Oost van toen
Brandweer rijdt Sint
naar Gravin Aleidaschool
Henk Kiela laat verleden
Schiedam herleven
Het Land van Ris en omgeving
h
Oost Reporter
Door Chrit Wilshaus
SCHIEDAM-OOST - Begin dertiger jaren werd tussen de Singelwijk en de Rotterdamsedijk
een nieuw stadsdeel aangelegd. Maar op de plaats waar de Kepplerstraat zou moeten
komen - de straatnaam was er al in een heel vroeg stadium - bleef een Jlinke lap grond
onbebouwd. Dat landje werd in de volksmond vernoemd naar de eigenaar, de heer J. H.
Ris. Hij was boer en had op deze plaats in de negentiende eeuw een weilandje.
Het landje werd dus niet vernoemd naar dokter
Ris, die overigens wel familie van de boer
was. Rondom de eeuwwisseling was hij in
Schiedam werkzaam, toen de sloppen een
vruchtbare broedplaats waren voor allerlei
besmettelijke ziekten. Dankzij zijn inspan-
ningen kwam er in de Brandersstad een
nieuw ziekenhuis.
Op het Landje van Ris, dat begrensd werd
door Oostsingel, Singel, de Van Swinden-
singel en de zijstraten van de Laurens
Coster straat, waren enkele bedrijven
gevestigd.
Grote houten loodsen bepaalden het
'straatbeeld'. Onder andere P. en W.
Aleman, aannemers, hadden er hun werf en
de gebroeders De Waard een transport-
bedrijf. 'Stormvogel' stond op een van hun
vrachtwagens vermeld.
Het 'Hofje van Ritman' dat op het Landje
van Ris uitkwam, heette eigenlijk helemaal
niet zo. Het was vernoemd naar de eigenaar
die op de Hoogstraat een lederhandel annex
schoenmakerij had. De huisjes van het hofje
-al is hier de benaming krotten misschien
beter op z'n plaats - werden bewoond door
grote gezinnen.
Huurpenningen
Nadat de gemeente het Land van Ris in 1957
van de familie had overgenomen mochten zij
er nog wel gebruik van blijven maken, maar
moesten er wel huurpenningen voor betalen.
In de raadsnotulen van genoemd jaar wordt
hier onder andere over gemeld: 'Zulki tegen
een huurprijs van 0,05 per m2 per jaar voor
als tuingrond of voor het houden van kippen in
gebruik zijnde grond en van /0,05 per m2per
jaar voor de als opslagterrein gebezigde grond.'
Ondanks bezwaren van buurtbewoners, gaat
de gemeenteraad in 1984 accoord met het
uitvoeringsplan voor de Laurens Costerstraat
en het Land van Ris. Zo meldt het Rotterdams
Nieuwsblad van 23 mei 1984. In dit artikel
valt verder te lezen hoe PSP/PPR bedenkin-
gen hebben tegen het plan omdat, in Oost al
zo weinig groen is en de potentiele locatie
voor een buurtpark aan bebouwing wordt
opgeofferd. Voormalig wethouder Van
Tilborg (WD) liet Herman Noordergraaf,
woordvoerder namens Klein Links, weten
"dat er in Sehiedam-Oost meer locaties
zijn, die in de toekomst als groene plekken
kunnen worden aangemerkt."
Het was al even bekend, de schimmel van
Sint Nicolaas heeft vooral de laatste tijd erg
hard moeten werken om alle cadeautjes en
pepernoten te bezorgen in al die schoenen
en klompen van de Schiedamse kinderen.
Neem daar bij dat Schiedam erg veel
hoogbouw kent, waardoor het werk nog
zwaarder wordt. Een veearts tenslotte heeft
het paard van St. Nicolaas op rust was
gezet, maar hoe moet de Goedheiligman
naar de school komen? De brandweer, had
het de laatste tijd toch rustig, vertelde
meester Boerlage dat ze St. Nicolaas wel
even tussendoor naar de Buijs Ballotsingel
staat wilde brengen.
Alle kinderen van de Gravin Aleidaschool
stonden buiten op de goedheiligman te
wachten en ja hoor; daar kwam Sint
Nicolaas, zonder paard, maar wel met een
sirene en blauw zwaailicht. De zwarte
pieten vergisten zich in de kant van de
Buijs Ballotsingel. Maar de kinderen
maakten de zwarten pieten duidelijk dat de
school aan deze kant erg beteuterd dat dit
inderdaad het geval was. De brandweer
schoof de hele zaak weer in en reed een
blokje om zo Sint Nicolaas alsnog op het
juiste adres af te leveren.Dankzij de hulp
van de brandweer kwam de Sint toch nog
naar de Gravin Aleidaschool.
De Sint op de ladderwagen
jaargang 1 nummerlO
Door Chrit Wilshaus
Artikelen over het verleden van Oost komen iedere keer mede tot stand dankzij de vriendelijke
medewerking van Henk Kiela. En dat mag best wel eens vermeld worden. Sinds 1984 produ-
ceert hijfoto-boeken waar in vooral de geschiedenis van het Schiedamse straatleven is vastgelegd.
Onlangs verscheen van zijn hand het boekje Schiedam-Centrum. Reden genoeg om de
auteur op te zoeken in zijn Vlaardingse woning, vlak over de grens met Schiedam, dat wel.
Stimulans
"Het is mijn vrouw die mij heeft aangezet
deze boekjes te gaan maken. Dat was in een
tijd dat ik werkloos was. Destijds verzamelde
ik oude ansichten en was ik er veel mee
bezig. Ik vond het een goed idee van mijn
vrouw, met die kaarten iets te gaan doen.
Als stelregel hanteer ik, dat de foto's nog
nooit eerder in boekvorm verschenen
mogen zijn," vertelt Henk Kiela. Toen hij
met schrijven begon nam hij zich voor ten
eerste geen politieke of godsdienstige stand-
punten in te nemen, en ten tweede zich niet
denigrerend uit te laten over personen of
groepen personen. Volgens zijn concurrenten
zou hij geen standpunt innemen. Daar voelt
Kiela zich ook niet toe geroepen. "Mensen
weten zelf wel hoe het in werkelijkheid is
geweest. Dus aan die kritiek stoor ik mij
niet zo."In zijn uitgebreide archief weet hij
feilloos de weg te vinden naar net die foto,
of dat zinnetje uit een (kranten)artikel, dat
belangrijk kan zijn voor de bezoeker.
Beroepen
Volgend jaar verschijnt van Kiela's hand
een boekje dat zal gaan over beroepen die
zich in Schiedam hebben afgespeeld. Kiela:
"Als ik met zo'n plannetje rondloop, weet
ik nooit of het te verwezenlijken valt. Zijn
er wel genoeg goede foto's te vinden van
bijvoorbeeld brugwachters?"
De Drie Glazen
Sinds enige jaren geeft Kiela de boekjes in
eigen beheer uit. Daarvoor richtte hij de
uitgeverij De Drie Glazen op. Glas is een
ander woord voor zandloper.
Deze stonden vroeger afgebeeld op het
Stadswapen van Schiedam.
Kiela heeft zo zijn eigen geografische gren-
zen. Voor hem begint Oost aan de oostzijde
van de Broersvest en het centrum aan de
westzijde daarvan. Oost en Centrum zijn
ook de wijken waar de meeste bestellingen
worden gedaan. Overigens zijn van het
nieuwe boekje in drie weken tijd al ruim
800 exemplaren de deur uit gegaan. Het
merendeel van de gei'nteresseerden deden
hun bestelling telefonisch. Ook inwoners
van Nijmegen, Tilburg, Hoofddorp en
Emmen namen een boekje af.
Workaholic
Stilzitten is er bij Henk Kiela niet bij. In
december brengt hij een historische video-
band uit, getiteld Echo van het verleden.
'Oude bewegende beelden tonen onder
andere al lang niet meer bestaande straatjes
en hofjes in de binnenstad. Verder laat deze
band vele ffaaie details zien van Schiedamse
patricierswoningen en belangrijke monu-
menten. De band duurt 45 minuten en gaat
Fl. 49,95 kosten. Levering, uitsluitend aan
particulieren, via telefoonnummer: 010 -
474.65.10. Ook van deze eerste videofilm
is de vrouw van Henk Kiela de grote
animator. "Dat moet je echt in het artikel
vermelden." Bronnen:
- Schiedam Oost en Singelkwartier, Kiela H.,
pag. 22,44,45 en 67 - Scyedam, 19e jaargang,
nr. 3 aug. 1993, artikel van Noordegraaf sr.,
bewerkt door H. Noordegraaf jr. - Van Schie en
Dam en Schiedam, Rook W.P., pag. 125
Colofon
De Oost Reporter is een krant waar in u informalie
vindt over de wijk Oost. De Oost Reporter is een
uitgave van de Stichting Wijkkrant Schiedam en
verschijnt tien keer per jaar.
De krant wordt in een oplage van 6.000 exem
plaren huis-aan-huis verspreid in Schiedam-OosL
Redactie
Hans Krul, Ronald Loch, Marina Monte, Wim
Pointier, Bobby Scheepe, Erik Vellinga, Rob
Wark, Hannah Wattfel en Chrit Wilshaus.
Eindredactie
Nathalie Lans en Nienke Landrc/ FreeLans
Tekstschrijvers
Vormgeving
Jan Baars en Gerard Spruit
Produktie
Drukkerij De Zaak, te Rotterdam
Ingezonden brieven en persberichten kunt u naar
de redactie van de Oost Reporter sturen:
Oost Reporter
Franklinstraat 1 la
3112 SB Schiedam
Tel.: 426 92 47 Fax: 273 01 54
E-mail adres: oostreporter@dsv.nl
De redactie heeft het recht brieven of stukken
te veranderen, in te korten of niet te plaatsen.
Ingezonden brieven worden uitsluitend
geplaatst als ze duidelijk zijn voorzien van
naam, adres en telefoonnummer. Bij plaatsing
wordt echter alleen de naam vermeld.
Anonieme brieven worden niet geplaatst.
