Fulbright vecht
tegen Johnson
VAN TIJD TOT TIJD
Morgen is vandaag begonnen
hel bekijken vanaf plankier
GEKOOIDE MENSEN EN VRIJE BEREN
Fontein-spel
met publiek
Mao Tse Toeng in
roestvrij staal
DE TIJD
ZATERDAG 30 DECEMBER 1967
5
Liftende beren
De wachtenden
HENK SUÈR
Levend verbrand
het park niet de regelmatigste,
niet de hoogste en niet de meest
werkzame, maar wel de beste
combinatie van al deze eigen
schappen: Old Faithful, de Ouwe
Trouwe.
PIET VAN DER E1JK
WASHINGTON, december.
SENATOR FULBRIGHT, de
voorzitter van de Amerikaanse
Senaatscommissie voor buiten
landse betrekkingen, voert reeds
lang zijn eigen guerillaoorlog te
gen president Johnson en diens
beleid in Vietnam, zonder echter
veel succes te boeken.
SENATOR FULBRIGHT
frontale aanval
Vulkanisme, de dood voor de levende natuur.
DE GEISERS: de springfon
tein is van alle tweehonderd in
Yellowstone Park: de beren lopen los, de mensen zitten in een kooi.
WYOMING (Amerika), dec.
De aardkorst vertoont wakken
en het resultaat is sensationeel:
uit sommige gaten worden er
speels heldere fonteinen heet
water de lucht Ingeworpen, op
andere plaatsen is er alleen maar
het alblazen van stoom voor wie
weet wat voor spanningen elders.
Pluimen stijgen op her en der in
de wouden; onwaarschijnlijk wit
alstekend tegen het donkergroen
van het loolhout. Ergens anders
rispt de aardbol een stank op als
is hij een kwalijke chemische la-
briek. Zou er sprake zijn van
mensenwerk, de hinderwet zou
ogenblikkelijk zijn toegepast.
m
DE PLUSKUKELS van de tegen
woordige technologie kijken zo op
gewekt naar het jaar 2000 als de
drie koningen naar de ster van
Betlehern. Ze kunnen alles. En als
trouw lezer van hun toekomstlec-
tuur stomp ik dusdanig af dat ik
vergeet mij te verbazen. Uit zeewa
ter auto's maken. Computers fabri
ceren met een IQ van 150, het
volledige genie. Leven uit een che
mische formule halen. Met een
injectienaald iemands hersencapa-
citeit verhogen. Het hart van de
een in de ander zetten. Het staat
allemaal in de sterren van de
ïuturologie, ert wa^ vandaag nog
mis zo't kunnen gaan, lukt in ieder
geval morgen wel.
In de jongste (en beste) afleve-
ïing van de Katernen 2000 lees ik
bijna over dit argeloze voetnootje
heen:
„De zaadcellen zijn uiterst klein.
Zou men bijvoorbeeld om onbeken
de planeten met mensen te gaan
bevolken of staande voor de nood
zaak de aarde te evacueren, van
elk mannelijk individu van de we
reldbevolking één zaadcel verzamel
len, dan zou het gewicht van deze
verzameling een ruimtevaartuig
nauwelijks belasten. Het totale ge
wicht van enkele miljarden van
deze cellen is niet meer dan enkele
tientallen milligrammen." Enzo
voort.
Ik hoef niet te schrikken, het is
gewoon een van die onbekommerde
conversatie-onderwerpen van .futu
rologen onder elkaar. Het is van
daag nog niet aan de orde, maar
morgen. Maar natuurlijk krijgen de
meeste mensen dan toch de stui
pen, want morgen is vandaag be
gonnen. Om je de apocalyptische
visioenen van Johannes op Patmos
in te denken, hoef je als gewoon
mens maar even aan het jaar 2000
te denken. En het „happy end" dat
Johannes heeft willen inbouwen, is
mij altijd wat twijfelachtig voorge
komen.
Met de meeste mensen deel ik
een ingeschapen vertrouwen op de'
goede aflooop. Ook het jaar 2000 zal
wel weer meevallen, zoals het met
de meeste jaren die de mensheid
achter zich heeft, ook het geval is.
Maar de pluskukels koesteren toch
ook wel plannetjes waar ik voorals
nog weinig zin in heb. Trouwens,
het onontkoombare feit dat over
slechts 33 jaren dt tegenwoordige
wereldbevolking bijna een verdub
beling ondergaan zal, wekt bij mij
niet meteen gevoelens van „gezel
ligheid". Amsterdam en Rotterdam
allebei 2 miljoen. Nederland twintig
miljoen. Vluchten is er niet bij,
want de hele aardbol moet 6 mil
jard mensen torsen. Kun je vrolijk
opmerken: twee keer zoveel Toor.
Hermansen en Wim Sonnevelds.
Maar ook twee keer zoveel (min
stens) klantjes van de psychiater,
met zeker twee keei zoveel neuro
ses. Al is het kennelijk geen groot
vervoersprobleem om de wereldbe
volking in zaadcel-vorm naar een
andere planeet te helpen, je neemt
ook ongetwijfeld de hele sores mee
naar boven.
Men is de afgeloper maand onder
invloed van de harttransplantatie
van Washkansky ook weer geest
driftig gaan praten over hersen-
transplantatie. Dr. Michael de Ba-
key van de Baylor-universiteit in
Texas, die de eerste was die een
patiënt een kunstmatig hart heeft
willen inplanten deze keer nog
mislukt heeft gezegd dat de
hersentransplantatie in afzienbare
tijd ook aan de orde zal komen.
Hersentransplantatie, wat halen ze
in hun hoofd. Ik zou andermans
geest kunnen krijgen, zijn persoon
lijkheid. En misschien is die ander
iemand die ik helemaal niet mag.
Een hart is, ondanks zijn dichterlijk
imago, niet veel anders dan een
bloedpomp. Hersens bevatten he
rinneringen, intelligentie, gevoeiens,
afwijkingen. Overbrengingen van de
hersens van honden hebben aange
toond, dat men inderdaad de over
brenging van andermans persoon
lijkheid kan verwachten.
Ontoelaatbaar, roept iedereen.
Maar er zijn vrij veei voorbeelden
van ontoelaatbare dingen die toch
uitgevoerd zijn. Met het optimisme
dat vele mensen eigen is kan men
wellicht denken dat het zover niet
zal komen, maar het is zeker wel te
verwachten dat men ooit kleine
gedeeltes van hersenen zal (willen)
transplanteren van de ene mens op
de ander. Het vroeger bijna onbe
kende terrein van de menselijke
hersenen wordt thans met ongeloof
lijke vaart ontdekt Hersenchirur-
gen verrichten al verfijnde ingrepen
waarmee ze aangeboren afwij
kingen kunnen herstellen. Ze zijn
als de ontdekkingsreizigers van de
Zuidpool, hard aan het werk In het
onoverzienbare land zonder gren
zen.
Het ontwapenende van ons, men
sen, is dat wij ons er niet over
opwinden. Wij zijn met onze druk
bezette gedachten immers helemaal
bezig met „Hoepla", de pil en Van
Rappard. De meeste toekomstpro
blemen kunnen wij niet meer be
happen.
Als troost kan men zich ook
vermeien met ontwikkelingen van
het jaar 2000 die wél fleurig en
verlokkend zijn. Ik denk graag aan
de ontwikkeling van het vervoers
wezen, dat in zijn huidige vaart
natuurlijk helemaal vastloopt. De
stad zal op een dag helemaal vast
zitten met auto's. Niet één zal zich
nog kunnen bewegen, want alle
straten en alle uitwijkmogelijkhe
den zijn vol. Dat is een mooi
moment. We stappen uit en lopen
naar. huis. We zuller lang piekeren
op de oplossing. Maar die kan niet
anders zijn dan: alle beschikbare
wa'lsen en tanks er overheen. Alles
vermorzelen e-> aanpletten. Er zul
len nieuwe, gladde .wegen ontstaan.
En hoe zullen we die dan gaan
gebruiken? Nee, niet meer op de
zelfde stomme manier van vroeger.
De briljante wetenschapsman en
publicist Arthur C. Clarke („Profi-
len van de toekomst") meent dat er
een grote toekomst voor het paard
is weggelegd. We zullen per paard
gaan; rustig en vrij zullen we
genietend uitzien over het gewoel,
als van het bovendek van een
Londense bus. En het zal heerlijk
zijn. Ik denk dat de fiets nog meei
kans maakt, maar dat doet er :n
wezen niet veel toe.
Wat zegt u, ziet u er tegenop
vanwege het siechtr weer? Maar
lieve mensen, het weer hebben we
tegen die tijd toch ook in de
hand.
YELLOWSTONE PARK
OOK DE GEYSERS en heetwater-
bronnen zijn natuurelementen, die epn
enkele keer hun tol eisen. In een van
de ruwhouten restaurants is —als
waarschuwing een krantebericht
opgeplakt waarin gemeld wordt dat
een jongeman levend is verbrand
PEKING, 30 dec. (DPA) Een
reusachtig beeld van de Chinese Par"b
leider Mao Tse-toeng, uit roestvrij
staal, is voor het instituut voor mijn
bouw in het westen van Peking opge"
steld.
Het beeld is met zijn sokkel meege
rekend twintig meter hoog en weegt
4,5 ton.
Volgens een bericht van het centrale
orgaan van de Chinese communisti
sche partij is een kleurenfoto van Mao
van twee bij twee en een halve meter
met een weerbestendige laag plastic
overtrokken in Shanghai geplaatst.
Ook in kazernes, universiteiten »n
andere openbare gebouwen moet een
dergelijk portret worden geplaatst.
Nu al negentig jaar» lang spuit hij
ongeveer om het uur, vierentwintig
keer per etmaal, gedurende enige
min.uten lang zijn water zo'n meter of
vijfenveertig de lucht in. Je kunt er op
wachten. Uit het gat komt een spier
witte veelbelovende stoomwolk. Ieder
een zit er op zijn gemak naar te
kijken, en het zijn niet alleen Ameri
kanen die camera en.'of fototoestel
gereed hebben om de mensen thuis
straks ervan te overtuigen dat ze er
echt zijn geweest. Ineens is er bewe
ging in de geiser en eenieder reageert,
de camera's worden in de aanslag
gebracht. Het is niet meer dan een
grapje van de natuur: een valse start
van de fontein, die alleen maar een
zielig straaltje omhoog gooit om daarna
weer terug te vallen in zijn stoomwolk.
Maar het is wel een sein dat het nu
gauw gaat beginnen.
Nadat de geiser nog een paar keer
de fotografen te pakken heeft genomen
is het ineens wel raak: een majestueu
ze fontein spuit hoog de lucht in, de
miljarden waterdruppels niet méér
parelend dan die van 'n gemeen
telijke fontein waar dan ter wereld
ook, maar de entourage, het feit dat er
sprake is van puur-natuur geeft toch
wel degelijk een aparte bekoring aan
het verschijnsel. Er is een licht ah-
geroep als bij een vuurwerk, de foto
toestellen. klikken, de camera's zoe
men, het is voorbij. De ouwe trouwe,
die nog nooit heeft teleurgesteld, ook
niet na de aardbeving van 1959, toen
geisers op slag verschenen en verdwe
nen en talloze plaatsen vulkanisch
gezien degradeerden en promoveerden.
OLD FAITHFUL doet haar plicht
voor de toeristen, uur na uur, nu al
meer dan een mensenleven lang, een se
conde in de' zestig miljoen jaar dat dit
stuk grondgebied bezig is steeds weer
andere gezichten te "trekken. Andere
geisers laten zich minder kennen en
zells computers zullen geen regelmaat
kunnen ontdekken in hun actieve peri
ode, waarin zij met hun heetwaterfon-
tein pronken als een pauw met zijn.
veren. Zoals de Steamboat, de grootste
actieve geiser ter wereld, die tonnen
water meer dan honderd meter de
lucht induwt. Tussen 1912 en 1960 heeft
hij alleen maar stoom afgeblazen om
vanaf die tijd op onregelmatige ogen
blikken in torenhoge fonteinen los te
barsten. Dit jaar heeft hij al vier keer
„gespeeld", zoals het in het Ameri
kaans heet, en velen zitten er dagen op
te wachten, veelal vergeefs. Zij zijn de
geiser-watchers, die hopen van een
uniek natuurschouwspel te genieten of
een foto te kunnen maken die veel geld
zal opbrengen. Er is nog geen beroeps
fotograaf geweest die het zich heeft
kunnen veroorloven er op- te wachten.
(Van een correspondent)
De laatste aanval van senator Ful
bright is de beschuldiging dat Amerika
is vast komen te zitten op het Azia
tische vasteland, omdat de grondwette
lijke scheiding tussen de bevoegdheden
van Congres en president is verwron
gen. ..De president heeft nu te veel
macht."
Het feit dat de president thans
vrijwel onbeperkt gezag heeft over
zaken van oorlog en vrede, heeft bijna
een eind gemaakt aan de beperking
van de uitvoerende macht op het
meest belangrijke terrein van het
leven van onze natie. Tenzij deze
machtsbeperking wordt hersteld,
wordt het volk van Amerika bedreigd
met tyrar^nie of een katastrofe
De oorlogsbevoegdheden van de Se
naat, vooral de bevoegdheid tot liet
verklaren van de oorlog, zijn inder
daad uitgehold, maar dat heeft oorza
ken die de stichters van de Republiek
niet hadden kunnen voorzien. In een
wereld van kernwapens moet de presi
dent een grote vrijheid van handelen
bezitten, zonder te worden belemmerd
door een verwijzing naar het Congres.
Een formele erkenning van deze kwa
lijke werkelijkheid in het leven van
heden is uitdrukkelijk vervat in het
Noord-Atlantische Verdrag.
HET RAPPORT van de Senaats
commissie voor buitenlandse betrek
kingen wijst deze bevoegdheden als
onrechtmatig van de hand. De com
missie stelt zich op het standpunt dat
het Opperste Gerechtshof deze be
voegdheden uitdrukkelijk verwierp
toen het zich uitsprak tegen de vorde
ring door president Truman van de
staalfabrieken tijdens de Koreaanse
oorlog. Dit was evenwel niet het geval.
Het Hof was niet van mening dat de
vordering noodzakelijk was voor het
belang van de natie. De staalfabrieken
werden teruggegeven aan de wettige
eigenaars, maar zeven van de negen
rechters weigerden de bevoegdheden
van de president in toekomstige natio
nale uitzonderingstoestanden aan ban
den te leggen.
Het Hof liet opnieuw de inherente
bevoegdheden van de president onge
moeid, toen het onlangs de petitie
verwierp van drie militairen tegen
militaire .dienst in Vietnam. Rechter
William Douglas en rechter Potter
Stewart maakten zich zorgen over de
stelling dat de oorlog onwettig was,
omdat het Congres nooit de oorlog
heeft verklaard, maar wederom wei
gerden zeven leden van het Hof de
bevoegdheden van de president in twij
fel te trekken.
Rechter Stewart had ernstige wij-
fels over de wettigheid van de resolu
tie van de Golf van Tonkin in 1964,
welke resolutie door president Johnson
beschouwd wordt als de goedkeuring
door het Congres van het gebruik van
de strijdkrachten in Vietnam. De Se
naatscommissie voor buitenlandse be
trekkingen accepteert dat dergelijke
resoluties die betekenis kunnen heb
ben evenwel met zeker voorbehoud:.
Het rapport stelt namelijk: ..Mits de
resoluties nauwkeurig omschrijven wat
er gedaan behoort te worden en voor
hoe lang, en mits zij in feite bevoegd
heid verlenen en niet slechts uiting
geven aan instemming met niet nader
omschreven daden te verrichten door
de president."
Dit weerspiegelt wantrouwen ten
aanzien van de oorlogsbevoegdheden,
die de Amerikaanse presidenten sinds
Truman aan zich hebben getrokken,
een wantrouwen dat niet helemaal
ongerechtvaardigd is. Naar de mening
van vele Amerikanen is er een verschil
tussen het verlenen van bevoegdheden
aan de president om handelend op te
treden in het geval van een aanval
met kernprojectielen op de Verenigde
Staten óf een invasie in Europa en
verwikkeld raken in Vietnam.
Desondanks geven de aanbevelingen
van de Senaatscommissie reden tot
ongerustheid. Het Congres zou het
laatste woord hebben in zoverre dat
een resolutie, waarin toestemming
wordt verleend voor oorlog, nadrukke
lijk zou moeten bepalen '„voor welke
soort militaire actie toestemming
wordt verleend alsmede de plaats
waar en het doel waarvoor de actie
wordt ondernomen." Het Congres zou
„een tijdslimiet moeten verbinden aan
de resolutie om aldus het Congres
zekerheid te geven dat het de gelegen
heid heeft zijn besluit te herzien."
DIT GAAT natuurlijk de constitutio
nele oorlogsbevoegdheden van het
Congres te boven.
Geen macht op aarde, en zeker niet
de president, had het Congres ervan
kunnen weerhouden een volledig debat
te wijden aan de resolutie van de Golf
van Tonkin. Geen macht op aarde kan
Senator Tulbright, die de resolutie van
de Golf van Tonkin door het Congres
loodste, dwingen om een tweede reso
lutie door het Congres te loodsen,
bijvoorbeeld om bevoegdheid te verle
nen voor de verdediging van Thailand.
De oorlogsbevoegdheden van het Con
gres blijven nog steeds aanzienlijk.
Het onmiddellijk effect van het rap
port is dat senator McCarthy, en
misschien Robert Kennedy, nu vaste
grond onder de voet hebben. Het
voeren van een campagne tegen een
oorlog, waarin 500.000 Amerikanen be
trokken zijn, zou beschouwd kunnen
worden als niet vaderlandslievend en
zou politiek rampzalig kunnen blijken,
maar als -de president er van beschul
digd wordt dat hij zijn constitutionele
bevoegdheden heeft overschreden, zou
de zaak geheel anders komen te
liggen. En dit schijnt precies de me
ning te zijn van senator Robert Ken
nedy.
EN DAN ZIJN ER DE DIEREN, de
wilde dieren. Honderden beren lopen
er los, de bruine beer, zowel als de
legendarische grizzly. Ze staan vaak
als een soort lifters langs de weg,
soms hun jongen dartelend om hen
heen. Yellowstone Park is meer een
merisen- dan een dierentuin: de bees
ten lopen vrij rond en de bezoekers
zitten veilig in hun kooi: de auto. Het
is volgens de regels van dit nationale
park verboden om in de nabijheid van
de beren eruit te komen en dat is geen
smoesje. Elk seizoen worden er zo'n
honderdvijftig bezoekers gewond. Ver
reweg de meesten van hen dachten dat
de beren even vriendelijk zijn als ze er
uit zien. Kort geleden is er een
Volkswagen met inhoud door een bison
geramd. Duizend dollar schade.
Wanneer we vanuit de air-condi
tioned greyhound-autobus oog in oog
staan met zo'n reus Van een beer
bedenken we hoe aardig het voor onze
toekomstige kleinkinderen zou zijn aan
hun vriendjes te kunnen vertellen dat
opa vroeger in .Amerika door een beer
is opgegeten. Hoewel we het nakroost
wat gunnen besluiten we toch in <je hus
te blijven, geheel overeenkomstig de
voorschriften. De volgende dag lezen
we in de krant dat teizelfder tijd in een
park op enkele hondei. den mijlen af
stand twee meisjes, die in een bos
kampeerden door grizzly's uit hun
slaapzak zijn gehaald en dood gebeten.
Dit is nog steeds het Wilde Westen, dat
niet met zich laat spotten.
doordat hij te dicht bij zo'n geyser is
gekomen. Alleen op de plankiers ben je
veilig.
Yellowstone ^ark: een wonderlijk
land. De eerste niet-Indiaanse reizigers
die er doorheen trokken in heft begin
van de vorige eeuw en in du kranten
verslag uitbrachten van hun belevenis
sen werden zonder omhaal uitgemaakt
voor leugenaars en fantasten. Toch
weken ze helemaal niet zoveel van de
werkelijkheid af. Soms ging het alleen
om een verkeerde uitleg. Zo schreef
James Bridger over een rivier waar
van het water zo snel de bergen
afkwam dat de rotsige bodem er warm
door werd. Het is niet rrjoeilijk in de
Firehole River de plaatsen te vinden
waar de bodem, zij het door vulkani
sche oorzaken, onder het water heet
aanvoelt.
Bridger verhaalde ook over een
medicijnman bij de Indianen die een
hele streek met een ogenblikkelijke
dood zou hebben gestraft. Nu staan
bezoekers met open mond te kijken
naar de versteende bomen, die Bridger
vermoedelijk op deze gedachte hebben
gebracht. Hij spande de kroon met het
verhaal dat het mogelijk was gekookte
vis, gereed voor consumptie, uit het
water te halen. Dat ging dan volgens
hem zo: Je kon je hengel uitgooien in
een ijskoude rivier en de vangst,
zonder hem van de hengel te halen,
even overhevelen naar een heetwater-
bron vlakbij. Na een paar minuten
hoefde je de gekookte vis maar op te
halen. Nu zien we de stoomwolken
slaan uit een heetwaterbron vlak
naast een rivier waar het stikt van de
forellen. Het zou waar te maken zijn
wat Bridger vertelde.
De vreemde verhalen over dat won
derland wex'den pas geloofd na de
eerste officiële expeditie in 1870. Dat
officiële bestond dan uit het meegeven
van een militaire begeleiding. Tijdens
deze tocht door een aantal notabe
len uit de streek opgezet werd op
voorstel van een rechter besloten dit
stuk land veilig te stellen voor alle
tijden en er nationaal bezit van te
maken, wat twee jaar geleden wette
lijk geregeld was. Een van de resulta
ten is dat in het hele park geen 'enkel
reclamebord voorkomt. Na altijd en
overal in Amerika zodanig door de
reclames besprongen te zijn dat we er
immuun voor zijn geworden is er in
Yellowstone Park na enige tijd het
vage gevoel: er ontbreekt iets. Eerst
na enig tasten in het bewüstzijn weten
we wat het is.
Er zijn ook glasheldere, lichtblauwe
heetwaterbronnen en wat genoemd
wordt „verfpotten" waar geheimzinni
ge vloeistoffen ln honderden tinten
bruin, geel en oranje spontaan uit de
aarde lekken. Een enkele keer wordt
een kijkje gegund ln wat een borrelen
de kalkput lijkt en soms Is er een
angstaanjagend gerommel, gezucht en
gesteun als wil de aarde een kleine
aanwijzing geven dat de hel ónder ons
ie.
Dit is het Yellowstone Park, Wyo
ming, Verenigde Staten, de plek bijna
zo groot als half Nederland, waar de
natuur haar eigen public relations
verzorgt. Dat gebeurt doeltreffend g%-
noeg want er is niemand van de twee'
miljoen bezoekers per jaar die hier
voor een dollartje binnen komen of hij
krijgt er een geestelijke opstopper van
mee die hem gelukkig nog lang zal
heugen.
Dit is een stuk Amerika, waar de
wonderen zó voor het oprapen liggen,
dat men niet kan aannemen dat het
natuur is zonder meer, dat het zomaar
gevonden is en niet gemaakt, zoals
Disneyland met zijn mechanische won
deren gemaakt is. Alle vulkanische
experimenten, die moeder aarde zich
veroorlooft zijn vanaf eenvoudige hou
ten plankieren gade te slaan. Het
park heeft nog meer te biedenr ver
pletterend natuurschoon in de vorm
van woeste rotsformaties, snelvlieden-
de rivieren, grote meren, van hoog uit
de bergen neerkletterende watervallen,
onafzienbare prairies met alle kleuren
wilde bloemen.
(Van onze speciale verslaggever)
