Oost van toen Het verhaal achter de Van 's-Gravesandestraat 2 Oost Reporter jaargang 1 nummer 5 Colofon Redactie ■KL Eindredactie Fotografie De Klussendienst van de Stichting Servicewinkel voert tegen een kleine vergoeding voor mensen met een gering inkomen allerlei kiusjes uit. U kunt dagelijks bellen, (behalve op vrijdag) Telefoon: 473 71 95 De Theo Thijssenschool aan het Edisonplein Door: Erik Vellinga Het staat er nog steeds, het gebouw van de voormalige Theo Thijssenschool aan het Edisonplein. Van buiten af gezien is er in al die jaren niet veel veranderd. Het gebouw is niet wegte denken uit het straatbeeld en er ligt nog steeds een groot plein voor de hoofdingang. De ingang leidt nu naar de woningen die er alweerjaren geleden, zijn gerealiseerd Veel oudere bewoners van Oost zullen bij het binnenstappen van de hal echter herinnerd worden aan de schooljaren die zij er hebben gesleten. Het schoolgebouw stamt uit de crisisjaren aan het begin van deze eeuw. De stad Schiedam breidde zich in die tijd richting het oosten uit. De groei van de bevolking maakte het noodza kelijk de school- voorzieningen voor het lager onderwijs te vermeerderen. De verzuiling waar men toentertijd mee had te maken, was ook terug te vinden in het onderwijsstelsel. De school aan het Edisonplein was een openbare lagere school, en dus niet gebaseerd op geloofs- overtuiging. Eigenlijk waren het twee scholen in een gebouw. De ene school stond bekend als school J1 en bevond op de begane grond. Op de eerste verdieping zat de concurrent, school J2. Vrije school Waarom de scholen J1 en J2 genoemd werden is niet bekend. Uiteraard was er sprake van een onder- linge strijd tussen de leerlingen van de twee scholen. De leerlingen van school J2 stonden over het algemeen minder goed bekend. Zij vertegenwoordigde, waarschijnlijk onbewust en ongewild, de lagere lagen van de bevolking in Schiedam Oost. Het was ook een school waar alles niet altijd strak volgens de regeltjes verliep; er bleven nog al eens leerlingen weg zonder dat de schoolleiding zich hier druk om maakte. Het was een zeer 'vrije' school. Tweede Wereldoorlog Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het, zoals waarschijnlijk op de meeste scholen, onrustig op J1 en J2. Veel lesuren vielen uit omdat het gebouw door de Duitse bezetter werd gevorderd. De leerlingen hadden dan geen les, maar zoals gezegd; die maakten zich daar niet echt druk om. Korte tijd zijn er in het gebouw ook enkele Engelse piloten vastgehouden die uit de lucht waren komen vallen, uiteraard na eerst neer geschoten te zijn door Duits afweergeschut. Robin Hood Ook na de Tweede Wereldoorlog gebeurden er spannende dingen op de Theo Thijssenschool, zoals de twee scholen na 1947 heetten. Zo heeft in 1948 of 1949 bijna de helft van de leerlingen voor verhoor op het politiebureau gezeten. Het hoofd van de school, de heer van Woerkom, schijnt niet blij geweest te zijn met deze ontwikkeling. Een van de leerlingen had fl. 800,— gevonden, zo ging het verhaal. In die tijd heel veel geld, zeker voor een ventje van amper tien jaar oud. Als een Schiedamse Robin Hood heeft hij zijn schoolgenootjes mee laten genieten van zijn rijkdom. En dat was nu juist zijn grote fout. Hoe kwamen al die leerlingen aan het geld dat zij uitgaven? In die tijd hadden de meeste kinderen nog geen zakgeld, en zeker niet zoveel. Hoofdmeester van Woerkom stond dan ook voor een groot raadsel, dat hij heeft trachten op te lossen door de politie erbij te halen. Of de sterke arm er in is geslaagd het geheim van de schatkist op te lossen, laat ik hier in het midden. Het verhaal is echter wel tekenend voor de sfeer op de voormalige Theo Thijssenschool. Woningen Momenteel bestaat de school niet meer. In het pand zijn sinds 1984 woningen gevestigd. Door dergelijke gebouwen te verbouwen tot woonruimtes is er een gevarieerd aanbod aan woningen in Schiedam Oost. Het voorkomt dat de buurt uit uniforme woningen bestaat, iets dat de sfeer van de wijk niet ten goede zou komen. Bovendien wordt het plein voor het pand voor tal van activiteiten gebruikt, en geeft het wat ruimte tot ademen. Door: Hans Krul Waarom zijn straten vaak naar personen of gebeurtenissen vernoemd? En welke persoon of gebeurtenis schuilt er eigenlijk achter zo 'n naam? Soms is de achtergrond duidelijk, bij het bordje Rembrandtstraatbijvoorbeeld, denkt iedereen aan de befaamde schilder. De Oost Reporter brengt u verhalen die achter het straatnaambordje schuilen. Vandaag I open we door de Van 's-Gravesandestraat. De Van's- Gravesandestraat bestaat sinds 1927. In 1933 wilden de bewoners de 'straat' in een 'laan' omdopen. Dat voorstel wees de gemeente- raad echter af. Willem Jacob van 's-Gravesande kwam in 1688 ter wereld in's Hertogenbosch en overleed in 1742, waarschijnlijk te Leiden. Hij staat bekend als een vooraanstaand Nederlands rechts-, natuur- en sterrenkundige. Familie Van 's-Gravesande stamde uit een oude Delftse patriciersfamilie, die de familienaam Storm van 's-Gravesande droeg. Sommige leden noemden zich kortweg Storm en anderen noemden zich 's-Gravesande. Zijn grootvader vestigde zich in's Hertogenbosch en was een beschermeling van Frederik Hendrik, die hem aanzienlijke en winstgevende betrek- kingen bezorgde. Vader Dirk Storm van 's-Gravesande had ook een hoge functie. Hij was ontvanger-generaal in Den Bosch en ontvanger van de domeinen en geestelijke goederen van de Prins van Oranje in de baronie van Cranendonck, de stad Eindhoven en andere heerlijkheden gelegen in de Meijerij. Universiteit Leiden Samen met zijn twee broers ging Willem Jacob in 1704 naar Leiden om zoals zijn vader graag wilde, rechten te studeren. Hij promoveerde in 1707, op dezelfde dag als zijn beide broers. Al voor 1704 bracht leermeester Tourton zijn mathematische talent tot ontwikkeling. Ofschoon Van's- Gravesande in Leiden geen wis- en natuur- kundelessen schijnt te hebben gevolgd, ging hij er toch mee verder. In 1713 startte hij met andere mensen het blad 'Journal de la Republique des Lettres' waarin hij veel wis- en natuurkundige en enkele wijsgerige artikelen schreef. Engeland In 1715 werd in Engeland George 1 tot koning gekroond. De Staten-Generaal lieten zich bij de kroning vertegenwoordigen door een buitengewoon gezantschap bestaande uit de heren baron 'Van Wassenaer van Duyvenvoorde' en 'Van Borselen van den Hooge'. Bij dat deftige gezantschap ging Van 's-Gravesande als secretaris mee. In Engeland ontmoette Willem Jacob veel coryfeeen van politiek, wetenschap en kunst. Hij kwam daar in aanraking met de vooraan- staande wis- en natuurkundige Sir Isaac Newton (1642-1727). Newton legde veel waardering voor Van 's-Gravesande aan de dag en uitte dat naar baron 'Van Wassenaer'. Van Wassenaer adviseerde vervolgens de curatoren van de Leidse universiteit om Van 's-Gravesande als professor aan te stellen. In 1717 aanvaardde hij het ambt met een oratie, waarin hij er openlijk voor uit kwam dat hij aanhanger was van de leer van Newton. Leerboek In 1719 gaf Van 's-Gravesande een leerboek uit, dat een aanmerkelijke vooruitgang was in vergelijking met oude leerboeken. Hierin brak hij met de richting van zijn voorgangers door alleen datgene aan te nemen wat hetzij wiskundig, hetzij proefondervindelijk, kon worden bewezen. Bij de experimentele methode gebruikte hij zelf verbeterde en uitgedachte instrumenten. Voltaire De beroemde Franse schrijver en wijsgeer Voltaire kwam naar ons land, om raad aan Van 's-Gravesande te vragen voor de samenstelling van zijn essay 'Elements de la philosophei de Newton'. Voltaire volgde bij Van 's-Gravesande college onder pseudoniem 'de Revol'. Van 's-Gravesande gaf ook veel adviezen in het belang van de staat en maatschappij. Hij maakte onder andere een plan tot verbetering van de Merwede en ontwierp een overlaat door het land van Altena. In het buitenland genoot hij veel aanzien. Echter de aangeboden functies aan de academie van St. Petersburg en Berlijn nam hij niet aan. De Oost Reporter is een krant waarin u informatie vindt over de wijk Oost. De Oost Reporter is een uitgave van de Stichting Wijkkrant Schiedam en verschijnt tien keer per jaar De krant wordt in een oplage van 6.000 exemplaren huis-aan-huis verspreid in Schiedam-Oost. Ronald Jansen Ronald Loch Marina Monte Bobby Scheepe Erik Vellinga Rob Wark Hannah Wattel Stefan Zwaneveld Nathalie Lans/ Freel.ans Tekstschrijvers I lerman Moor Vormgeving Produktie Drukkcrij De Zaak Ingezonden bricvcn en persberichten kunt u naar de redactie van de Oost Reporter storen: Oost Reporter l-'ranklinstraat 1 la 3112 SB Schiedam Tel 426 92 47 Tax: 273 01 54 Bronnen: Biografisch woordenboek van Nederland. Zoek-licht encyclopedie vraagbaak voor Noord- en Zuid-Nederland. VAN SCHIE. DAM EN SCHIEDAM, Historie en verklaring van Schiedamse straatnamen en lokatie-aanduidingen. Door W.P. Rook.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Oostreporter | 1996 | | pagina 2