Amerika en
Engeland
Verklaring gericht tegeno.a. Nederland
GRECO OP HUWELIJKSREIS
Rechtgelovigheid
in Kerk behouden
Geen reden tot ongerustheid
t
I
'k
GEEN „CULTISCHE VIERINGEN" THUIS
DOOR LEONARD WIBBERLEY
George Romney,
komende man
in Amerika
III en slot
10
KARDINAAL OTTAVIANI
nnwriFDrYAr; F lANllARl 19A7
7
Tl
-hooÖ'
het zuidehjk dee?v^V#ldWenen uit
wederkerigheid in het" Sprake 18 van
c°pyriGHt The TimJ
VATICAANSTAD, 5 jan.
(KNP). De Romeinse congre
gatie der Riten (belast met het
toezicht op de liturgie) en de
postconciliaire Raad voor de Li
turgie hebben een gezamenlijke
verklaring uitgegeven, waarin zij
alle ongeoorloofde experimenten
op het gebied van de liturgie ver
oordelen.
Juliette Gréco bekijkt in een Moskouse hotelkamer met haar man
Michél Piccóli op de kaart de route waarlangs haar toernee tevens
huwelijksreis door Rusland het paar de komende weken zal
voeren.
Toelichting
KARDINAAL OTTAVIANI
George Romney, gouverneur van Michigan (links) met de gouver
neur van New York, Nelson Rockefeller. Twee topfiguren uit ae
Amerikaanse Republikeinse Partij.
Dr. HANS HERMANS
Dit is het laatste artikel van
een serie over Romney. De 2
vorige artikelen zijn verschenen
op 3 en 4 januari. Deze week
is de gouverneur van Michigan,
die in november 1966 herkozen
werd, zijn derde ambtstermijn
begonnen.
aak is Tl
at hier f>'t
te heeft
ergenoh''
s, waarT
van
531 af,
tot enK*l
>est. IndL.
gelijk
(Van een bijzondere medewerker)
HET JAAR 1966 zal waarschijnlijk
in de herinnering voortleven als het
Jaar, waarin de „bijzondere verstand
houding" (special relationship) tussen
Verenigde Staten en Engeland zijn
grootste betekenis verloor. Dit geldt in
het bijzonder voor de Verenigde Sta
ten, die er reeds jarenlang weinig
baarde aan toekenden.
Ironisch genoeg menen de Amerika
nen dat de samenwerking vooral in
het gebied ten oosten van Suez op
een teleurstelling is uitgelopen, ter
wijl premier Wilson juist dit gebied
beschouwde als de enige rechtvaardi
ging om de „bijzondere verstandhou
ding" te prolongeren. Thans valt er
helemaal niets meer te rechtvaardi
gen. De VS zien er, afgezien van de
aanwezigheid van de Britten in Sin
gapore, helemaal niets meer in.
I)e oorzaak van dit alles is duidelijk
genoeg. Een „bijzondere verstandhou
ding" omvat méér dan verdragsver
plichtingen, waaraan ook andere lan
den deelhebben, en ook méér dan de
normale vriendschap die tussen be
schaafde landen gebruikelijk is. Niet-
llïT Tl6? Engeland troepen in te
etten in Vietnam. De redenen die het
kanennziln v°or de Ameri-
danl» on jT overtuigend. On-
ziin van *a tieke mistgordijnen,
lijk on me Jferikaanse kant wel dege-
len va^ gevallen over het fa-
kritieke men hondgenoot, die op het
°P wie Uet te hulP komt en
EngeUnds hf,"3" rekenen.
trekken uit Aden u8 zich terug te
wen van presirt^ fchokte het vertrou-
rnenwerkine a Johnson in de sa-
te hebben mT met Wilson dacht
Golf van ij kan Engeland in de
bases heefoT d°en als het er ge8n
kanen ,i u Ook ergeren de Amen-
ten h l aan het feit, dat de Brit-
Cnh handel met Noord-Vietnam en
a voortzetten. De kwestie-Rhode-
aie tenslotte heeft de V.S. er defini-
'ef van overtuigd, dat Engeland in de
ereld geen grote rol meer heeft te
spelen.
P* kwestie-Rhodesië heeft nog veel
ka gedaan. Engeland heeft Ameri-
b„, er, in betrokken zonder dat het zelf
Cuh° wil raken bij Vietnam of
ten a' °e ohaotische boel, die de Brit
ben trVan «emaakt schijnen te heb-
drei betekent dat de Verenigde Staten
'gen te worden opgescheept met
nieuwe, niet-gewenste last. Rhode-
ke mntuulu Washington reeds politie-
Stahï t! d<m veroorzaakt. Hoe het
ever d^Trtment °°k mag denken
er toekomst van zwart Afrika,
Premien7aarcWeinig Amerikanen die
bl ink x Smith veroordelen. Hij is
blank en géén communist.
isVhi?RkDE REGERING van de VS
macht eknariXVT' «K
verplichtinn aangaan van
een twiifei o nk'tmaken Engeland tot
ker niet tot bondgenoot, en ze-
apraak kan makentf"00'' die aan"
behandeling. p een bijzondere
noch de Britten^nnnh'1^6^611 hoeven
rouwig te zijn om u t Amerikanen
de 'bijzondere^ 1 verdwijnen van
De Prijs, die beid» Verstandhouding".
hoesten betalen, Was tPaf,ti;,en ervoor
00k geen rekenin™ hoog en hield
Hjke belangen van amet de afzonder"
de betrekkeliike 1e twee landen en
rekkelijke zwakte van Engeland.
Is rtr verstandhouding met Engeland
1S door de Verenigde Staten altijd op
gevat als een soort tijdelijke overeen
komst, niet als een fundamenteel uit
gangspunt van de buitenlandse poli-
Gek, zoals in Londen wél het geval
was. Ook die andere pijler van de
ritse buitenlandse politiek, het Ge-
?i®nebest, wordt in Washington ge-
de^ alS iets van voorbijgaande waar-
noohk„al_iZdn de Verenigde Staten
baarhPia6 geweest van de leef-
beschoiV—jVan het Gemenebest, toch
«en van I" Z? de kolonia!e bezittin-
zii hpt fj "geand als een prachtig,
militai 1J ?k' netwerk van bases en
benut tl l'teiten, die kon worden
nale „oir gun!te van Amerika's natio-
PorloB lgbeid na de tweede wereld-
Pn^l^mkfr0^ h!,eft het verlenen var
Hes alti rf1 aan de Britse kolo-
WachtlL a aangem°edipd. Men ver-
Waren v f3, afhankelijfc als zij
Wel zouden merjkaanse hulp, zich
bondgenooto aans,ulten bij westerse
leursteUij?2 Het was een te-
In die tijd „t°en India dat weigerde,
ten vijandin onden de Verenigde Sta-
politiek van !f.!nover Nehroe en zijn
er slndsdien et-gebondenheid, al is
Wat veranderd ln Washington heel
VOOR BEIDE Ta
„bijzondere werd de
steeds minder beteken 8" van
nen' dachten dat de Sp)fc'- Amerika-
Engeland onmiddellijk lale band met
ratie van president Kenn de 'naugu-
verleden zou behoren. Britf.y T het
geen wereldmacht meer en ^n'ë was
„Grand Design" (inter-Atlant,8euedy's
menwerking tussen de V.S. en T sa"
litiek verenigd Europa) ging er P°-
uit, dat Engeland lid zou worden vo
de EEG.
Toch bleef de „bijzondere verstand
houding" ook onder Kennedy bestaan
Voornamelijk om militaire redenen,
maar dat is allemaal veel minder be
langrijk geworden. Een speciale rela
te tussen beide landen dient de Ame
rikaanse belangen niet meer. Velen
^®ggen dat ook de Britten er weinig
ge" het>hen. De mensen die dit zeg-
Eu g''lan ervan uit, dat Engeland bij
sluit h" h°0rt en' ala het zich aan-
I°vendo31de Euromarkt, een veelbe
De ve k°mst tegemoet gaat.
naderinJrehiSde Staten juichen de toe-
Een sterkVan Londen tot Europa toe.
■teedg een T veranigd Europa is nog
tuurlijk is -Amerikaans belang. En na-
Gaulle destiidemand vergeten dat De
geland sloot iu-de EEG-deur voor En-
dere verstandhn1^9™6®6 de "biizon"
•n Washington «dlng" tussen Londen
geland het Ameriu Was bang met En"
Troje in Europa bin"86 paard van
binnen té hglen.
Liturgie-ex perimenten
door Rome veroordeeld
De verklaring van de twee instan
ties luidt:
Sedert enige tijd brengen dagbladen
en periodieken (o.m. Paris Match over
Nederland, red.) hun lezers reportages
en foto's over liturgische gebeurtenis
sen, vooral over eucharistievieringen,
die vreemd zijn aan de katholieke ere
dienst en zelfs onwaarschijnlijk aan
doen, zoals bijvoorbeeld eucharisti
sche avondmaalvieringen in een ge
zin", die in particuliere woningen wor
den gehouden met aansluitend daarop
een gezamenlijke maaltijd; misvierin
gen met ongebruikelijke en willekeu
rige riten, gewaden en teksten, die
dan ook nog worden begeleid met een
volkomen profane, wereldse en een
heilige handeling onwaardige muziek.
Al deze cultische vieringen, die ge
baseerd zijn op persoonlijke initiatie
ven, dreigen op noodlottige wijze de
liturgie te ontheiligen, die de duide
lijkste uitdrukking is van de eredienst,
die de Kerk aan God brengt, aldus
de verklaring.
Aanpassing
„Het komt helemaal niet van pas
het begrip pastorale aanpassing als
motief hiervoor te gebruiken, want
wij willen het hier herhalen de
pastorele aanpassing voltrekt zidh niet in
willekeur maar in ordening. Dit alles
is niet in overeenstemming met woord
Vrijheid, blijheid en
wat de pot schaft
en geest van de liturgische constitutie
van het tweede Vaticaanse Concilie;
het is strijdig met het liturgische ge
voel van de Kerk en schaadt de een
heid van de Kerk en de waardigheid
van het volk Gods."
De verklaring herinnert vervolgens
aan de toespraak van Paus Paulus op
13 oktober 1966 tot de leden van de
postconciliaire Raad voor de Liturgie,
waarin hij zich keerde tegen alle
nieuwigheden, die zonder toestemming
van het gezag in de Kerk worden in
gevoerd.
De Congregatie der Riten en de Li
turgische Raad zeggen dat zij „bo
venvermelde gebeurtenissen en de pu
bliciteit daarover in de pers betreu
ren". Zij dringen er bij de bisschop-j
pen op aan nauwkeurig te letten op
een juiste uitvoering van de liturgi
sche constitutie. Degenen, die misschien
met de beste bedoeling hun boekje te
buiten gaan, moeten met goedheid
maar vastberaden tot de orde worden
geroepen. Elk initiatief, dat buiten de
kerkelijke hiërarchie om wordt geno
men, dient te worden verboden. De
bisschoppen zijn er verantwoordelijk
voor, dat de liturgievernieuwing zich
ontwikkelt volgens de lijnen, die het
Concilie heeft aangegeven.
De Congregatie der Riten en de Li
turgische Raad herinneren er aan, dat
het verboden is de H. Mis in parti
culiere woningen te vieren, tenzij in
de gevallen, die in de liturgische voor
schriften precies omschreven zijn.
De verklaring is ondertekend door
kardinaal Lercaro namens de Liturgi
sche Raad en door kardinaal Larraona
als prefect van de Congregatie der
Riten.
(AFP, ANP, Reuter) Volgens
waarnemers ten Vatlcane zou de kri
tiek voornamelijk Nederlandse en
Vlaamse katholieke jongeren betreffen
die het gebruikelijke ritueel van de
Mis zouden willen verwaarlozen en te
rugkeren tot de eenvoudige avond-
maal-praktijk van de eerste Christen
tijd. De ondersecretaris van de con
gregatie der Riten, pater Annibale
Bugnini, zei op een persconferentie,
dat het gebruik van gewone kleren en
voorwerpen voor de Mis „dat wat van
nature heilig Is omlaaghaalt tot een
menselijk niveau".
In te Rome uit Nederland en Vlaan
deren ontvangen berichten (Paris
Match wijdde in het Kerstnummer
aandacht aan bepaalde liturgische ex
perimenten in Nederland) is gewag ge
maakt van Missen bij gewone eetta
fels in particuliere huizen, soms met
begeleiding van jazz-muziek op gui
taar, trom en banjo waarbij de pries
ter gewone kleding droeg, inplaats
van een kelk, een gewoon glas werd
gebruikt en gewoon brood inplaats van
hosties. Dit is niet geoorloofd, aldus
pater Bugnini.
Hij herinnerde er aan dat volgens
het decreet van Paus Pius X over de
hervorming van de liturgie het ge
bruik van „schelle en lichte" muziek
instrumenten (jazzmuziek) in de kerk
verboden is. Dit geldt echter niet voor
landen als in Afrika waar de slagin
strumenten een andere rol spelen als
die in de Westelijke landen. Men moet
verder de eucharistieviering niet ver
warren met de zogenaamde „agape".
Het secretariaat van het aartsbis
dom Utrecht heeft meegedeeld dat
kardinaal Alfrink met een eventueel
commentaar wil wachten, totdat hij
de beschikking heeft over de tekst van
de in Rome uitgegeven verklaring,
Storey en Cleaver arriveerden gelijk
tijdig. Sir Murchison begroette Storey
hartelijk, feliciteerde hem met zijn ar
tikel en zei dat hij niet graag zou be
weren dat hij literatuur kon beoordelen
al had hij zelf een paar jaar gele
den een artikel geschreven over ca-
valeriepaarden en er meer dan twee
pond voor gekregen. Toch voelde hij
zich wel in staat een goed geschre
ven stuk onmiddellijk eruit te pikken
en dat artikel van Storey beantwoord
de geheel en al aan deze definitie.
Tegen Cleaver zei sir Murchison be
leefd goedenavond en hij schopte hem
niet de deur uit zoals hij gedreigd
had. Om de gereserveerde houding van
haar man tegenover Cleaver goed te
maken, bracht lady Murchison hem
een martini. Hij nam een slokje en
staarde toen ongelovig naar het glas.
„Smaakt het goed?" vroeg lady
Murchison.
„Heerlijk," zei Cleaver en om het
te bewijzen, dronk hij zijn glas in één
teug leeg.
„Ik ben erg blij dat het u smaakt
zei lady Murchison, „ik heb deze mar
tini zelf gemengd." Ze ging dadelijk
de kamer uit om er nog een te halen.
Cleaver werd gered door Ntelka die
hem het lege glas kalm uit de hand
nam en hem een kom kava aanbood.
„Ik geloof dat wij elkaar al eens eer
der ontmoet hebben," zei Cleaver.
„Wij hebben samen gedanst bij dè
„meke", zei Ntelka.
„Was u dat?"
„Ja."
„Maar ik dacht dat u geen Engels
sprak!*
Ze bleef hem het antwoord schuldig,
maar keek hem met haar zachte koele
ogen aan.
Hij dacht aan het gebeurde na de
(lans, toen ze naakt tot het middel uit
de lagune naar hem toe gekomen was.
Hij kon niets zeggen en wist niet wat
hij van haar moest denken.
Toen hij haar de eerste keer zag,
was ze een inboorlinge, een meisje van
het eiland dat een eilanddans vertolk
te. Nu zou ze in het meest mondaine
milieu van Washington op haar plaats
geweest zijn. De tegenstellingen in haar
persoonlijkheid verwarden hem en hij
wist niet hoe hij 't gesprek verder op
gang moest houden. Ze scheen zich
bijzonder te amuseren en niet van
plan te zijn te helpen.
Lady Murchison bracht uitkomst.
„Bent u ooit in Bournemouth ge
weest, mr. Cleaver?" vroeg ze.
„Ja," zei hij, „precies drie jaar ge
leden, op een vakantiereis. Een pret
tige rustige stad en een prachtig
strand."
„Ik was dol op die zuurstokken met
die rode strepen," zei lady Murchison,
„met de naam „Bournemouth" bin
nenin. Dat vond ik altijd zo knap.
Waar je ook beet, altijd vond je de
naam „Bournemouth" binnenin."
Cleaver lachte tegen haar. Hij vond
lady Murchison erg aardig en herin
nerde zich ook zuurstokken in Bour
nemouth gekocht te hebben. Het was
een snoeperij die hij in Amerika nog
nooit was tegengekomen.
„Ik vond het altijd heerlijk om langs
het strand te wandelen," zei hij. „Er
stond meestal een stevige bries en het
was zo grappig om te bedenken dat
daar 'n paar kilometer over zee. Frank
rijk lag... een heel ander land. Ik denk
dat de Engelsen daar wel aan gewend
zijn en het heel gewoon vinden, maar
Amerikanen vinden zoiets heel opwin
dend."
„Lieve help," zei lady Murchison,
„wij Engelsen zullen er nooit aan ge
wend raken dat Frankrijk aan de ande
re kant van het Engelse Kanaal ligt.
Het lijkt veel op misleiding."
„Misschien noemen de Fransen het
wel het Franse Kanaal," zei Cleaver.
„Als ze dat toch durven," zei lady
Murchison.
„En, wat vind je ervan, dokter?"
overstemde haar man het onbelang
rijke gebabbel. „Geweldilg, hè! Het
krachtigste protest tegen dit verdom
de onafhankelijkheidsgedoe dat ik ooit
gehoord heb. Schitterend. Heb jij het
gezien, Kookie?"
„Ja," zei Habakkuk.
„En, wat vind jij ervan? Zou naar de
„Times" opgestuurd moeten worden
hè, met een krachtige aanbeveling dit
te publiceren."
Habakkuk grijnsde breed en trok
zijn schouders op.
„Misschien is het toch niet zo erg,'
zei hij, „we hebbén al heel wat door
staan hier op Omo Lau."
„Niet zo erg?" snoof sir Murchison.
„Het wordt binnenkort heus nog wel
erger, verdomd nog an toe. Laat ik je
eens iets zeggen: vrijheid is afhanke
lijk van economische toestanden en
economisch gezien zijn de eilanden niet
aan vrijheid toe. Dat is de hele situa
tie in het kort."
Hij keek kwaad naar Cleaver die
zich openlijk uitgedaagd voelde en zich
probeerde te verdedigen. Hij erger
de zich aan het gebullebak van sir Mur
chison, zoals hij het bij zichzelf noem
de, en daarom zei hij: „Vrijheid is geen
kwestie van geld, het is een onbe
taalbaar goed. „Geef me de vrijheid
of de dood."
Hij was helemaal niet van plan dit
gezegde te citeren, maar werd ertoe
gedwongen door de emotie van het
ogenblik.
„Dat is maar één kant van de zaak,"
zei sir Murchison. „Van de doden kun
nen we niets meer horen."
„Engeland heeft een harde strijd
geleverd voor de vrijheid," bracht Clea
ver in het midden.
„Ach wat," snauwde sir Murchison.
„Engeland kon het zich veroorloven.
Het bezat steenkool, fabrieken, sche
pen en wat al niet meer. De mensen
die het geld verdienden, wilden alleen
maar de regering beletten het hun
weer af te nemen. Dat is vrijheid. De
rest is klinkklare larie en op Omo Lau
zal die zogenaamde vrijheid alleen
maar bankroet betekenen."
„Ik geef nu mijn persoonlijke me
ning weer," zei Cleaver, „maar ik ben
ervan overtuigd dat de Verenigde Sta
ten erom bekend staan dat ze hun
vrienden in elke economische crisis te
hulp komen."
„Heel juist," zei Lady Murchison.
„Ik heb een keer in Parijs mijn por
temonnee verloren en een Amerikaan
se dame die in hetzelfde hotel logeerde,
leende me vijf pond. Ze was al vrij oud
maar ze gebruikte oogschaduw en
haar haar was blauwgrijs."
„O, verdomme," mompelde sir Mur
chison en verdween op zoek naar een
Tom Collins.
Hierna werd de sfeer aanzienlijk be
ter. Dr. Chalmers wist Habakkuk te
pakken te krijgen en met behulp van
twee whiskysoda's ondervroeg hij hem
zo nauwkeurig mogelijk over alles wat
hij wist van legenden of verhalen die
verband hielden met het reusachtige
primitieve fort op Omo Levi. Sir Mur
chison bracht in herinnering dat hij in
de buurt van het fort twee wilde var
kens geschoten had. Lady Murchison
raakte in gesprek met Sarah over de
bereiding van kokosmelk als een saus
je- voor een schotel van rauwe vis, ge
marineerd in citroensap. Cleaver zat
in een rieten stoel met een van lady
Murchisons afschuwelijke martini's in
zijn hand en vroeg zich af waarom hij
zich zo geïsoleerd voelde, maar Sto
rey kwam hem uit de eenzaamheid
verlossen. Hij was even weg geweest
met Ntelka en toen hij terugkwam,
ging hij naast Cleaver zitten.
„Heeft u wel eens gevist?" vroeg hij.
Cleaver schudde van nee.
„Zal ik u eens een keer meenemen
mét Paddy," zei Storey. „Vissen is
hier een prachtsport. Je moet wel zes
meter lijn gebruiken om een barra
cuda in de wacht te slepen en dat
kun je natuurlijk niet aan de hengel
oprollen. Zo'n vis moet je met de hand
naar je toe trekken. Ze hebben zo'n
kracht dat de lijn diep in je handen
snijdt als je geen dikke handschoenen
draagt. Haaien zijn de pest. Had on
langs een knaap van een albikoor aan
mijn lijn, liet hem een kwartiertje de
tijd om zich af te matten, maar op
eens werd de lijn slap. Ik haalde hem
naar binnen en alleen de kop was nog
maar over. Een zwartkophaai had de
rest opgegeten."
„Vormen ze ook een gevaar voor
zwemmers?" vroeg Cleaver.
„Niet binnen het rif," zei Storey.
„Er komen er wel eens een paar bin
nen met de vloed, maar ze vallen
nooit aan. Buiten het rif zou Ik voor
geen geld het water in gaan. Als je
een donkere huid hebt, loop je minder
gevaar, want de inlanders vallen ze bij
na nooit aan, alleen de blanken. Den
ken waarschijnlijk dat er een of an
dere vis ln het water voorbijschiet."
„Luister eens," zei Cleaver plotse
ling van onderwerp veranderend, „bent
u zelf overtuigd van wat u zei in dat
hoofdartikel... dat vrijheid voor deze
eilanden voor de mensen alleen maar
een opgedrongen waanidee is dat hen
ruïneren zal?"
„Absoluut," zei Storey, „jullie maken
veel propaganda met deze vrijheid en
wij zijn degenen die erdoor benadeeld
worden."
„Maar we willen helemaal geen pro
paganda maken met vrijheid," zei Clea
ver. „We geloven rotsvast in het recht
van alle mensen zichzelf te besturen
zoals ze dat willen."
„Nee, vrind, dat is niet waar," zei
Storey, „jullie geloven in het recht
van alle mensen zichzelf te bestu
ren zoals jullie dat willen. Als ze een
bestuursvorm zouden kiezen die jullie
niet beviel, zouden jullie je onmiddel
lijk tegen hen keren en verklaren dat
ze getiranniseerd werden."
„Maar luister nou toch eens," zei
Cleaver. „Om vrij te kunnen zijn, moet
je vrij zijn van tirannie. Daar valt
niets tegen in te brengen."
MADRID, S jan. (KNP) De ant
woorden, die de verschillende bis
schoppenconferenties hebben gegeven
op de lijst van vragen, welke de Con
gregatie voor het Geloof (het voor
malig Heilig Officie) had toegezon
den, zijn bij de Heilige Stoel binnen
gekomen en onderzocht. „Zij zijn ge
ruststellend Het geloof staat onge
schokt en er bestaat geen reden om
van een zorgelijke toestand te spre
ken."
Deze mededeling heeft kardinaal Ot-
taviani, vice-voorzitter van de Heilige
Congregatie voor de Geloofsleer in
Rome gedaan, tegenover J. L. Torres
Murillo, correspondent van het Spaan
se dagblad „Informaciones". Kardi
naal Ottaviani zond op 24 juli aan alle
bisschoppenconferenties een brief
met tien uitgebreide vragen. Hij ver
zocht de bisschoppen hem te ant
woorden vóór Kerstmis, zodat de Paus
een compleet overzicht zou krijgen,
welke punten van de geloofs- en ze
denleer waar en onder welke omstan
digheden punten aangevochten of ver
waarloosd werden. Deze vragen zijn
voor bijna alle bisschoppenconferen
ties aanleiding geworden Rome uit
voerig op deze vragen te antwoorden,
zij het dan dat vaak niet rechtstreeks
op de vragen kon worden geantwoord,
omdat zij in een bepaalde, soms niet
aangepaste formulering gesteld wa
ren.
Kardinaal Ottaviani heeft, naar hij
fnans meedeelt, uit die antwoorden
"ordelijk begrepen, dat de grote mas-
tei uatl de gelovigen en valn de gees-
vaor n nlet ontvankelijk gebleken is
SCh0t)°Verdrijvingen en dat de bis-
aan detn. °P dit gebied een grote ijver
-h heef! lfcggen- Hii ging verder:
Toch
tijd we^rt" zicb in de na-Conciliaire
baard, niet8tlpk een twijfel geopen-
als wel bij enWef Abii het leerambt
probeerd hebben„n?logen' die ge"
het Concilie concliüïL f teksten van
men als overhaast e„ tr.ekkerl> die
kenmerken." onjuist moet
De kardinaal stelde vast a»* j
die men in de pauseliike ,^n'
ontdekt, duidelijk en recht ifPïfken
voor hetgeen geloofspunt is, vindt
in Paus en bisschoppen. De constHn"
tionele vorm van de Kerk kan niet
veranderen. Alle inschakeling van Ie
ken in de Kerk en alle verbeteringen
in de samenwerking priesters-bis
schoppen kunnen niets veranderen aan
de grenzen tussen lerende Kerk en
luisterende Kerk.
Over de verschillen van mening bin
nen de Kerk, waarover kardinaal Ot-
taviani slechts terloops sprak, heeft de
correspondent voorts mgr. Garonne,
de vice-president van de Congregatie
voor de Studiën ondervraagd. „De
(binnenkerkelijke) kritiek is nooit een
slechte of verboden zaak geweest,
maar staat gelijk met een beoorde
ling, zo antwoordde hij. De Kerk mag
zelfs niet een plaats van absolute stil
te zijn. Dat zou fataal zijn.
In de Kerk is de vrije meningsuiting
net zo noodzakelijk als in leder ander
levend lichaam. Een gemeenschap,
waarvan de leiding nooit de kans geeft
kritiek uit te oefenen is ten onder
gang gedoemd. Het klinkt misschien
raar," aldus mgr. Garonne, „maar ik
citeer hier de H. Teresia van het Kind
Jezus." Over de gezagscrisis in de
Kerk zei Garonne: „Het kan zijn, dat
de woorden gehoorzaamheid en gezag
een paar gevoelige klappen gekregen
hebben. Immers gehoorzaamheid en
gezag kunnen gemakkelijk gebruikt
worden om misbruiken goed te pra
ten en min of meer bewust te zondi
gen tegen de menselijke persoon en
tegen de souvereine eerbied, die men
de medemens verschuldigd is. Het
lijkt mij vooral onze taak te zijn, nieu
we wegen te zoeken waarlangs wij hel
gezag leren ontdekken als een instru
ment. dat noodzakelijk is en dat aan
vaard en gewaardeerd wordt terwille
van het algemeen welzijn.™
Geslaagd beroep op burgerdeugd
WIE DOOR een Amerikaanse partij
als kandidaat voor het hoogste ambt
in den lande naar voren wordt ge
schoven, hoeft niet, zoals in de mees
te landen, noodzakelijk de lieveling te
zijr van het partij-apparaat dat is:
van de partijleiders in de verschillen
de Staten. Er rijn wel enkele van die
trouwe ja-knikkers pnder de Ameri
kaanse presidenten geweest Har
ding is er het meest opvallende en het
meest afschrikwekkende voorbeeld
van maar het komt in Amerika toch
veel vaker voor, dat buitenbeentjes
kandidaat worden gesteld; mannen
die zich in hun voorafgaande loopbaan
weinig of niets van de partijmachine
hebben aangetrokken, die hun eigen
weg zijn gegaan, soms vierkant tegen
de partijmachine in. Mannen die lie
ver op hun persoonlijke populariteit
steunen dan op de „bonzen". „Eenza
me wolven"zoals zij door de partij-
machine worden genoemd.
Zo'n soort „eenzame wolf" is Geor
ge Romney. Een man met eigen idee-
en ook in het bestuurlijke vlak. De
eerste keer, dat hij die ideeën openlijk
uitsprak en tegelijk in daden omzette
was in 1957 toen hij werd benaderd
met een verzoek steun te verlenen
aan de verbetering van de scholen in
Detroit. De snelle groei van de stad
en van het aantal leerlingen hadden
die scholen in een abominabele toe
stand gebracht. Als er niet gauw geld
op tafel kwam en véél geld zou
den twee jaar later de salarissen van
de onderwijskrachten nog maar ten de
le kunnen worden betaald en moest
het schooljaar met een maand worden
bekort. Men had alles gedaan om de
heersende wantoestanden bekend te
maken en de burgerij van Detroit te
bewegen bij referendum een speciale
belasting goed te keuren voor het aan
brengen van verbeteringen. Het voor
stel had echter geen meerderheid kun
nen verwerven en nu zat men met de
handen in het haar. Men dat was de
officiële Schoolraad wilde nu dezelf
de burgerij langs een andere weg op
nieuw benaderen: door een burgerco
mité, dat een onderzoek zou instellen
naar de bestaande toestanden en dat
onder leiding zou staan van iemand
die het vertrouwen van de hele ge
meenschap genoot. Unaniem werd
Romney aangewezen. Romney zat in
die tijd wel in de drukste jaren bij
American Motors doch „na overwe
ging en gebed", zoals hij het uitdruk
te, aanvaardde hij het presidium. Er
zich van af maken was niets voor hem.
HET COMITé, waar honderden bur
gers hun medewerking aan verleenden,
horen wilde, vertelden hoe nodig goed
onderwijs was voor de gemeenschap
en hoe nodig geld was voor het onder
wijs naar een woord van Romney:
even nodig als water voor de land
bouw. Het nieuwe voorstel, dat om
een aanzienlijk groter bedrag vroeg
dan het aanvankelijk verworpene
werd met grote meerderheid aangeno
men.
Dit volkomen geslaagde beroep op
de vrijwillige en belangeloze medewer
king der burgers beschouwde Romney
als de sleutel voor de oplossing van
alle bestuurlijke moeilijkheden. Toen
zich kort na het afsluiten van de actie
voor de scholen dergelijke moeilijkhe
den voordeden, die de hele staat Mi
chigan betroffen, was het wederom
Romney, die een soortgelijk comité
van „Burgers voor Michigan" in het
leven riep. In zo'n comité had hij
meer vertrouwen dan in de partijen
en de burgers van Michigan had
den het óók. Meer vertrouwen ook dan
in de federale Regering van Washing
ton. De problemen van Detroit, de pro
blemen van Michigan moeten niet in
Washington worden opgelost, maar in
Detroit en Michigan zelf door de ei
gen burgerij.
De partijen en in het bijzonder de
werkte hard; hijzelf werkte het hardst
van allemaal. Alle scholen werden be
zocht; over alle scholen werden rap
porten uitgebracht; alle moeilijkheden
werden onder ogen gezien; 182 ver
schillende aanbevelingen werden opge
steld en een nieuw voorstel tot het
heffen van een extra-belasting werd
aan de bevolking van Detroit voorge
legd. Romney sprak persoonlijk voor
alle belangrijke organisaties in de stad
om dit voorstel te verdedigen; voor
dat het in stemmipg kwam, wist het
comité niet minder dan 8.000 vrijwil
ligers aan te trekken, die huis aan huis
stemmen gingen werven en ieder die
Republikeinse partij waren niet zo
gelukkig met dergelijke uitspraken. De
Republikeinen niet, omdat zij van ie
mand die zich openlijk Republikein
noemde wel wat meer partijdigheid
verwachtten; de Democraten niet om
dat zij met zijn theorie, die hij zo suc
cesvol ln de praktijk omzette het gras
voor de voeten van Johnson met zijn
politiek van „consensus" wegmaaide.
Zij konden echter geen van beide ver
hinderen, dat de burgers van Michigan
hem als hun grote man beschouwden
en hem driemaal achtereen tot Gou
verneur kozen.
TWEE JAAR GELEDEN op de Con
ventie van 1964 werd zijn naam reeds
genoemd onder die der mogelijke kan
didaten voor het presidentschap. Het
gerucht ging toen, dat Eisenhower
hem het liefst als kandidaat zou zien
en waarschijnlijk berustte dat gerucht
op waarheid. Hij zou een uitstekende
campagne hebben gevoerd, beter dan
Goldwater. Maar in de kring der par
tijleiders was men niet gelukkig met
zijn theorie; men vond het allemaal te
vaag gepraat voor een toekomstig
President. In 1968 echter zouden de
kaarten anders kunnen liggen en zou
het wel eens juist die burgerschaps
theorie van Romney kunnen zijn, die
hem aantrekkelijk maakt.
De Republikeinen zoeken naar een
formule die men zowel in conserva
tieve als in vooruitstrevende geest kan
uitleggen; een formule die he»
Noorden kan terugwinnen zonder <fe
winsten van Goldwater in het Zuiden
te verspelen. Goldwater probeerde al
zijn duidelijk reactionair program het
dekmanteltje van de „rechten der af
zonderlijke Staten krachtens de Con
stitutie" om te hangen om het Noorden
zand in de ogen te strooien. „De bur
gers van iedere Staat voor hun eigen
Staat" kan men uitleggen als op het
zelfde neerkomend, maar dan om het
Zuiden zand in de ogen te strooien.
Wie weet?
