Oost van toen
Het verhaal achter de Buys Ballotsingel
MARKT
f/mm
de KROON
Drinkwaterpompstation is een
belangrijk industrieel erfgoed
Gasmotoren
Internationale belangstelling
234 werken
KNMI
2
Oost Reporter
I
jaargang 1 nummer 3
Colofon
Door: Hannah Wattel
Het pompstation aan de Rotterdamsedijk is
niet weg te denken uit Oost. Het jaar van het
Industrieel Erfgoed is een mooie gelegenheid
om eens stil te staan bij dit historische
bedrijfspand.
Na langdurige onderhandelingen tussen de
colleges van burgemeester en wethouders van
Schiedam en Vlaardingen, werd op 13 januari,
1922 de drinkwaterlevering van Rotterdam aan
Schiedam goedgekeurd. Er moest een pomp-
installatie komen waarmee de druk van het water
voor transport door het stadsbuizennet, op de
gewenste hoogte zou kunnen worden gebracht.
Daar was een hoog gelegen lokatie voor nodig.
Het gemeentelijk grondbedrijf stelde de grond
aan de Rotterdamsedijk waarop het pomp-
station werd gebouwd, kosteloos ter
beschikking aan het Waterleidingbedrijf.
Op 19 juni 1922 begon het graafwerk voor
de fundering van het pompstation. In februari
1924 draaide men proef en op de 22ste van -
diezelfde maand leverde Rotterdam Schiedam
voor het eerst water via het nieuwe
pompstation. Gedurende de jaren vijftig en
zestig werden er enige veranderingen
aangebracht zoals een vijfde windketel(1950)
en een kantoortje voor het bedienend personeel
(1952). De automatisering die in 1962 volgde,
maakte het mogelijk het pompstation op afstand
vanuit het gasbedrijf te bedienen.
De reden waarorfi het pompstation zo hoog
is, is om de 'windketels' te kunnen plaatsen.
De laatst toegevoegde ketel is goed te herkennen
omdat het gelast is uitgevoerd. De andere vier
Schiedams industrieel erfgoed; weer eens lets anders dan een branderij..
hebben nog een klinknagelverbinding. Verder
bevinden zich in het gebouw een aantal pompen
van verschillende capaciteit die, op een na,
aangedreven worden door elektromotoren.
Ook zijn er gasmotoren te vinden. Deze motoren
moesten de grootste pomp aandrijven die zorgt
voor het op peil houden van de waterdruk. In
de jaren vijftig was het nodig om die grote pomp
te versterken met een elektromotor. De gasmotor
werd echter wel instant gehouden zodat deze
in geval van stroomuitval, benut zou kunnen
worden. Na de overgang van stadsgas op
aardgas in 1966/67, kon de gasmotor echter
niet meer draaien omdat de verbrandings-
eigenschappen van aardgas en stadsgas op
enige punten verschillend zijn.
In 1986 bedachten twee medewerkers van
het Openbaar Nutsbedrijf Schiedam, namelijk
de heren O. ter Plegt en W. Breetveld, om de
toen 65-jaar oude gasmotoren op te knappen, en
deze zo mogelijk op aardgas te laten draaien.
Op vrijwillige basis, in de avonduren, slaagden
de heren erin, in samenwerking met Deutz
MWM Motoren B.V., de gasmotoren op
aardgas te laten werken. In maart 1989 stelde
men vast dat de revisie geslaagd was.
Een onderzoek in de archieven van Deutz in
Keulen heeft overigens uitgewezen dat de
hoofdmotor in Schiedam er een is uit een serie
van 65 machines. Het is erg onwaarschijnlijk
dat er ergens anders in de wereld nog een dergelijk
exemplaar intact is. Zowel nationaal als inter-
nationaal bestaat er daarom grote belangstelling
voor deze 70-jarige gasmotoren in Schiedam.
Dus de volgende keer dat u langs het drinkwater
pompstation loopt, kunt u er met ontzag en
trots naar kijken omdat u weet hoe belangrijk
het is
Door: Hans Krul
Waarom zijn straten vaak naar personen of
gebeurtenissen vernoemd? En welke persoon
of gebeurtenis schuilt er eigenlijk achter zo 'n
naam? Soms is de achter grond duidelijk, bij
het bordje 'Rembrandtstraatbijvoorbeeld,
denkt iedereen aan de befaamde schilder. De
Oost Reporter brengt u verhalen die achter
het straatnaambordje schuilen. Vandaag
lopen we door de Buys Ballotsingel.
In raadsbesluiten van 18-03-1927 en 28-07-1931
werd de straatnaam Buys Ballotsingel door de
Schiedamse gemeenteraad aangenomen. Op
25-07-1978 kwam er overigens ook een woonerf
bij.
Buys Ballot kennen we allemaal van school.
Hij bedacht immers de stelling, de wet van
Buys Ballot, waarin het verband wordt aangetoond
tussen de draairichting van de aarde en de
windkracht. De wind waait van gebieden van
hoge luchtdruk naar die van lage luchtdruk
met op het noordelijk halfrond een afwijking
naar rechts en op het zuidelijk halfrond een
afwijking naar links.
Christophorus Henricus Diedericus Buys Ballot
leefde van 1817-1890 en is een zeer bekende
meteoroloog en natuurkundige. Hij ging in
1835 naar de Utrechtse universiteit om eerst
letteren en later filosofie te studeren. In 1844
promoveerde hij; in 1845 werd hij aangesteld
als lector in de mineralogie en geologie en in
1857 werd hij professor en gaf colleges in
theoretische chemie, wiskunde, sterrenkunde
en in de experimentele natuurkunde. Gedurende
zijn leven publiceerde hij 234 werken en
verhandelingen en was hij lid van meer dan
dertig internationale genootschappen.
Buys Ballot gaf de stoot tot de oprichting in
1854 van het KNMI - Koninklijk Nederlands
Meteorologisch Instituut. Minister Thorbecke,
bekend als staatsman en grondiegger van het
bestuurstelsel staat, provincie en gemeente,
werkte daaraan mee. Buys Ballot werd de eerste
directeur van het KNMI.
Als vooraanstaand meteoroloog streefde hij
naar een organisatie die de verbetering van
de weer- en stormvoorspelling op zich nam.
Door onder andere het opzetten van een uitgebreid
internationaal net van waarnemingstations en
regelmatige uitwisseling gegevens kwapren
betrouwbaardere voorspellingen en weerkaarten
tot stand.
TWEEWIELER PALEIS
van RIETSCHOTEN
Snackbar
voor een lekkere trek
De Oost Reporter is een krant
waarin u informatie vindt over de
wijk Oost. De Oost Reporter is een
uitgave van de Stichting Wijkkrant
Schiedam en verschijnt tien keer per
jaar.
De krant wordt in een oplage van
5.500 exemplaren huis-aan-huis
verspreid in Schiedam-Oost.
Redactie
Ronald Jansen Ronald Loch
Marina Monte Bobby Scheepe
Erik Vellinga Rob Wark
Hannah WattSl Stefan Zwaneveld
Eindredactie
Nathalie Lans/ FreeLans
Tekstschrijvers
Fotografie
Herman Moor
Vormgeving
Jan Baars
Gerard Spruit
Produktie
Drukkerij De Zaak
Ingezonden brieven en persberichten
kunt u naar de redactie van de
Oost Reporter sturen:
Oost Reporter
Franklinstraat 1 la
3112 SB Schiedam
Tel.: 426 92 47 Fax: 273 01 54
Bronnen:
Biografisch woordenboek van Nederland, Zoek4icht encyclopedic
vraagbaak voor Noord- en Zuid-nederland.
Van Schie, Dam en Schiedam, Historie en verklaring van
Schiedamse straatnamen en lokatie-aandufcfingen. Door WP. Rook.
De 4 sterren vakman voor uw Gets en bromfiets
altijd een jaar extra Garantie
altijd vakkundige montage van bij ons gekochte
accessoires.
altijd een leenfiets bij reparaties langer dan 2
werkdagen.
altijd 3 maanden garantie op alle reparaties,
inclusief arbeidsloon en vervangende onderdelen.
Prof. Kam. Onneslaan 82
3112 VJ Schiedam Tel.: 4153995
^ct <dres voor
'0/j medemi engotde
ftaarvcrzorging voor hem en haar
kapsalon farouche
lange singelstraat 98b
3112 ee schiedam
tel. 0104733216
Ons adres:
Franselaan 212
(hoek Italiaadnsestraat)
Tel/fax4153257
Wij bezorgen
uw boodschappen
thuis
SNELUUSSINGEL164
3112 RC SCHIEDAM
TELEFOON 010-4268603
TELEFAX 010 - 426 86 33
