NA BEZOEK VAN GOUVERNEUR Straks kiezen tussen brommer en tropenzon Verkiezings agenda TNW>!N<3£N POLITIEKE BUUTTEREDNERS OP PAD Arnhem moet annexeren MEËSis T£ m FES» Jeugdstatuut in schoenindustrie D* tijd Geroosterd vlees bij verkiezingstoernee ZATERDAG 4 FEBRUAR11967 OEN HAAG, 4 febr. Het ezoek aan ons land van de gou- et'neur van de Molukken, bri gade-generaal G. Latumahina, nieuwe hoop gevestigd bij en onbekend aantal hier verblij- ende Ambonezen dat zij naar Un geboortegrond kunnen terug- eren. In Den Haag en in Apel- °^l'n heeft hij bijeenkomsten gehad met deze landgenoten. Moeilijkheden Feestelijk vertrek van een Ambonees gezin naar het vaderland onder de tropenzon. Een enkele maal was een dergelijke fleurige groep al te zien op een tochtig Nederlands station. Zijn deze Ambonezen de voorlopers van een massale exodus uit het land, waarover zij met zo gemengde gevoelens oordelen? Alleen maar slangen EEN WEEK VOL POLI TIEK. Ook in Roermond, waar op zekere avond het Harmonie paviljoen gevuld is met tabaks rook en veel personen varf bei derlei kunne. De gewestelijke KVP-lijsttrekker spreekt. Wie is die trekker, volbloed Lim- bui'ger, bronsgroen tot in zijn nieren? Norbert Schmelzer: PIERRE Een echte en een Haagse buutteredner. BOEREN ROERIG NEDERHORST „Roolvink is al eerder weg gegaan", zegt de man die in het Groothandelsgebouw de lift bedient. Roolvink van de A.R.? „Nee, Roolvink van de P. van der A. of heet die man geen Roolvink". Den Uyl misschien? „Ja, Den Uyl misschien". Op welke partij stemt de man die in het Groothandels- gebouw de lift bedient? „Mijn heer, een groot kruis over het hele biljet. Al jaren". nnna ft Ambonezen durven weer hopen (Van onze verslaggever) hp '3 vormen een mindeTheid tussen 0 n die blijven geloven in een vrij, ^afhankelijk Ambon en alleen naar r n Ambon zouden willen repatrie- Be agressiviteit van deze aanhan- Van de Republiek der Zuid-Mo- ln ri" ^in baI1'ngschap), zich uitend e recente brandstichting in de In- esische ambassade en de bestor- ge,van ket gebouw, zijn aanleiding jj orden voor maatregelen ter bevei- da"1^ Van gouverneur: hij wordt g en nacht bewaakt door een rijks- eohercheur. t)Ve hoe1" Latumahina aanspreek- te ,vexcellentie" zegt vooral hier 0v ^1Jn °m besprekingen te voeren 3?r economische aangelegenheden, bon nrï°et n°S veel gebeuren op Am- voor het welvarend mag heten. tiëh^V ,2^n contacten met de poten- ver nnonesië-gangers spreekt hij lie- Nedo i weet boe moeilijk het in gen ian<^ bgt tussen beide groeperin- honi-d beeft ongetwijfeld ook ge- on] over de in de woonoorden steeds Vente1 vetes> vaak ontaardend in tu«e rt^en of sociale uitsluitingen, y°°r- en tegenstanders van de uidmolukse republiek, een door vrij- alle buitenstaanders als een tra gische utopie bestempeld streven. De- »Ldgroep' ongeveer vijfentwintigdui- ina ,mjin s,terk in Nederland, die zich ibdertud als K.N.I.L.-ntflitairen soli- oair met Nederland verklaarde bij de strijd met Indonesië, en die de eilan den verliet in de hoop er eens onaf hankelijk van Djakarta te kunnen te rugkeren, is het slachtoffer geworden an een historische ontwikkeling. De jragiek voor velen is dat zij zich niet gunnen neerleggen bij de huidige situ- jj? en wellicht tegen beter weten in ujven rekenen op een „Vrij Ambon", trn an<3eren wint de heimwee naar de °Pen en het politieke realisme het van de utopie en zij zouden graag te rug willen. Hoeveel zijn dat er? De propaganda over en weer is he vig, de cijfers oncontroleerbaar. De Indonesische ambassade heeft weieens gesproken over vijfduizend. De gou verneur zegt nu: drieduizend. De pre sident van de republiek in balling schap, ir. J. Manusama meent: hoog stens vierhonderd. Nederlanders, die met de Ambonezen te maken hebben en die moeizaam laveren tussen beide politieke groeperingen dat is ook de reden dat zij hun naam niet genoemd willen hebben menen dat het er en kele duizenden zijn. Een van hen zegt: .„Er zijn aan weerskanten voorman nen. Maar de grote massa heeft geen vaststaande mening. Zij zeggen vaak voorstander te zijn van de republiek, maar dat uit louter lijfsbehoud. In de woonwijk Apeldoorn wonen alleen In- donesië-gangers, maar in de andere oorden of woonwijken zou hun het le ven onmogelijk gemaakt, worden wan neer ze er voor uit zouden komen nu naar Indonesië terug te willen. Kort geleden is er nog een vechtpartij ge weest waarbij iemand zijn vinger is afgekapt. En de politiek speelt daar bij haast altijd een rol." Hoe de politieke scheidslijn dwars door de families loopt vertelt de gou verneur zelf: „Mijn jongste broer woont in Nederland en zegt nooit te rug te zullen keren tenzij op een Vrij Ambon." Is dat een reden voor ver wijdering tussen beiden? „Nee, we hebben elkaar hier gewoon ontmoet. Alleen onze politieke inzichten wijken af." Een Ambonese vrouw zegt dat de politiek families wel uit elkaar drijft maar dat men bij bruiloften of bij sterfgevallen de verschillen wel even wil vergeten. Zolang de Indonesische politiek vermeden wordt in het ge sprek gaat het goed", zo zegt ze. De gouverneur zegt dat hij geen toe zeggingen beeft kunnen doen aan zijn landgenoten. „Dat wordt in Djakarta beslist." Maar er is wel belangstel ling gekomen voor deze groep bij In donesië. „Er is nu een Indonesische ambtenaar aangesteld in Nederland die de gevoelens hier moet peilen en de contacten moet leggen." De grote rem voor een massale overkomst is het gebrek aan werkgelegenheid in de Molukken, dat in oppervlakte kleiner is dan Nederland en dat nog geen mil joen inwoners heeft. De plannen die er zijn om met Verolme, onder de garantieregeling van de Nederlandse regering, te komen tot de stichting van een scheepswerf op Ambon zou een aantal hier tot geschoolde vaklie den geworden Ambonezen daar aan een bestaan kunnen helpen. Tijdens zijn verblijf hier is er de eerste aan zet toe gezet: de gouverneur heeft het bij Verolme gebouwde dok Waiame of ficieel in ontvangst genomen. Het is nu op weg naar Ambon, het eiland dat even ver van Djakarta ligt als Nederland van de Oeral. Met het transport zijn twee Ambonezen mee. Hun familie volgt over twee maan den en dit begin van repatriëring heeft nieuwe hoop gevestigd bij velen. Een van de twee stond bekend alk een aanhanger van de republiek, maar toen hij de kans schoon zag te vertrekken was hij ineens verdwenen. De heer Latumahina heeft tijdens de bijeenkomsten zijn landgenoten gezegd van hieruit mee te helpen aan de eco nomische opbouw van het eiland, om zodoende zelf voor werkgelegenheid te zorgen. „Aanvullende voorzieningen zullen zij kunnen financieren", zo zegt hij. De van heinde en ver toegestroom de Ambonnezen zei hij ook geen ge loof te hechten aan de verhalen die door de aanhangers van de republiek worden verspreid, dat er op Ceram nog groepen vrijheidsstrijders zouden zijn. „U vindt er niets anders dan slangen en wilde dieren", zo hield hij zijn gehoor voor. President Manusa ma laat zich er niet door ontmoedi gen: „Ik geloof nog steeds in een vrij Ambon, zij het niet op korte termijn. Maar als mijn mensen nu vrijwillig terug willen, dan mogen ze natuurlijk direct gaan. Maar laat Indonesië eerst maar eens waar maken dat het er drieduizend zijn." Gouverneur Latumahina bereidt zijn landgenoten die terug willen er op voor dat ze het niet gemakkelijk krijgen. „Veel moet van onderaf aan worden opgebouwd." Vooral de jon geren, veelal geïndoctrineerd door hun ouders, twijfelen: zij hebben hier hun werk, hun meisje, hun voetbal club. Hier zijn ze opgegroeid en Ambon kennen ze alleen van liedjes en van verhalen. Straks moeten ze kiezen tussen hun brommer of de tropenzon. Zaterdag 4 februari KVP-jongerenappèl in Utrecht (in „Esplanade" 14 uur) PvdA-karavaan in Leiden en Hil- legom. Middagvergadering in Stadsgehoorzaal 15 uur VVD-congres in Zwijndrecht Ka mercentrale in Utrecht 14.00 uur ARP-spreekbeurten 20 uur Mr. Biesheuvel in Assen, B. Roolvink in Coevorden D'66 Autotochten door Amsterdam plus ballonnenactie Maandag 6 februari TV-uitzendingen politieke partijen: PSP eerste net - 20.20 D'66 tweede net - 19.50 KVP-werkbezoeken Zeeuws-Vlaan- deren Schmelzer in Vlissingen. Voorts o.a. Aalberse in Baarn. 20 uur VVD-spreekbeurten 20 uur Mr. Toxopeus in Leeuwarden, Mr. Van Riel in Barendrecht ARP-bijeenkomsten 20 uur Mr. Biesheuvel in Groningen. Voorts o.a. prof. Diepenhorst in Bergen op Zoom CHU-spreekbeurten 20 uur Mr. W. Scholten in Groede ALLE REGISTERS OPEN, JACQUELINE (Van onze minder-parlementaire redacteur) Hij kan zijn tekst onderhand dro men: .evenwichtig economisch "eiuittu;o„,u.... christelijk geïnspi reerd werkgelegenheid onder- itcmingsgewijs particulier initia tief', Een gebed zonder end. En, omdat de mijnen dichtbij zijn, nog enige keren: werkgelegenheid, werk- Belegenheid, werkgelegenheid. Het publiek is willig. Vlak vóór Schmelzer een rij KVP-statenleden, vlak naast hem KVP-kamerlcden, tegenover hem een zaal KVP-stem- mers. Allen huisgenoten des geloofs, huisgenoten des gewests, huisgeno ten der partij. Een drievoudige ver wantschap, die het hart verwarmt maar de geest niet spant. Bij krachtige beweringen zakt Schmelzer een weinig door de knie- en, maar hij veert telkens voldoen de omhoog om te voorkomen dat hij °P den duur onder de lessenaar zou verdwijnen. Te oordelen naar zijn stemvolume kan de climax niet ver meer zijn. Ook het tempo wordt sneller. Maar de inhoud lijdt schade. „Het ware humanisme is het christendom roept hij uit. En: „Het eigenlijke Beluk wordt niet door politici maar door priesters gebracht." Het valt op, dat hij de pastorie-huishoudsters verzwijgt, ofschoon zij bij het noe men van de priesters onder hand- hereik waren. Het wolkendek van de tabaksrook is zo dicht geworden, dat er voor het volk achterin slechts iets giim- mends waarneembaar is op de Plaats waar men Schmelzers hoofd vermoedt. De laatste vuurpijlen stij- Ben door de nevel omhoog: voor héél het volk, voor alle gewesten, maar vooral voor dit gewest, waar van ik de lijsttrekker mag zijn". Korte dreunen muziek van on waarneembare herkomst ver mengen zich met het applaus. Ook tijdens de rede werd na ferme uit spraken muziek gehoord. Bezit de spreker een ingebouwd buikorgel, uat aanslaat zodra hij door tevre denheid over zichzelf wordt over mand? Nee, de bijvalsjubel wordt voortgebracht door rood-geveste muzikanten, die zich hebben ver scholen achter de ruggen van No- enboom, Baeten, Maenen en Van Son, ofschoop alleen al Baetens rug toereikend ware om een hele har monie aan het oog te onttrekken. Uit Baetens brede hoofd komt een opmerkenswaardige mede deling. Schmelzer heeft hem ja ren geleden bekend, bijzonder dank baar te zijn voor het feit, dat hij juist in Tilburg heeft gestudeerd. Schmelzer meent als man van het westen waardevolle invloeden in het zuiden te hebben ondergaan. De zaal reageert met een mengsel van vreugde en ontroering. Men weet nu: indien een Holland se jongen enige jaren van zijn le ven offert aan ongedwongen om gang met Brabanders en Limbur gers ontstaat er zo iets edels als men in Schmelzer verwezenlijkt ziet. Men weet ook: de westelijke Schmelzer is de eenvoudige zuider lingen dankbaar voor het aanbren gen van enige toetsen die zijn ge schakeerde persoonlijkheid per on geluk ontbeerden toen hij in Tilburg aankwam. Baeten spreekt van „de Limburg se équipe", doelend op het rijtje Kamerkandidaten te midden waar van ook hij zelf gezeten is. De équipe wil een universiteit voor Limburg. De équipe wil meer werkgelegen heid voor Limburg. De équipe wil dag en nacht ploeteren voor het dierbare gewest. Maar wie gaat de équipe verzor gen? Truus Kok? Nee, die moet meeploeteren, want zij zit zelf in de équipe. Jacqueline Jongen natuur lijk. Jacqueline zit er in de rij der statenleden en isa angenaam om te zien. Donkere oogappels en precies even grote, precies even donkere appels, hangend aan kettinkjes on der de oren. De voorzitter nodigt Jacqueline uit iets te vertellen over christelijk- humanistische vorming. Haar lin kerbuurman buigt zich naar haar over en zegt iets te luid: „Alle re gisters open, Jacqueline!" wat hij daarmee ook moge bedoelen. Haar toespraak is heel charmant, hoewel geen merkbaar verband hou dend met het opgelegde onderwerp. Haar bewering dat christelijk-huma- nistische vorming „hardstikke be niet om, maar is eerder ETAOIN langrijk" is, liegt er weliswaar niet om, maar is eerder bekoorlijk door spontaneïteit dan overtuigend. Maar wat doet het ertoe. Daar is Pierre Cnoops, Buutteredner van Maasbracht. Postbode en gemeente raadslid ter plaatse. Geruite pet tot op de oren, afgezakt gouden brille tje, de kin witgevlekt. Het applaus dat bij zijn binnenkomst losbreekt, doet vermoeden, dat de zaal eerder ter wille van hem zo vol is dan ter wille van de politieke buutteredner Schmelzer. Pierre begint met enkele losse grollen. De zaal davert. Dan enige politieke witzen. Schmelzer lacht zijn te vergaande lach, waardoor zijn gezicht weinig verschilt van de maskers die dezer dagen het zuide lijke stadsbeeld sieren. Als Pierre in het Limburgs iets snedigs zegt, dat Schmelzer niet geheel verstaat, maar waarvan hij vermoedt dat het tegen hem gericht is, lacht hij als een boer die niet begrijpt waar om hij kiespijn heeft. Maar nu gebeurt er iets wat de hemel had behoren te verhoeden. De Limburgse lijsttrekker Schmel zer, die even weinig Limburgs ge bleken is als Hütschemaekers Hol lands, gaat op de dialectische toer. De blanke medicijnman tracht de inboorlingen in de landstaal toe te spreken. Maar wat hij uitbrengt wekt slechts herinneringen aan het accent van vooroorlogse Duitse dienstboden. Zijn tekst is bovendien zwak: „Ik ben Europeaan, maar ik houd van Limburg". Het ogenblik kelijke loon is echter groot. Applaus met muziekgedreun. En op 15 fe bruari kan het hem tientallen stem men meer opleveren. Pierre is voortreffelijk in zijn soort. Een gevatte, droogkomische potsenmaker. Als hij weggaat klapt men hem juichend uit. Jacquelmes oorappels dansen op de cadans van haar handgeklap. Tenslotte ldopt Van Son af. In raffeltempo spreekt hij over werk gelegenheid en industrie, over stem men op de KVP en niets dan de KVP. Zijn gezicht staat gekwelder dan ooit. Alsof het spook der werkloosheid hem iedere nacht be zoekt. Het wordt tijd voor de christelij ke groet. De voorzitter spreekt hem uit. De zaal antwoordt: Amen. Schmelzer antwoordt: Amen. En drinkt zijn glas leeg. EEN DAG LATER in Rotterdam. Geen KVP-bijeenkomsten daar, maar wel Koekoek in de hem pas sende Diergaarde, Den Uyl in het Groothandelsgebouw, Marcus Bak ker in Zaal Flamingo. Zoveel vo gels, zoveel zinnen. Koekoek begint precies op tijd. De Boeren willen straffe orde, want zij vrezen dat het mis gaat lopen. Het loopt mis. Drie langharige jongens gaan naar voren, spreiden een jas op de vloer en gaan er op zitten. Weer drie. Daarna zes, zeven. Ze hurken bijeen en roepen wat. Maar hun in telligentie schiet tekort voor het uitbrengen van zinnige kreten. Koe koek zeurt nog even door over we genbelasting of ambtenarij. Dan stopt hij. Potige partijgangers stellen zich bij de jongens op. Er hangt een dreiging in de lucht. Maar nauwe lijks heeft een geüniformeerde brandwacht een met redenen om kleed verzoek tot de jongelui gericht om hun plaatsen weer in te ne men, of zij gehoorzamen gedwee. Koekoek herneemt zijn toespraak. De Rivièrahal is lang niet vol. Men is niet gekomen om te luisteren maar om af te wachten of er iets gebeurt. Pauze. Een jongeman heft zijn armen en roept dat hij namens de zaal Koekoek iets wil aanbieden. Maar norse mannen, die Boeren blijken, leggen uit, dat Koekoek niets wil hebben. Het geschenk staat al op het po dium, nog ingepakt. Een gipsen beeld, voorstellend een kortarmige boer. Sommigen zeggen: een kort armige naakte vrouw. Beide bewe ringen kunnen niet tegelijk waar zijn. Als Koekoek het kunstwerk niet aanvaardt, willen de jongens het te rug hebben. Zij lopen naar de ach terkant van het podium. Maar bij ie dere ingang, bij elke gordijnspleet, staan de norse mannen die van de partij zijn. Dan maar discussiëren en zich laten fotograferen met veel bliksemlicht. Koekoek is slim. Hij laat de pauze lang duren. Immers, hoe korter de vergadering, hoe minder er te ver storen valt. Eindelijk zwijgt het elektronisch orgel, dat de hele pauze lang het valse spel gespeeld heeft dat er geen vuiltje aan de lucht zou zijn. VRAGEN KONDEN ALLEEN schriftelijk worden gesteld. Een zo veelste strenge ordemaatregel. Nu blijkt, dat ook mondelinge toelich ting verboden is. Koekoek zit tus sen zijn eigen mannen en vrouwen aan een groene tafel, verdacht dicht bij het achtergordijn, en geeft ontoereikende antwoorden op ondui delijk voorgelezen vragen. Achterin wordt een hele groep jongeren roerig. Gekrijs en handge klap. De norse mannen zijn onmid dellijk present en vormen een drei gend escorte langs de roerige rijen. Er is een incident met een foto graaf. Plotseling zijn er vier poli tiemannen in de zaal. Niemand ziet Koekoek meer staan. Niemand hoort zijn gezeur nog aan. Er is alleen aandacht voor de roerige hoek. Maar de politiemannen zijn wijze mannen. Zij glimlachen. Een waar schijnlijk in andere steden nog niet beproefd middel tot ordeherstel. Al thans hier, in Blijdorp, is de uit werking treffend. Twee agenten gaan nog verder. Zij zetten hun pet. af, gaan bij de langharigen zitten en steken een sigaret op. Koekoeks potige mannen ziet verbeten toe, want op dat moment weten zij ze ker, dat er voor hen niets meer te doen valt. Ook voor Koekoek zelf is de pret eraf: de zaal is te roerig. Hij zegt, dat alle binnengekomen vragen zijn beantwoord. Niemand gelooft het. De voorzitter zegt dat het afgelopen is. Iedereen neemt het graag aan. Buiten ontploft een rookbom. Rookbommen komen ook voor op plaatsen waar de gezagsidee een vorm van domheid is. OP DITZELFDE UUR legt Ne- derhorst zijn laatste loodjes onder de dakspanten van het Groothan delsgebouw. Vijfhonderd aandachti ge luisteraars en luisteraarsters. Veel partijgenoten. Weinig lastige vragen. Den Uyl is op dat ogenblik al lang naar Vlaardingen uitgevlogen. Alleen zijn gezicht is nog in het Groothandelsgebouw aanwezig. Op tientallen pamfletten. Het immits- gezicht van de verkiezingscampag ne. Een gezicht waarbij men den ken moet: heldhaftig, vastberaden, barmhartig. De voorzitter betoogt, dat Vonde ling heus een kundig econoom is. Bewijs: zijn proefschrift staat op de literatuurlijst van de Economi sche Hogeschool van Rotterdam. De opponent, die even anders over Vondeling dacht, 'is verpletterd. Nederhorst betoogt, dat prins Bernhard zijn brood niet in ledig heid eet. En dat diens driehonderd duizend gulden salaris aan andere zaken wordt besteed dan prinselijke pretjes. „Ja, praat het maar goed, Nederhorst!", roept iemand. Na tegenwerpingen schakelt Ne derhorst zich telkens in een hoger versnelling. Alle ontkenningen wor den met „volstrekt" versterkt. Op passen dan. Ook Schmelzer ge bruikt het woord „volstrekt" zodra hij niet zeker is van zijn zaak. Nog enkele kritische vragen, maar geen spoor van Tien over Rood. Allemaal rustige mensen, met thuis een bankstel, en een cli via voor het raam. (Van onze correspondent) ARNHEM, 4 febr. Arnhem staat voor de noodzaak zijn grondgebied te vergroten. Dat kan slechts ten koste van de gemeenten Eist, Huisen en He keren. Hoe Arnhem die gebiedsuit breiding zal benutten staat beschre ven in het ontwikkelingsplan Malbur gen dat gisteren aan de gemeente raad is aangeboden. Malburgen is het zuidelijke stads deel van de gemeente .en mist het na tuurschoon, waardoor andere stadsde len niet voor uitbreiding op grote schaal in aanmerking komen. Wan neer de plannen volgens net streven van het stadsbestuur binnen vijftien tot twintig jaar verwezenlijkt zullen zijn, zal Arnhem-zuid honderdduizend mensen huisvesten, dat is meer dan in alle overige stadsdelen tezamen. (Van onze correspondent) TILBURG, 4 febr. Met geroosterd vlees willen de Brabantse K.V.P.- jon geren de belangstelling voor hun bij eenkomsten opwekken. De jonge K.V.P.-ers maken in de week van 8 tot 15 februari een toernee langs een groot aantal Brabantse steden. Van de K.V.P. zijn twee „present-girls" ge leend, die de flauw geworden bezoe kers van de verkiezingsbijeenkomsten de hartige hapjes zullen serveren. UULjU» INTER-MILAN REAL-MADRfD TILBURG, 4 febr. De Nederland se schoenindustrie heeft besloten tot op richting van een jeugdstatuut, waar mee de jeugdigen een eigen arbeids overeenkomst krijgen die aangepast is bij hun leeftijd. Alle bepalingen, die op jeugdigen betrekking hebben, werden uit de bestaande CAO gelicht en in het jeugdstatuut tot een afgerond geheel samengevoegd. Het nieuwe statuut wordt een logisch uitvloeisel genoemd van een diepgaande studie over een moderne opzet van de opleiding, die de schoenindustrue in 1965 is begonnen. Doel van het initiatief is te komen tot een betere wijze van vorming en daar door tot betere verhoudingen en com municatie binnen het bedrijf.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwe Schiedamsche Courant | 1967 | | pagina 3