M 7.
Zaterdag 24 April 1897.
Eerste Jaargang.
Dit blad verschijnt Zaterdags.
Prijs per kwartaalf 0.65.
Afzonderlijke nommers- 0.05.
RedacteurDr. J. VAN LEEUWEN.
Uitgever
G-. ODE. SCHIEDAM.
Prijs der Advertentien per gewonen regel 15 cts.
Stukken voor de Redactie aan den Redaeteur, Advertentien en Abonnementen aan den Uitgever, beiden te Schiedam.
INHOUD: Een nieuwe partijformatie. II.
tentoonstelling van vrouwenarbeid. III(Slot.)
De Oranjebond van Orde. Ingezonden.
Arbeid. VII. Nationale
Een radicaal weekblad.
Een nieuwe partijformatie.
II.
De nieuwe partij behoort dus uittegaan van de voile erkenning, dat
ter opheffing der wanverhoudingen en ter verbetering der wantoestanden
een besliste strijfl tegen de overmacht van bet kapitaal noodig is. En
aangezien deze strijd voor een ieder noodig is, onaf hankelijk van zijn
politieke partij en zijn godsdienstige gezindheid, omdat de vorming der
verschillende klassen in bet minst nie.t afbangt van godsdienst of politiek, -
daarom zal de vorming dezer partij onmiddellijk een einde kunnen maken
aan het gruwelijk geknoei der tegenwoordige partijen, dat partijbelang
in plaats van landsbelang beoogt.
In de onderlinge verbouding der volken regeert sinds langen tijd het
beginsel van bet staatkundig evenwicht, volgens hetwelk de overmacht
van den eenen staat over den anderen belioort te worden tegengegaan.
Men is daarmee zelfs al zoover gekomen, dat er veel gesproken wordt
over een oplossing van geschillen enz. door een sckeidsgerecht.
Maar iii de lnaaLsebappi! bcliijnt .obn a.i'lt d< haiftiha viiig em. a.:tc»r<
wicbt niet te denken. Dezelfde mannen, die vol overtuiging ijveren voor
bet arbitrage-verdrag tusscben Engeland en de Vereenigde Staten van
Amerika, laten in bun eigen land de hoogstelijk immoreele overmacht
van het kapitaal. ongestoord bestaan. En al maken zij ook al ontwerpen
en wetten, regelende het toezicht in de fabrieken, de pensionneering van
den arbeider, en dergelijke meer, aan de vernietiging van de overmacht
van het kapitaal denken zij in het minst niet. De baas blijven door bun
kapitaal willen en zullen zij. Er is geen haar op bun hoofd, dat er aan
denkt, iets van hun overmacht af te staan.
En in ons land is er niet eene partij buiten de socialistische, die tegen
de overmacht van het kapitaal optreedt. Deze gaat evenwel in haar strijd
tot een ander uiterste over en verlangt opheffing van alle privaatbezit
als eerste noodzakelijkheid. Hoe dat economisch mogelijk is, is nog nim-
mer door eenig sociaal-democraat aangetoond.
De strijd tegen de overmacht van het kapitaal zou in een andcre wijze
van zeggen kunnen genoemd worden de strijd voor het compagnonschap
van kapitaal en arbeid. Om dien strijd te winnen, moet er begoftnen
worden met geheel nieuwe bewapening en geluicl nieuwe taktiek. Want
dan zal men in de eerste plaats moeten breken met het in onze dagen
onhoudbaar principe van particulier initiatiel, en daaraan, aan dat par-
ticulier initiatief, voorscliriften geven die het de macht tot exploitatie
van den arbeid ontnemen.
Daarbij komt men tot deze twee werkingen: 1°. het aan het par
ticulier initiatief ontnemen van al wat geheel alleen ten bate der ge-
meenschap wordt ondernomen, en 2". het beperken van de almacht van
het particulier initiatief tot zoover dat de overmacht van het kapitaal
over den arbeid ophoudt te bestaan.
En daarnaast komen dan de maatregelcn tot verheffing en steuning
van de thans door het kapitaal verdrukten, maatregelcn die volkomen
hand in hand behooren te gaan met de zooeven genoemde maar op zich
zelf volkomen waardeloos zijn.
Aan het particulier initiatief behoort men te ontnemen al wat er ten
bate der gemeenschap wordt ondernomen. Er zijn er, die daartoe kort-
weg alle voortbrenging en alle onderneming rekenen. Maar zij vergeten,
dat sleclits een zeer klein deel der voortbrenging en onderneming wer-
kelijk de geheele gemeenschap raakt. En het is tocli niet goed te ver-
dedigen, dat de gemeenschap zou overgaan tot exploitatie van het een
of ander ten bate van deze of gene klasse; dat zou een verkracliting
van de taak en de beteekenis der gemeenschap zijn, die ten slotte zou
ieiden tot het optreden van de gemeenschap als kapitalist, in den tegen-
woordigen zin van dat woord.
Daarom is beperking noodig in de ontneming aan het particulier iuitia-
tief, beperking tot datgene, wat werkelijk de gemeenschap in haar geheel
raakt. En dat is nog ze'er veel. Want dan omvat men toch reeds alle ver-
keersmiddelen ,,ten dienste van het publiek", gas- en waterleidingen, en
dergelijke meer.
Dit is in de allereerste plaats noodig, omdat bij de bestaande toestanden
niet naar de 'belangen der gemeenschap maar naar die der aandeelhouders
wordt gevraagd, zoodat de eerste gewoonlijk worden verwaarloosd, vooral
wanneer er gemis aan voldoende concurrentie is, en ook bovenmatige win-
sten door de gemeenschap die de onderneming niet missen kan moeten
worden geleverd. Een schitterend voorbeeld daarvan levert bijv. de stoom-
tram van Hotter dam naar Schiedam, die met allerslechtst en allersmerigst
materieel werkt, veel te hooge vrachtprijzen rekent, er een opperst onge-
regelden dienst op nahoudt, en van het personeel bovenmatige inspanning
eischt, maar tengevolge van dat alles ook prachtige zaken maakt. Zoo
zijn er vele.
Voorts moet de overmacht van het kapitaal worden weggenomen door
aan de almacht van het particulier initiatief een eind te maken. Ook dit
is zeer eenvoudig te bereiken, door nl. een wettelijke regeling te ontwerpen
en in te voeren van maximum arbeidsduur, minimum loon, pensioen en
winstverdeeling naar gelang vhn woonplaatsen, vakken en leeftijd. Dan kan
het particulier initiatief niet langer leven ten koste van den arbeid.
Hiertegen is het bezwaar te maken, dat vrij zeker vele particuliere onder-
nemingen door zulke bepalingen zullen failleeren, omdat zij alleen door
laag loon en overmatigen arbeid bestaan. Maar is dat zulk een bezwaar
Is het niet van het grootste belang, om een eind te maken aan toestanden
waarbij de een leeft ten koste van den ander? En is hetjiiet onverdedig-
baar, van te voren aan te nemen, dat een schandelijke arbeids-exploitatie
gehandhaafd moet worden ter wille van den exploitant?
En tegelijk met deze werkzaamheden behoort men dan de maatschap-
pelijk misdeelden en verdrukten door wettelijke bepalingen te verheffen
en te steunen. Al het bovengenoemde zal reeds daartoe meewerken en
ook wel het voornaamste van alle bemoeiingen zijn. Maar een belangrijk
deel ontbreekt daaraan toch nog.
Wanneer nl. de gemeenschap en het particulier initiatief in hun rechten
en verplichtingen worden besclireven en een andere waardeering van den
arbeid hun wordt opgelegd, dan moet ook de arbeid aan hoogere eisclien
kunnen voldoen dan nu veelal het geval is.
Daartoe zullen dan moeten dienen maatregelen als leerplicht, verplichte
vakopleiding, enz., maatregelen tot verschaffing van voldoende woningen,
enz., kortom al die maatregelen, die den beschermde in staat stellen van
zijn betere arbeids- en loon-regeling het -goede gebruik te maken.
Dit is in groote hoofdtrekken het fundament voor een nieuwe partij
formatie. Zal deze partij evenwel werkelijk waardevollen arbeid lev'eren,
dan dient zij ook in alle opzichten de belangen der verschillende onder-
deelen van het volk te omvatten en te behartigen. Wordt vervolgd.J
Dezelfde Advertentie viermaal geplaatst wordt drie-
maal berekend.
Abonnementen op zeer billijke voorwaarden.
I
1) Zoo weinig is men in Rotterdam en Schiedam nog doordrongen van de taak der gemeen
schap, dat men dezelfde Rott. trammaatschappij nu de exploitatie van een elecfrisehe tram
tusschen deze plaatsen wil gunnen ter vervanging van de stoomtram, waarvan het materieel
dan dienst kan doen voor de nieuw ontworpen lijn door de Hoeksche Waard. Ondervinding
sehijnt niet altoos wijs te maken.