G
Een jaar werken aan
een nieuw millennium
m
Van paniek naar
vertrouwen
Over een paar dagen zal duide-
lijk worden hoe deze bijzonde-
re jaarwisseling zal gaan verlo-
pen. De afgelopen weken,
maanden en zelfs jaren is er
gewaarschuwd voor mogelijke
storingen als gevolg van de
zogenaamde 'millenniumbug' in
veel computersystemen. In het
volgende overzicht wordt een
beeld geschetst van de bericht-
geving in de media over dit
onderwerp in het afgelopen
jaar. De ontwikkeling van onbe-
kendheid en bezorgdheid tot
een voorzichtig vertrouwen in
de goede afloop is van maand
tot maand te volgen.
Tot een paar jaar geleden had nog nie-
mand van milienniumproblemen
gehoord. Niemand had stilgestaan bij
vastlopende computers die 00 aanzien
voor het jaar 1900 in plaats van 2000.
De eerste berichten over problemen
kwamen uit de Verenigde Stateri. Wat
eerst als een kans werd gezien voor
investeerders, werd to 1997 al erkend
als een complex en zeer kostbaar pro-
bleem. Maatregelen werden spaarzaam
genomen, 2000 was nog ver weg. De
geschatte kosten voor de oplosslng van
het probleem bedragen alleen voor
Nederland al tien miljard gulden. Het
besef dat niet de kosten, maar een
gebrek aan tijd en kennis het grootste
probleem zouden worden, begint rond
deze tijd iangzaam door te dringen. In
Nederland verwacht in april 1998 50
procent van de managers dat er emsti-
ge problemen zuilen onstaan. 6 procent
zegt overigens niet te geloven to een
milleniumprobleem.
Voor Nederland laat een sectorenover-
zicht zien dat etod 1998 nog lang niet
alle bedrijfstakken klaar zljn voor het
nieuwe millennium. Bij 80 procent van
alle GGD'en, de spil in rampenbestrij-
ding en hulpverlening, was de zaak nog
uiterst zorgelijk. Voor de ziekenhuizen
wordt eind 1997 een pilotstudie gehou-
den. Het resultaat is dat bij ongewijzigd
beleid de kwaliteit en continuTteit van
de patientenzorg togrijpend zal worden
aangetast. In de bouwsector geeft men
het advies de bouwvak voor een deel in
de eerste week van 2000 te piannen,
om toeleveranciers de tijd te geven de
zaken op orde te brengen. De Gasunie
laat weten voor 80 procent millenni-
umproof te zijn. De horeca-en hotelsec-
tor verwacht etod 1999 problemen met
de kassa's, PIN-apparatuur, de adminis-
tratie en de elektronische vries-, kook-
en afwasinstaliaties. Ook het sleutel- en
reserveringssyteera in de hotels is vaak
elektronisch. Voornaamste problemen
worden echter verwacht to de energie-
en communicatiesector. Indien deze
systemen uitvallen, zullen zij waar-
schijnlijk meerdere andere sectoren in
hun problemen meeslepen. De situatie
was eind 1998 in het algemeen nog
zodanig, dat problemen tijdens de mil-
lenniumwlssellng niet werden uitgeslo-
ten.
Januari
Tijdens de eeuwwisseling zal er in het
Rijnmondgebied een crisisstaf paraat
staan om eventuele problemen op te
lossen. Rotterdam is ingedeeld to zes
regio's met eigen crisiscentrum en vei-
ligheidsstaf, die worden gecodrdineerd
door de burgemeester van Rotterdam.
Omdat de normale communicatiemid-
delen wellicht uitvallen, wordt moder-
ne communicatietechnologie zoals
internet en videoconferencing ingezet.
Het moblele net dient ter beschikking
van de hulpdiensten te staan en belac-
ties van telefoniebedrijven zijn tijdens
de jaarwisseling niet toegestaan. Voor
alle hulpverleningsinstanties in de regio
zijn de vertoven ingetrokken en de poli
tic is bezig criteria te ontwikkelen voor
het stellen van prioriteiten voor de poli-
tie-inzet op 31 december. Bedrijven die
zelf onvoldoende millenniummaatrege-
len hebben genomen, krijgen geen prio-
riteit van de hulpdiensten. De politie
heeft de gemeentes gevraagd terughou-
dend te zijn met het afgeven van ver-
gunningen voor evenementen en
bereidt noodverordeningen voor.
langdurige stroomuitval.
"Noodaggregaten in ziekenhuizen zijn
na enkele uren leeg, net als die bij onze
communicatieapparatuur. Belangrijk is
dat bedrijven en tostanties gaan testen
of de aangepaste computeroplossingen
werken". Hoewel hij geen onheilspro-
feet wil zijn, wijst de brandweercom-
mandant erop dat veel bedrijven nog
onvoldoende de ernst van de situatie
beseffen.
April
Het Millennium Platform adviseert om
in de periode rond de jaarwisseling
geen nieuwe computersystemen in te
voeren. Ook het wijzigen van bestaan-
aanpak van het millenniumprobleem bij
de Rijksoverheid. De coordinerend
minister voor dit probleem stelt dat 91
procent van de processen, diensten en
systemen van de ministeries millenni-
umproof is. Een aantal ministeries is nu
al millenniumbestendig en de overige
verwachten binnen afzienbare tijd klaar
te zijn. Bij de zelfstandige bestuursorga-
nen en de publiekrechtelijke bedrijfsor-
ganisaties is de voortgang vergelijkbaar.
Volgens planning zal er in verschillende
regio's op 8 en 9 September worden
getest of de bestaande piannen en sys
temen voldoen. Tevens is er een
Millennium Information Unit opgericht
die het publiek moet gaan voorlichten
en informeren over de komende jaar
wisseling.
Juli
De gezondheidszorg in Nederland ver
wacht door de uitbundige viering van
de millenniumwisseling een grote druk-
te op 31 december. Door vuurwerk,
dronkenschap en hartklachten ver
wacht men dit jaar 65 procent meer
gewonden dan normaal.
Februari
Personeel van Defensie kari tijdens de
komende jaarwisseling geen verlof
opnemen van 27 december 1999 tot
en met 10 januari 2000. De reden is
dat Defensie rekentog houdt met ver-
zoeken om steunverlening of militaire
bijstand. Rond mei zal meer bekend
worden over de exacte noodzaak om
de krijgsmacht stand-by te houden.
Defensie wil op het ergste voorbereid
zljn en daarom veel operationele men-
sen achter de hand houden.
Belangrijkste zorg voor de eigen
bedrijfsvoering is de afhankelijkheid
van leveranties bij het testen van de
microchips. Operatieplan 10, dat nor
maal de militaire bijstand en steunver
lening In Nederland regelt, wordt aan-
gepast met het oog op de millennium-
periode. Met dit plan moeten de hulp-
taken van Defensie, zoals stroomvoor-
ziening, bewaking, transport en alge-
mene politiehulp, gegarandeerd zijn.
Essentieel hlerbij is het KPN Telecom-
netwerk. Mochten hier problemen mee
zijn, dan heeft Defensie nog het GSM-
netwerk en het Nationaal Noodnet ach
ter de hand.
Maart
De hulpdiensten to Brabant Zuid-Oost
houden er serieus rekening mee dat tij
dens de jaarwisseling de telefoon en
stroom kan uitvallen. Kletaigheden als
mensen die to de lift vastzltten, weige-
rende ptoautoraaten en alarmtostalla-
ties die afgaan hebben dan geen hoge
prioriteit. De brandweercommandant
uit het gebied is bevreesder voor een
de systemen wordt afgeraden om com
plicates te voorkomen. Het beste kan
men de computers tijdens de millenniu-
movergang uit zetten of loskoppelen
van overige de apparatuur. Het gebrui-
kelijke invoeren van 1 januari als
datum voor nieuwe wet- of regelgeving
moet worden voorkomen. Hoewel het
steeds aannemelijker wordt dat er wei-
nig problemen zullen zijn, adviseert het
Millennium Platform toch de systemen
te 'bevriezen'. Met de aanbevelingen
hoopt het Platform te realiseren dat er
rond de millenniumwisseling zo weinig
mogelljk storingen zullen ontstaan.
Mei
De commissie-Alders die de millenni-
umproblematiek heeft bestudeerd, ver
wacht dat het met de problemen op 31
december zal meevallen. Volgens de
commissie is de kans op ernstige pro
blemen even groot als op elke andere
willekeurige dag. Een maximale
stroomuitval van acht uur zal slechts
kleine problemen veroorzaken.
Voorbeelden die worden gegeven zijn
mensen zonder kaarsen of lampen, flat-
bewoners zonder water of eenzame
mensen die door de verbroken verbin-
dingen geen contact kunnen krijgen
met de famllie. De temperatuur tijdens
de jaarwisseling, lichte nachtvorst, is
normaal gesproken ook geen probleem.
Het Millennium Platform is het met de
bevindingen van de commissie eens dat
de vitale sectoren de zaken voor elkaar
hebben.
Juni
Minister van Boxtel is positief over de
Onderzoeksbureau Bakkenist verwacht
door de extra stress van het jaar 2000
ongeveer 5 tot 10 procent meer men-
sen op de afdeltogen Neurologic.
Behalve enkele mensen die het etod
van de wereld vrezen, zijn dit vooral
mensen die letterlijk ziek zijn van de
spanning. Tevens zullen 15 procent
meer mensen overmatig dronken wor
den dan bij eerdere jaarwisselingen. De
vitale tostellingen zullen wel bereikbaar
blijven door de tostelltog van het
Mobiel Nationaal Noodnet. Deze dien
sten en organisaties -hebben de zeker-
heid dat ze op 31 december mobiel
kunnen bellen, indien het ministerie
van Verkeer en Waterstaat hun aan-
vraag heeft goedgekeurd.
Augustus
Min of meer rust in de tent. Nederland
gaat met vakantie en het mJUennium-
sten mee. Uit de eerste berichten is
gebleken dat het testen van de verbin-
dingen van het Nationaal Noodnet
goed is verlopen. Op enkele uitzonde-
ringen na, waarbij er sprake was van
overbelasting of onbereikbaarheid,
waren er geen grote storingen. De
geconstateerde problemen hadden te
maken met menselijke fouten of proce-
durefouten en niet met eventuele mil-
lenniumbugs. Ondanks de zeer zware
belasttog van het net tijdens de oefe-
ning, spreekt KPN van een probleemlo-
ze oefening. Een uitgebreide evaluatie
van de oefening zal plaatshebben bin
nen drie weken.
Oktober
Het ministerie van Defensie heeft ver
trouwen in de goede afloop van de mil
lenniumwisseling. Indien er onver-
hoopt toch iets mis gaat ligt er een
alternatief plan klaar. Prioriteit hebben
de voortgang van de vredesoperaties en
de cruciale maatschappelijke diensten.
Rond de jaarwisseling wordt extra per
soneel achter de hand gehouden om in
te zetten bij eventuele calamiteiten,
maar minder dan oorspronkelijk
gepland. De laatste 100 dagen richt
Defensie zich op het verkrijgen van
'millenniumproof verklaringen' van
leveranciers en derden waar men veel
mee samenwerkt. Defensie is er van
overtuigd dat het de strijd tegen de mil
lenniumbug heeft gewonnen,
November
Bij veel bedrijven ontstaat onrust na
een bericht op internet over de beschik-
baarheid van de politie to de millenni-
umnacht. Politieadvlezen op de site
van het Millennium Platform wekken
de todruk dat de bescherming van
eigendommen zoals wtokels niet gega
randeerd kan worden. "Eerste prioriteit
heeft het voorkomen en beperken van
het verlies van mensen levens. Van
bedrijven wordt verwacht dat zij zelf
maatregelen nemen om hun eigendom
men te beschermen", valt te lezen op
de site. Het gevolg is een storm van
protest van bedrijven en winkeliersver-
enigtogen. Veel bedrijven, vooral die
met dure apparatuur, laten weten
desnoods zelf te zullen patrouilleren
om hun zaak te beschermen. Enkele
dagen meidt de politie dat het zo'n
vaart niet zal lopen. Er zal dubbel
zoveel politie op de been zijn als bij een
normale jaarwisseling. Volgens de poli
tie is het misverstand ontstaan door te
veel de nadruk te leggen op het feit dat
levensbedreigende situaties prioriteit
hebben boven schade aan eigendom
men.
December
Aftellen geblazen. De meeste tostanties
laten weten millenniumbestendig te
zijn, Veel mensen brengen de millenni-
umnacht op hun werk door, verloven
zijn ingetrokken. Er lijkt niets aan de
hand. Toch bouwt men zekerheden in.
We krijgen het advies kaarsen in huis te
halen, een batterij-radio to de buurt te
houden, voldoende voedsel in te slaan
en enkele emmers water bij het toilet
te zetten. Zou dan toch... De media
probleem schuift wat naar de achter-
grond.
September
Naar aanleiding van de millenniumoe-
fening van 8 en 9 September heeft de
verantwoordelijke minister Van Boxtel
een brief gestuurd naar de Tweede
Kamer. Aan de oefening deden provin-
cies, regio's, gemeenten en hulpdien-
meldt dat de raeerderheid van de
bevolking optimistisch is over de
komende millenniumwisseling. Het zal
altemaai wel meevallen.
De decembermaand wordt er eentje
van terugblikken en aftellen. De mees-
ten doen dat gewoon thuis. Grote mil-
lenniumfeesten zijn aan de nuchtere
Nederlanders niet besteed. De klok tikt
verder, het is bijna twaalf uur...
\IA 4
29 DECEMBER 1999
DE POSTILJON EDITIE 12
PAGINA 5
