TEGENSTELLINGEN OP EEN STRAATHOEK
v
_J
Avontuur van de archeologie
fRAGIEK VAN PONCHO-MANNEN
Spelenderwijs
historie van
Kanaan leren
Z.
°nd
S**1"* 4 rnackken' zonder dat de
mT b«»mal"
-fs
(Van onze speciale verslaggever)
MlJ LOOPT, net als zijn honderden volgelingen, snel en lichtvoetig op basketballschoenen, draagt
^uitend khakikleding en is als regel omhangen met geweren, pistolen en patroongordels. Zijn ware
J""1 ^0et in feite niets ter zake. Iedereen kent hem als „Tirotijo", de fameuze „scherpschutter",
eatste grote roverhoofdman van Columbia. Sinds jaar en dag zit het leger hem op de hielen,
rdt hij achtervolgd tot diep in de grimmige, onherbergzame massieven van de Andes, waar hij
j 11 "r°otmeester zijn guerrilla voert. Nu eens hier, dan weer plotseling daar, precies zoals nog niet zo
e geleden ook andere groepen bandieten opereerden, gevreesd en berucht om de „violencia",
degelijkse moord. Zij zijn de een na de ander uitgeroeid in dit enorme land, waar men langzaam
r zeker orde op zaken probeert te stellen, maar waar telkens nieuwe problemen een chaos in
e h(ind werken.
ZATERDAG 7 JANUARI 1967
- g0*larvoor 0,a' de 8rovere en
kant van deze Bogotaanse straathoek de goed gewapende
Columbia m,. dlïnewwn Aan de ïndere 'Snï een Columbi.an, zonder agressie en met
de ogen de starende blik van het uitzichtloze.
pi*,,el*na
Smokkelvee
er genade
HAYE THOMAS
SevfT®rkverschaffln9 is een van de problemen in Columbia. Er worden voortdurend nieuwe industrieën
0v6rl '9d- Maar voor een opmerkelijk groot aantal mannen zit er nog niet veel meer in dan de
9ens levendige, maar altijd onzekere straathandel van de loten. In hun warme poncho's kan men
hen er van de vroege morgen tot de late avond mee bezig zien.
Massada, een geweldig rotsplateau niet ver van Sodam
COLUMBIA LIJDT
AAN BANDITISME
^elde^A3 is voor ons het land van Juan doodgeschoten. Ook Gonzalez leefde
tjs tanige, besnorde manne- met een grote groep volgelingen in
t,;i 0e kleurig,
vim
ger t6lkens
5e filmreclames, waar
tussen duim en wijs-
de bergen van het Noorden. Zijn
macht was er onbeperkt. De plaatse-
se t0 ®en koffieboon van pure klas- lijke bevolking werd gedwongen hem
Srotg Koffie is ook nog altijd de en ztjn kornuiten rijkelijk in leven te
juigt ,®*P°rttroef van Columbia en houden. Maar Efrain Gonzalez had zijn
trilde aar°m een bron van voortdu-
grote liefde in 'n flat te Bogota. Er wa
ren er rhaar zeer weinig die wisten
dat hij deze donkere schone in het
geheim geregeld een bezoek bracht.
Uit deze kleine kring is de vet rader
gekomen, die het leger heeft getipt.
Het gebouw werd omsingeld. De aan
val begon.
Zes uur lang heeft Gonzalez zich
als een duivel verdedigd. Een com
plete Wild-Westscène in het hart van
Bogota. Gebrek aan munitie was er
tit jj."5' Onvoordelig werkt." Columbia de oorzaak van dat Gonzalez zich ten-
W P„ *ormidabele koffie-overschot- slotte de sluipschutters niet meer van
kist ^eeilijkheden. 's Lands schat-
Hjfc inaft het
er voor een belang-
iv» el van -hebben,
ft Vt
taak neeft geprobeerd de nationale
te regpil de ko£fie zo goed mogelijk
Piet alt- maar prijzen liggen
de „_1]d even gunstig, terwijl ook
a§e opmars van de poeder-
w{tikaai! pere boon van de jonge
aar ig Se landen heel goed bruik-
Veel
idabele koffie-overschot-
zeker niet de eerste
straks weer overgaat
het lijf kon houden en ter plaatse
werd doodgeschoten. Met de dood van
«et ;s alruiken.
F Kied„Cfim drie jaar geleden dat
Pptis nandse Carmeliet pater
v aatsi,»^osier,
Ws ubiv,
keerei^het
W u „yarnietiging van grote aantal- Gonzalez is de kring der wrede „des- het drukke centrum van Bogota
Het ?iestrUiken. peradosaardig uitgedund. Maar of- grootste moeite hebt om, als je
la schoon zij uit belangrijke gebieden
van Columbia zijn verdreven, hele
maal te verwaarlozen is hun optreden
toch niet. Getuige het feit dat ook
„Tirotijo" nog altijd actief is.
Bandieten op het land, bandieten in
de grote stad. In Bogota wees men
ons de wijken waar we 's avonds
maar beter niet konden komen. De
-«na o painjc» politie slaat herhaaldelijk een, zoals
"PPcht beurten kwamen zij aan dat dan heet, goede slag, maar als
obj: om Rb,,..-ii het uur van de rechtszitting is aan
gebroken blijkt plotseling een hoop
bewijsmateriaal te zijn verdwenen en
hoogleraar aan de
viitv ers)teit van Bogota, in dit
m, C°luJerig in8ing op de situatie
u aen la' ^ijn verhaal handelde
eh, ,aos van strijd en wreed-
nu toe niet opgevolgd. Gebleken is nu
dat voor het eerst sinds twintig jaar
toegestane vrije import de verwachtin
gen in zeer ongunstige zin te boven
is gegaan. Men probeerde deze met
zgn. kredietbeperkingen af te dam
men, maar deze faalden door buiten
landse kredieten. In november van
het vorig jaar begon men met het
stopzetten van importlicenties. Ook
stelt men alles in- het werk om de
inderdaad gigantische smokkelarij aan
banden te leggen en een behoorlijke
deviezencontrole uit te oefenen. Tot
nu toe met zeer weinig succes. Het
is een publiek geheim dat bijna dage
lijks grote klandestiene veetransporten
naar Venezuela plaatsvinden en dat
ook de „ongeoorloofde" koffie-export
onverminderd op niveau blijft. De con
trabande in Columbia is bepaald in
drukwekkend. Met de sigaretten bij
voorbeeld is het zo, dat je zelfs in
de
grootste moeite hebt om, als je het
per se wil, een gebanderolleerd pak
je sigaretten te kopen. De „roker
tjes" als smokkelwaar worden je er
voortdurend onder de neus gehouden
en er
daar
y
UX tJIlU UIIUC1
is kennelijk geen mens die zich H aezaa van de revolver, de gummiknuppel en het flesje cola. Aan de ene
druk om maakt. Het lijkt ook net yetay kant *e>n Onlumbiaan. zonder agressie
in
Duyuidcn IÖC onoauiuv.t li I
V tuSSenst?aa door de tegenstellin-
h!?' dé t, 'beraicn en Conservatie-
de land. politieke partijen van
t611- dé t... beralen en Conservatie-
Ie
wfige 'wrCnrfuUrten begonnen zij met
\ir» n don» eden' die beantwoord
aaknernin niet minder bloedige
zijn geweldige kustlijnen, zowel aan
de Atlantische als aan de Pacificzij-
de te coptroleren. Tot nu toe hebben
ook alle ondernomen pogingen gefaald.
Er is een hausse van contrabande uit
Columbia en er komt een grote hoe
veelheid smokkelwaar het land binnen.
ver^chufn' Het was hierdoor dat een aantal belangrijke getuigen afwe-
r°vend b de benden vormden, zie. Opmerkelijk in dit verband is
rAekte land ,?°°rdend door het uitge.
v doep- Leek ikte,Wa3 daar iets aan
CTzBg6r ^4 ndphet begin van de
gzaam We de Barbaarse strijd
Verrnn leider^611' toen in 1948
vigheidr?' barstte dB u Gaitan werd
ntstond b„ name
de wantoestand
^erd,
naar men
mensen
zig. Opmerkelijk in 011 vci»«uu is
ook het recente verhaal van de dief, oteVig OptHTIISmS
die zich toegang had verschaft tot
een van de duurdere woningen van de
stad. Om zachter te kunnen lopen
had hij zijn schoenen uitgetrokken.
Desalniettemin kreeg de heer des hui
zes hem in de gaten, pakte de man
in z'n kraag en leverde hem aan
de politie over. Wie schetst echter
zijn verbazing toen de volgende avond
keurig netjes werd aangebeld, de in
breker even later beminnelijk glim
lachend in de deuropening stond met
het beleefde verzoek of hij zijn schoe
nen mocht terug hebben. Hij had ze
bij z'n arrestatie vergeten mee te ne
men. Omkoperij en geknoei met de
bewijsvoering komen veelvuldig voor.
De politie heeft daar in ernstige ge
vallen zo haar eigen antwoorden op.
Zij kent een speciale methode om de
„c. cue uuzY.ez". allerlastigste tegenstander zgn. op de
rifver,Handere door het le^er werd vlucht neer te schieten. Als een hoofd- opgebouwd. Toch handhaaft men een
de Het was ook in deze dagen stuk apart in het verhaal van het stevige optimisme als het gaat om
Joncra - de toekomst van Columbia, het land
dat zo'n veertig keer groter is dan
sen "en door dB ,fekost- Herhaaldelijk
^an„Ultg6rhoord ®.nden complete bus-
stonn118 ^rden' °edsel' kleding en
6 d «lachtPir, Beroofd. De overheid
Vb,, h tot °S £o£ de twee grote
r pb» ,saihangaan besloten en
W1 Sgn. PfA°de van zestien jaar tot
C begon 7svrede" besloten. Vanaf
ha tisrne ^ro£e aanval op het
ke£ ac'^Aaarvan het ene bolwerk
EEN ANDEH GROEIEND probleem
is het feit dat de moderne wet op
de landhervorming, in 1961 afgekon
digd om vooral de verouderde situa
tie van het grootgrondbezit te rege
len, uiterst traag werkt, waardoor in tal
van gebieden de wantoestanden van
uitbuiting etc. en onvoldoende ontwik
keling zijn blijven bestaan. Een gevolg
hiervan is, dat met name in deze
gebieden een broeierige revolutionaire
sfeer blijft bestaan, de onrust groot
is en de kans op een nieuwe uitbar
sting niet denkbeeldig. Nog altijd is
het zo dat de kapitaalkrachtigen in
allerlei opzichten aan de touwtjes
trekken en door een star, oerconser
vatief beleid een heleboel stuk maken
wat door anderen zorgvuldig wordt
HET BETOVERENDE ISRAEL
Pater Camilo Torres, banditisme.
k* d«"ziirt 86
a, e van de guerrillas had ge-
bo0r -. een kaatste middel om de
V» uOoj« ladtsxe ïïiiaaei om
iti »st® fAerschiUende bisschoppen ge-
dAet Yorming van de structuren
t, «rord
6v0d8eapudd £e bewerkstelligen, werd
d *VB?t°ten- Het leger had hem
zoals ook verschillen-
sc,1e> meestal uiterst linkse ele-
akeiijZontler genade werden uitge-
iet
ie? jn°9 'maar kort seleden dat
Matste rebellenleiders, de
Arische
Efrain
nu
Gonzalez werd
HIER KOMT BIJ dat het banditis
me lang niet het enige probleem is
van het „Nationale Front", de coali
tie van de beide grote partijen die in
de regering alle lakens uitdelen. Eco
nomisch gezien maakt het land een
moeilijke tijd door. Het probleem van
de koffie is daar maar een onderdeel
van. De Columbiaanse munt wankelt.
Een devaluatie is aanbevolen. Maar
om politieke reden heeft de president
Carlos Lleras Restrepo dit advies tot
Nederland en ongeveer zestien mil
joen inwoners telt, waarvan nog een
zeer groot deel in pure armoede
leeft. Het beschikt over vele bodem
rijkdommen en een arsenaal van mo
gelijkheden. Er zijn verschillende grote
industriecentra opgezet, die reeds hun
vruchten beginnen af te werpen. „En
bovendien", zo zei ons een Colum-
biaan, „is het land als van elastiek.
Het heeft een geweldige veerkracht
als het er om gaat de moeilijkheden
te boven te komen. De tijd zal dat
leren".
lsE8&Ȥ&$y
HET BOEK Betoverend Israël" is
een schitterende uitgave. Hat geeft in
verstaanbare taal, begrijpelijk voor de
ontwikkelde leek de historische ach
tergronden van de belangrijkste plaat
sen van de oudheid in Israëlhetgeen
gedaan werd aan de hand van de
laatste archeologische gegevens. In Is
raël met zijn rijke verleden wemelt
het van zulke plaatsen. De schrijvers
moesten een keuze maken. Zij lieten
zich daarbij leiden door drie criteria:
het belang van de plaats als toneel
van bepaalde historische gebeurtenis
sen, als terrein van betekenis voor ar
cheologische onderzoekingen of als ge
bied, waar goed geconserveerde ruïnes
te zien zijn. Goede bereikbaarheid en
een mooie omgeving. Een uitgebreide
archeologische tabel is aan het boek
toegevoegd plus een kaart met de lig
ging van de besproken „schatgravers
plaatsen".
De schrijvers zijn bij uitstek deskun
dig. Beiden zijn zij onmiddellijk be
trokken bij het archeologische werk in
Israël. Zij hebben een boeiende be
schrijving geleverd. Er wordt iets dui
delijk van wat Yigaël Yadin noemt
„Het avontuur van de archeologie".
Deze fijne tekst gaat vergezeld van
overweldigend mooi plaatwerk in kleur
en in zwart wit. Het doorbladeren van
dit boek betekent puur genot. Deze fo
to's behoren tot het beste, dat ooit ln
Israël gedrukt werd. Vele foto's waren
ook voor mij nieuw. De nieuwste vond
sten op archeologisch gebied zijn erin
verwerkt.
Uit de tekst leren we spelenderwijs
iets over de historie van het land Ka-
naan vanaf 600.000 jaar voor Christus
tot aan onze dagen. Het land werd in
de loop der eeuwen bezet door een
lange reeks veroveraars: Egyptenaren,
Assyriërs, Babyloniërs, Perzen, Pto-
lemeeën, Seleuciden, Romeinen, mo
hammedaanse Arabieren, Seldsjoeken,
Fatimieden, kruisvaarders, Saracenen,
Mongolen, Mammelukken en Ottoma-
nen. Elke veroveraar liet er zijn spo
ren na in wat hij bouwde en wat hij
vernietigde. Een voorbeeld, één uit ve
le bij dit soms adembenemende avon
tuur van opgravingen en nasporingen
wil ik noemen: het relaas van de on
derzoekingen te Massada, een plaats
die getuige is geweest van belangrijke
historische gebeurtenissen. Daar we
ten wij iets van uit de geschriften van
Flavius Josephus.
Massada is een geweldig rotsplateau
ruim 30 km. ten noorden van het huidi
ge S'dom, dat is niet ver van het bij
belse Sodom en Gomorra, waar de
Heer een vreselijke straf voltrok aan
de zondige bewoners. Dit is de plaats,
waar de Joden gedwongen waren zich
te verschansen in hun laatste tragische
onafhankelijkheidsstrijd tegen de Ro
meinen na de verovering van Jeruza
lem door Titus. De val van Massada
maakte een einde aan de onafhanke
lijkheid der Joden en zij zouden deze niet
herkrijgen voor de vestiging van de
staat Israël in 1948. Gedurende twee
jaar van oktober '63 tot mei '64 en van
november '64 tot april '65 heeft Yigaël
Yadin twee expedities geleid naar de
ze rotsvesting. Volgens Flavius Jo
sephus was Massada door Herodes ge
bouwd om als toevluchtsoord te die
nen voor zichzelf en zijn familie. Na
dat de versterkte plaats was ver
overd door de Joden in het jaar 66 na
Christus werd het gemaakt tot een
voor die tijd geweldige vesting en het
onderzoek van Yadin richtte zich voor
al op de overblijfselen van de verdedi
gingsstrijd van de Joden tegen de Ro-
,-v,. - "T;
'r,1
meinen. Een groot aantal van de door
Josephus beschreven gebouwen werden
blootgelegd. De strijd te Massada had
een uiterst dramatisch verloop. Josep
hus schrijft:
Flavius Silva begon de belegering hoe
wel hij maar één plaats gevonden had
waar hij wallen kon opwerpen... Deze (top)
werd door Silva beklommen en bezet,
waarna hij zijn leger grond liet aandragen.
Er ontstond zo een sterke dam van 200 e
hoogte... Bovendien werd er een zestig el
hoge met ijzer gepantserde toren opgericht,
waarmee de Romeinen de verdedigers van
de muur terugdreven met een hagelbui van
stenen en andere werptuigen. Ook liet Silva
een stormram onafgebroken op de muur
beuken. Tenslotte gelukte het er een bres
in te stoten".
De verdedigers hadden al een twee
de muur gebouwd binnen de bedreigde
plaats. Deze bestond uit een dubbele
palissade met aarde opgevuld. Dat
leek een goede oplossing aangezien de
stormram deze nog eens extra aan
stampte. De zwakke plek was natuur
lijk het hout. De Romeinen wisten de
nieuwe muur in brand te steken en
keerden vol goede moed naar hun
kampementen terug, vastbesloten de
nu openliggende vesting de volgende
dag aan te vallen. Zij plaatsten wach
ten om te voorkomen dat de beleger
den zouden ontsnappen. Maar de Jood
se leider Elazar ben Yaïr had geen
plannen in die richting. Die nacht nep
hij zijn mensen bijeen, 960 zielen, vrou
wen en kinderen inbegrepen. Hij sprak
ze toe, ook zijn redevoering is door de
boeken van Josephus tot ons gekomen,
en hij stelde voor liever de hand aan
zichzelf te slaan dan een leven voort
te zetten, waaruit alle hoop verdwenen
was. Het antwoord was eenparig
de ramp onafwendbaar was zouden zij
door eigen hand sterven. Het verhaal
is naverteld door twee vrouwen en vijf
kinderen, die zich verborgen hadden.
Ik citeer nu^weer uit Josephus:
„Iedereen bleef zijn naaste verwanten
liefhebben, maar meende, dat hij door nen
te auden het best voor hen zorgde. Ini hun
verdriet over deze opgelegde moord troost
ten zij zich met de gedachte aandema
telingen, die hun vrouwen en kinderen20"
den ondergaan, wanneer z« de v««na jn
handen waren gevallen Daar ze n
staat waren het verdriet over hun daao
hrnrhtPTi zli snel hun schatten Dijeen, sta
ken aUes in brand en wezen Uen uit hun
Nu
midden aan. die de overigen moesten do
den. Men strekte zich op de grond uit
naast vrouw en kinderen en liet zich met
de armen om hen heen doden door dege
nen die hiervoor door het lot waren aan
gewezen. Nadat dezen zonder aarzeling al
de anderen hadden omgebracht, werd
weer door het lot vastgesteld wie de over
gebleven negen zou doden en zichzelf ten
slotte van het leven zou beroven. Allen had
den een onbeperkt vertrouwen in elkaar.
De laatst overgeblevene stak, nadat hij er
zich van overtuigd had, dat allen inder
daad dood waren, het paleis in brand, door
stak zichzelf met vaste hand en zonk naast
de zijnen neer."
Eén van de meest aangrijpende
vondsten te Massada waren de hoop
jes as, die men aantrof in de woonhui
zen der verdedigers, de persoonlijke ei
gendommen van iedere familie, zorg
vuldig verzameld in een hoek en in
brand gestoken voordat hij zichzelf aan
de dood onderwierp. Behalve de ske
letten der verdedigers werd heel wat
wapentuig, voedselresten, huisraad,
schoeisel, munten, kledingresten en al
lerlei andere voorwerpen gevonden.
Maar tot het allerbelangrijkste beho
ren enige uit de eerste eeuwen date
rende Hebreeuwse handschriften. Ge
deelten van het boek der psalmen vrij
wel identiek aan de tegenwoordige
tekst, fragmenten van een rol met een
stuk van het Oude Testament, en
ook nog een verloren gega ,e tekst
van Ben Sira uit de eerste eeuw voor
Christus, de vroegste copie van de
Ecclesiastlcus". Er werd ter gelegen
heid van deze expeditie een penning
Beslagen mef aan de voorzijde de rots
vesting en aan de achterzijde de woor
den: „Massada shall not fall again".
Dit buitengewoon göede boek is niet
goedkoop, maar de prijs meer dan
waard, zowel voor de geïnteresseerde
thuisblijvers als voor belangstellende
touristen naar dit waarlijk „Betove
rende Israël VAN TIJN
Mose Pear-lman en Y^.corYanYpn?)^i:
Betoverend Israël, Uitg. W. uaade,
HDeS'citaten 5uit Flavius Josephus zijn
ontleend aan ..De val van Jeruz;alem
uitgave onder toezicht van prof.
Beek. Meulenhoff-pocket.
