Aleida van Schiedam
verdient beter
Kastanjeblaadjes nu al in herfstkleur
Videoclub start cursus
Tentoonstellingen
Mishandeling
Collecte
kankerbestrijding
Prinses Beatrix Fonds
collecteert
Aleida van Avesnes
Familietwisten
9 SEPTEMBER 1998
DE POSTILJON EDITIE 12
PAGINA 11
REGIO - Maandag 14 September
start de Videoclub van de Vrije
Academie Vlaardingen met zijn
bijeenkomsten. Vanaf die datum
komen de leden om de twee
weken bijeen in het
Hollandiagebouw, Oosthavenkade
42. De club is opgezet met het
doel elkaar te adviseren bij en te
stimuleren tot het maken van
betere videofilms. Ook is het
mogelijk met een klein team of de
hele groep films te vervaardigen
of eigen films te monteren in de
studio. Op gezette tijden worden
lezingen en excursies georgani-
seerd. De contributie bedraagt
momenteel 6,50 per middag.
Gei'nteresseerden zijn a.s. maan
dag om 13.30 uur van harte wel-
kom. Wilt u meer weten: J.A.
Kooij (010) 434 17 11.
'Twee vrouwen van Schiedam -
Aleida van Henegouwen en
Lidwina 1250 - 1598', Stedelijk
Museum, t/m 3 januari.
'Beelden voor het stadserfeen
tentoonstelling van vrij werk
van de kunstenaars die ontwer-
pen hebben gemaakt voor een
beeld voor het stadserf; Gijs
Assmann/Tom Claassen/Mat
Mullican, Stedelijk Museum, 12
September t/m 22 november.
'Windstreken', Maps Farber -
keramiek, Katarina Zaric -
grafiek, Galerie Distanza, 12
September t/m 10 november.
SCHIEDAM - Vrijdagavond rond
kwart voor elf werd een 28-jarige
Schiedammer op de Borodinlaan,
ter hoogte van de Smetanalaan,
onverwachts door drie knapen van
zijn fiets getrokken, waarna het
drietal geld van hem eiste. Toen
het slachtoffer zei dat hij geen
geld bij zich had, werd hij in elkaar
geschopt en geslagen, waarbij hij
mond- en gezichtsletsel opliep. Na
de mishandeling renden de drie
knapen weg in onbekende rich-
ting.
Onder het motto 'Geef om LEVEN'
houdt de Nederlandse
Kankerbestrijding/Koningin
Wilhelmina Fonds (KWF) van 7 tot
12 September haar jaarlijkse col
lecte. Informatie over de beste-
ding van het geld staat in 'De
krant van uw leven' die huis aan
huis is bezorgd. Van elke gulden
die wordt ontvangen komt 88 cent
rechtstreeks ten goede aan kan-
keronderzoek, nieuwe behandelin-
gen en aan voorlichting en bege-
leiding. Bij de Nederlandse kan
kerbestrijding zijn kosteloos bro
chures verkrijgbaar. Wie vragen
heeft over kanker en kankerbestrij
ding kan bellen met de Hulp- en
Informatielijn van het KWF: 0800
022 66 22.
Van 13 t/m 19 September wordt
de jaarlijkse landelijke collecte
van het Prinses Beatrix Fonds
gehouden. Dit Nationaal Fonds
richt zich op bestrijding van
spierziekten, polio, ziekte van
Parkinson, ziekte van
Huntington, multiple sclerose
en spasticiteit. Het Prinses
Beatrix Fonds gebruikt de gel-
den die via de collecte binnen-
komen voor wetenschappelijk
onderzoek in uitsluitend
Nederlandse onderzoekcentra.
Daarnaast wordt veel hulp
geboden aan individuele patien-
ten. Indien u nog geen collec-
tant aan de deur heeft gehad,
kunt u een gift overmaken op
giro 969 t.n.v. het Prinses beat-
rix Fonds. Nadere informatie:
(070) 360 76 07.
\j
Het beeld van Aleida. Het beeld staat sinds acht jaar slecht zichtbaar op het plein voor het Stedelijk Museum in
de Hoogstraat. Vanaf 12 September staat Aleida van Schiedam bij de kasteelruine aan de Broersvest. (Foto: Stedelijk
Museum)
Land winnen uit water nam in 'Nieuwland' was geboren.
onze contrijen een aanvang zo
rond het jaar 1100. Vaak tot aan
de knieen wegzakkend in de
modder werd op zeer primitieve
wijze terrein blootgelegd en van
dijken voorzien.
In de winter van 1164/1165
werd als gevolg van geweldige
overstromingen het werk groten-
deels teniet gedaan. In 1200 ech-
ter was men er in geslaagd om
ten westen van de Schie een dijk
aan te leggen. De polder
Ongeveer 25 jaar later was er spra-
ke van de polders Oud-Mathenese
en Riviere. Het daar tussenin liggen-
de gebied was nog niet van dijken
voorzien. Daarom werd er een dam
gelegd dwars door de monding van
de Schie. De bedoeling hiervan was
de waterstand te kunnen regelen.
Maar al gauw bleek dat deze maat-
regel extra voordelen opleverde.
Schepen die vanwege de dam niet
verder konden, moesten gelost en
geladen worden. Kleinere boten
werden door middel van een lier
over de dam getrokken waarna ze
hun tocht konden voortzetten. Zo
ontstond Schiedam. Het is Aleida
geweest die aan Schiedam in het jaar
1275 stadsrechten heeft verleend.
Wie was die Aleida? Aleida van
Avesnes was de zuster van de zoge-
naamde Roomskoning Willem II,
Voogdes van Floris V en Regentes
van het Graafschap Holland. In die
laatste hoedanigheid heeft zij veel
gedaan ter bevordering van de han-
del, de nijverheid en de nog zo
noodzakelijke inpolderingen.
Ook liet zij een kerk bouwen en
stichtte een gasthuis. Voorts kocht
zij het poldertje Riviere en liet er een
kasteel bouwen. Door haar toedoen
kwam er in 1270 een jaar- en week-
markt in Schiedam. Tevens zorgde
zij voor tolvrijheid voor het gehele
Graafschap.
De officiele stichtingsakte waarin de
stadsrechten voor Schiedam zijn
vastgelegd, is niet gedateerd 1275
maar: 1274, op de dag na Sint
Geertruid. Dit heeft te maken met
het feit dat men in het Graafschap
Holland vanaf het begin van de der-
tiende eeuw de Paasstijl als jaarstijl
hanteerde. 1 januari 1275 volgens
onze jaartelling begon in de 'Stylo
Curie Hollandiae' pas op 14 april,
de dag waarop het toen Eerste
Paasdag was. Sint Geertruid was op
17 maart. Dus de dag na Sint
Geertruid, 18 maart viel volgens de
Paastijl in 1274.
Een van de eerste rechten die
Schiedam kreeg was het recht om
wetten uit te vaardigen. De recht-
spraak werd toevertrouwd aan de
Baljuw, de Schout en de Schepenen.
De Landsheer wees de Baljuw en
Schout aan. De Schepenen werden
door de Landsheer uit de burgerij
gekozen. Die Schepenen werden in
hun taak bijgestaan door raadslie-
den. Indien men het over bepaalde
zaken niet eens kon worden, moest
men overleg plegen met de
Schepenen van Dordrecht, de oudste
stad van het Graafschap Holland.
Aleida's echtgenoot, Jan van
Avesnes, mede-Regent van
Henegouwen, was in 1256 gestor-
ven. De in Vlaanderen wonende
Henegouwse Avesnes deden veel
moeite om het Regentschap over de
kleine Floris V naar zich toe te trek-
ken. Dit leidde tot hooglopende
familietwisten. Ter versteviging van
de positie van het Graafschap
Holland probeerde Aleida evenwel
zoveel mogelijk de invloed van haar
tijdelijke heerschappij te vergroten.
Van 1277 tot 1281 was Aleida
tengevolge van een ruzie met Floris
V echter gedwongen Holland en
Zeeland te verlaten. De in die perio-
de afgeschafte tolvrijhheid werd na
het bijleggen van de ruzie in 1281
weer in ere hersteld.
Toen Aleida in 1284 stierf, erfde
Floris het Huis te Riviere. Hij had
voor zowel dit kasteel als het hele
Schiedamse gebeuren weinig interes-
se. Na Floris' dood ging het kasteel
over in handen van Graaf van
Holland Willem IV die het in 1339
in bruikleen gaf aan Dirk van
Mathenesse.
Uiteindelijk werd Huis te Riviere in
1340 definitief geschonken aan Dirk
van Mathenesse. Helaas werd hier-
door voor Schiedam de mogelijk-
heid ontnomen om in oostelijke
richting verder uit te breiden.
Schiedam heeft als stad veel aan
Gravin Aleida te danken. Het is dan
ook onbegrijpelijk, dat die gemeente
tot voor kort aan zowel de kasteel
ruine als het standbeeld van Aleida
zo'n onbeduidende plaats heeft
weten in te ruimen.
Piet Pensioen
De Bomenstichting wordt veel
gebeld door mensen die zich
ongerust maken over de paar-
denkastanje. De bladeren van
deze bomen worden de laatste
weken steeds bruiner, alsof het al
herfst wordt.
Oorzaak van het bruin worden van
de blaadjes is de onschuldige schim-
melziekte Phyllastica paviae of ook
wel guignardia aeculi genaamd.
Deze schimmel veroorzaakt onregel-
matige gele, en later bruine vlekken
op de randen van de bladeren, die
bij ernstige aantasting helemaal
bruin worden en vervroegd afvallen.
De bomen lopen in het voorjaar ech
ter weer normaal uit en ondervinden
meestal geen nadelige gevolgen van
de aantasting. Alleen als een paar-
denkastanje als gevolg van teveel
pekel of andere ongunstige invloe-
den een slechte conditie heeft, zal
deze bladvlekkenziekte de reserves
van de boom nog verder aantasten.
Bestrijding van de ziekte is niet
nodig. Het is veel belangrijker dat
de bomen een goede conditie heb
ben. Gunstige groeiomstandigheden
en bescherming tegen onder- en
bovengrondse beschadigingen zor-
gen daarvoor. Soms worden aange-
taste bladeren in de herfst wegge-
haald, om herbesmetting in het vol-
gende voorjaar te voorkomen. Dit
heeft alleen zin, als het op grote
schaal gebeurt,want een boom kan
ook besmet worden via de bladeren
van een paardenkastanje die
honderden meters verderop staat.
Deze bestrijding is dus in de praktijk
nauwelijks haalbaar. De folder
'Bomen en bladeren" geeft hierover
meer informatie (te bestellen door f
3,50 over te maken op giro 210 87
55 o.v.v. de titel).
