eia -Der --'«iït lgelaten <>f die toon
velkr dan Musiceer? fanctie vervult.
yïeni?. blijkt l zulk een concert,
dr^'sOf bet is as goed hoe oud en
bf-UUMe^as kreet k°ek nog nlet vo1"
'b hng udie sirn na de pauze
dein 1 tiil't Schum„ symfonicus van
bij Onts Wefc Met zijn altijd
leve pgew0ri(j P6pde maar wel no-
\<goefs thema's, waaraan
SkpPer Ze vooretdurenI tracht te ge"
*«1;,, V°Q z° hol moefno Met pauken
biejjb Wooy.Ver dit fe,J, te 'alen klin-
ij'k- Zo is alth een toepas
Jkaaszo slechtaithans. Het klinkt na-
eeuw if weet iedereen al
ang> maar een di-
de verscherpte concurrentiestrijd die
door de EEG, en andere tariefverla-
gende maatregelen zal ontstaan de
Nederlandse ondernemer alleen zijn
volle energie kan ontplooien indien
zijn vrijheid niet in gevaar komt. Dreigt
men vandaag met structuurveran
dering dan bereikt men, aldus de heer
Van den Berg, dat de Nederlandse on
dernemer geen grote investeringen meer
aandurft en uitziet naar het buitenband
voor een vrijer en rustiger klimaat en
de buitenlandse ondernemer zich niet
in Nederland zal vestigen.
Wat de export betreft, merkte de
CKH-voorzitter op, dat de positie daar
van al geruime tijd niet zo gunstig is,
als het wel eens wordt voorgesteld. Af
nemende expansie van de uitvoer, li-
quiditeitsmoeiüjkhecten in de bedrijven
met daarmee verband houdende be
drijfssluitingen, wegsmeltende winst
marges als gevolg van een toenemen
de wanverhouding tussen kosten en op
brengsten maken onze huidige situatie
labiel, zo ging hij voort.
Het eerste wat naar sprekers me
ning moet gebeuren is dat het bedrijfs
leven een duchtig gesprek voert met
de overheid over de voorwaarden, die
vervuld moeten zijn om de taken uit
te voeren, die van het bedrijfsleven
worden verwacht. Op de eerste plaats
denkt de heer Van den Berg daarbij
aan de buitenlandse economische po
litiek.
Voorts vroeg hij aandacht voor de
investeringen. Het Nederlands bedrijfs
leven heeft tussen 1945 en 1965 voor
45 miljard gulden geïnvesteerd. Thans
moeten de kapitaaüntensieve sectoren
van onze industrie verder worden uit
gebouwd. Dat betekent, dat wij in de
komende twintig jaren meer, misschien
zelfs veel meer zullen moeten inves
teren om aan de gestelde taken te vol
doen. Dit vereist een bepaald klimaat.
Wij weten, dat dit klimaat er thans
niet in voldoende mate is, aldus de
CKH-voorzitter. Kapitaalschaarste
heeft een sterk remmend effect op de
bedrijfsinvesteringen. Dalende winst
marges door stijgende kosten en min
der sterk stijgende opbrengsten en ho
ge belastingen op de bedrijfswinsten
doen de investeringsgeneigdheid ver
der afnemen. Overbesteding met een
daarbij passend betalingsbalanstekort
brengen de bedrijven in liquiditeitsmoe-i
lijkheden. Dit klimaat moet verande
ren. De heer Van den Berg acht dit
een voorwaarde voor een succesvolle
inzet voor de gewenste exportexpansie.
(Van een verslaggever)
AMSTERDAM, 24 nov. Na het
tijdschrift '„Antiek"dat door de han
delaren in oude kunst en antiek enige
tijd geleden werd opgezet, is er nu
vanuit de kunsthistorische kring ook
een tijdschrift verschenen, dat de
naam draagt „Simiolus"
Het is een initiatief van een aantal
jonge Utrechtse kunsthistorici. De
naam Simiolus betekent „aapje" als
zinnebeeld van de imitatieve kunst. In
dit nieuwe tijdschrift worden artikelen
gepubliceerd over de westerse kunst
geschiedenis in de ruimste zin. Die
ruime zin moet verstaan worden als
een aandacht voor bouwkunst, schil
derkunst, beeldhouwkunst, tekenkunst
en grafiek allereerst maar ook voor
archeologie, ikonologie, kunsttheorie
en estetica. Engelse summaries die
nen om het blad toegankelijk te maken
voor een breder publiek dan uitslui
tend het Nederlandse. Voorlopig ver
schijnt het blad driemaal per jaar.
In het eerste nummer schrijft prof.
J. G. van Gelder over Jan van Scorel
in Frankrijk en Vlaanderen; E. Jelle-
ma-van Woelderen over de Clown van
Renoir in het museum Kröller-Müller
en J. A. Emmens en E. de Jongh over
de kunsttheorie van Cobra.
DEN HAAG, 24 nov. Van de vijf
tienhonderd personen die bij de mas
sa-ontslagen te Deventer betrokken wa
ren, zijn er thans nog rond honderd
vijftig werkloos, aldus de directeur
van het gewestelijk arbeidsbureau in
Deventer, de heer J. A. Leenhouts,
in zijn bijdrage, getiteld „De con
frontatie in de praktijk met het mas
sale ontslag", in een bijzonder num
mer van het officiële orgaan van het
Verbond van Protestants-Christelijke
Werkgevers in Nederland dat aan het
massale ontslag is gewijd.
De heer Leenhouts hoopt dat de
impulsen voor vestiging van nieuwe
industrieën zoveel effect zullen hebben
dat ook voor de 150 weer werkgelegen
heid zal ontstaan. Daarmee Is niet
gezegd dat de 1350 werknemers die
wel weer in het arbeidsproces zijn
opgenomen allen overeenkomstig hun
wensen, aanleg en capaciteiten te werk
zijn gesteld. Integendeel, aldus de heer
Leenhouts, verwisseling van arbeids
plaats komt nog veelvuldig voor. Ruim
(Van onze verslaggever)
AMSTERDAM, 24 nov. De oud
minister van Justitie dr. I. Samkal
den staat achter het beleid dat de
Amsterdamse justitie heeft gevoerd in
zake de 74 klachten, die de laatste
maanden over het optreden van de
hoofdstedelijke politie zijn ingediend.
Hij vindt het ook juist, dat in geen
van de negen gevallen, waarbij een
klacht gegrond was, tot strafvervol
ging van de betrokken agent is over
gegaan. Dit heeft hij gisteravond mee
gedeeld naar aanleiding van de pers
conferentie die mr. Hartsuiker dinsdag
heeft gehouden en de geruchtmakende
televisieuitzending die de AVRO twee
dagen eerder had uitgezonden.
„De officier van justitie heeft ge
bruik gemaakt van de mogelijkheid
om de bij deze zaken betrokken agen
ten disciplinair te laten straffen. Men
kan altijd nog een beroep doen op de
rechter. Er is dus een mogelijkheid tot
correctie. Was deze correctie niet mo
gelijk, dan zou ik het optreden van de
officier van justitie onjuist vinden",
aldus mr. Samkalden tegenover de AV-
evenement van het
concert zich herleiden tot een avond
niet-offensieve maar dan ook volko-
komen belangloze tijdpassering. Een
routine-gebeurtenis In het sociabele le
ven van Amsterdam. Is dit het wat
er nog rest van de taak voor het Con
certgebouw Orkest?
L. H.
(Van een correspondent)
UTRECHT, 22 nov. Op 2 decem
ber zal de stichting ,,Hct Spaans-Por
tugees en Ibero-Amerikaans Instituut
alhier haar derde lustrumvieren. Dit
feit zal worden herdacht in een fees
telijke bijeenkomst in de aula van de
Rijksuniversiteit, waarbij 0jO- prms
Bernhard, enkele ambassadeurs en
hoogleraren aanwezig zullen zijn.
Tijdens de bijeenkomst zullen de prins
als voorzitter van de stichting en prof.
dr. C. F. A. van Dam, directeur van
het instituut, het woord voeren. Voorts
de ambassadeur van Spanje Don José
Amiel-Quiroga, de zaakgelastigde van
Portugal dr. Constantino Ribeiro Vez
en de ambassadeur van Peru Don Cé-
sar de la Fuente Locker.
Ter gelegenheid van het lustrum zal
het eerste exemplaar van de feest
bundel „Homenaje" de prins worden
aangeboden.
DE STEEG, ï.l nov. In het Gel
derse dorp De Steeg, gemeente Rhe-
den, zal medio juni 1967 het interna
tionale folkloristisch festival worden
gehouden. Met de voorbereiding van
dit evenement is men reeds begonnen.
Verwacht wordt, dat evenals dit jaar
in Warfum (Groningen) zeker tien ver
schillende landen aan dit festival zul
len deelnemen. Het is niet onwaar
schijnlijk, dat ook 'n groep uit Tsjecho-
Slowakije zal overkomen.
AMSTERDAM, 24 nov. Buiten
landse ondernemers, vreest de staats
secretaris van Sociale Zaken, dr. J.F.
de Meijer, gaan ons land mijden om
de revolutionaire ideeën die hier wor
den verkondigd. In de kranten en door
middel van publiciteitsmedia wordt
veel verkondigd over herziening van
de ondernemingsstructuur, de inko
mensverdeling, de vermogens- en suc
cessiebelasting en dergelijke. Nadat op
een recent congres (van de PvdA)
hieromtrent naar mijn gevoel vrij on
genuanceerde geluiden met enige klem
waren uitgedragen, bereikten mij zelfs
telefoontjes van bezorgde relaties uit
de nationale en vooral internationale
ondernemerswereld. Sommigen waren
al begonnen zich te bezinnen elders
in Europa, bijvoorbeeld in België, hun
ondernemingen te stichten of uit te
breiden in plaats van in Nederland".
Deze waarschuwende woorden richt
te de staatssecretaris gisteren tijdens
een tafelrede tot de met name bui
tenlandse deelnemers aan een interna^
tionale bijeenkomst van ondernemings
adviseurs in het Apollo Hotel. De
staatssecretaris vervolgde zijn waar
schuwing met de verklaring: „Het
feit dat tientallen Nederlandse onder
nemingen hun uitbreidingen in België
en West-Duitsland realiseerden in het
laatste jaar (waaronder één investe
ring, verricht in België, vlak over de
Nederlandse grens, van tachtig tot ne
gentig miljoen gulden) was daarbij
voor mijn buitenlandse zegslieden een
waarschuwend voorbeeld voor wat hen
in Nederland te wachten zou staan".
Zelf opgegroeid in het internationale
bedrijfsleven zei dr. De Meijer uit
eigen ervaring te weten hoezeer der
gelijke uitingen, wanneer zij door een
buitenstaander niet precies op hun fei
telijke waarde kunnen worden beoor
deeld, afschrikwekkend kunnen wer
ken bij de beslissing omtrent kapi
taalinvesteringen. „Daarom heb ik het
nodig geacht vanuit mijn verant
woordelijkheid als bewindsman voor
arbeidsvoorziening en werkgelegenheid
te waarschuwen tegen het al te
ongenuanceerd uitdragen van allerlei
hervormingsideeën. De werekgelegen-
heid en de welvaart kunnen er gemak
kelijk door geschaad worden".
De staatssecretaris bond de buiten
landers op het hart zich „niet teveel
aan te trekken van die verhalen. „Ook
bij u zullen in een verkiezingstijd wel
sterke leuzen worden gebruikt", zei
hij. „We leven hier in een ordelijk
landje, waar gewenste hervormingen
ook die van de ondernemingsstruc
tuur gewoonlijk altijd door goed
overleg tussen de betrokkenen tot een
voor alle partijen aanvaardbaar com
promis leiden. Keer terug naar uw
haardsteden met de overtuiging, dat
Nederland het buitenlandse onderne
mingsinitiatief en het buitenlandse ver
mogen waardeert en respecteert, ja,
zelfs hard nodig heeft".
RO-verslaggever Roelof Kiers.
De oud-minister van Justitie is van
mening dat er in Amsterdam bijzonde
re situaties waren geweest, die heel
zware eisen aan de politie hebben ge
steld. Dat de Irerbij optredende exces
sen disciplinair zijn afgedaan is de
justitie niet kwalijk te nemen. In in
cidentele gevallen die buiten deze bij
zondere toestanden vallen wordt wel
tot strafvervolging overgegaan. Dr.
Samkalden noemde het geval van de
agent In Wassenaar die geschoten had
op een jongen en daarvoor had terecht
gestaan.
De ex-bewindsman is van mening
dat de politie een behoorlijke marge
van vertrouwen gegund moet worden
en dat het nu noodzakelijk is om dat
vertrouwen weer te herstellen.
Hij is het met mr. Hartsuiker eens
dat de Amsterdamse politie en met
name de leiding op 19 maart bij de
rel op de Prinsengracht heeft gefaald.
Inmiddels heeft het Tweede Kamer
lid Daams (P.v.d.A.) de ministers van
Binnenlandse Zaken en Justitie ge
vraagd of zij kennis hebben genomen
van de uitzending in AVRO's Televi-
zier van maandag, en of zij al op
dracht hebben gegeven deze uitzending
mede te laten betrekken in het door
de commissie-Enschede ingestelde on
derzoek.
Het Eerste Kamerlid de heer Van
Wijk (PSP) heeft de minister van Jus
titie gevraagd, of hij ervoor wil zor
gen, dat officieren van justitie het aan
klagers willen meedelen, wanneer
een door die klagers gesignaleerd feit
niet wordt vervolgd.
Hij wenst voorts dat de officieren
van justitie daarbij de klagers erop
wijzen, dat zij over de handelwijze van
de officier beklag kunnen doen bij het
gerechtshof.
SCHIPHOL, 24 nov. Gisteren zijn
Anne Marie en David Holmes, het door
het Nationaal Ballet uit Canada gecon
tracteerde dans- en echtpaar, naar Pa
rijs vertrokken om daar op uitnodi
ging van de choreograaf Juan Corelli
voor de Franse televisie een speciaal
op hen geschreven ballet te dansen.
In januari vervullen zij de hoofdrollen
in een balletfilm, die eveneens door
Corelli wordt geproduceerd.
Het echtpaar Holmes woont al 2 jaar
ln ons land.
(Van onze universitaire correspondent)
yy™™- 24 nov. in het Stedelijk
Tlfmï, ?e, Lakenhal is woensdagmid-
Hacler van de Franse week,
y®r tot en met vrijdag wordt ge-
yyden, een tentoonstelling van Fran
se prenten uit de 19e eeuw geopend,
iyyp openingswoord gaf de heer H-J
Muhl van het universitair prentenka-
yyy een globaal overzicht van de
prentkunst die in Frankrijk in de af
gelopen eeuw een nieuwe periode heelt
doorgemaakt. De tentoonstelling geaf'
biyr yen goed overzicht van. Etsen
o anet Degas en Cézanne, 11 tb
van en Daubigny, een steendruk
van Odilon Redon, Ensor en Gustav
Doré zijn te bezichtigen. De tept°°n"
stelling is tot medio januari tëeop
HET EXPERIMENT van de Asso
ciatie Studenten Toneel Utrecht
ASTU is woensdagavond in het go-
bouw K. en W. ter plaatse voor de
pauze een flop geworden maar daar
na een absoluut succes. Twee spelen
op het Hamletthema kregen de kans
de volle zaal te grijpen: De bestrafte
broedermoord van een onbekende
schrijver en een Hamlet-adaptatie van
Charles Marowitz.
Begonnen werd met De broeder
moord. Na de uitvoerige aankondi
ging die wij eerder van dit Hamlet-
programma hebben gegeven, kan nu
volstaan worden met aan te duiden
waardoor de opvoering van het eerste
deel verkeerd is uitgepakt. Het spel
is een vrije versie van Shakespeares
werk, aangepast aan de behoeften
van het publiek waarvoor het gespeeld
werd, een nogal ongeduldige, weinig
verfijnde Duitse menigte Mt het begin
van de zeventiende eeuw. Waarschijn
lijk is t in zijn tijd door de toenmalige
ambulante artiesten op de wijze van-
dik-hout-zaagt-men-planken de ruimte
in gebruld. De tekst stamt in ieder
geval uit de glorie-tijd van de draak.
De Utrechtse regisseur heeft de opge
legde kans gemist die draak te doen
herleven. Gegeven de tekst stond hem
nog een tweede aantrekkelijke moge
lijkheid open, namelijk het geheel te
doen spelen in de trant van een echte
ouderwetse griezelhistorie, moderner
gezegd in thriller-stijl. Helaas zag hij
ook dat richtingbord over het hoofd.
Bleef over een opvoering die vlees
vls was, geen gezicht had. Bij-
zonder jammer voor spelers en pu-
bliek.
Een aantal van de optredenden uit
De broedermoord wierp zich daarna
jpet volledige overgave °P db bewer-
klrig van Marowitz, die in een soort
collage welke ongeveer een half uur
puurt, zijn eigen Hamlet heeft geschre-
^en' Slechts het meest essentiële van
?e hele affaire is overgebleven, de fel-
botsing tussen de mens Hamlet en
zijn omgeving. Woensdagavond is de
opvoering op sommige momenten wer
kelijk obsederend geworden. Er kwam
iets van angst voor het komend on
heil van de scène over de toeschou
wer. Dat eeuwige wonder van het to
neel, waarvan we weten hoe het zich
voltrekt maar dat zich zelden op he
terdaad laat betrappen, vertoonde zich
even. Dezelfde Hamlet uit het eerste
spel kreeg ons in de zaal nu mee, wat
hem daarvoor in geen enkel opzicht
eelukte. Knappe, gevoelige regie toon-
aP hier duidelijk aan wat zij vermag.
Wet gehele experiment overziende
moet genoteerd worden dat de ASTU
He goede richting aan het werk is.
E? technisch voorbeeld daarvan is de
i ft rltike uitbraak van de omlijste to-
f iiimte de zaal in. Gespeeld werd
neelruim in de geschiedenis van
voor het _„et,ouw middenin de zaal
het K. e" ,:oaing, waarop weer stel-
op een verW^oor spots Een com.
lages, besch Qok VQor de directie
pliment waai ^an het geb0Uw. Ver
en het persone Amsterdamse collega's
geleken bijh de Utrechtenaren
bijvoorbeeld zitten vrijdagavond
er bijzonder goea £dstad voor een
komen ze naar ^arowitz-adaptalie.
herhaling van de d£ ,,Eksperimen-
Dit zsl gebeuren "p"RO" sebouw
teel kulturele sociëteit F£0 gebouw
Felix Mentis, Keizersgi herhaling
wordt diezelfde avond een ^haling
gegeven van De verhuizing
wijk de Boer. Zeker wat het were van
Marowitz betreft en de °pY?"menen
van die we nu gezien Lebben, menen
we te moeten zeggen, dat ge
liefhebber die mag missen. gr
DEN HAAG, 24 nov. - Het Neder-
landse Roode Krüis verzendt morgen
een grote partij baby- en kleutervoe
ding, dekens en wollen truien naar Ita
lië, die beschikbaar is gesteld door de
regering. De waarde van deze zending
bedraagt 71.000 gulden.
driehonderd ontslagen werknemers
hebben een werkkring buiten Deven
ter gevonden, waarvan een belangrijk
deel dagelijks pendelt.
De heer Leenhouts zegt naar aan
leiding van de gebeurtenissen in De
venter, dat duidelijk gebleken is dat
bij de besluitvorming die tot liquidatie
heeft geleid de factor arbeid weinig
of geen inbreng heeft gehad. Aan hem
zijn, op een enkele uitzondering na,
de voorgenomen sluitingen eerst mee
gedeeld kort voor, of zelfs gelijktijdig
met, het wereldkundig maken ervan.
Het moeten terugvallen op onge
schoolde arbeid omdat de werkgele
genheid in Deventer voor velen geen
equivalent bood is vooral voor een
vakman een onverteerbare zaak. De
lagere beloning speelt daarbij een be
langrijke rol, maar het statusverschil
spreekt velen nog meer aan. Veel po
tentieel vakmanschap is door de slui
tingen te Deventer verloren gegaan.
Er zal naar omscholingsyoorwaarden
moeten worden gezocht die aanvaard
baar zijn voor de betreffenden.
De heer P. Tjeerdsma, secretaris
van het CNV, bepleit in zijn bijdrage
aan dit bijzondere nummer van „De
Werkgever" o.m. een wettelijk voor
schrift waarin is bepaald dat bij mas
saal ontslag een regeling voor scha
deloosstelling der betreffende werkne
mers voorhanden moet zijn. Zonder
zulk een regeling moet een ontslag
onmogelijk zijn. Een afvloeiingsrege
ling of schadeloosstelling op vrijwilli
ge basis biedt niet voldoende waar
borgen.
De directeur-generaal voor de ar
beidsvoorziening, dr. ir. D. R. Mans-
holt, merkt in zijn bijdrage op dat bij
massa-ontslagen de arbeidsovereen
komst zo mogelijk na de aanzegging
van het ontslag gedurende een bepaal
de tijd gehandhaafd moet blijven. Liefst
zo lang als redelijkerwijs nodig is om
de werknemer in staat te stellen zich
met behulp van deskundig advies (ar
beidsbureau) een goed beeld te vormen
van zijn toekomstmogelijkheden.
KOPENHAGEN, 24 nov. (UPI)
De sociaal-democratische premier van
Denemarken Jens Otto Krag, heeft gis
teren verklaard dat hij niet van plan
is af te treden en dat de verkiezings
uitslag geen verandering zal brengen
in de buitenlandse en defensiepolitiek
van Denemarken, hetgeen een
minderde steunverlening aan de NAVO
inhoudt.
Ondanks de grote verkiezingswinst
van de linkse Socialistische Volkspar
tij, waardoor wellicht een samenwer
king tussen de sociaal-democraten en
de Socialistische Volkspartij tot stand
zou kunnen komen, wenst premier
Krag zijn buitenlandse politiek niet te
wijzigen
De 52-jarige Krag tracht een rege
ring op brede basis te vormen, waar
aan de sociaal-democraten, die zeven
van hun 76 zetels verloren, de Socia
listische Volkspartij, die van 10 op
20 zetels sprong, en twee kleinere cen
trumpartijen zouden moeten deelne
men, De eerste reacties waren ech
ter niet hoopgevend.
Politieke waarnemers in de Deen
se hoofdstad hebben inmiddels ver
klaard, dat de linkse tendens die bij
de verkiezingen tot uitdrukking is ge
komen, niet definitief in de Deen
se buitenlandse politiek zal doorwer
ken. De politieke aardverschuiving is
hoofdzakelijk te wijten aan binnenland
se kwesties, zoals de woningpolitiek
van de regering-Krag en de daarmee
gepaard gaande huurverhogingen.
DEN HAAG, 24 nov. Met terugwer
kende kracht tot 1 oktober zullen de so
ciale verzekeringsuitkeringen als volgt wor
den verhoogd:
tot
tot
AOW-gehuwden342.50 tot 354.50.
AOW-ongehuwden: ƒ241 tot 249 50
Weduwe met kinderen342 50
354,50.
Weduwe zonder kinderen: ƒ24150
249,50.
Wezen tot 10 jaar: ƒ76,50 tot ƒ78,50
We*®" van 10 tot 16 jaar: ƒ113,50 tot
J 117,öU.
Studerende en invalide wezen van 16 tot
27 jaar: 114,50 tot 152,50.
Interimwet lnvaliditeltsrentetrekkers klas
se a: 469 tot 485,50.
Klasse b: ƒ381,50 tot ƒ395
Klasse c: 293,50 tot 304
Klasse d: 234,50 tot 243.
Kinderbijslag, eerste kind: 90 48 tot
95,16.
Tweede kind: 103,74 tot ƒ109,20.
Algemene kinderbijslag-derde kind: 103 74
tot 109,20.
Vierde en vijfde kind: 138,84 tot ƒ146 64
Zesde en zevende kind 155,22 tot 163 8o'
Achtste en volgende kind: f 171,60 'tot
180,96.
HAARLEM, 23 nov. In een bui
tengewone algemene vergadering van
aandeelhouders van de Verenigde Ne
derlandse Uitgeversbedrijven N.V. is
benoemd tot commissaris: mr. P. A.
Ursone te 's-Gravenhage en tot direc
teur drs. C. H. I. E. M. Teulings te
Amsterdam, tot 17 november adjunct
directeur van de vennootschap.
ZOALS dat in de clericale, de uni
versitaire en studentenwereld het ge
val is, zullen ook in de wereld van
de diplomatie heel wat anekdotes ea
sterke verhalen ronddrijven. En wi#
zich eenmaal in dat wereldje heeft in-
gewerkt, zal vermoedelijk in Washing
ton en in Londen dezelfde verhalen
over verschillende diplomaten van
verschillende generaties horen, zo hij
die verhalen al niet kent, want het
repertoire aan dergelijke cirkelverha-
len is nooit uitgebreid. De schrijver
Marnix Gijsen is als Dr. J. A. Goris
lang genoeg in diplomatieke dienst ge
weest om van alle anekdotes en ver
halen op de hoogte te zijn en hu zal
in zijn loopbaan wel zoveel figuren ont
moet hebben dat enkele onder hen in
de verhalen ondergebracht kunnen
worden. Daarbij heeft hij kennis ge
noeg van milieu en opleiding tot het
beroep van helderziende éénoog, be
schikt hij over een zekere gecultiveer
de rancune, een aardige causeurstoon,
enfin, waarom niet een luchtig
boek over de diplomatie geschreven.
Het is er dan, het heet „De parel
der diplomatie" en de schrijver noemt
het zelf „een divertimento", zodat we
ons ontspannen mogen. Vooraf worden
we door de auteur er even van op de
hoogte gebracht, dat geen der perso
nages van dit boek ontleend is „aan
een voorbije of huidige werkelijkheid."
En verder: „Wie dit boek als een
sleutelroman zou willen beschouwen,
weze hierbij verwittigd dat alle sleu
tels vervalst werden." Bedoeld zal
wel zijn: alle sloten, want het sleutel
tje is eigendom van de lezer. De waar
schuwing zal wel bedoeld zijn voor
mede-diplomaten, want de doorsnee-
lezer zal, evenals ik, geen of nauwe
lijks relaties in diplomatieke kringen
hebben, hoewel ik moet bekennen één
keer opgebeld te zijn door een heuse
culturele diplomaat, die mij een stuk
je van duizend woorden vroeg, waarin
hij even de naoorlogse Noordneder
landse en Vlaamse literatuur oehan-
deld wilde hebben. Zo'n stukje wordt
dan blijkbaar vertaald, gaat naar alle
ambassades, waar het wel in de prul
lenmand zal verdwijnen, want wat moet
je in Honduras met zo'n literair katte
belletje. Toch was het wel actief van
die jonge diplomaat, die kennelijk in
Leiden gestudeerd had en zeker as
perges foutloos kan eten.
„DE PAREL DER DIPLOMATIE"
is de geschiedenis van een carriere,
die heel zorgvuldig opgebouwd wordt.
Het „divertimento" zal wei hierin be
staan, dat de hele historie een satire
is. Nu is het moeilijke van een satire
dat ze een satire moet zijn maar ook
moet lijken op datgene dat bespot
wordt; in de vertekening moet de oor
spronkelijke tekening zichtbaai zijn,
een karikatuur moet nu eenmaal lij
ken. Nogmaals: ik mag me geen en
kele kennis van de diplomatieke we
reld verbeelden en de enige ambassa
deur die ik ooit een hand heb gege
ven is Marnix Gijsen, maar in Jonk
heer Philips Everaert de Turm, de
hoofdfiguur van de roman, moeten zo
veel zaken tegelijk bespot worden, dat
een herkenbare mens verdwijnt on
der de pakken satiren die hij moet
dragen, zoals Gijsen over het diploma-
tenmilieu blijkbaar zoveel hatelijkhe
den kwijt moest," dat dat milieu hier
op een uitdragerij van bespotte zaken
lijkt.
De jonkheer wordt practisch van de
wieg af op zijn carrière voorbereid
door zijn moeder die weduwe is en
haar enige zoon tot privé-kerstboom
heeft uitverkoren. De jeugd- en jonge
lingsjaren krijgen we nogal uitvoerig
te horen, enfin de jonkheer groeit op
tot wat Gijsen in zijn vroegere roman
een „adonis" genoemd zou hebben,
een adonis bovendien die zich zo goed
kleedt, dat andere mannen in Gijsens
niet helemaal zuiver ingesteld Neder
lands hem herhaaldelijk „beeldig ge
kleed" noemen. Via enkele ondermaat
se posten je moet blijkbaar post
zegels geplakt hebben om directeur
van de P.T.T. te worden wordt de
jonkheer dan eindelijk consul-generaal
in New York. Wat de auteur over de
kleine postjes te vertellen heeft, is
weinig boeiend, al is de mogelijkheid
niet uitgesloten dat diplomaten een
stil „aha" weggeven bij het lezen van
enkele passages. Trouwens, wat -er
over zijn meer grote bezigheden ver
teld wordt, is al evenmin interessant,
het hele boek is trouwens verve
lend, de incidenten die de jonkheer uit
eindelijk zijn carrière kosten zijn van
een grote knulligheid, al kan het zijn
dat ik voor de verfijnde geestigheid
van juist die knulligheden geen gevoel
heb. Aan het slot van de roman wordt
nog wat aan Congo-oproer gedaan, de
jonkheer krijgt een mes door zijn hart,
hetgeen hem een borstbeeld in bet mi
nisterie van Buitenlandse Zaken ople
vert.
HET LEUKSTE van het boek vind
ik de flap. Daar staat bijvoorbeeld op
te lezen: „Tot consul-generaal hevor-
derd in Novum Eboracum, een grote
stad die wel wat op New York lijkt."
Nu komt dat Novum Eboracum in het
hele boek niet voor, er wordt gewoon
gesproken over New York, zoals Wash
ington geen Potomalo heet, naar de flap
tekst vermeldt, maar gewoon Washing
ton. Over de mogelijkheden van 't ont
staan van zulke verwarringen kunnen
veel fijne theorieën opgesteld worden:
de tekst is op het manuscript geschre
ven in de proeven heeft de auteur de
schuilnamen weer in de werkelijke na
men veranderd, de valse sleutels weer
ontvalst blijkbaar. Of de auteur stuurt
een concept van zijn verhaal aan de
uitgever, die dan alvast voorbereidin
gen kan gaan treffen, maar geen
concept van een boek wordt door
schrijvers trouw gebleven.
Blijft na lezing van dit divertimento
het raadsel, hoe een schrijver die toch
met een verleden van enkele uitste
kende romans en verhalen rekening
heeft te houden, dergelijke grappen
makerij af kan scheiden.
Uit het feit dat verschillende door blij
ven schrijven als ze alleen nog maar
hun toon hebben en alle stof missen,
zou opgemaakt kunnen worden, dat
ophouden met schrijven moeilijker ls.
Gijsen heeft in elk geval zijn toon
nog, al wordt die wat vermoeid cy
nische toon met verfijnde bijterijtjes
en pareltjes van citaten zo langzamer
hand wat irritant, zoals het nu ook
niet al te duur meer is, grapjes te
maken over moederbindingen en ho-
mosexualiteit en de geestelijkheid te
hekelen op die punten die sinds de
middeleeuwen topoi in de anti-clerica-
le literatuur zijn.
Marnix Gijsen: De parel der diplo
matie. Nijgha Van Ditmar, Den Haaf,
Rotterdam.
