c
o u
i
ll QQ
A1:1826.
ROTTERDAMSCHE
Saturdag
Nn 78. s-
den
RAN
1 Julij.
T.
rrMnof>,den x
de„DIi,IftLT5Tn-vroeser ™-
is
SS5i:1
Si
z
sillawli
5IuS|*
g-
§1
I*
e
S s
S3
-pip
3 s S
eoj "5 "g 5 -2
_T 2 S
g O S-g
s g"
>=fc'S
S4>ScS
5
o-s
S.2 o
,8
w P s sf-g
§3
ww<
g
j-s r
£2 I
D 2 ra-c"5-
?1.2 2 5-S -
o g 215
D g K A& pi g
w 60
0
5 3 v S
c 3 S ,"2
-«
Up
Siu
63
o w
J
Si is
g.2 c eS 5PQ a c
O 2 z s. E S re ,2 5 -E 3 <3 £f'3 s
2 -."Sw
c
w
3 O S
3 2 2
£- S2-3
a
PROGRAM MA van de 'Maatschappij
ter bevordering an den LandbouA te
stirsterdam opgeri$t.
ihteclaJ", ™ouw
in nu jaar 17761* Amsterdam opgerigt heefr, den 20 Mei
dezes jaars, hare vijftigste Groo'te Vergadering gehouden
bragt wordt. S ke™iSSe van het 'PubIiek ge-
De Maatschappij had, in den jare 1824, hare'Gonden
p e H u'tgeloofd aan den Schrijver eener volledige
Geschiedems der verbeteringen in den Landbouw, in de
Noordelyke Provmcien van Nf der landsedert de laa'ste
vyfc.g jaren, vergezeld van eene opgave der nicvindingen
van welke, by voortdnringgebruik gemaakt wordt in
re zenden voor of op den laatsten December 1825;' in-
gevolge hiervan is eene Verhandeling ingekomen, geceekend:
De agricolatione apud priscos, ca:t.
r,„ 1 beroaldus.
D001 dezelve is echter geenszinsaan het duidelifk uit-
gednikt verlangen der Maatschappijvoklaanalzoo de
Scnryver zich u.tsluitend to: Friesland bepaaltvan de
ovcrige Provmcien slechts eenige zaken opnoemende
zonder deswege w byzonderheden te treden of de noodige
aanmerkingen te maken tevensmet eene groote wi d!
loopigheid van stylnitwijdende over zaken, die, met het
ondervverp weimg of niet in verband staan. Intusschen
Sir In" r-wOMppiJ idaC de Schriiver' omtrent de vee-
Wfr Okf 'i mcrkwaa^'ge byzonderheden geleverd
heeft, en beiangryke verbeteringen dienaangaande vermeldt
bonw°?n djar0nitreJnt, zo°wel als over denakker-
inm l 'T gd WOrdtverre is van volledig
v ,De/,IaatschaPPP heeft derhalve besioten de
gezeDde Verhandeling als onvoldoende ter zijde te leo-o-en
Deeembe'rZ^"°Smaals nit te loove» tegen den la a men
Nog had de Maatschappij, in het jaar 1824, het vol-
gende ter beantwoording voorgesteld
•1?aar de ™der,vindin? steeds, en bij voortdnring, 00k
hier in ons aderlandherhaalde trenrige blijken en voor-
°P,eve.rt rfer Stoote en verscbrikkelijke ongelukken,
welke zoo menigmalen ontstaan nit het, niet alleen Snnoodi*
maar altooszoo voor den menschals voor het vee
gevaarl]JK en ongeoorloofd gebruik van het nood-
loccige ARSENICUM, of zoogenaamd Rottenkruidter ge-
nezmg vooral van Sommige ziekten en ongemakken in-
enz. salomo.
V 4 £,ICIVlcIl
zonderheid echter, ter dooding en
verdrijving van die
ongedierte insecten of wormen welke de
belan„iykste onzer huisdieren aantasten en, voor derzelver
gezondheid, groei en waarde schadelijk, ja dikvvijls zelfs
doodelyk zynzoo heeft de Maatschappij besioten de
volgende Vraag voor te stellen
Welke zijn de voornaamste soorten van zoogenaamd
ongedierte, welke de uitwendige oppervlakte'van het
aantastende' voorde nuttigste, kostbaarste en
Si cT onzer huisdieren (de Paarden,
Ruydeien, Schapen en Zwijnen voornamelijk het
meeste schadelijk zyn? Welke is derzelver oorsprong,
^Jevenswyze en hu.shouding? Welke zijn de nadeelen,
die zy aan bovengemelde veesoorten toebrengen en
welke zijn (met volstrekte uitsluiting: echter Van het
onnoodig, hoogstgevaarlijk, ja ongeoorloofd te gebruiken
Arsenicum, of zoogenaamd Rottenkmid) de meest
ze,ere, de meest verinogende, doch tevens 00k de, in
a e opzigten meest veiiige middelen en handelwijzen,
c °,or wel'te deze nadeelen zoo al niet geheel voor-
ge.tomen of afgeweerd dan ten minste volkomen en
buiten alle gevaar voor het vee zelve kunnen verdreven
en uitgeroeid worden
.J'' ,de beantwoording dezer Vrage wordtter nadere
te"dW0rd,54m" zo.° helangrijk* onderwerpniet
lleen gevorderd de aanhaling van twee der voornaamste
Schryvers, by welke de duidelijkste afbeeldingen en be-
c tryvingen van het bedoelde ongedierte te vinden zijn
maar, zoo deze afbeeldingen niet bestaan mogten, eene
bygevoegde rmuwkeurige afbeelding en beschrijving van
huzelvealsmede de opgave en aanhaling van eenige vol-
vprmltflWa^rneminSenter hevestiging van het heilzaam
vermogen der aangeprezene middelen en geneeswijzein
plants van het altoos gevaarlijke en, tot het bedoelde
oogtnerk nog steeds hier te lande, zoo roekeloos als on
geoorloofd gebruik der hevigste en gevaarlijkste vergiften,
R(j//"»"-w/^Zzelfs°ral V3n het /lrsenicum of zoogenaamde
De Maatschappij looft nit hare zilveren medaille
voor een voldoend Antwoord, in te zenden voor of op den
laatsten Januarij 1827.
etech ^cjir'''ver van bet eenig Antwoord, ingezonden en
De bevinding leertenz.,
wel verre van aan het gevorderde in deze opgave te
voldoenvergenoegt zich met van eene enkele Insekten-
soort melding te makenter verdrijving van welke hij
middelen voorschrijft, die, wel niet geheel ondoelmatig,
maar tevens zeer bekend zijn, en daarbij nog onvolkomen
orden opgegeven, waarom de Maatschappij aan dit Stukje
te weinig waarde toeschrijft, ora voor hetzelve aan den
chrijvei eenig blijk van goedkeuring veel min eene
vereerende belooning toe te kennen, wordende de Vraag
nogmaals voorgesteld om beantwoord te worden voor of op
den laatsten December 1827.
1 wee Antwoorden heeft de Maatschappij ontvangen op
de Vraag: or
Danr het zaaijen van graan en veldgewassen in reijen,
in eenige streken onzes vaderlandsmet goed gevolg in
het werk wordt gestelddoch niet overal schijnt bekend
te zyn, zoo wenscht de Maatschappij het bijzonder nut
daarvan nader te zien aangewezen en te doen kennen; zij
vraagt dus onder uitloving eener Premie van zes
uukaten voor een voldoend Antwoord op de Vraag:
Welke zijn de voordeelen aan deze wijze van Iandbon
Wv»lTw" geVV°ne waarhi'' hec zaad llit de hand over
kelyk is en zich vooral door de onkostbaa-hdd en
eenvoudigheid der werktnigenen behandelino-aanbe
vee't' nagevolgd te worden, zoo niet, voor welke
Machr'vwrden te zii^^d1' deredenen
gcacnt vvouen te zyn, dat deze uitvinding tot dns
verre, niet algemeener wordt nagevolgd in zoodam'-re
screken welke daarvoor geschikt zijn
lLteppSdSA l'°0r °I °P de/' Januarij 1827.
teekend? Antwoord °P de7^ Vraag ingekomen is'ge-
I!j ging voorbij den akker,
Het andere heeft tot spreuk
Qu' inculta luca excolit cait, watthfr
Geen van beide deze stukken acht de Maatschappij van
genoegzame waarde om, aan een der beide SchiS de
uitg^loofde Premie toe te leggendewijl in beide de Ant
woordenofsclioon dezeive wel lets goeds bevatten en
nuttige VQorslagen tot verbeteriiig der vverktuigen behelzen
vele punten onaangeroerd gelaten wordenwelke t6 het
ondervverp belioorenen 00k wel het een en an der wordt
ter neder gesteld waartegen, naar het oordeel der Maat
nTv,'J?u? aafnerkingen zouden te maken zijn.'
De Viaag wordt nogmaals voorgesteld om beantwoord
Heer JSnn Z' °Penl,iken dank aan den
11-er viardls hora siccama voor deszelfs mededeelino-
omtrent de proeven door Zijn Ed. genomen te
van ongedierte bij de Schapen en tot het aan ggen Zn
bouwland tot graslandvan welk Berigt de MaaS p
gaarne, by de eerste gelegenheid, een'nuttig gebruik'zml
Met genoegen 00k ontving de Maatschappij uit Gronin^en
eenen brief geceekend M, omtrent zekere daarin vermdde
Grassoorchet zal der Maatschappij aangenaam zijn in het
vernemen naangaan m2er belall8Ti->ke bijzonderheden te
De volgende Vraag wordt ter beantwoording voorgesteld j
De Maatschappij, verlangende dat, meer bij ondervindinV
bekend worde in hoeverre de soort van BijeTkorvem
welke Magazynkorven genoemd worden en waarvan het'
maaksel en het gebruik zijn aangewezen in het XV Deels
eerste Stuk der\erhandelingen door de Maatschappij uit-
gegeven - boven de soorten algemeen hier te lande n
gebruik, de voorkeur verdient - belooft eene Premie van
vier ducaten aan dengene, die, in eene der Noordelijke
Provicien van die Rijkten minste een getal van
Byenkorven van de vermelde soort, na de uitschrijving van
I E uruemieaangeleBci..en met een goed gevolg gebruikc
zal hebben, en, van zijne wijze van werken, de kosten
en voordeelen een voldoend versing, met bel oorlijkebe-
wyzen gestaafdzal hebben ingezonden voor oZop den
Welke zijn de Grassoortendie, over het aleemeen
genomenop de Nederlandsche Weiden of Graslanden
fir°fi1-'en'j 0n t.0t bo°' worden verbouwd en toebereid
Welke derzelve zijnzoo wel om hare gemakkeiijke
aankweeking en njken opbrengst, als wegens den inhoud
van het meest gezond en overvloedig voedsel voor
onze verschillende Veesoorten, als de nuttio-s>-e
welke als de minst voordeeligewelke, eincfelijk, als
schadelijk aan te merken Welke der nieuwst bekend
geworden Grassoorten kunnen en verdienenop grond
van voldoende ondervindingonder deze inlandsche
Gras- en Voedergewassenopgenomen en aangekweekt
te worden? En eindelyk, welk zijn de hoofdregelen of
voorschnften die, bij den Grasbouw in het algemeen
enter aankweeking der verschillendemeest nuttige
Grassoortenin het bijzonder tot verbeteriiig van
dit gewigtig bedrijf van Landbouwmoeten worden
opgevolgd en in acht genomen?"
Om beantwoord te worden voor of op den laatsten
Januarij 1825.
Welke is de aard en eigenlijke mmigheid der zooge-
naamde groene bemcsting? Welke zijn de natuur-
en scheikundige gronden, op welke dit belangrijk bedrijf
door de beroemdste natuurkenners en iandbouwers steeds'
bij vermeerdering geprezen en aanbevolen word:? En
welke zijn de regelen, voorschriftenwijzigingen en
voorzorgenvolgens welke deze gewigtige kunstbe-
werking, zoo wel ten opzigte der meest daartoe ge-
schikte planten, als van den verschillenden aard der
91 gronden en der daarop te bouwen g'raan voeder
fn, 0verise meest nuttige plantgewassenhier te lande
behoort aangenomen en gevolgd te worden
Om tebeantwoorden vooroUp den laatsten Decemberi2i6.
Daar eene voorbereidende weeking der zaden, hetzij in ge-
woon water hetzij in andere meer zamengestelde vochten
voor dat dezelve worden gezaaid of in den grond gelegd'
als eene zeer nuttige bewerking, zoo ter zuivering en
bewaring der zadenals ter bespoediging en bevordering
van eenen meer dan voordeeligen wasdom en opgroei, door
zoo vele voorname Natuiir- en Landbouwktindigen nog
steeds zeer verschillende beoordeeld wordtzoo vraagt
de Maatschappij
Welke_ zijn de, niet slechts bij enkele gevolgtrekking,
uit bespiegelende natuurkundige stelregels opgemaakt
CJ
n
c c
.Q 'C
cj r
.5
c Ml c bo'Tt
S g «s,»
2 -c
p, 0 n
S>. n-f:
u,
O w
5" C f
0 5j o c
5- u
o
c c
CJ tg
L bj
E
O II
n.'go c 44
1? <u c cs 8
cr hi
<i> Jla
LO
2 o c
"Sc-O'SmS
v
r cl» a,
cu
<u
o
♦1 c
QJ
33
ao
33 v
C
QJ
33
W
J*
^3
h
O a
Q 0
5 s 2 I? js 3
CJ
1 O V
PWCn.b f
t2
w.S-
cf s f-2 g
q v.
pT. 1 p
G
i«Oo
"S 5 9 <a
at2:
Q ^r=oo"
1 8 S s s eo
C3
<D
W S c
J s s
3- t-i 11 bO Q
g S S "g
o sp-°
5 :5"' 0
73
- P
O C/5
O O
JD 33
E a
bD
t)
N
cu a
o o
c;
CiGwh-,
QJ CJ "r—
p 8
bj: bp c
C C 33
a) at
QQ
&pj=:
Cj
4^ ?r *-*
i
.5 u,
B E-S
at
.2 ZD
V bi L
r. at x bj: c
"33 D O C 21
PQ 2J
a>
bD
o st;
•S u
"CP
2 5
eH bD'
■OOJ g
sBo_ g N
tn -t. 74
-73
eW
D W 44 2;
O ■g>
oW 9^
33
C
33 at
to a
rt c/i
3 H-1 O -
15T1 Ei v
P-i :zr- bn
c s:Pi op-1 ?-> Li rr^
smO
rt
e br- >j
bC"2 c D
fcj W
C O
in* at rr w
Cd 33 .Si Cs3
c/j-r, u
2 73
0
N
at
33
OO
d
at
33
b/3
*-j P^
Cl,
oj r;
fcl
»i
00
GO
blO
E O
s cd
rr^
1 -§ -n
2 5 S s
IS 3^ J-ffl uCi -
^3 P »i -•
at Cu
s qj
-Hi"
fS -
W CiJ fen g .2
K yi .5 2 W a;
v 1/2 - -
Vt, - -[-J rQ C
33
C
CD C O L-
cj 4_>K^rt'-'Wt-'r;aj
>-D C5jy c 5 NT
S£,nOSJ o-Sg.
2fl n c
cncj^O qjqj
c be Z- rd
at bo t;
qj .co u 2
CH S C i
W-r<o - 5 QJ
Q "=5
e?
'E 0
■E a.
S f-
r- 5. - ,i>
0»u'gfll,c
73 V3 .S "S IE* 2" -
Q.S E
:e>-3 >-2 bh^-S ccJ:»Li=3k.
17= P -&J3 EisK 4)
c=;o,5>0.b'>^4i9^K-^oa
13 S
i ch *h
QJ O N 5
Q o,N C2 2 w o n
*t-J at
W at
Cat ^5
CJ
r*" 11 U,
'r.St o bo
- CJ .5
C O Rcn model hiervan is te zien in het ICabinet van Landbouw-
kundige Werktuigen, in de Zvvanenburgerstraat, te Amsterdam,
