fli 15de Jaargang. Zaterdag 19 Maart 1892. No. 787. FEUILLETON, IBSilS ABONNEMENTj Per drie msanden 25 Ot Franco per poai 31 Eakelc nommars Waarin ligt de toekomst van Transvaal hi. HET TRAKTAATJE. ADVERTENT IBM Vail 110 gewone regels fodero regel meer5 AdvebtentiSh 3 maal geplaatst, warden '2 ir.a.'d berekond. 50 cent. tegei <f I'itgeve.BGEBK. VAN NOOBTWIJBL - Bnrean: BOTERSTRAAT, E, No. We merkten op onze reis door het land hoofdzakehjk 3 soorten van koeien op, nl. de Afrikaansche koe, nog al groot vanstukmet lange horens de kleine ineengedrongen Zoe- loekoe en de Kaapsche ot Mofkoe, deze valt wat grootte betreft, tusschen beide eerstge- noemde in en heeft veel overeenkomst met onze koe. Zij is dan ook van een Holland- schen stier en een Afrikaansche koe tot in het derde geslacht kan men nog merken, dat t Hollandsche ras er aan verwant is. De melkopbrengst van de Afrikaansche koe is weinig per dag, al heeft het dier pas gekalfd. Hiervoor bestaan verschillende redenen. In de eerste plaats laat men het kalf bij de koe komen om de melk uit te trekken. Doet een boer dit niet, dan laat de koe haar melk niet losheeft het kalf dan een oogen- blik gezogen, dan verwijdert men het, en de kaffer kan de koe verder uitmelken. Is het melken geeindigd, dan gaat de koe zonder haar kalf grazen. Door ochtend en avond op dergelijke wijze te handelen, verkrijgt men van de Afrikaansche koe 4 5 Hes se-ten melk per rnaal of 8 h 10 Oessehen melk per dag. Men zou meer melk krijgen, indiendekoe zonder voorafgaande zuiging van haar kalf haar melk gaf, iets, waaraan eene koe wel van jongs af aan gewend kan worden. len andere zou de melkopbrengst grooter worden, als de weilanden op een even goede manier behandeld werden als in ons Neder- land. De Zoeloekoe staat, wat 't melk ge- ven betreft, gelijk met de Afrikaansche koe. De Mofkoe spant de kroon. Zij geeft, wanneer zij pas gekalfd heeft, na dezelfde behande- ling als de voorgaande soorten, meer dan twee maal zooveel melk. De Mofkoe ver- loochend haar stamverwantschap met het Hollandsche vee niet. Zij bewijst, dat de melkopbrengst niet hoofdzakehjk van grond- soort of klimaat afhangt, maar van het soort van koeien. Waarom voorziet men zich in Transvaal dan niet van Hollandsch vee, of waarom voert men het niet in Men stuit op enkele zwarigheden. In de eerste plaats is het nog niet uitgemaakt w^lk vee geschikt zou zijn, in Transvaal in te voeren. De een beweert Hollandsch, de ander Friesch melkvee. Men heeft met beide soorten de proef genomen, beide soorten stierven na eenige maanden. 12) Een merkwaardig verhaal. »Wij zullen hem wel nuchter maken," zeide de veldwachter. *Als hij in't gat van den toren zijn roes heeft uitgesla- pen, dan zal onze Burgemeester hem wel leeren hoe zulke woestaards behan deld moeten worden, die iemand op den publieken weg aanvallen. Wie helpt mij hem naar het dorp te brengen »Ik ik!" werd er van verscheidene kanten geroepen. »Wij kennen hem wel," zeiden een paar mannen uit het dorp. »Het is Jarks, de knecht, die een jaar of wat geleden bij smid Delver ge- werkt heeft en als met de r.oorderzon vertrokken is I Wij kennen hem aan zijn rosse haren." In de tweede plaats moet men graslanden aanleggen met zuiver graszaad bezaaid, welke niet afgebrand worden, doet men dit niet, dan zullen naar onze zienswijze, alle inge- voerde melkkoeien sterven. Wordt het land op Hollandsche wijze behandeld of bewerkt en zendt men in plaats van Hollandsch of Friesch melkvee er Geldersche koeien heep, dan zal men wellicht niet zooveel moeilijk- heden behoeven te overwinnen. Natuurlijk dient men ook op den tijd van afzending acht te geven. Naar het ons voorkomt, moet men de koeien in Mei van hier zenden, zon der dat ze van den stal zijn geweest en ze na aankomst in Transvaal op stal zetten tot het nieuwe gras ontsproten is. Vervolgens zou men deze koeien van 10 tot 2 uren op stal dienen te houden, omdat op dat deel van den dag de zonnewarmte in Transvaal 1e groot is. Na een zoodanige behandeling zal het ingevoerde vee er best aarden. Het trekken van den ploeg geschiedt door ossen, soms staan er 6 soms 8 van die dieren voor een ploeg. Dat zulk werk uiterst traag gaat, begrijpt men, maar 't heeft dit voordeel, 't kost den boer niets. Want komt een os van den ploeg, dan jaagt men hem het grasland in; een paard kan alleen op gras -.let weaken, en zomfoevocr nootfg hc-L ber., wat duurder uitkomt. Enkele beweren Een paard kan in Trans vaal niet zulk zwaar werk verrichten I Wij hebben menigmaal een paard zwaar kar- werk zien verrichten, en houden de paarden voor de postkoetsen het ook niet vol, of- schoon ze moeten trekken en hard loopen T Neen, de hoofdoorzaak, waarom men ossen gebruikt en geen paarden, is deze Bij een paard heeft men onderhoudskosten, bij een os niet. Toch vindt men in Transvaal paar den in verschillende grootten en soorten. De kleine paarden, die men daar gebruikt zijn veel taaier, want het trof ons, dat die paarden zeer vlug tegen een berg konden oploopen, al zat er een zware boer op, zon der zich aan de beenen te bezeeren door zich bijv. gallen of spatten te veroorzaken. Bij onderzoek bleek, dat die paarden veel drooger aan de beenen waren en dus minder vat- baar voor dergelijke ongemakken zijn, dan de paarden die men hier heeft. De prijzen der paarden loopen nog al uit- een. Voor een ongedresseerd paard, zoo uit 't land komende, zagen wij tot f 48 beta- lenvoor een gedresseerd, nl. zulk een, waarop men kan rijden, van f 60 tot f 180. Trekossen van 5 tot 13 jaar kosten van »lk meende hem ook te herkennen," zeide de veldwachter. Doch wij zullen wel nader met hem kennis maken. Voor- uit maar 1 Naar den burgemeester Hij pakte nu den nog altijd razenden en scheldenden dronkaard bij den arm, en geholpen door andere mannen, leidde hij hem weg, terwijl de achtergeblevenen den boer te hulp schoten, om het rijtuig, dat weinig geleden had, weder op te richten. Flink had zich Leendert gedragen, en de boer kon niet anders doen dan hem de hand te bieden en hem te danken, daar hij hem uit een groot gevaar gered had. Langzaam, en nog niet geheel van den schrik bekomen, reed hij voort, ter wijl hij tot zich zelven zeide »hoe jammer, dat die Leendert niet wat meer in de melk te brokken heeft! 'tis waarlijk een knappe jongen 1" De veldwachter had zeer juist voorspeld, f 172 tot fl20 per stuk; vette ossen, onge- schikt om te trekken, van f60totf84. Voor de Afrikaansche en Zoeloekoe besteedt men van f72 tot f 120 terwijl men voor de Mol- koe van fl80 tot f300 geeft. De prijzen der fokschapen wisselen af van f6 tot f 9, alsook die van bokken en geiten. t)e gewone koers van vette, dooreen geno men, is f 12. De prijzen der gronden wisselen ook nog al at. Men vraagt van f 36 tot f 240 per Morgen; soms biedt men gronden voor f6 en soms voor nog minder per Morgen aan het hangt af van verschillende omstandighe- den. Toch stijgen de prijzen, omdat dage- lijks het aantal emigranten toeneemt, en de aanleg der spoorwegen goed vordert. De Nederlandsche consul-generaal in de Z.-Atrik. Republiek schrijft onder het hootd jLandbouw." »Wanneer men de statistieke opgaaf van goederen, ingevoerd in de Z.-A. Republiek, als leiddraad neemt, en men ver- gelijkt 1889 met 1890, dan moet men, wat landbouwproducten betreft, tot de gevolg- trekking komen, dat de opbrengst daarvan in de Republiek zeer is toegenomen. Ook de marktverslagen over beidejaren wijzen op "crhoogde productie, waarbij de goede prij- die gernaakt Wirdeir, be,',evens ue ge- reede afzet, zeker tot meerdere werkzaamheid hebben aangespoord. Nieuwe landen zijn onder den ploeg gebracht; zelfs waagt men zich hier en daar aan gronden, die niet be- sproeid kunnen worden en welker opbrengst alleen van het regenwater afhankelijk is en toch blijtt er nog oneindig veel te doen en wachten nog duizenden bunders op de nij- vere hand van den ontginner." Wij zullen hier eenige prijzen laten volgen vende gemiddelde koers der laatste 3jaren. Tarwe fl6 per HL., garst fl2 per HL., aardapppelen f 15 per HL., mai's fl3 per HL., haverschoven per 100 bos f45. Zooals bekend is, kan men in de Transvaal twee- maal per jaar oogsten. Eerste oogsttarwe, garst en rogge tweede oogstzomergarst, haver, mai's en boekweit. Aardappelen wor den er tweemaal verbouwd. De opbrengst per morgen van 600 roe is gemiddeld tarwe 20 mud, garst 30 mud, haver 40 mud en mai's 45 mud. De oogst van aardappelen staat gelijk met dien in ons land. Q. N Cliristelijke verpleging onzer krank- zinnigen. Een talrijke schare was Woensdag-avond opgekomen naar het kerkgebouw der Chr. maar zijne voorspelling kwam niet ten voordeele van den dronkaard. Aange- klaagd als aanrander op den publieken weg, werd hij in den toren opgesloten, waar men zijne zakken, hoezeer hij er zich ook tegen verzette, onderzocht. Tot verbazing van den Burgemeester vond men bij hem dingen, die niemand bij hem zou gezocht hebben. Vooreerst twee bankbiljetten, ieder groot f 300 dan een tientai rijksdaalders in zijn vest- zakken, benevens eenig kleingeld. Voorts d'oeg hij een gouden horloge met zware ketting, en ten overvloede vond men bij hem een zilverentabaksdoos. Toen men deze opende lag er een pakje in, name- lijk drie gouden rijders, gewikkeld in een gedrukt papier, dat oogenschijnlijk een traktaatje was. Vreemd. Hoe kwamen zulke voorwerpen bij een man, die er tamelijk haveloos uitzag en wiens onderkleederen van groote ar- Geref. gemeerite op de Keizersgracht, waar Prof. Lindeboom van Kampen het onderwerp der krankzinnigenverpleging zou behandelen. Zaakrijk, glashelder en boeiend was het betoog, waarin deze spreker de vffer aange- kondigde stellingen uiteenzette. Twee bijzondere redenen hadden hem ge- leid tot het formuleeren dier stellingen. Ten eerste het feit, dat Mevr. Stuten in haar brochure over het Haagsch gesticht ook spreekt van den orthodoxen geest, die daar heerschte, en in weerwil van welken zoo waren haar eigen woorden daar toch de bekende wreedheden gepleegd werden. Dit heeft Mevr. Stuten wel juist en goed gezegd in weerwil van den orthodoxen geest zijn deze dingen in het Haagsche gesticht geschied. Maar daarmee is dan ook erkend, dat wat men de orthodoxen geest noemt, het middel is tot wering van zulk kwaad, als hij maar tot zijn recht komt. En een tweede aanleiding tot zijn stellin gen had spr. gevonden in de houding der Prov. Staten van Zuid-Holland bij dejongste beslissing omtrent de krankzinnigenverpleging in dat gewest. Met den meesten lof hebben verschillende liberale Statenleden zich toen over de stich- tiug vVeldwijk" uitgelaten. Aan de meest ondubbelzinnige woorden van waardeering ontbrak het niet, maar die stichtingen hadden een gebrek, ze waren niet-neutraal. En nu ging het immers niet aan, om pa- tienten, die van zulk een »niet-neutrale" verpleging niet gediend waren, daartoe te dwingen. En hiertegenover staat nu de practijk van de heeren Staten, dat zij patienten, die van hun neutrale verpleging niet gediend zijn, wel terdege dwingen, om er in te berijsten. Z60 moet men dus wel tot de conclusie komen, dat die neutrale verpleging, die zelfs met dwang aan de menschen mag worden opgelegd, al heel iets bijzonder voortreffelijks moet zijn. Nu, een groot deel van ons volk houdt zich daar dan ook in alien ernst van verze- kerd. Maar dit verschijnsel was het juist, wat spreker in zijn eerste stelling noemde »een gebrek in het geestesleven des volks." Het volk hier beoordeeld naar zijn uiting in de publieke opinie in zijn officieele krin- gen, in zijn officieele wetenschap en in de volgzame massa. Maar wat is nu van naderbij bezien, die moede, slordigheid en onreinheid getuig- den. Hij zelf verzekerde bij hoog en bij laag, dat alles zijn eigendom was en dat hij het geld in Amerika verdiend had, van waar hij eerst sedert een maand te- ruggekeerd was, om zijne familiebetrek- kingen te bezoeken en hen over te halen hem derwaarts te vergezellen, daar hij voornemens was er weder heen te gaan. Ook het gouden horloge en de zilveren tabaksdoos had hij in New-York ge- kocht, maar deze leugen kwam ter- stond uit, want zoowel binnen het hor- loge als in de tabaksdoos stond de naam van den verkooper gegraveerd, die in de nabijgelegen stad woonde, en verzekerde, dat Jarks ze onlangs bij hem gekocht had. Maar er kwamen nog andere zaken te voorschijn, die tegen hem getuigden. De bankbiljetten droegen denzelfden stempel van de geldswaardige papieren, die boer Hendriksen van den notaris

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Nieuwsblad voor Schiedam en Omstreken | 1892 | | pagina 1