16de Jaargang.
Zaterdag 2 April 1892.
No. 789.
Hit en voor het Binnenland.
FEUILLETOhi.
ADVEBTENTIEN:
Van 110 gewono regels50 cent
ledere regel rueer5
AdvertentiSn 3 maal geplaatst, worden teg en
2 maal berekend.
ABOHiMEMENTi
Por drie maandet
2fc
O;
Franco per post
31
Enkele nonmers
Uitgevers: GEBR. VAi NOORTWIJk. Bnrean: BOTEKSTRAAT, E. Ho.
Waar ligt de toekomst van
Transvaal
IV. (Slot.)
Wij hebben gemeend eerst een kleine be-
schrijvirig van een en ander te moeten laten
voorafgaan, voordat we onze gedachten uit-
drukten door te zeggen De toekomst van
Transvaal ligt in de landbouw en veeteelt.
Dat land heett, wahneer ze ontwikkeld
worden, die vruchtbare bouw- en weilanden,
welke de toekomst zijn voor een land. Neem
California bijvoorbeeld. Eerst was het een
rage van trekken naar dat land om het goud,
dat daar zooveel gevonden werden wat is
nu het gevolg geweest De goudvelden ver-
dwijnen en de landbouw spant nu de kroon
en de vruchtbare bodem doet de algemeene
welvaart toenemen.
De Transvaalsche goudvelden worden geex-
ploiteerd met buitenlandsch kapitaaldus de
winst, die gemaakt wordt, gaat voor het
grootste deel naar het buitenland. Wei pro-
fiteert het gouvernement er ook van, maar
toch maar voor een klein gedeelte terwijl
wanneer er landerijen aangelegd worden,
men een welvarenden boerenstand krijgt
en daardodr welvarende steden met veel han-
•fcdd
Wij willen niet zeggen, dat er nu geen
welvarende steden zijn en dater weinig han-
del of nijverheid is, maar de welvaart hangt
nu geheel van de effectenmarkt af. Gaat
die naar beneden, dan gaat alles achteruit
terwijl dit met den landbouw en de veeteelt
nret het geval zou zijn.
Kon, nu Rusland geen granen uitvoert,
Transvaal nu eens uitvoeren naar Europa,
wat een geld zou dat niet aanbrengen en
wanneer Amerika Europa eens niet van gra
nen kon voorzien, wat dan Wanneer wij
eenige jaren verder zijn, zal Amerika ook
zooveel granen niet uitvoeren, als het heden
doet, want dan zal ]het ze voor eigen be-
hoefte noodig hebben en zou dan Transvaal
niet voldoende kunnen aanbrengen Zeer
zeker
Nu zal men ons onze gedachten vragen
over de verhuizing naar Transvaal.
Wij hebben reeds aangemerkt, welke boe
ren daarvoor het best geschikt zijn maar
die landverhuizers meenen niet, dat zij boven
teleurstellingen verheven zijn.
Zij, die zichzelf kunnen helpen en zelf-
standig op kunnen treden, die zullen na veel
geduld en volharding klaar komen.
Wijlen president Brandt van den Oranje-
HET TRAKTAATJE.
14) Een merkwaardig verhaal.
Die beiden zagen elkander gedurig aan
nu eens van terzijde, dan meer open, doch
altijd glurende en als met een gevoel
van beklemming totdat voor beiden
plotseling het tuchthuis in den vreemde
oprees. Nu wisten zij wie zij waren, en
Jarks herkende in Delver den moorde-
naar, die tien jaren lang voor zijn mis-
daad geboet had.
Stel u thans den toestand van Delver
voor. Het tfas hem tot dusver gelukt
zijn geheim te bewaren niemand ver-
moedde in hem een veroordeelde moor-
denaar de hand waarmede hij den dood -
slag had begaan, werd hartelijk door de
dorpelingen gedruktdiezelfde hand had
Vrijstaat gebruikte veel het volgende spreek-
woord Alles zal terecht komen!" Zoo is
het ook met 't landverhuizen naar Transvaal.
Boeren, die 2 of meer flinke kinderen heb
ben en ongeveer over zes a achtduizend gul
dens kunnen beschikken en op een llinke
manier de handen uit de mouw steken, zul
len na twee jaren de rnoeilijklieden te boven
zijn.
Naar onze meening moet men volgender
wijze te werk gaan om te bepalen of de Trans
vaalsche bodem geschikt is, om als bouw-[of
weigrond te gebruiken. Eenige boeren zoe-
ken zich een flink hoofdonderwijzer of een
ander ontwikkeld persoon, en brengen zooveel
geld bijeen om bovengenoemd persoon ver-
gezeld van een kundig boer naar Transvaal
te laten gaan, om daar de gronden te on-
derzoeken of ze geschikt zijn al of niet, om
na hun terugkeer van daar, verslag uit te
brengen. Wij zouden altijd in overweging
geven zulke gronden in verkoop te nemen,
die in 6 a 8 jaar afbetaald kunnen worden,
ook is voor dit land aan te bevelen, wat wij
noemen vhalfbouw" maar dan moet de huur
altijd zijn voor 15 20 jaar. Koopen is altijd
beter omdat men dan eigenaar wordt. De
prijzen der gronden zijn niet hoog, vooral in
-hstriot "vVuft-berg, wart zcer-gaeia
gronden zijn. Naar wij vernamen is men
daar al bezig Engelsche landbouwers te la
ten vestigeneen Engelsche maatschappij
heeft tot dat doel al duizenden bunders land
aangekocht. Ook het Leger des Heils zal
zich in de Z.-A. Republiek vestigen.
Om op onze gedachten terug te komen,
zou men in 't kort samengevat, aldus kunnen
handelen een commissie zou zich moeten
vormen, bij wie alle boeren, die plan hadden
naar Transvaal te gaan, zich moesten aan-
melden. Die commissie zou in staat moeten
zijn een hoofdonderwijzer (een van Christe-
lijke beginselen) en een practisch landbouwer
naar Transvaal te zenden die heeren zou
den de gronden moeten gaan inspecteeren,
welke te koop of te huur waren, om, wan
neer zij die opgenomen hadden, verslag uit
te brengen aan de commissie en aan de boe
ren, die er belang bij hadden om vervolgens
de onderzochte gronden te koopen of te
huren. Daarna dienen zij met hun gezinnen
weder te vertrekken om alles in gereedheid
te brengen om de landverhuizers te ontvan-
gen. Wij verstaan daarmee, dat men zooveel
zinken huizen op laat richten als er gezinnen
te wachten zijn en zorgt, dat er voorraad
van levensmiddelen is en dat er ook land-
hij gelegd in die van Geurtje,
en nu was er een in zijne nabijheid, zelfs
onder zijn dak, die dat drukkende ge
heim kende en slechts edn woord be-
hoefde te spreken, om hec geluk, dat hij
zich gedroomd had, voor altijd te ver
nietigen. Was het wonder, dat hij Jarks
smeekte hem toch niet te verraden.
Maar Jarks was een booswicht. Hij
zag terstond in, dat hij van Delvers ge
heim partij kon trekken en zijn licht-
zinnig leven in kroeg en herberg kon
voortzetten ten koste van den radeloozen
meester, Hij beloofde geen woord te
zullen zeggen, maar de smid moest het
stilzwijgen afkooptn, eerst met eenige
guldens, toer. met rijksdaalders en gedu
rig eischte de booswicht meer. Dit kon
Delver op den duur niet volhouden, te
meer, daar hij den man met de rosse
haren toch niet vertrouwde en vreezen
moest, dat zoolang Jarks in het land
was zijne schande toch te eeniger
bouwwerktuigen en gereedschappen aanwezig
zijn, opdat na aankomst de boer terstond zijn
i werk kan aanvangen. De kosten voor een
zinken liuis beloopen circa f 1000. Ons dunkt,
j dat hierdoor een der hoofdbezwaren is op-
gelostn.l. hoe men woning vindt, aan le
vensmiddelen komt en werktuigen en ge
reedschappen zich op 't voordeeligst kan aan-
j schaffen.
De kosten tot uitzending van die twee
heeren zou te betalen zijn met f 7000. Indien
dit nu eens over de eerste vijftig gezinnen
gesteld werd, wat voor ieder nog al om te
i dragen was, wat een voordeel en gemak
zouden .de landverhuizers daar niet van heb
ben. Wij hebben onze gedachten maar in
ruwe trekken hier neergeschreven, maar op
deze grondslag zou zich een commissie kun
nen vormen en nu nemen wij voor ditmaal
afscheid van onze geachte lezers, met het
eerste gedeelte van 't zoo schooue tweede
couplet van 't Transvaalsche volkslied
Kent gij dat land, zoo schaarsch bezocht,
En toch zoo heerlijk schoon,
Waar de natuur haar wond'ren wrocht,
En kwistig stelt ten toon
Q. N.
eiy!" - iv ulrsiifc !r
De Provinciale Staten van Zeeland hebben
>ij het nemen van hun besluit omtrent de
verpleging van onvermogende krankzinnigen
de neutraliteit op eene voorbeeldige wijze in
toepassing gebracht. Zij sluiten nu contrac-
ten met gestichten van verschillende rich-
ting Coudewater, Dordrecht -en Loosduinen,
zorgen voor de uitbetaling der gelden, doch
laten de keus van het gesticht aan de betrek-
kingen der ongelukkige lijders over.
Vermoedelijk zullen bij de opening van
Bloemendaal te Loosduinen op 1 Nov. a. s.
reeds een dertigtal patienten uit die provincie
aldaar opgenomen worden. Ook Groningen
wil op deze wijze aan zijne verplichting
voldoen.
Wij houden ons verzekerd, dat eene der-
gelijke regeling ook op het onderwijs voor
onvermogenden volkomen toepasselijk is.
Indien de wet zoodanig werd gewijzigd, dat
de gemeentebesturen de onderwijskosten der
onvermogenden voor hunne rekening namen,
maar dan de ouders de vrije keus der school
lieten, zou dit alien dwang en bevoorrechting
opheffen en uitsluiten. Finantieel zou de
gemeente er nog doorgebaat worden, terwijl
aan het geweten der ouders niet langer ge-
weld zou worden aangedaan. Hoe - is het
mogelijk zou men zeggen, dat zulk eene een-
voudige en billijke oplossing zooveel tegen-
stand ontmoet. Zij ligt geheel voor de hand,
indien men waarlijk de neutraliteit wil hand-
haven.
tijd door dezen man openbaar zou ge
maakt worden. Hij dacht er dus over
na of hij den knecht niet voor goed zou
kunnen verwijderen en besloot hem dien-
aangaande een voorstel te doen, al zou
het hem ook een ontzaglijke som kosten
en al zag hij zich ook genoodzaakt daar-
toe hypotheek op zijn huis te nemen.
Op zekeren morgen bevindt zich Geur
tje op zolder, waar zij iets te zoeken
heeft. Terwijl zij zich bukt om 't geen
zij zocht, uit een houten koffer te voor-
schijn te halen, hoort zij door het geopen-
de zolderluik de stem van haren man
die met Jarks spreekt. En wat zij hoort,
is wel in staat om haar te doen ontroe-
ren. Zij verneemt tot hare ontzetting
wie de man is, wien zij hart en hand
heeft gegeven en een rilling overvalt haar,
nu zij weet, dat die man een moorde-
naar, een ontslagen tuchthuisboef is. Zon-
der dat zij het wil, is zij genoodzaakt
Wij koesteren echter de stille hoop, dat
men van lieverlede tot de overtuiging zal
komen, dat tal van kwesties in dien geest
opgelost behooren te worden.
Eere den Staten van Zeeland, die in dezen
zulk een goed voorbeeld gaven. Vinde het
alom navolging.
Schiedam, 1 April 1892.
Bij het vice-consulaat van Zweden-er.-
Noorwegen alhier is van het generaal-con-
sulaat te Amsterdam bericht ontvangen, dat
de Zweedsche regeering Nederland besmet
heeft verklaard door het mond- en klauwzeer
bij herkauwende dieren en dat de Noorweeg-
sche regeering den invoer verboden heett
van runderen, paarden, schapen en geiten
uit Nederland. Beide besluiten treden dade-
lijk in werking.
Bij kon. besluit van 28 Maart is op zijn
verzoek, met ingang van 1 Mei, den heer
H. A. Schadee eervol ontslag verleend als no-
taris te Rotterdam.
H. M. de Koningin-Regentes heeft aan de
Koningin ten geschenke gegeven een Ara-
bisch rijpaard, waarop de Koningin reeds een
paar malen in de manege bij de Koninklijke
sta'len heeft gereden.
De Tweede Kamer der Staten-Generaal
heeft gisteren aangenomen de overeenkomst
met Belgie, omtrent de verbetering der ver-
lichting van de Westerschelde en de pro-
stitutie-overeenkomst met Oostenrijk. Het
wetsontwerp invoerende de nieuwe ridderorde
Oranje-Nassau, is aangenomen met 52 tegen
28 stemmen.
De generaal-majoor J. W. Bergansius,
kommandant der stelling van Amsterdam, te-
vens bevelhebber in de le militaire afdeeling,
is bestemd om tegen 1 Mei te 's-Hage op te
treden als kommandant der vestingartillerie.
Reeds meermalen wezen wij op de onbil-
lijkheid, dat de post buitenlanders boven
eigen landgenooten bevoordeelt.
Wij hebben hierbij het oog op buitenland-
sche kwitanties boven de f 10, die geregeld
zonder plakzegel door de post ge'fnd worden,
terwijl wij Nederlanders ons wel degelijk
aan de Zegelwet moeten houden.
Moet ook in deze aangelegenheid het vrij-
het aan te hooren, hoe Jarks haren man
dreigt en perst en hoe Delver, vol angst
om zijn geheim te bewaren, er in toe-
stemd, dat zijn kwelduivel naar Amerika
zal vertrekken, waartoe de smid hem
het geld verstrekken zal.
Sedert dat oogenblik is Geurtje gelijk
een geknakte bloem, die wegkwijnt op
haar Stengel. Alle levenslust is van haar
geweken, en telkens wsnneer Delver haar
nadert, huivert zij terug, als vreesde zij
de hand aan te raken, die eens an-
ders bloed heeft vergoten. Ik heb u in
den loop van dit verhaal den toestand
van Geurtje geschetst, en het verwondert
u dus niet, dat wij haar dikwijls badende
vinden in tranen, terwijl het haar onmo
gelijk is de oorzaak hiervan aan anderen,
zelfs niet aan hare ouders en Dientje
mede te deelen.
Jarks was vertrokken.
Maar der euv'len grootste bleef achter,
namelijk de schuld.
9
f*
jtoi* den Win> van TuotRin wor
den thans geregeld bij de handelaren in
boter af en toe monsters genomen, ten einde
na te kunnen gaan of er ook vervalsching
heeft plaats gehad. De controle is hierdoor
ontegenzeggelijk scherper geworden, daar
vroeger, met het oog op de hooge kosten,
slechs monsters werden gestoken bij vermoe-
den of op klacht van vervalsching.