Uit en voor het Binnenland.
De Roomsclien en liet kiesreclit.
'tis zeker een vraag van gewicht, hoe
van Roomsche zijde over kiesrechtuitbreiding
gedacht wordt. Wat men totdusver dienaan-
gaande vernam, was vaag en onzekerde
een wilde niet te karig zijn, de ander niet
te mildsommigen vreesden een uitbreiding
van den volksinvloed, anderen zeiden daar-
voor minder bang te zijnmaar daarbij
bleef het. Met een afgerond stelsel, zoodat
men wist waaraan zich te houden, kwam
niet den der Roomsche politici voor den
dag men zou haast gezegd hebben, dat heel
de zaak der kiesrechtuitbreiding hen tame-
lijk koud liet.
In zijn rede te Almelo indertijd sprak Dr.
Schaepman het uit, dat hij geen vrede had
met een klein kiezerscorps, en daarom uit
breiding wenschte. Maar van het huismans-
kiesrecht moest hij niets hebbendat was
in zijn oogen onvoldoende.
Onder de mannen der Bahlmann-fractie
was het ten opzichte van het kiesreclitzoo-
veel hoofden zooveel zinnen maar 't meest
openbaarde zich toch de afkeer van een uit
breiding. De Maasbode noemde een uitbrei
ding van het kiesreeht een ongerijmdheid,
zoolang de tegenwoordige kiezers nog in zoo
grooten getale thuis blijvenen toen Dr.
Schaepman in Almelo ten gunste van een
uitbreiding sprak, maakte het blad deze
scherpe opmerking»Natuurlijk, dan blijven
nog meer kiezers thuis en komt de stembus
in handen van den heer Janhagel onder de
leiding van den een ot anderen svolksvriend".
De Tijd heeft haar oordeel over kiesrecht
uitbreiding dusver zich nog voorbehouden
wel weten we, dat ook zij indertijd krachtig
ons denkbeeld van huismanskiesrecht be-
streed. En het Kamerlid Vermeulen, dat in
nauwe betrekking staat tot de Tijd, ver-
klaarde in zijn bekende speech te Helmond,
dat juist de democratische neigingen van de
antirevolutionairen een voorname oorzaak
waren van den afkeer, dien hij van een
samengaan met deze partij koesterde. Ook
met betrekking tot het kiesrechtvraagstuk
zegt dit genoeg.
We zouden hier nu nog kunnen bijvoe-
gen, dat eens Mr. Bahlmann-zelf de Room
sche te Amsterdam vermaande, om toch niet
angstvallig te zien op een 100,000 kiezers
meer of mindermaar met deze uitlating
mag men niet te veei rekenen, als men let
op het verband waarin ze voorkwam. Van
veel meer gewicht is een verklaring van Dr.
Schaepman in het Centrum. Aan het einde
van ean hoofdartikel over »kiesrecht en kies-
stelsels" komen deze merkwaardige zinsne-
den voor, die we hier citeeren
Hier nu is de uitbreiding van het kies
reeht een zaak van zeer groote beteekenis.
Mijn meening te dezen opzichte is waar-
schijnlijk niet onbekend. Ik behoor tot hen,
die niet zullen aarzelen om tot de grenzen
der Grondwet te gaan. Want ik erken een
grens in de Grondwet; ik lees daarin het
verbod om zonder meer van het bevolkings-
register de namen der niet door de Grond
wet, uitgesloten mannelijke ingezetenen op
de kiezerslijst over te brengen. Kenteekenen
moeten worden beschreven, maar de be-
schrijving moet naar mijn meening zoo
vrijzinnig zijn, als de volksvrede toelaat.
En verder nog deze regelen, waarvan de
cursiveering van ons is
De groote vraag is een kiesstelsel te vin-
den, dat bij al het onvermijdelijk persoon-
lijke toch zooveel mogelijk op het groote
doelde handhaving der gemeenschap, den
volksvrede berekend is. In dien zin biedt
het kiesreeht van hoofden van liuisgezinnen,
haastig om, terwijl zij angstig vroeg
en ror.dzag. »Is hij weg? ol Is hij
weg
»Wie is die man?" vroeg Dientje, die
nu wel begreep dat deze in eenige be
trekking tot haar stond.
Tot antwoord bedekte Geurtje het ge«
laat met beide handen.
Wat moest Dientje hiervan denken
Hoe zeer zij het ook trachtte te onder-
drukken, toch begon er iets voor hare
oogen op te rijzen dat Geurtje bij haar
in verdenking bracht. Zij zou het echter
niet geloovcn tenzij zij het zclve uit ha-
ren mond hoorde.
Geurtje," zei Dientje, »wees oprecht
en zeg mij wie is die man en wat wil
hij
Geen antwoord, maar de tranen drup-
pelden overvloedig tusschen Geurtjes vin-
gers.
»Zeg mij, wie die man is 1" herhaalde
Dientje.
door de antirevolutionaire partij voorgestaan,
onmiskenbare voordeelen. Het heeft tot
grondslagde gemeenschap het sluit alle
berekeriing uit. Het .is misschien in zijn
uitkomsten het getal en het gelialte der
kiezers niet ongelijk aan het een of
ander stelsel, dat ons zal worden aarigebo-
den, maar dit stelsel van huismanskiesrecht
heeft een onmiskenbaar gezonden grondslag,
en daarop komt het aan.
Schiedam, 12 Februari 1892.
Bij Kon. besluit is aan J. A. A. Sterk, eervol
ontslagen commies der eerste klasse b;j's rijks
belastingen te Schiedam, een pensioen verleend
van f442'sjaars.
De Burgemeester van Schiedam, gezien
art. 15 der wet van 26 Mei 1870 Staats-
blad no. 82) betrekkelijk de grondbelasting,
brengt ter kennis van de daarbij belangheb-
benden, dat de staat, aanwijzende de uit
komsten van de metingen en de krachtena
art. 14 der aangehaalde wet vastgestelde
schattingen van gebouwde en ongebouwde
eigendommen, binnen deze gemeente gele-
gen, gedurende dertig dagen ter inzage op
de secretarie is nedergelegd.
Onze stadgenoot de heer A. H. van der
Most heeft het getal der prijzen door hem
bij verschillende schietwedstrijden gewonnen,
weer met een vermeerderd. Bij den door-
loopenden schietwedstrijd in Januari uitge-
schreven door het korps koniriklijke scherp--
schutters te Rotterdam, werd bij den wed-
strijd voor buitengewone leden, staande uit
de vrije hand, afstand 225 meter, de 13e
medaille behaald door den heer Van der
Most met 52 punten.
De afdeeling Rotterdam, Schiedam en Om-
streken der Hollandsche Maatschappij van
Landbouw heeft het programma openbaar
gemaakt voor de tentoonstelling van rundvee,
schapen, varkens en pluimgedierte, die zal
plaats hebben te Schiedam op Dinsdag en
Woensdag 5 en 6 April. De tentoonstelling
zal verdeeld zijn in de navolgende rubrieken
a. gemest vee b. niet gemest vee c. melk-
en drachtig vee d. aanfok-veee. pluimge
dierte.
Herziening der Kiezerslijsten.
Wij herinneren onzen lezers, die mee-
nen aanspraak te kunnen maken om op de
kiezerslijsten te worden geplaatst, dat zij
zich daartoe voor 15 Februari ter secre
tarie dezer gemeente moeten aanmelden.
Die aangifte moet geschieden en telken
jare herhaaid worden.
lo. door hen, die over het laatsverloopen
dienstjaar (d. i. 1890/91) in eene of meer
andere gemeenten zijn aangezlageli gewec-sv
en dien aanslag betaald hebben ir. de per-
soneele ot in de grondbelasting in de eerst-
genoemde belasting tot een bedrag, hetwelk
gevoegd bij den overigen aanslag, voor de
huurwaarde een totalen aanslag oplevert,
waaraan volgens de wet in de gemeente
der inwoning geene remissie wordt toege-
kend; en in de grondbelasting tot een be
drag van f10
2o. door hen, die van den inwonenden
eigenaar ot eersten huurder eener woning,
van minsten f200 getaxeerde huurwaarde,
een afgezonderd gedeelte in huur hebben,
waarvan de huurwaarde, in verband met die
van het geheele woonhuis, voor Schiedam,
op minstens f 55 wordt geschat en
3o. door hen, die als mede-eigenaars van
onroerend goed, in den aanslag voor de grond
belasting voor hun hoofd voor een bedrag
van minstens f 10 deelen.
Een petitionneinent van „milliocnen".
De heer J. H. Wijnen een schrijver in
de Maasbode - heeft, op den wachttoren
staande, opgemerkt. dat de leerplicht in aan-
tocht isen steekt nu de trompet om tot
een caveant consules op te wekken. Eerst
zet hij zijn bezwaren tegen den leerplicht
uiteen, waarbij hij ook wijst op het gebrek
aan scholen dezerzijds, waardoor leerplicht
met gewetensdwang voor velen zal gelijk-
staan.
Zooveel goeds nu als er in dit betoog
schuilt, zoo zonderling is het aangeprezen
»Ik mag u zijn naam niet noemen,"
snikte de vrouw, »cn evenmin kan ik u
zeggen wat hij hier deed."
»Is het de eerste maal dat hij hier
komt
»Neen, een paar jaar geleden, en nu
onlangs weder, enook gisteren,"
antwoordde Geurtje.
»Was hij hier in deze kamer?''
»Ja".
Terwijl men aan den arbeid was I"
Geurtje knikte toestemmend.
»En sprak met u van
Dientje hicld hare woorden terug. Zij
voelde dat zij beleedigend waren voor
Geurtjes hart. Hoe Zou de moeder
van de twee kinderen, die daar zoo rus-
tig sliepen, zou de vrouw van den
nijveren en goed oppassenden man zich
zoo ver vergeten, dat zijde trouw aan haren
echtgenoot schond? Maar Dientje moest
tiet toch weten en vroeg, terwijl zij Geur
tjes hand zacht in de hare nam
middel om de invoering van leerplicht te
voorkomen. Hij zegt o. m De protesten on-
zer afgevaardigden zijn hier outoereikend.
Zoodra het wetsvoorstel in aantocht is, moet
een monsterpetitie door alle vrijzinnige Ne-
derlanders geteekend wordendat is het
werk onzer kiesvereenigingen.
Dan zullen wij zien, ot de liberalen het
wagen durven den vrijheidskreet van millioe-
nen te smoren.
Het zonderlingste nu is wel, dat de heer
Wijnen wil gaan petitionneeren bij een partij
die hijzelt en zijn vrienden op het kussen
hebben geholpen. Zou hij thans metterdaad
inzien, dat hij en de zijnen wind gezaaid
hebben en den storm straks moeten oogsten
De Maasbode zint nu ook alweer op breking
der macht van het liberalisme, waarmee ze
zoolang heett gecoquetteerd. 't Is traai
Bij het stuk van den heer Wijnen teekende
het Centrum dit aan
Aangezien nu werkelijk een wetsontwerp
op den leerplicht wordt voorbereid en der-
halve, ook volgens den schrijver, in aantocht
is, schijnen wij ons te kunen voorbereiden
op nieuwe agitatie. Als deze echter moet
uitgaan van dezeltde kiesvereenigingen door
wier rechtstreeksche of zijdelingsche be-
moeiingen in Juni het optreden eener libe-
rale Regeering mogelijk werd gemaakt,
eene Regeering, wier meerderheid in het
parlement ook onder de leuze leerplicht tot
stand kwam dan zal de ontworpen mon
sterpetitie, dunkt ons, wel een eenigszins
vreemden indruk maken I
Het Friesche meisje, dat volgens den Haag-
schen correspondent van de Amsterdammer
tegen haar wil en dien harer ouders in het
gesticht werd gevangen gehouden, is naar
dezelfde correspondent thans bericht, gisteren
ontslagen.
Een ex-patient, die eenige jaren geleden
te Utrecht verpleegd werd verzekert aan de
Haagsche Ct., dat wat Mevr. Stuten van het
Haagsche gesticht meedeelt, took elders"
voorkomt.
Krankzinnigenverpleging.
Op onze bedenking, dat men in een krank-
zinnigengesticht eigenlijk alleen verplegers
en verpleegsters kan gebruiken die om Chris-
tus' wil zich aan dezen dienst toewijden,
merkt men van liberale en radicale zijde op,
dat toch juist het Haagsche Gesticht in ortho-
doxe handen was.
Deze opmerking snijdt geen hout.
Vooreerst omdat het feit onjuist geconsta-
teerd is.
Een stichting is niet een orthodoxe, om
dat een of meer orthodoxe heeren in het
bestuur zitten. De Haagsche stichting draagt
dan ook volstrekt geen confessioneel karak-
ter. Ze is eenvoudig neutraal. Kleurloos.
Zonder smaak of geur.
-Reeds- Merffcur verv&R dus gcheel ue
would-be pikante opmerking.
Maar bovendien, er werd niet over het
bestuur, maar over de verplegers gesproken.
Nu zijn in de Haagsche stichting de ver
plegers huurlingen.
Wat ze doen, doen ze voor geld.
En daar juist steekt het kwaad in.
Huurlingen kan men voor dezen dienst
der barmhartigheid niet gebruiken, omdat uit
den aard der zaak een liuurling zulk een
krarikzinnigengesticht zijn laatste verkiezirig
vindt.
Men krijgt er dus of personen die elders
niet terecht kunnen, of personen, die zich
de onaangenaamheid van zulk een gesticht ge-
troosten, om het hoogere loon.
Plaatst men nu zulk personeel bij onge-
lukkigen, die vaak den lachlust gaande ma
ken die soms met geweld moeten aange-
grepenen niet zeiden zeer onzindelijk zijn,
dan komt de ruwe aard van dit personeel
vanzelf boven, en men krijgt de eliende die
nu in Den Haag uitkwam.
Daarom zeggen we, dat alleen een perso
neel, dat dient uit hooger motief, in zulk
een gesticht op zijn plaats is.
En nu zijn we wel bereid te erkennen,
dat er ook buiten den kring der Christenen
enkelen zijn, die zulk een motiet kennen
maar dan houden we toch staande lo. dat
ze zeer weinigen in aantal zijn, en 2o. dat
ze dit motief uit de Christelijke wereld over-
namen. (Stand.)
Geurtje, houdt gijvan
dien man?"
Bij deze woorden voelde Dientje, dat
hare vriendin geschokt werd. Geurtje
trad een paar stappen achteruit, en de
beide handen met een beweging van af
keer uitstrekkende antwoordde zij
»Van hem houden? O Dientje, hoe
is 't mogelijk, dat gij deze gedachte kunt
koesteren. Hij is mijn vijand, mijn be-
lager, de verwoester van mijn geluk.
Hij heeft mij alle vreugd ontnomen, zoo
dat ik van droefheid in het graf zal
nederdalen. Ach, was het maar spoedigl"
»En zeidet gij niet, dat hij ook giste
ren hier was?"
Ja, tweemaal. Ik heb hem toen ech
ter slechts eenmaal gezien."
»Was hij alleen?"
»Ja."
»Wat kwam hij hier doen?"
»Hij wilde mijn man spreken."
»En heeft uw man dat gedaan
Er heerscht op het oogenblik groote drukte
bij de administration van het leger tenge-
volge van de overplaatsing »op papier" van
duizenden miliciens. Zulks is een gevolg van
de nieuwe localiteiten der militie, met het
doel vlugger te kunnen mobiliseeren.
De voortvarendheid, hierin door den minister
van oorlog betoond, verdient alien lof, want
de vlugste wijze van mobiliseeren kan voor
ons kleine landje nooit vlug genoeg zijn.
De vraag komt echter bij ons op, of het
niet doelmatig zou zijn, in plaats van groote
manoeuvres te houden, dit jaar de geheele
militie, zij't voor 3 dagen, op te roepen in
hun nieuwe garnizoenen, teneinde zich te
overtuigen, dat ieder weet waarheen hij zich
bij een opkomst met spoed moet begeven
(Arnh. Ct.)
Volgens de Haagsche CMoopt het geruchf,
dat generaal-majoor Bergansius, oud-minister
van oorlog en kommandant der stelling Am
sterdam, pensioen zal aanvragen en ernstig
zou in aanmerking komen voor het lidmaat-
schap der Rekenkamer.
De heer H. W. Mesdag, kunstschilder te
's Gravenhage is benoemd tot Nederlandschen
commissaris voor de atdeeling Schoone Kuti-
sten der in 1893 te Chicago te houden we-
reldtentoonstelling.
Te Hellevoetsluis moet tot dusverre nog
slechts den geval van influenza met doode-
lijken afloop zijn voorgekomen.
Te Maassluis is op dit oogenblik het aantal
lijders aan deze ziekte belangrijk groot.
Tegen een der winkelbedienden van de
's Gravenhaagsche Cooperatieve Winkelver-
eeniging sEigen Hulp," is proces-verbaal op-
gemaakt ter zake van den verkoop van mo-
rellen op brandewijn aan iemand in burger-
kleeding, die zich dadelijk, nadat hij in het
bezit^van de flesch morellen was, bekerid
maakte als agent van politie, die boven zijn
uniform burgerkleeren droeg.
De locomotief van den tusschen Enkhuizen
en Hoorn ontspoorden trein heeft zich tot
aan de assen der wielen in het zand gewerkt,
en zit zoo vast, dat het met behulp van twee
andere locomotieven niet gelukt is haar op
de rails te krijgen.
De spoorbaan is overigens ruim gemaakt,
zoodat de treinenloop geenerlei vertraging
meer ondervindt.
Voor den tweeden keer in dezen winter
is in de openbare school te St. Anna-Paro-
chie ingebroken en zijn de spaarkassen der
schoolspaarbank geledigd. Bovendien zijn
eenige grondstoffen ontvreemd voor het on-
derwijs in de nuttige handwerken. De die-
ven hebben eene ruit uitgenomen en de goed
•gejhitcr, kuatefi opcngebi okeu.
hebben ze zich toegang weten te verschaffen
tot de bewaarschool, waar de welvoorziene
bus der Zondagschool werd bewaard. Het
slot der deur is vernield, doch gelukkig heeft
het weerstand geboden, zoodat hier de po-
gingen zijn mislukt. De daders zijn niet be-
kend.
Door de politie te Maastricht is aange-
houden zekere Clerkx, te Spanbeek, die met
een geladen revolver naar de stad was ge-
komen, om op den rechter-commissaris te
schieten, omdat hij voor eenige jaren tot 7
dagen gevangenisstraf was veroordeeld. De
man, die verklaarde prins Hendrik van Lim-
burg te zijn, schijnt niet wel bij zinnen te
wezen. Door het lossen van zijn wapen in
de nabijheid van het paleis van justitie werd
de aandacht op hem gevestigd.
DELFT. Bij de door den architect J. H.
Tonnaer gehouden aanbesteding voor den
bouw van twee woonhuizen met bovenwo-
ningen, pakhuis enz. aan het Oosteinde al-
hier, zijn ingekomen de volgende tien in-
schrijvingsbiljettenVan Ipenburg, Delft,
voor f 15987E. Blok, Vlaardingen, voor
f 15900R. Ouwerling, Delft, voor 115400
Th. A. van der Horst, Delft voor f14700;
J. Hoek, Schiedam, voor f 14694 J. Pinster,
Schiedam, voor f 14648; G. de Graaf, Delft,
voor f 14484, Groenewegen, Nootdorp, voor
f 14400A. Schaller, Delft, voor f 14068;
G. van der Vlugt, Maasland, voor f 12649.
Ja."
Waar Hier in de kamer
>Neen, ginds ginds in het boschje."
V.
In dit oogenblik hoorde Dientje voet-
stappen en kort daarop zag zij een scha-
duw voorbij het venster gaan. Zij richtte
den blik naar het venster, waarvoor Del ver
stond, die naar binnen zag, maar de
dochter van Hendriksen ziende, zijn weg
naar de werkplaats vervolgde en zich
aan den arbeid begaf. Voor Dientje was
dit alles een raadsel. Nu haar echter
Geurtje iets had medegedeeld, kon zij
hopen dat zij meer zou vernemen. Zij
hield aan met vragen en vernam nu, dat
Geurtje gisteren hare beide kinderen niet
had kunnen verlaten om naar de kerk
te gaan.
Wordt vervolgd.)