Zestig jaar geleden
Nooit meer oorlog. Dat beloofden vredesapostel Chamberlain en Reichsfiihrer Hitler eikaar in 1938 in Miinchen. Maar
de nazies beschouwden met handtekeningen bekrachtigde afspraken als oud paper.
REGIO - Postilon's seniorschrij-
ver Jaap van Rijn (80) duikt van
tijd tot tijd in zijn omvangrijke
knipselarchief om nieuws uit
het verleden op te halen. Voor
deze aflevering blikt hij terug op
gebeurtenissen uit augustus
1939.
Het zag er allemaal zo rooskleurig uit
begin augustus 1939. De vele bezoeken
die de Britse ambassadeur sir Neville
Henderson aan Hitlers' buitenverblijf
'De Berghof bracht, wekten de hoop op
een versoepeling van de internationale
toestand en bovendien verkeerden
Engeland en Frankrijk enerzijds en
Rusland anderzijds in een ver gevorderd
stadium over het sluiten van een non-
agressiepact. Het smeulend vuurtje van
een gewapend conflict leek te doven,
maar de Britse politicus Churchill bleef
volhouden dat Hitler niet te vertrouwen
was. De vechtjas bleek achteraf gelijk te
hebben.
Het bericht dat de ministers van buiten-
landse zaken Von Ribbentrop
(Duitsland) en Molotov (Rusland) op 23
augustus in het Kremlin, in het bijzijn
van Stalin een niet-aanvalsverdrag
ondertekenden, sloeg in de wereld in
als een bom. Temeer, omdat op dat
moment de geallieerden en de Russen
het bijna al eens waren over zo'n over-
eenkomst.
Het was zonneklaar dat de bikkelharde
Engelandhater Molotov in deze achter-
bakse ommezwaai een belangrijke rol
heeft gespeeld. Hij legde in feite de
loper voor Hitler uit. De spanningen
namen met de dag toe, vooral langs de
Pools-Danzigse grens. De vredesapostel
Chamberlain sprak nu ook over drei-
gend oorlogsgevaar en beloofde zijn
volk dat zijn land niet dezelfde fouten
zou maken als tegen Oostenrijk en
Tsjecho-Slowakije. Voorts beloofde hij
Polen militaire bijstand in geval van een
Duitse agressie en Hitler liet hij duide-
lijk weten dat er dan geen weg terug
meer was. De gehele wereld smeekte
om de vrede te bewaren, maar zelfs een
leek zag dat de naar misdaden verlan-
gende Fiihrer de wapens wilde laten
kletteren. Met de steun van Stalin in de
rug. Had de Duitse generaal Von
Brachitsch niet gezegd dat de beste
arbeider ter wereld voor de beste sol-
daat ter wereld de beste wapens ter
wereld had gemaakt? Europa zou spoe-
dig ervaren dat Hitler op een gegeven
moment een sprong te ver nam.
Ander nieuws
Er gebeurde meer. Grote onrust ont-
stond toen de bekende ornitholoog Jan
Strijbos, met zijn rubberboot op expedi-
tie naar Spitsbergen, zoek was. Een
speurteam bracht hem gelukkig na drie
dagen in blakende toestand terug, hij
was alleen zijn boot kwijtgeraakt.
Dagelijks nieuws was de arrestatie van
de hofmeester K., verdacht van moord
op zijn vrouw. Haar lijk werd in een
hutkoffer nabij Terschuur gevonden.
Deze zaak ging de geschiedenis in als
'de hutkoffermoord'.
Wonderen speelden zich toen ook al af.
Zoals tijdens een bezoek van een
Nederlandse toeriste aan de kathedraal
in Milaan. Temidden van een groot
gezelschap zakte zij in eikaar en begon
om haar man en zoon die in Milaan
zouden wonen te roepen. De vrouw
werd 35 jaar geleden door geheugen-
verlies getroffen, stapte in een willekeu-
rige trein en verzeilde in Haarlem. Zij
vond daar werk in een hotel en werd
daarvan later eigenares. Het toeval
wilde dat zij in de Milanese kathedraal
zich alles uit haar verleden begon te
herinneren. Nadat gebleken was dat
haar man en zoon nog leefden, volgde
een blij en emotioneel weerzien.
Oranjevreugde
De hofarts J. de Groot betrok met zijn
gezin een hotel in Soestdijk en de ver-
pleegster Trijntje Boonstra kwam haar
kamer ten paleize betrekken. Een teken
dat er bij de Oranjes iets gaande was.
Op 5 augustus 1939 werd den volke
kond gedaan, dat prinses Juliana het
leven had geschonken aan een 3.870
kilo wegende dochter, Irene Emma
Elisabeth.
Na een bezoek aan koningin
Wilhelmina in haar koninklijk buiten
verblijf 'de Ruygenhoek' in de
Scheveningse duinen, kon minister-pre
sident De Geer zijn nieuwe kabinet
bekend maken. Het was voor het eerste
in onze vaderlandse geschiedenis dat
socialisten (Albarda en Van den Tempel)
meeregeerden. De nieuwe bewinds-
voerders kregen meteen al te maken
met de alsmaar slechter wordende
internationale toestand. Zoals het mobi-
liseren van onze militairen, het beper-
ken van het reizigersverkeer en de vers-
trekking van levensmiddelenkaarten.
Luitenant-generaal Reijnders werd
opperbevelhebber van onze land- en
zeemacht en voor de grenstroepen
werd, evenals in 1914, de
'Soldatenkrant' weer in omloop
gebracht
Sport
De wielersprinter Arie van Vliet uit
Woerden werd wereldkampioen bij de
profs en bij de amateurs sleep te Jan
Derksen de titel in de wacht. Onze
zwemster Doortje Doeselaar verbeterde
het wereldrecord op 100 yards borst-
crawl en Rie van Veen verbeterde twee
Nederlandse records op de 800 en 1000
yards borstcrawl. Het estafettekwartet,
bestaande uit de dames Bak, Burger,
Koen en Koning, verbeterde maar even
vier nationale records. De zwemster
Sally Bauer zwom het Kanaal over en de
zeiler Bob Maas was de sterkste in de
Starklasse.
Film en theater
In de Cineton Studio's in Amsterdam
werd 'De Spooktrein' verfilm. Jan
Musch, Fien de la Mar, Adolphe Engers
en Louis Borel speelden de hoofdrollen.
De toneelspeler Albert van Dalsum en
de schrijver Anton Coolen mochten
voortaan als ridder in de Orde van
Oranje Nassau door het leven en de let-
terkundige Arthur van Schendel werd
begiftigd met de Nederlandse Leeuw.
Op het witte doek viel weer veel te
genieten: 'Midnight' met Claudette
Colbert en Don Ameche, 'De kleine
prinses', met Shirley Temple, 'De Zoon
van Frankenstein' met Boris Karloff,
'Een vrouw dwaalde', met Lil Dagover
en Victor Staal, 'Tarzans verbanning'
met Johnny Weismuller.
Lou Bandy en Buziau probeerden de
mensen aan het lachen te houden en de
bekende Noorse prozaschrijver Knut
Hansen vierde zijn tachtigste verjaar-
dag.
Jaap van Rijn
Sommige mensen slapen als een
marmot. Anderen liggen uren te
woelen of worden 's ochtends
heel vroeg wakker. Voor wie
alles al geprobeerd heeft, kan
een slaapmiddel een hulpmid-
del zijn. Maar... alleen tijdelijk.
Hoeveel slaap heeft een mens per
etmaal nodig? Dat kan nogal verschil-
len. De een kan met zes uur toe, de
ander heeft negen uur nodig. Veel oude-
ren slapen lichter en korter, dat heeft
met de leeftijd te maken.
Chagrijnig en duf?
Een nachtje slecht slapen is niet zo erg.
Maar als je overdag niet goed functio-
neert door regelmatig slaapgebrek, dan
heb je een slaapprobleem. Moe, chagrij
nig, duf, je niet goed kunnen concen-
treren en steekjes laten vallen bij je
bezigheden? Dan wordt het tijd om na
te denken over oorzaken en oplossin-
gen.
Een slaapprobleem kan ontstaan door
stress en zorgen - je wordt dan bijvoor-
beeld veel te vroeg wakker of kunt niet
goed inslapen. Maar er kunnen ook dui-
delijk andere oorzaken zijn: benauwd-
heid, jeuk, lawaai buiten, een ongemak-
kelijk bed enzovoort.
Ontspan
Wie een slaapprobleem heeft, kan het
beste proberen wat helpt. Veelgehoorde
tips zijn: zorg voor een goed bed, een
rustige, frisse slaapkamer met een pret-
tige temperatuur. Doe overdag geen
dutje. Doe na negen uur's avond geen
klussen meer, eet niet meer, neem geen
opwekkende drankjes als koffie, thee,
cola of chocolademelk. Voer geen zware
gesprekken, kijk niet naar spannende tv-
programma's.
Ontspan, zoek de rust. Wandel een
stukje, luister naar rustige muziek,
neem een douche, pak een beker
warme melk met honing. Veel mensen
denken dat alcohol een goed slaapmuts-
je is, maar door alcohol kun je ook min
der diep slapen of's nachts wakker wor
den.
Wie last heeft van spanningen en pro-
blemen kan het beste de tijd nemen om
problemen te verwerken: praat erover
met een vertrouwd persoon. Aarzel niet
om de hulp van een deskundige in te
roepen, zoals de huisarts of een maat-
schappelijk werker.
Spanningen kunnen ook verminderen
door ontspanningsoefeningen te doen of
door sporten, wandelen, fietsen of tui-
nieren.
Slaapmiddelen
Als je naar de huisarts gaat zal hij je
eerst aanraden de 'huismiddeltjes' te
proberen en nagaan wat de oorzaak is
van je slaapproblemen en deze zo
mogelijk behandelen. Als dat niet helpt
zal de huisarts een slaap- of kalmerings-
middel -een benzodiazepine- voorschrij-
ven, als tijdelijk hulpmiddel voor dbn of
twee weken. Dat werkt meestal wel
goed, maar na enkele weken neemt het
effect van een slaapmiddel af omdat je
eraan went. Apothekers en artsen advi-
seren tegenwoordig om slaapmiddelen
in elk geval niet langer dan twee maan-
den te gebruiken, vanwege het risico
van verslaving.
Slaapmiddelen hebben nog meer nade-
len: je kunt er overdag suf van zijn, ze
verminderen het reactievermogen (uit-
kijken met autorijden) en ze versterken
de werking van alcohol (uitkijken met
drank).
Wie langere tijd slaap- of kalmerings-
middelen heeft gebruikt, mag daar niet
plotseling mee stoppen. De oude klach-
ten kunnen dan weer terugkomen,
soms zelfs heviger dan daarvoor, met
onrust of angst.
Daarop is minder kans als de sterkte
geleidelijk wordt verlaagd in overleg
met de huisarts. De apotheker kan ook
capsules met aangepaste sterktes
maken.
Wilt u meer weten over dit onderwerp?
Vraag in uw" apotheek naar de folder
Slaap- en kalmeringsmiddelen.
Jm* -*r~
Een nachtje slecht slapen is niet zo erg. Maar als je overdag niet goedjunctio
neert door regelmatig slaapgebrek, dan heb je een slaapprobleem.
1 SEPTEMBER 1999
DE POSTILJON EDITIE 12
PAGINA 10
Nog een maand in vrede leven
Lekker slapen, liever
zonder medicijnen
