bewaakte crediteurenvergadering
- 10 MAART - LABYRINTH -
PROVO'S - ARTSEN - VAN DER MOLEN - TEIXEIRA - MOORDEN - BANKROOF - CHINEZEN
Amsterdam
en provo's
Artsen contra
ziekenfondsen
Ontheatraal
Nederland
SIGMA - HUISARTSEN - NEELTJE MARIA MIN - WERKLOZEN - VIETNAM - SEROOSKERKE - ROOKBOM - ZIEKENFONDSEN
Geen werk voor
70.000 mensen
Faillissementen
in failliet jaar
Bankovervallen als
paradepaard
ZATERDAG 31 DECEMBER 1966
mm s'ti,
m. x mm,.
Rookbommen begeleiden de hruidsstoet van 10 maart.
Het Lieverdje, pamfletten en
vuur en provo's.
Politie te paard bewaakte vrijdag 14 oktober de ingang van het Koninklijk Instituut voor de Tropen,
waar de crediteurenvergadering gehouden werd in de surseance van betaling voor het bankiershuis
Teixeira de Mattos.
DOSIS OUD NIEUWS
(Van onze verslaggevers)
AMSTERDAM, 31 dec. Er zaten
vorige week geen provo's op de pu
blieke tribune, toen het ambtenaren
gerecht in het Amsterdamse paleis van
justitie de ex-hoofdcommissaris van
politie H. J. van der Molen ongelijk
gaf. Een paar weken daarvoor schit
terden zij trouwens ook al door afwe
zigheid, toen het eerste bedrijf van
dit juridische spektakel plaatsvond.
Van der Molen is voor de provo's niet
meer belangrijk. Hij is weg, hij be
kleedt geen gezag meer. Toch zal de
rijzige van der Molen zelf zonder twij
fel wel even aan hen moeten denken,
toen hij met advocaat voor de drie-
schaar zijn standpunt stond te verde
digen. Zij zijn voor een zeer belang
rijk deel schuldig aan de onrust die
het afgelopen jaar in de hoofdstad
heeft geheerst, aan de als happenings
omschreven rellen rond het Lieverdje,
aan het openbaar worden van de
spanningen in het politiekorps, het
gebrek aan straffe leiding en de door
ex-minlster Smallenbroek zo netjes uit
gedrukt „incompatibilité d'humeur."
Als er géén provo's waren geweest,
zetelde van der Molen nu waarschijn
lijk nog op het hoofdbureau van poli- s
tie aan de Elandsgracht en had hij op
Tweede Kerstdag misschien wel thee
gedronken bij het echtpaar van Hall
in het buitenhuis te Kudelstaart zoals
hij dat volgens eigen zeggen ook met
Pinksteren in jen allerbeminnelijkste
sfeer deed.
De provo's hebben de Amsterdamse
geschiedenis van het jaar 1966 geschre
ven. Men mag dat zondermeer stellen.
Zij hebben de aandacht van het gehele
land vrijwel constant op de hoofdstad
gericht gehouden, vooral door hun toe
doen is Amsterdam ook meer dan nor
maal in het wereldnieuws geweest.
En het jaar 1966 zal dan misschien
niet alleen louter zwarte bladzijden
beslaan in het Amsterdamse geschie
denisboek, het zal wel de historie in
gaan als een bijzonder onrustig en ru
moerig jaar. Een jaar waarin zelfs
een oproer mogelijk bleek, zoals men
dat alleen in de ergste crisistijden zou
verwachten.
Merkwaardig is, dat nu juist de pro
vo's in eerste Instantie ontbraken bij
die door veel te mooi weer ongunstig
beïnvloede ongeregeldheden van de
14e juni. Zij lagéri vermoedelijk nog
in bed toen op hun kookpunt geraakte
en door altijd buiten.' schot gebleven
actiecomité's opgezweepte bouwvakar
beiders het Telegraafgeb'ouw beleger
den, auto's omverwierpen en in brand
staken en rollen krantepapier als mon
sterachtige slingers door de Amster
damse binnenstad rolden. Burgemees
ter van Hall hoofd van de politie, en
hoofdcommissaris H. van der Molen
lagen op dat tijdstip niet meer in bed.
Maar het maakte weinig verschil,
want vanuit het Amsterdamse stad
huis, waar de heren van Hall en van
der Molen ,,in constante bespreking"
de loop der gebeurtenissen afwachten,
werden geen bevelen gegeven aan de
hevig alarm roepende man die de za
ken op het hoofdbureau waarnam, de
ommissaris H. Molenkamp.
De provo's hebben een paar uur voor
e opstand nog wel de laatste aanzet
ot dit massale geweld gegeven door
aleis en nationaal monument te be-
ladden met leuzen als „politie-moor-
'enaars" en tijdens een nachtelijke
>ersconferentie op het hoofdbureau
luiten gescandeerd moor-de-naars,
joor-de-naars" te roepen.
Het verloop van de gebeurtenissen
n juni zal iedereen bekend zijn. Er
s/aren meer dan honderd gewonden,
an tientallen grote zaken in het cen-
rum waren de ruiten aan diggelen ge
looid, er was uit de étalages gesto
en, parkeermeters lagen als kale
lerstboomstammetjes op straat, trot-
oirtegels ontbraken op veel plaatsen,
erkeersborden lagen dwars op de
ails.
De provo'smogen dan in het jaar
966 sterk in de aandacht gekomen
;ijn, hun geboorte gaat verder terug.
Die dateert van vorig jaar, van het
•noment waarop de verlov^g van prin
ses Beatrix met Claus v®i Amsberg
bekend werd gemaakt en een kioskbe-
liende op Schiphol pamfletjes met
daarop Claus, persona non grata"
tussen de weekbladen stopte. Dat was
een idee van provo-oprichter Roel van
Duyn, die zijn bedoelingen later in in
terview omschreef met opmerkingen
als: „Het gaat niet zozeer tegen Claus.
Als Beatrix met een ander was ge
trouwd, dan waren wij ook in opstand
gekomen. Wij komen in opstand tegen
het gezag uit een soort wanhoop. Niet
uit hoop op een spoedig betere toe
komst, want dat zit er voorlopig toch
niet in. Ik zie het provoceren als een
laatste stuiptrekking van de creativi
teit. Provo's zijn de laatste spaken in
het wiel van de trein die voortraast
naar de atoomoorlog. Het anarchisme
sluit daar mooi bij aan. Wij willen aan
onze rellen een bedoeling verbinden."
De strijd tegen het gezag begon dus
met een strijd tegen het Koningshuis.
Maar toen prinses Beatrix ondanks
rookbommen naast voor en achter de
Gouden Koets beminnelijk bleef glim
lachen en prins Bernhard in een in
terview voor de televisie zei. Ach die
rookbommen zijn maar kwajongens-
werk" richtte de „opbouwende" aan
dacht van de provo's zich op gezag,
dat wel en zelfs fanatiek- partij gaf,
de Amsterdamse politie. En dat is dan
uitgelopen op heel veel happenings,
heel veel rellen, heel veel sabel ge
flonker, heel veel arrestaties, kortom
heel veel werk voor alle betrokken
partijen. Het heeft in Amsterdam ook
wel wat losgeslagen. Het bleek, dat de
politie over dit soort zuigende en ar
geloos krênten-uitdelende ordeverstoor
ders, nimmer iets geleerd had op de
zonder twijfel voortreffelijke politie
scholen in Nederland. Er zijn fouten
gemaakt, er is te hard geslagen, er is
verkeerd geslagen, er is op sommige
momenten gefaald door de Amster
damse politie. Dat werd aanvankelijk
hardnekkig ontkend, later officieel toe
gegeven door officier van justitie Hart
suiker tijdens een persconferentie
waarover weer rumoer ontstond om
dat radiojournalisten daarop niet wer
den toegelaten. Van der Molen ver
dween, van Hall bleef. Dat hebben de
provo's als onjuist opgevat en daarom
wordt nu ook de Amsterdamse burge
meester, sterker dan voorheen nog
en zonder betaling in de aandacht
opgenomen. Er klinkt voetgeroffel en
handgeklap op de publieke tribune in
de raadszaal. En de man die vorig
jaar onder applaus in de gemeente
raad aankondigde van zijn artsen toe
stemming te hebben gekregen om nog
een ambtsperiode aan de blijven, zit
nu duidelijk ongelukkig te zijn op de
burgemeestersstoel en is uiterlijk meer
dan een jaar ouder geworden in 1966.
Buitenlanders en bewoners van de
provincie die uit het voorgaande ech
ter menen te moeten opmaken dat er
in Amsterdam een gevaarlijkse situa
tie bestaat, moeten wij corrigeren.
Men kan zeker de laatste maanden
van dit jaar weer zonder gevaar de
deur uit en op een terrasje van het
Leidseplein zitten. De sabels zijn op
geborgen, het witte provo-pak is naar
de stomerij. In december hebben de
provo's zich onwaarschijnlijk stil ge
houden. Een vervroegd Kerstbestand
misschien. Of een zich beraden op de
volgende stappen. De kerken zijn nog
niet aan de beurt geweest, de rechter
lijke macht maar half. Of kunnen de
kerken geen kwaad meer doen nu de
deuren opengaan voor Sigma-feesten.
Misschien is dat wel onder invloed van
de provo's gebeurd. De politie heeft in
de laatste jaren een forse knauw ge
kregen. Vorig jaar zat zij met twee
onopgeloste moorden in haar maag,
dit jaar heeft zij bij veel Amsterdam
mers de sympathie verspeeld die zij in
de roemruchte dagen van commissa
ris Cohen nog bezat. Er is rust en niet
alleen rust nodig om daar weer ver
andering in te brengen.
UTRECHT, 31 dec. Voor huisart
sen en ziekenfondsbestuurders is 1966
een woelig jaartje geworden. Aan de
nu bereikte situatie zie elders in
deze krant is een lange en harde
strijd voorafgegaan.
De ontwikkelingen in het conflict,
waarbij ruim acht miljoen Nederlan
ders als ziekenfondsleden nauw betrok
ken zijn, konden stap voor stap gevolgd
worden door een haast wel Ameri
kaanse wijze van openheid van de
partijen tegenover de pers over de
kwestie. De reeds langer slepende
moeilijkheden met de fondsen kwa
men in een nieuw stadium dit jaar
toen de leden van de Landelijke Huis
artsen Vereniging van de zomer, een
nieuw bestuur kozen. Dit was voor
stander van het volgen van „de har
de lijn", achter welk beleid zich verre
weg het grootste deel van de huisart
sen gesteld heeft. Nadat het op 1 ja
nuari 1967 aflopende contract werd op
gezegd begonnen de onderhandelingen
over de nieuwe voorwaarden.
De artsen vroegen een verhoging
die neerkwam op honderd procent,
de fondsen boden achttien procent.
Het verschil tussen beide voorstel
len was in cijfers uitgedrukt een be
drag van 177 miljoen gulden per jaar
voor 4500 artsen. In verhouding slechts
een gering deel van dit bedrag zou
effectief in de zak van de huisarts
komen. De gevraagde honderd percent
verhoging zou door zijn hoge kosten
en zware lasten slechts resulteren in
een verhoging van 25 procent. Het ging
bij de onderhandelingen hard tegen
hard beide partijen deden ongekend
onvriendelijke uitspraken over elkaar
zonder dat men tot resultaat kon
komen. Nadat men het nut van een
verder gesprek niet meer inzag en de
breuk definitief was werd door prof. P.
Muntendam nog tevergeefs een ver-
zoeningsgesprek gearrangeerd. Daarna
benoemde de minister de commissie
die hem onlangs advies heeft uitge
bracht, waarna dr. Veldkamp met zijn
voorstellen kwam.
Al die tijd gingen de Nederlandera
gewoon door met ziek zijn en beter wor
den of niet en verklaarde het
bestuur van de LHV steeds weer dat
de gezondheiszorg voor de patiënten
volledig gewaarborgd zou blijven, hoe
de onderhandelingen ook zouden aflo
pen. De fondsbestuurders hadden naast
de moeilijkheden met de huisartsen nog
veel andere zaken aan het hoofd. Zo
zullen dit jaar de uitgaven van de
fondsen (ongeveer 1.000.000.000 gulden)
de inkomsten uit premies met zestig
miljoen gulden overtreffen. Door de
drastische verhoging in de gezond
heidszorg zullen de uitgaven het ko
mende jaar volgens schattingen oplo
pen tot niet minder dan 1,4 miljard
gulden. Gevreesd wordt dat de premies
steeds minder toereikend zullen zijn
om de uitgaven te dekken. Een op
pervlakkige diagnose doet dan ook al
direct vermoeden dat de toestand verre
van gezond is.
AMSTERDAM, 31 dec. 1966 had
het jaar moeten worden van Laby
rinth. Het ontheatrale Nederland liep
warm voor een nieuw totaal theater.
Alleen het Holland Festival wilde er
niet in geloven. Dat werkte als een
aanbeveling, omdat men bij het Hol
land Festival nog nooit geweten heeft
wat theater op het ogenblik is. De in
ternationale pers kwam naar Carré,
dat vijf avonden lang was uitverkocht.
Het bleek een vreemd spektakel,
waarbij men tenminste zijn goede hu
meur niet hoefde te verliezen. Na af
loop was men er wel gauw over uit
gepraat. Mislukt vuurwerk.
1966 leek het jaar te worden van
Neeltje Maria Min uit Bergen Noord-
Holland. Een jonge dichteres ontloken
op het territorium, waar de vorst
der hedendaagse Nederlandse dich
ters wat vermoeid zijn nadagen slijt.
Haar foto kwam in alle kranten. Tot
haar bundel verscheen, en de kritiek
de schone schijn verstoorde. Toch
geen dichteres.
1966 werd misschien het jaar van
Sigma. Te laat geboren eigenlijk,
maar toen lichtelijk geruchtmakend.
Blijken van achterdocht ontstonden bij
de toekenning van een subsidie. Tot
dat mevrouw Van Hall in Monitor
kwam zeggen, dat zij het enig vond.
Kijk eens aan.
O 29 juni, Boerenleenbank, St. An-
thonis, 40.000 gulden, Duitse daders
kregen twee weken geleden vijfen-
half jaar.
O 1 september, Ned. Middenstands-
bank IJsselstein, 41.000 gulden, da
ders zeer snel gegrepen.
O 23 september PTT kantoor Dui-
vendrecht, 10.000 gulden, daders ge
arresteerd.
O 28 september, Raiffeisenbank Den
Haag, 8.000 gulden. .Rovers gepakt.
„We werden geconfronteerd met een
geheel nieuwe werkwijze van de tegen
partij. We werden verrast. En elke
bankoverval is voor ons eigenlijk studie
materiaal geweest", aldus een zeer
hooggeplaatste politiefunctionaris.
„We hebben van elke roof analyses ge
maakt, vragen gesteld als „hoe doen
ze het precies", „wat voor fouten ma
ken ze", „welke fouten maken wij",
en al die zaken zijn bijzonder leerzaam
geweest.
Ook in de zin dat men scherp ge
breken in de gaten kreeg, het tekort
schieten van beveiligingsinstallaties,
waarschuwingssystemen, slagvaardig
heid van politie, snelheid 'in commu
nicatie, internationale samenwerking.
Vandaar het vormen van een inter
departementale werkgroep, waarin Jus
titie, Binnenlandse Zaken, PTT, Fi
nanciën, rijkspolitie, gemeentepolitie
en Kon. Marechaussee vertegenwoor
digd zijn. Op 9 november is de eerste
plenaire zitting geweest, waarbij vijf
subcommissies onderwerpen toegescho
ven kregen ter bestudering. Deze on
derwerpen zijn: beveiliging gebouwen,
verbinding gebouw-politie, regionale -en
landelijke alarmering, internationale
contacten, logistiek met daarin begre
pen punten als bewapening en uitrus
ting.
Deze subcommissies zijn, zoals een
lid het uitdrukte, „knoerhard aan het
werk". Verwacht wordt dat op de be
groting voor het jaar 1968 reeds zwa
re posten staan aangegeven voor nood
zakelijke aanschaffingen. Dat veel ver
beteringen moeten worden aangebracht
is nu al duidelijk. Als paradepaardjes
kan justitie wel de overval in IJssel
stein en Amersfoort naar voren bren
gen, de eerste als voorbeeld van super
snelle binnenlandse samenwerking, de
tweede als bewijs dat het met de in
ternationale coördinatie niet zó slecht
is, de experts zijn het er over eens
dat er zowel aan organisatie als aan
de werkwijze en accommodatie nog
veel mankeert. Ongetwijfeld zijn de po-
litie-verbindingen de eerste zaak die
moet worden gemoderniseerd. Terecht
wordt hier momenteel al veel aan
dacht aan besteed. Snelle 'uitwisseling
van gegevens, landelijk en internatio
naal is een eerste vereiste voor snel
optreden. De bedoeling is op korte ter
mijn telex- en radionetten flinke uit
breiding te geven.
Als een autoriteit als rar. G. W. von
Meyénfeldt, officier van justitie te
Utrecht nog praat over „onhoudbare
toestand, door de machteloosheid van
politie en justitie, wanneer een zaak
de landsgrenzen overschrijdt" (hij zei
het onlangs tijdens een door hem ge
organiseerde vijflanden bijeenkomst op
het Amersfoortse politiebureau), dan
blijkt de noodzaak van gemakkelijker
internationaal contact. De heer Von
Meyenfeldt wil een internationale re-
cherchegroep, een soort Interpol zoals
de televisiefilms de kijkers proberen
wijs te maken dat deze organisatie
werkt. Als zoiets ooit komt zal het in
elk geval nog wel jaren duren. Daar
mag niet op worden gewacht.
De banken, de tot nu toe meest ge
dupeerde, hebben snel hun afweer in
orde gemaakt. De „werkgroep beveili
ging" heeft na diepgaande studie onder
voorzitterschap van mr. G. P. Korten-
horst, directeur van de AMRO-bank,
en met behulp van enkele politie-top-
mensen een aantal maatregelen ge
adviseerd, die nu worden uitgevoerd.
Het land is in drie regionale kringen
verdeeld, elke kring wordt bestreken
door een in beveiligingssystemen ge
specialiseerde onderneming. De ban
ken krijgen een zoveel mogelijk aan
de eigen aard en omstandigheden aan
gepaste installatie.
De heer Kortenhorst zegt: „Nu is
de zaak voor dit moment sluitend te
achten, geloof ik. Maar we moeten goed
in het oog houden dat er in Europa
lieden zijn die er hun beroep van ma
ken via overvallen aan geld te komen.
Als zij zien hoe hier, en in Frankrijk
en Duitsland, miljoenen worden uit
gegeven aan beveiliging, zullen ze ze
ker trachten nieuwe mefhoden te vin
den. Onze werkgroep blijft dan ook be
staan." Men wil, en moet, op de hoog
te blijven van de ontwikkelingen in de
bankroversbranche.
UTRECHT, 31 dec. Een verschijn
sel, dat in het afgelopen jaar veel op
zien baarde, is de sterke toename van
de werkloosheid, voortvloeiende uit een
groot aantal bedrijfssluitingen. Niet zo
zeer het grote aantal werklozen is ver
ontrustend, als wel de sterke stijging
gedurende de laatste maanden van dit
jaar. De meest recente schattingen
spreken over een aantal van 70.000
werkloze mannen, ongeveer 2,2 pet. van
onze beroepsbevolking. De algemene
verwachting is, dat de „arbeidsreser
ve" ook in 1967 zal toenemen. Het Cen
traal Planbureau denkt aan circa
75.000. Minister Veldkamp acht een
aantal van 80.000 niet onmogelijk.
De ontwikkeling van de werkloos
heidscijfers (en daaraan gepaard het
verloop van de aanvragen naar per
soneel lijkt verdacht veel op die van
eind 1957 toen onder invloed van de
bestedingsbeperking meer dan 80.000
mannen zonder werk waren. In de loop
van 1958 liep dit aantal op tot boven
de 100.000, om daarna in hoog tempo
terug te lopen, tot een peil van 30.000
in 1960, het begin van een lange perio
de van een krappe arbeidsmarkt.
De meestgehoorde mening van voor
aanstaande economep is, dat de situa
tie waarin de arbeidsmarkt nu ver
keert, weliswaar veel overeenstemming
met die van 1957-1958 vertoont, maar
dat onze economie er thans beter voor
staat. Van pessimisme op langere ter
mijn is geen sprake. Dat neemt niet
weg, dat 1967 voor onze economie en
daarmee voor onze arbeidsmarkt een
uitermate moeilijk jaar zal worden.
Er hebben zich in het afgelopen jaar
op verschillende plaatsen in ons land
schrijnende socisrie drama's afgespeeld
bij inkrimpen of sluiten van onderne
mingen. Arbeiders, die jarenlang hun
beste krachten aan een onderneming
hadden gegeven, stonden van de ene
op de andere dag op straat; vaak zon
der uitkering. De vakbeweging heeft
zich uitstekend geweerd, zodat in vele
gevallen een zo gunstig mogelijke ont
slagregeling kon worden bereikt. Een
voorbeeld hiervan is Werkspoor-Utrecht
waar door fel verzet van de werk
nemers een dreigend ontslag voor 250
oudere werknemers moest worden in
getrokken.
Nog vers in het geheugen ligt het
gedwongen ontslag van zo'n 600 werk
nemers door beleidsfouten bij DAVO,
evenals het ineenstorten an de Vasco-
mij. (Massale ontslagen kwamen voor
bij Rijnstaal, Demka. Staalwerken De
Maas en, onlangs nog, bij Gelderman
in Oldenzaal. Van nog meer invloed
óp het aantal werklozen was echter de
Onophoudelijke stroom van kleinere be
drijven die door sluiting of inkrimping
de werknemers met tientallen tegelijk
op straat Zetten. Ook door de geleide
lijke inkrimping van de mijnactiviteit
moesten duizenden werknemers af
vloeien, hoewel deze weer in andere
ondernemingen konden worden opge
nomen.
Alleen al de ondernemingen die meer
dan tien man ontslag aanzegden, wa
ren met bijna 300 in getal, waarvan er
meer dan 100 tot volledige sluiting
overgingen. In de metaal moesten
5000 man naar ander werk zoeken.
Van groter invloed was nog de geruis
loze afvloeiing in de bouw, door ge
brek aan orders, de schatting dat thans
30.000 bouwvakkers zonder werk zijn,
wordt van verschillende kanten te
laag genoemd.
Het werkloosheidscijfer wordt voor
een groot deel, maar niet geheel, be
paald door het aantal ontslagen. Van
belang is ook het aantal nieuwe ar
beidskrachten (60.000 per jaar), dat in
het arbeidsproces moet worden opge
nomen en het aantal ontslagenen dat
een nieuwe werkgever vindt. In het
westen van ons land is dit een minder
groot probleem dan in de overige de
len van ons land. In de Randstad Hol
land is nog niet 1 pet. van de manne
lijke beroepsbevolking werkloos, ter
wijl in het noorden, oosten en zuiden
het percentage varieert van 21/» tot 4'/«
(Drente). Het snelst is de werkloos
heid gestegen in de provincie Limburg.
Kon deze provincie eind vorig jaar nog
met het Westen concurreren (0,7 pet),
nu is het percentage gegroeid tot
meer dan 3.
AMSTERDAM, 31 dec. In de
Vijzelstraat verschijnt een tweede
groot bankgebouw, de protesten van
verscheidene gemeenteraadsleden,
particuliere instellingen en privé-per-
sonen ten spijt. De tegenstanders
hadden liever de voltooiing gezien
van het oorspronkelijke plan, de bouw
van een flatcomplex. Een gezonde
gedachte, maar sommigen schijnen
daarbij nu al te zijn vergeten, waar
om dit plan niet kon doorgaan.
Merkwaardig, omdat het debacle
van het bankiershuis Gebr. Teixeira
de Mattos, dat hieraan ten grondslag
lag, niet alleen de financiële wereld,
maar ook het grote publiek dit jaar
maandenlang heeft beroerd. Door de
surseance van betaling zijn tal van
kleine spaarders en grote beleggers
direct of indirect zwaar gedupeerd.
Een aantal vennootschappen als het
diepvriesbedrijf Eurofrost in Breda, de
Kennemer Internationale Assurantie
Mij en de Gezins- en Credietbank in
Rotterdam kwam in moeilijkheden en
moest faillissement aanvragen of li
quideren. Het weekblad De Nieuwe
Linie werd verkocht, de VAT (REM-
aandelen) hield geen cent over, de be
leggingsmaatschappij Vast Goed zag
zich gedwongen de bouw van de Vijzel
straat-flat te staken.
Sinds het faillissement van het ban
kierskantoor Mendelssohn voor de oor
log heeft ons land geen bankschan
daal van een dergelijke omvang ge
kend. Een van de meest opzienbaren
de gebeurtenissen in deze affaire was
de arrestatie begin juni van de
beherend vennoot van Teixeira, drs. J.
F. Overigens wordt hij uitsluitend be
schuldigd van verduistering van effec
ten; de deconfiture va nde bank en
van haar dochterinstellingen, de Fo
rum-Bank er de effectenkantoren Dun-
lop en Co en Wed. Gerbert Rebel,
schijnt dus niet te wijten te zijn aan
frauduleuze handelingen. Wel aan de
overmaat van fantasie, die drs. F. be
zat, en de grote risico's, die hij nam.
De krapte op de kapitaalmarkt is
Aanleiding, geen oorzaak geweest van
het Teixeira-debacle. Voor -de Vasco-
affaire geldt min of meer hetzelfde. Ook
hier één man met een ongebreidelde
fantasie, waarop een uitgebreid be
drijf met dochterondernemingen steun
de. Ook hier een kaartenhuis, dat bij
de eerste stoot van een verslechteren
de conjunctuur ineenstortte. Ook hier
*en financiële warboel en ook hier tal
van gedupeerden.
Des te erger is het Vasco-drama.
do dat het speelt in Zuid-Limburg, dat
°ch al verontrust is over de komen-
a mijnsluitingen. Nog voor het fiasco
'i het Heerlens bouwbedrijf bekend
erd, was de mijnstreek al opge-
schrikt door de moeilijkheden bij de
zo soliede lijkende Staalwerken De
Maas. Gelukkig voorkwam de over
name door de Metaalbuizenfabriek Ex
celsior, dat hier eveneens alle werk
nemers op straat kwamen te staan.
Een parallel valt te trekken tussen
de ontwikkeling bij de Maas en bij de
haardenfabriek Ubbink-Davo en de De
venter Ijzergieterij, beide in het door
de sluiting van de textielfabriek An
kersmit en de meelfabriek van Noury
en Van der Lande al benauwde De
venter. Evenals bij De Maas geldt hier
meer dan een oorzaak voor de moeilijk
heden. Maar voor een belangrijk deel
komen deze toch voor rekening van
de bedrijfsleiding, die de marktsituatie
niet tijdig onderkende en de bakens
niet tijdig verzette.
Slachtoffers van de kapitaalschaar-
ste vielen er het afgelopen jaar in ver
scheidene bedrijfstakken, maar het
moeilijkst had de sector onroerende
goederen het wel. Afgezien van Vast
Goed en Vasco trok het faillissement
van Investa en Nijbouw hier de
meeste aandacht. Ook de ontwikkeling
bij het Zwolsman-concern weer één
man, die alle touwtjes in handen heeft
moet gezien worden in het licht van
de krappe liquiditeit. Het valt niet te
schatten hoe groot de moeilijkheden
zijn, waarmee de sinds het optreden
van de heer Zwolsman ondoorzichtige
EMS te kampen heeft, maar het
lange uitblijven van het nu al een jaar
beloofde bod op aandelen geeft weinig
reden tot een optimistische beoordeling
van de gang van zaken.
Het jaar 1966 is voor delen van het
bedrijfsleven een lastig en hier en daar
roerig jaar geweest, dat in de herin
nering van de direct betrokkenen nog
lang zal naleven. Voor het grote pu
bliek zal 1966 het jaar zijn van de
Teixeira-affaire, die overigens ook in
de komende jaren nog veel van zich
zal laten spreken.
Drie beveiligingsbedrijven zijn aan
het werk om Nederlandse bankgebou
wen van deugdelijke anti-overval in
stallaties te voorzien.
Voorjaar 1967 zullen door een spe
ciale interdepartementale werkgroep
de eerste aanbevelingen worden ge
daan ter bestrijding van roofoverval
len. Conclusie: Nederland houdt op een
luilekkerland te zijn voor het interna
tionale gangsterdom.
Anderhalf jaar geleden lag Neder
land plukklaar te wachten op in het
buitenland geschoolde misdadigers.
AMRO-bank Tilburg wérd geplukt,
voor negenhonderdduizend gulden, en
in snel tempo volgende andere kra
ken, De daders waren meestal al ver
weg voor de politie behoorlijk op dreef
was. In 1966 verminderde de criminele
belangstelling niet, maar 't succes wel.
Van de meeste bankroven werden zo
wel de daders als de buit gepakt. Dit
is de lijst van 1966:
O 2 juni, AMOR bank Scheldestraat
Amsterdam, 60.000 gulden, Duitse
dader gepakt.
O 10 juni, AMRO bank Smaragd
plein Utrecht, 100.000 gulden. Po
litie zoekt nog steeds naar de over
vallers.
O 11 juni, Middenstandsbank Rotter
dam, 135.000 gulden, dader aange
houden.
O 24 juni, Nutsspaarbank Amersfoort
45.000 gulden, Franse gangsters heb
ben onlangs bekend.
