16de Jaargang.
Zaterdag 9 April 1892.
No. 790.
FEUILLETON.
Uit en voor het Binnenland.
lets oyer de Joden.
HET TRAKTAATJE.
4DVBBTENTIENs
Van 110 gewone regels50 seat
ledere regal meer 5
Ajjvebtbntiih 3 naaai geplaatst, warden tege»
2 maal berekend.
For dri& maanden
Franco per posi
Elnkelo EOiamers
Eitgevers: GEBB. VAN NOOBTWIJK. - Bnrean: BOTEHSTRAAT, E, N». 89.
Noordeljjke <ifcl©©Iiii<»-©ii in
(Vervolg.)
De WelEerwaarde heer M. Wolkenberg
blijlt belast met de zorg over de Noordelijke
afdeeling.
De pogingen in het werk gesteld, om
het Evangelie wijd en zijd onder de Joden
te brengen, bleven gelijk aan de vroeger
aangewende. Weder werden er leerredenen
op Zondagavonden voor groote en gemengde
gemeenten, voor Joden en Christenen ge-
predikt in de Hoofdkerk te Manchester, te
Birmingham, te Nottingham, te Dublin, te
Cok, te Liverpool, te Newcastleon Tijne, te
Leeds en te Grimsbij.
Hoe blijken deze diensten geschikt om
indruk op de Joden te maken, vooral op
hen die onbekwaam zijn om eene uitgebreide
bewijsvoering te bevatten, al is het in hur.ne
eigene taal 1
Wellicht is het beste antwoord hierop,
dit, hetwelk aan een Israeliet gegeven werd,
die wenschte te weten waarom de Naam van
Jezus zoo voortdurend werd voorop gesteld
»Jezus,'; zeide hij, sverscheen zoo wat achttien
6dlouen, irad j11n.it/11turiejaren lang
in Palestine op, en stierf, en ik ben niet be-
wust dat Hij iets anders gedaan heeft."
Wenscht gij, waarlijk," antwoordde de Zen-
deling, seen bevredigend antwoord Kom
dan tot onze dienst. Gij zult een Kerkge-
bouw vinden, geschikt om 800 hoorders te
bevatten, op elke plaats met mannen en
vrouwen uit de volkeren (Heidenen) bezet,
gij zult ze met den grootsten eerbied zien
zitten luisteren naar het lezen van uwe
eigene Hebreeuwsche Schriften, hunne harten
uitstortende in de gebeden en smeekingen
van uwe eigene Psalmen, en harten en han-
den opheffen in aanbidding tot den God van
Israel. Nu is dit slechts eene van de dui-
zende kerkgebouwen, waarin de volkeren
op denzelfden avond tot dergelijke aanbid
ding te samen komen. Wie leerde hen hunne
atgoden weg te werpen en den levenden
God te dienen Wie anders als Jezus
Als uw Messias van daag verscheen, zou hij
dan meer dan dit alles kurmen doen Hieruit
blijkt het doel hetwelk met deze diensten
bereikt wordt. De Jood wordt op het krach-
tigst onderwezen, door gewezen te worden
op de Christenen uit de Heidenen, en de
Christenen worden opgewekt door de werke-
15) Een tnerkwaardig verhaal.
Wij slaan een tijdvak over van acht
maanden.
De winter is voorbij gegaan en de
eerste leeuwerik heeft zich wedtr doen
hooren boven de velden, die nut het
jonge groen van het winterkoren bedekt
zijn, terwijl langs bosch, beek en wegen
de voorjaarsbloempjes hunne bonte kop
jes omhoop steken.
Op 't Keijgcrshof schijnt het alsof 00k
daar iets gebeurd is, dat nieuw leven
heeft te voorschijn gerocpen. Zou een
hoogmoedig hart verootmoedigd zijn, de
dorre onverschilligheid verwisseld wezen
tegen een hartelijke belangstelling in de
hemelsche dingen f
Ik zou het bijkans gelooven.
De winter was zeer vinnig en gevoelig
lijke tegenwoordigheid van den Jood in
de gemeente. Zij dienen als wederkeerige
aanschouwelijke lessen voor elkander, die in
een oogwenk begrepen worden.
De onmiddelijke uitwerkselen zijn zichtbaai
in de talrijke zamenkomsten der Joden in
Cbristelijke gemeenten om naar redevoetingen
te luisteren, die bizonder voor hunne voor-
lichting bestemd zijn, in de ontvangst welke
den zendeling gewoonlijk te beurt valt, zoo
wel in de woningen als zelfs gedurende de
allerplechtigste feesten in hunne Synagogen
in hunne bereidwilligheid om naar zijne
boodschap te luisteren, zijne gedrukte ge-
schriften aan te nemen, en het Nieuwe
Testament te betalen hetwelk hun aangebo
den wordt, en in den nauweren omgang
van een vijftigtal Israelieten met de zende-
lingen om een meer geregeld en voortdurend
onderzoek te kunnen voortzetten. »Maar
zegt men zulks is al jaren lang zoo ge-
weest, zijn er kenmerken van verderen voor-
uitgang, en van een dieper doordringen van
het Christendom onder de Joodsche menigte
Eene zaak is volkomen duidelijk. De doops-
bediening aan enkele Israelieten toegediend,
die nu en dan vermeld wordt is op zipi
hoogst slechts eene zwakke aanduiding er
,»an. \c.ei krathugbimeer otfV» emgoiiu n
buiten tegenspraak, omdat zij bevestigd wor
den door onpartijdige buitenstaande lieden,
en door de Joden zelven, zijn de volgende
feiten die de meest ernstige aandacht en de
verspreiding in ruimen kring verdienen
»In eene noordelijke stad, waar een' Zen-
dingsdienst werd gehouden, deelde de Hulp-
predikant mede, dat omstreeks veertig Jood
sche kinderen de Kerkelijke School verkozen
boven de Gemeenteschool, waar het Gods-
dienstig onderwijs buitengesloten is, en waar
zij natuurlijk gemakkelijk toegang kunnen
verkrijgen, zoo dit door hen verlangd werd.
Op bladz. 245 van het Eerste Verslag van
de Opzieners van Schoolonderwijzers wordt
aan den WelEerw. Heer D. J. Waller, Secre-
taris der Wesleijaansche Schoolcommissie,
in verhoor zijnde, gevraagd»Worden er
00k kinderen, die uwe scholen bezoeken, van
het godsdienstig onderwijs terruggehouden
slnderdaad zeer weinigen," is het antwoord.
»Somwijlen hebben Joden verzocht, hunne
kinderen niet uit het Nieuwe Testament te
ouderwijzen. In een van onze scholen, eene
zeer groote, waarvan ongeveer een derde
gedeelte der kinderen Joden zijn, is ergeen
geval als door u bedoeld, voorgekomen."
geweest, vooral voor boer Hendriksen.
Drie maanden achtereen werd hij ge
kweld door rheumatische pijnen en koort-
sen, die hem aan 't ziekbed kluisterden
en er niet weinig toe bijdroegen, om zijn
oploopend gestel en trotsch gemoed te
verbitteren. Hoe was 't 00k mogelijk
dat hij, die over duizenden en tiendui-
zenden te beschikken had, zoo machteloos
op zijn leger moest liggen, dat hij, die
slechts een vinger te verroeren of een
wenk te geven had aan zijne onderge-
schikten, om als een gebieder gehoor-
zaamd te worden, dat hij nu niet eens
den vinger kon verheflfen of den voet
bewegen, zonder dat een kreet van smart
over zijne lippen gleed. Ja, hoe was
dat mogelijk 1 Dat zulke ziekten het deel
worden van arbeiders, die den ganschen
dag in het zweet huns aanschijns moe-
ten werken aan tocht en ruw weder bloot
staan en zich aldus licht een kwaal op
den hals halen, zie dat kon hij zich
begrijpen. Ook, dat dergelijke ziekten
Mochten deze daadzaken al weinig of geen
aandacht verwekken, zij getuigen toch luide
van de machtige verandering, die de Joden
ondergaan hebben in hunne schatting en waar-
deering van het Christendom. Vijftig jaar
geleden zouden de deftige Joden, op weinige
uitzonderingen na, hunne kinderen liever zien
sterven dan onderwezen op de Cbristelijke
scholen. Zij die spreken over het mislukken
der zending onder de Joden, vergeten dezen
vooruitgang, welke gunstig zal afsteken, ver-
geleken bij het welslagen van andere zendings-
werken.
In het blad »de Joodsche wereld" wordt
het met lof vermeld dat de Heer Barnett
Saal, B. A. van het Joodsche College en
afzonderlijke studie, dat is iemand die zich
voor het Rabbinale ambt voorbereidt, eenen
prijs eerste klasse behaald heeft aan de Uni-
versiteit te Londen, voor zijne bekwaamheid
in den Hebreeuwschen tekst van het Oude
Testament, den Griekschen tekst van het
Nieuwe Testament, in de bewijzen voor de
waarheid der Christelijke godsdienst en in
geschiedenis der Schrift, en zeer kort daarop,
namelijk de 6 Dec. 1889, betreurt een schrij-
ver in hetzelfde orgaan der Synagoge sdat
onze eeuwer. lang geeerde gebeden en smee-
ivingen door Giirisieiijiie gezangen vervangen
worden."
Evenzoo werd, in den Joodschen tempel
Noord-Carolina de Kol Nidre (de allerplech
tigste gebedenafdeeling der Joodsche liturgie
op den voor-avond van den Grooten Verzoen-
dag) belangwekkend gemaakt door de invoe-
ring van gezangen die gebeden bevatten uit
de »Bergrede."
Het volgende werd door eenen Kerkelijken
ambtsdrager in eene Noordelijke stad, waar
verschillende Zendingsdiensten gehouden wa-
ren, medegedeeldZijne diensten, zeide hij,
waren eenigen tijd geregeld bijgewoond door
de rijkste Joodsche familie der plaats, waarvan
het hoofd des gezins den post van Consul
bekleedde. Op zekeren dag ontving hij eene
dringende uitnoodiging om hem te komen
bezoeken.
Hij beantwoorde daaraan zonder verwijl,
maar hem werd door de vrouw des huizes
medegedeeld, dat haar echtgenoot zeer ziek
was, en op dat oogenblik geen bezoek kon
ontvangen. De uitnoodiging werd verschil
lende malen herhaald en evenzoo het bezoek
maar onder het eene of andere voorwendsel
slaagde de dame er altijd in den leeraar
buiten de zieker.kamer te houden. Ten
niet zoo terstond genezen worden, wijl
het zulke armen aan behoorlijke genees-
kundige hulp ontbreekt en zij de noodige
verpleging missen, maar dat hij, Hen
driksen, eigenaar van 't Keigershoi en
bezitter van uitgestrekte bunders land
en tal van pachthoevendat hij, die
dokters met goud kon betalen, en op
wiens wenk de apothekers vlogen dat
hij, die op een kostelijk bed kon liggen
en genieten mocht wat hij wenschte dat
hij wie 't waarlijk niet aan verzorging
ontbrak, zoo jammerlijk ten prooi van
zulk een ziekte moest wezen, een
ziekte, waarvoor de dokters den schouders
ophaalden en de apothekers in hun vuist-
je lachten, neen, dat was al te erg.
De trotsche boer meende het zoo,
maar de hemelsche Opvoeder wist het
beter. Die ziekte moest hem een zin-
nebeeld worden van de zonde, die hem
van het leven Gods vervreemd hadHij
moest hem zoo ver brengen, dat hij in-
zag, dat er voor hem geen andere red-
slotte vernam hij van den volwassen zoon
en de dochter van den Consul, dat hun vader
gestorven was, en dat hij begeerd had te
worden gedoopt, maar dat hunne moeder
er niet van bad willen hooren. »Ik twijfel
er niet aan," zoo besluit de berichtgever,
»dat hij gestorven is in het geloof en de
hope des Evangelies." Zijne zoons en doch-
ters zijn sedert .door den doop opgenomen
in de gemeente van Christus.
In eene andere stad werd de aandacht
gevestigd op een Joodseh gezin, bestaande
uit tien leden, geregelde kerkbezoekers. Hen
bezoekende, werd bevonden, dat zij alien
gedoopt waren met uitzondering van den
vader, die even wel geheel van het Jodendom
vervreemd is.
Is diezelfde stad is een lid van een voor-
name firma, ofschoon uit Joodsche ouders
geboren, bekend als hartelijk deel nemende
in de bevordering van het Christelijk werk
en alle Christelijke belangen, en die vaak
uitgenoodigd wordt om den eersten steen
te leggen voor verschillende Kerkgebouwen.
Dus gelooft de heer Wolkenberg, dat het
werk zich uitbreidt, voortgaat en doordringt
onder alle klassen van Joden in die plaats
en in den omtrek.
Er Zijii geen opzienbareride gebeurtenis-
sen, geen sensatie verwekkende gevallen,
maar een stil doorzurend werk is allerwege
waar te nemen in de rangen der Synagoge.
Waar velen helaas verward worden in de
mazen van Atheisme, vinden niet weinigen
rust en vrede in de haven van Christus Kerk.
Wordt verwlgd.)
Schiedam, 8 April 1892.
Bij beschikking van den minister van bin-
nenlandsche zaken is aan W. van der Hoe-
ven Gz., te Schiedam, van rijkswege een
studiebeurs toegekend, ter opleiding aan de
rijkskweekschool te Haarlem.
De Burgemeester van Schiedam, voldoende
aan het verlangen der Regeering
Vestigt bij voortduring de aandacht op het
volgende extract uit de missive van den Heer
Minister van Binnenlandsche Zaken, d. d° 22
Mei 1890
Ilerhaaldelijk komt het voor dat Nederland-
sche werklieden door berichten in de nieuws-
bladen of door daartoe uitgezonden agenten,
soms met verstrekking van reisgeld voor de
heenreis, naar Duitschland, ten behoeve van
industrieele ondernemingen woiden gelokt,
terwijl bij hun aankomst ter plaatse blijkt!
dat zij daar niet gebruikt kunnen worden.
ding overbleef dan zich te wenden tot
den eenigen waarachtigen Medicijnmees-
ter die hem lichaam en ziel genezen
wilde, zoo hij slechts de handen naar
Hem uitstrekte.
Daar lag hij dan geheel roerloos op
zijn bed, wijl elke beweging hem pijn
deed, gekweld door de koortsen, die hem
allerlei verschrikkelijke beelden voorspie-
gelden. Hij was de speelbal van booze
geesten, die zich over hem lustig maak-
ien en de dorre vingeren naar hem uit-
staken, als om hem te grijpen. Gedurig
hoorde hij hun schaterend geroep hij
is onze buit. Wij hebben hem al lang
verwacht!" Hij wilde hen ontvlieden,
maar helaas, hij was machteloos en
in zijn angst riep hij >0 God, verlos
mij 1" En zie, daar was het hem, als
of hij een stem hoorde, een vriendelijke
stem, die veel op die van Dientje geleek
en hem toefluisterde»Zoo lief heeft
God de wereld gehad, dat Hij Zijn eenig-
geboren Zoon gegeven heeft, opdat een