M 8.
Zaterdag 1 Mei 189T.
Eerste Jaargang.
Bit blad verschijnt Zaterdags.
Prijs per kwartaal
Afzonderlijke nommers
Redacteur: Dr. J. VAN LEEUWEN.
f 0.65. v Uitgever:
- 0.05. Gr. ODE. SCHIEDAM.
Prijs der Advertentien per gewonen regel 15 cts.
Dezelfde Advertentie viermaal geplaatst wordt drie-
Stukken voor de Redaetie aan den Redacteur, Advertentien en Abonnemeijten aan den Uitgever, beiden te Schiedam.
I X H 0 U IT)e Meidag. Een nieuwepartyformatie. (Slot.) Wat
wil de Oranjebond van Orde? door Jhr. J. Hora Siccama van de Hark-
stede. Een vraag van „De Volksvriend". Nationale tentoonstelling
van vrouwenarbeid. (Ingezonden.) Een radicaal wcekblad. Ingezonden.
I>e .Meicln"-.
Een feestdag voor den arbeid.
Wat klinkt dat nog bitter! de arbeid aan bet feestvieren! Dat doet
denken aan den komiek, die een vroolijke rol moot spelen, terwijl %tliuis
iemand die hem keel lief is ligt te sterven. De tegenstelling tusscken vorm
en innerlijk, die beide onwaar maakt, werkt dat gevoel van bitterheid uit.
Hoe lang zal ket nog duren, voordat de arbeid den Meidag in werke-
lijkkeid een feestdag zal kunnen nocmcn? voordat aan de gruwelijke over-
keerseking van ket kapitaal paal en perk is gesteld? Lang nog onge-
twijfeld, heel lang nog. Want tevergeefs zoekt men in de programma's
der partijen, die zullen kunnen deelnemen aan de regeering, naar maat-
regelen, die zulks kunnen bewerken. En wie weet, koe lang de tegen-
stellingen van thans nog zullen gehandhaafd worden koe lang een nieuwe
betere partijgroepeering nog zal uitblijven?
Zoo lang ook zal ket onmogelijk zijn, dat de Meidag in waarheid een
feestdag i voor den arbeid. En.In. k is dat ket einddoel.
Alle jaar opnieuw zullen openlijk of in ket verborgen tallooze mannen
en vrouwen op den eersten Mei met bitterheid en wreed verlangen naar
dien voor hen welliclit nimmer bereikbaren feestelijken Meidag uitzien.
En daartegenover zullen er velen zijn, die lacken en spotten over al die
Meibetoogingen, welke zij machteloos vertoon en dwaas coinediespel vinden.
Toch ligt er reeds nu een groote waarde in den Meidag. Niet wordt
er praktisch veel mee bereikt. En evenmin is de deelneming aan de be-
toogingen algemeen of zoo uitgebreid als mogelijk was.- Maar de regel-
matige jaarlijkscke terugkeer van dozen dag brengt telkens vernieuwde
aaneensluitinggeeft een natuurlijke aanleiding tot vergelijking met
vorige jaren, en koudt op die manier den band van verwantscliap sterk.
Het is daarmee als met een verja^irdag, die door persoonlijke aanwezig-
heid of door brieven familieleden en vrienden tezamen brengt en voor
menigeen aanleiding geeft tot vergelijkingen. Dat is op ket oogenblik de
groote werkelijke waarde van den Meidag.
Maar daarnevens heeft kij nog een andere beteekenis, die hem uit den
aard der zaak bij Velen gehaat of geminacht maakt. Hij dient nl. tevens
als propagandadag. Wil men den Meidag tot een werkelijken feestdag
voor den arbeid maken, dan dient er nog verbazend veel te worden ver-
anderd. De arbeiders zelven kunnen zich nog beter organiseeren en de
strijd tegen de overmacht van ket kapitaal kan nog veel krachtiger worden
gevoerd. Het spreekt van zelf, dat de Meidag mede aangewezen is om
voor die dubbele zaak propaganda te maken, aan den eenen kant voor
solidariteit, aan den anderen kant tegen de overheersehing van ket gekl.
Maar evenzeer spreekt ket van zelf dat de in de maatschappij regeerende
klassen, die belang hebben bij handhaving der bestaandetoestanden, een
propaganda voor verandering daarin zeer ongaarne zien en zeer gaarne
tegenwerken. Yandaar deels de geringe deelneming aan de Meibetoogingen,
deels de tegenzin crtegen.
En daar ket voornamelijk de sociaal-democraten zijn, die, met of tegen
den zin kunner werkgevers of omdat zij vrij onafliankelijk zijn, aan deze
betoogingen meedoen, wordt door velen afgegeven op den Meidag: want
de socialisten zijn nu eenmaal ,,vijanden onzer maatschappij." Door zulke
beweringeu doet men de goede zaak van den Meidag veel kwaad, en
indirekt dus ook weer de zaak van den arbeid.
Laat men tocli den Meidag in eere houden, iederen nieuwen Meidag als
een nieuw station op den grooten bedevaartsweg, die ten slotte leidt tot
den heiligen tempel van den vrede en de samenwerking tusscken arbeid
en kapitaal.
Een nieuwe partijformatie.
(Slot.)
Staat de nieuwe partij eenmaal op het in de beide vorige artikelen
beschreven fundament, dat het eenig waardevolle en waarachtige is in de
tegenwoordige maatschappelijke toestanden, dan voldoet zij aan de hoofd-
voorwaarden, die men thans stellen kan. Hij de uitvoering dezer taak zal
zij evenwel stuiten op de groote tegenstrijdigheid der belangen, waarmee
zij zal hebben rekening te houden. Op deze zelfde moeielijkkeid stuiten
ook thans de bestwillende bestuurders. Nu kan men wel principieel en
theoretisch weten wat men te doen heeft, maar iedereen, die te maken
heeft met de tenuitvoerlegging van wetten, zal uit ondervinding kunnen
meedeelen, dat ze gewoonlijk in de allergrootste mate onpraktisck zijn en in
vele opzickten onuitvoerbaar. De oorzaak daarvan is, gelijk van zelf spreekt,
dezedat de wetten doorgaans gemaakt worden buiten de personen om die
er mee zullen te werken hebben, en toch zijn dezen de aangewezen men-
scken om een goede inrichting voor ket tecknisck gedeelte te vinden.
Maar niet voor het technisch deel alleen. Want dezelfde wetsambtenaren
zullen tevens wijzen op de onreclitvaardigheid der praktijk van vele wetten,
die wel niet zoo bedoeld werd maar door bun sleckte samenstel toch ont-
Ook de nieuwe kiesu d lijdt weer aan zulke fouten, die nog veel
ren zulieu blijken te zijn dan men nu. voor de inwerkingtreding. kan
zeggen.
De nieuwe partij zal zich bij de uitvoering barer taak van zulk een
verkeerde metkode van werken hebben te ontkouden en te zorgen hebben,
dat zij niet wetten maakt met prachtige grondgedachten maar onbillijk
in de praktijk. Dat is zeer eenvoudig te vermijden, door voor de samen-
stelling de adviezen in te winnen van ken. voor wie de wet wordt gemaakt
en door wie de wet zal moeten worden uitgevoerd.
Hiermee hangt zeer nauw samen een andere methode-kwestie, waarmee
de nieuwe partij rekening heeft te houden. Bij de samenstelling eener wet
zal zij nl. nauwkeurig moeten letten op de meest verschillende belangen,
die door die wet zullen worden getroffen. En in ket algemeen zal zij moeten
letten op al de belangen van de meest ondersckeiden deelen des volks.
Het gevaar, dat men op grond van een zeer krachtig en zeer hoog beginsel
eenzijdig wordt en daardoor groote schade aanricht, is ook liier zeer groot.
Wel spreekt ket van zelf, dat men bij ket tegengaan van misbruiken en ket
opkeffen van wantoestanden de belangen sckaadt van ken, die bij die mis
bruiken en wantoestanden baat hebben. Maar daarmee hoeft men geen
rekening te houden. Het parasietenleven kan iedere wetgever buiten be-
sckouwing laten, voor zoover hij er niet tegen wil optreden.
lets anders is het evenwel, bij ket ontwerpen eener wet groepen van be
langen gelieel te negeeren, of in zijn regeeringsstelsel alleen aan de belangen
van een enkele klasse of eenige weinige maatschappelijke groepen te denken.
Dit nu kan men als groote grief ook de tegenwoordige regeeringspartij
verwijten. Maar de nieuw te vormen partij zal moeten waken voor een-
zelfde fout, zij ket ook dat deze een ander uiterlijk zal vertoonen.
Indien bij een afdoende verzorging van de belangen van den arbeid alleen
daarop wordt gelet, dan zal de nieuwe partij zich aan dezelfde zonden
sckuldig maken waaraan de tegenwoordige partijen lijden. Want dan zal
ook zij voor niets anders dan voor een klcine belangengroep optreden
met terzijdestelling der andere. en deze dientengevolge schade berokkenen.
Zij zal dit gevaar intusschen zeer gemakkelijk kunnen vermijden, juist
omdat z'ij niet van iets anders uitgaat dan van de werkelijkkeid. Het komt
er dus voor kaar alleen op aan, die werkelijkkeid zoo nauwkeurig mogelijk
waar te nemen en zich niet te ontzien zelfs de meest katelijke waarheid te
aanvaarden.
Een ieder, die een klein weinig thuis is in de ge&chiedenis der liberale
partij," zal begrijpen wat dit alles bedoelt.
De nieuwe partij behoort dus een algemeene belangenpartij te wezen en
zal dus bij kaar samenstelling en kaar optreden te zorgen hebben voor
maal berekend.
Ab o nil em en ten op zeer billijke voorwaarden.