'per £dc graaf.
BINNENLAND.
staat der zaken in Italie te geven. Gedurende zijne
afwezigheid fuugeert de baron Carl von Bunsen,
zoon lies beroemden Staatsmans van dien naam als
zaakgelastigde.
Tot bescherming der Pruissische scheepvaart- en
handelsbelangen gedurende de Spaansche expeditie,
zal de Regenng van Pruissen bet oorlogschip Gefion
O]) de Marokkaansche kust doen stationeren.
Met Schillercommitte te Berbjn ondervindt van
alle kanten de meeste raedewerking om het eeuwfeest
diens dichters waardiglijk te vieren. Van de zijde
der Staatsministers heeft het de toezegging dat zij de
onderneraing gaarne zullen hevorderenen ook de
generaa! intendant des Koninklijken schouwburgs wil
aan de wenschen van het cominitte zoo veel in hem
is voldoen.
In den loop des vorigen jaars hebben 9822 land
vevhuizers de Pruissische Monarchic verlatenwaar-
onder alleen uit Pommeren 2797 personen1512 van
welke naar Amerika en 633 naar Afrika gingen.
Keizer Alexander is, volgens te Petersburg ont-
vangen depecheden 8 dezer van Elizabethgrad naar
Nicolajew gereisd en den 9 dezer te Odessa aange-
komen. Op laatstgenoemden dag reisden Prins Alexan
der van Hessen en Vorst Gortschakoff naar Warschau,
om Z. M. daar op te wachten.
Nadat de Keizer van Oostenrijk zaturdag van
Ischl te Schonbrunn was wedergekeerd ontving hij
den onlangs tot bevelhebber over een legerkorps be-
noemden luitenant-veldmaarsehalk Prins Alexander
van Hessen zwager des Keizers van Ruslanddie
uit Petersburg te Weenen was aangekomen om daar
eenige dageri te blijven, en nog dien zelfden avond
een bezoek van den president minister Graaf Rech-
berg ontving. Keizer Frans Joseph zou zich den 18
of 19 dezer naar de Russische grenzen begeven om
Keizer Alexander op eon bepaald punt (volgens la
tere depeche teMyslowitz) op diens reis naar Breslau
te ontmoeten. De zending des Aartshertogs Albrecht
zou ten doel hebben te Warschau deze ontmoeting
voor te bereiden.
<*mm-+
LONDEN den 19 October.
Volgens de Morning Post zal te Zurich een drie-
voudig verdrag gesloten worden.
De Daily News beweert hedendat er hinderpalen
bestaan tegen het houden van een Congres en dat
Rusland en Pruissen hun besluit daaromtrent nog
niet kenbaar gemaakt hebben.
Volgens alhier ontvangen telegrafisch berigt uit
Konstantinopel van gisteren is Ali-pacha door Mehemet
vervangen en zal Kupresli-fuad ook aftreden.
De Dovercastle is van Melbourne te Plymouth
gearriveerd.
Tweede depeche.
Prins Napoleon heeft de Great Eastern bezigtigd
en is heden van Liverpool te Manchester aangekomen,
waar hij onderseheidene katoenspinnerijen en andere
fabrieken bezigtigt.
PARLJS den 19 October.
Volgens berigten uit Konstantinopel zal de dood-
straf worden uitgesproken tegen de eerste der drie
cathegorien van beschuldigden wegens de aldaar ge-
smeede zamenzweringmaar zullen zij gratie van de
doodstraf van den Sultan bekomen.
Slotkoers 3 pet. Fransche fondsen 69.70.
Tweede depeche.)
De Keizer rnoet hebben geweigerd de deputdtie
uit Bologne audientie te verleenen.
De Chinesche expeditie is in den Ministerraad be
sproken. Men zegtdat, nog voor het einde des jaars,
18000 man naar China zullen worden gezonden.
MARSEILLE den 19 October.
Volgens berigten uit Konstantinopel van den 12
dezer hebben de vreemde gezanten de geheele week
lang conferentien gehouden. Zij zijn het onderling
volkomen eens.
De vertegenwoordigers der Mogendheden die aan
het Congres te Parijs hebben deel genomen, hebben
eene gelijkluidende nota aan de Porte doen toekoinen,
waarin gewezen wordt op de noodzakelijkheid eener
spoedige invoering der beloofde hervormingen, vooral
ten opzigte van het hnantie-stelsel. Pen slotte wordt
in deze nota gezegd dat Europa, wanneer deze raad
niet wordt in acht genomen, zal beraadslagen over
middelen om zijne verlangens te doen eerbiedigen.
Hussein-pacha, een van de hoofden der zamen
zwering, heeft in een nieuw verhoor, met hoogmoedige
onverscbilligheid op de hem gedane vragen geantwoord
en op het bestaan van een ander complot gezinspeeld.
Men beschouwt eene ministeriele crisis als aan-
staande.
In Bosnie en omliggende streken heerscht veel
agitatie.
ZURICH den 19 October.
Gisteren hebben de Gevolmagtigden van Oostenrijk
en Frankrijk wederom eene conferentie gehouden.
Binnen drie weken zal de uitwisseling der ratification
van het gesloten vredes-tractaat alhier plaats hebben.
PARMA den 19 October.
De Gemeenteraad heeft beraadslaagd over het
sloopen der zuilwaarop het hoofd van den zoo
jammerlijk vermoorden kolonel Anviti geplaatst is
geweest.
De justitie blijft met kraclit te werk gaan. Ver-
scbeiden nieuwe arrestatien hebben plaats gehad.
MADRID den 18 October.
De discussien over de begrooting worden door de
Cortes voortgezet. Binnen kort verwacht men antwoord
van Marokko betreffende de verlangde waarborgen
voor de toekomst. De oorlogstoebereidselen worden
nog steeds voortgezet.
LONDEN den 19 October.
Koffij stil. Suiker, Thee en Rijst vaster.
Salceter stil. Peper en Piment onveranderd.
Omen. Raap- 36/, Lijn- 28/. IJzer 52/. Talk 59/9,
on levering 60. Granen vast met weinig omzet.
LIVERPOOL den 19 October.
Katoen. Heden werden afgedaan 8000 b.
ANTWERPEN den 19 October.
Koffij en Suiker prijshoudend. Granen. Witte
Tarwe 11 en roode f 11%. Rogge /7%.
BERLIJN den 19 October.
Rogge. Per Oct. 43, per Voorjaar 42% th. Raapolie
per Oct. 10'/,April/Mei 11% th.
MADRID den 18 October.
Spanie 1% pe. 34.10; dito 3 pc. 43.30.
PARIJS den 19 October.
Frankrijk 3 pc. 69.70; dito 4% pc. 95.50. Cred. Mob.
783. Spanie 1% pc. 333%; dito binnenl. 3 pc. 43%.
LONDEN den 19 October.
De 3 pc. Geconaolid. 96%. Rusland 5 pe. 110;
dito 4% pc. 9931. Spanje 1% pc. 34% ditq
3 pc. 46%; dito Amort. 11 Portugal 3 pc. 46%.
Mexico 3 pc. 22%. Peru 4% pc., 913%.; dito Eng.
70%. Venezuela 4% pc. 27% a 28, 28 a dito
Uitg. 14% a 3%. Holland 4 pc. 993%. Illinois Shares
63 a 64; dito Bonds 7 pc. 76 a 78.
WEENEN den 19 October.
Nationale Metalliek 5 pc. 77.50. Metalliek 5 pc.
71.50. Wissel Londen f 120.75.
FRANKFORT den 19 October.
Metalliek 5 pc. 56; dito Nationale 5 pc. 61%. Spanje
134 pc. 333%; dito 3 pc. 42%.
ANTWERPEN den 19 October.
Spanje 1% pc. 33%; dito Binnenl. 3 pc. 43%Metal!.
5 pc. 57%; dito Nation.; 5 pc
Op het rapport van den Minister van Oorlog van
den 14 dezer, kabinet, Lr. n.° 26, daarbij verzoekende
ontheven te worden van de opdragt op hem overge-
gaan tot uitvoering van Zr. Ms. besluit van den
30 april des vorigen jaars, n.° 54, houdende instelling
van speciale comites van permanenten aard voor de
verschillende wapens der landmagtheeft Z. M.bij
besluit van 16 dezer, goedgevonden en verstaan het
voormeld besluit in te trekken en buiten effect te
stellen.
Bij Zr. Ms. besluiten zijn benoemd tot raadsheer
in den Hoogen Raad der Nederlanden mr. J. H.
van der Sande thans raadsheer in het pro v. geregtsh.
in Zuidholland tot president van het hoog militair
geregtsh. mr. J. S. Vernede, thans advocaat-fiscaal
bij hetzelve hof, en tot advocaat-fiscaal bij het hoog
milit. geregtsh. mr. W. J. van Hoytema thans lid
in hetzelve hof.
Bij Koninklijk besluit zijn verleend de volgende
pensioenen als aan jhr. J. Sandberg, ontvanger der
accijnsen te Haarlemf 2307P van der W erft.
hoofd-eommies bij 's Rijks belastingen te Vierlingbeek,
f 504; A. Noortmanof Noordman. commies der 2de kl.
bij 's Rijks belastingen te Didam, f 270J. G. Servaes,
idem te St. Pieter, 230; W. Sickesz idem lste kl.
te Haarlem, f 366; H. Delabressine of Delbressine,
idem 3dekl. te Yaals, f 176; J. Tischer, idem te Lent,
f 259; E. Bruningwed. van J. H. Stork, in leven
Rijks roeijer te Rotterdam f 255 M. Leenheer. wed.
van W. Kraaijenbrinkin leven kantoorknecht ten
postkantore te Gorinchem,/ 117; A. J. C. Ledoux,
wed. van J. van der Gaag, in leven commies der
lste kl. bij 's Rijks belastingen, f 225A. Ylaeminck,
wed. van A. Engelman idem, f 167; J. Laak, wed.
van J. Loos, idem 3de kl.f 220, en J. Demming,
wed. van J. Veldman, in leven Rijks waker bij de
Rhijnscheepvaart118.
Bij Zr. Ms. besluit is aan den heer L. Royer, op
zijn verzoek en met dankbetuiging voor de door hem
bewezen diensteneen eervol ontslag verleend voor
zooveel aangaat de betrekking van directeur, hoofd-
onderwijzer der schilder- en teekenschool aan de
Koninklijke Akademie van beeldende kunsten te
Amsterdam.
Bij Zr. Ms. besluit is aan den heer J. Schokker, op
zijn daartoe gedaan verzoekeervol ontslag verleend
uit zijne betrekking van plaatsvervangend kantonregter
te Purmerende, onder dankbetuiging voor de diensten,
den Lande gedurende een lang tijdsverloop door hpi
in die betrekking bewezen.
Blijkens een bij het Departement van Marine ont
vangen telegrafisch berigt is Zr. Ms. fregat met stoom-
vermogen Evertsen onder bevel van den kapitein ter
zee M. C. van Vreeland den 18 dezer te Cherbourg
aangekomen. Aan boord van dien bodem was alles wel.
'sGRAVENHAGE den 19 October.
Heden ten 12 ure heeft Z. M. weder verschillende
personen ten gehoore ontvangen.
Gisteren is de commissie uit de Gedeputeerde
Staten van Noordbrabantalhier aangekomen om de
belangen dier provincie bij de Regering voor te staan
ten aanzien der spoorwegplannendoor Z. Exc. den
Minister van Binnenlandsche Zaken ten gehoore ont
vangen waarna die heeren de residentie weder ver
laten hebben.
De nieuw benoemde Sardinische Gezant bij ons
Hof wordt in de volgende week in de residentie
terug verwacht.
Aan de militairendie zich alhier in het hos-
pitaal bevinden en bijna hersteld zijnwordt, zoo zij
zulks verlangen, eene'maand verlof verleend tot verdere
herstelling. Daardoor zal meerdere ruimte beschikbaar
worden voor de van elders steeds aankomende zieken.
Heden ochtend had op. de R. K. begraafplaats
alhier de ter aarde bestelling plaats van het stoffelijk
overschot van den onderofticier Stamfond van het
regement jagers. Een detachement jagers met hoorn-
muziek en een 24tal onderofficieren benevens de
officieren dier kompagnie begeleidden het lijk. x Op
de begraafplaats went door den kapitein eene rede
gehouden en werden eenige saluutschoten gelost.
ROTTERDAM den 19 October.
De zevende Algemeene Vergadering van de Vereeni-
ging tot bevordering der Zendingzaak alhier, werd
heden avond ten 8 ure gehouden in het gebouw der
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen.
Onder het zingen van Psalm 89, vs. 1, nam het
Bestuur plaats, waarna de Voorzitter de vergadering
met gebed opende vervolgens werd door den Secretaris
het verslag gelezen, waaruit bleekdat de Vereeniging
in deze stad en in de gemeenten Kralingen, Hille-
gersbergBergschenhoek en Charlois te zamen 1197
leden telt, en dat ten behoeve van het Nederlandsch
Zendeling-Genootschap in handen van den Thesaurier
als batig saldo was overgemaakt de som van f 900,19.
Daarna werd door de vergadering, die, even als
vroeger, zoo van hier als elders in ruimen getale was
opgekomen, Gezang 43, vs. 6, aangeheven en trad de
heer C. Poense, zendeling-kweekeling, op, die eene
opwekkende rede hield over de roepstem tot vol-
harding in het werk der Zending.' en na het zingen
van Psalm 67, vs. 2a en 3h, werd door den heer
zendeling-kweekeling C. J. van de Liefde mede een
opwekkend woord gesproken over den arbeid aan
de Zendingzaak, eene genadegift Gods.
Door den Voorzitter werd nu nog een hartelijk
woord van dank tot de sprekers gerigten den leden
in het algemeen voortdurende belangstelling en mede-
werking voor de Yereeniging aanbevolen. Hij eindigde
zijne toespraak met het doen zingen van Gezang 46,
\S. 67, en sloot de vergadering met dankzegging aan
Qod en het zingen van Gezang 3, vs. 6.
Bij Koninklijke besluiten zijn benoemd tot ontvan-
gers der directe belastingen en accijnsen te Noord-
welle c. a. de heer W. E. N.Muskeyn, thans ontvanger
derzelfde middelen te Erp c. a. te Erp c. a. de heer
P. A. Broerssurnumerair der directe belastingen, ln-
en uitgaande regten en accijnsen ter provinciale directie
in Utrecht; tot ontvanger der directe belastingen, in
in- en uitgaande regten en accijnsente Beek c. a.
de heer J. P. Kessler, thans ontvanger der directe be
lastingen en accijnsen te Maurik, en te Termunterzyl
c. a. de heer W. F. van Nouhuys, thans ontvanger
der directe belastingen en accijnsen te Meeden c. a.
Bij Koninklijk besluit is de heer A. L. van IJsendijk,
makelaar te Amsterdamgecommitteerd tot het mede
opmaken der bij art. 123 der wet van 26 augustus
1822 (Staatsblad n.° 38) bedoelde prijscourantvoor
zooveel betreft de specerijen en kruidemenjen.
Bij Koninklijk besluit is het kantoor der directe
bel. en acc. te Wormer c. a. ingetrokkenzijn de
gemeenten Wormer en Jisp ingedeeld en vereenigd
met het kantoor der dir. bel. en acc. te Wormerveer
c a. onder voortdurend beheer van den ontvanger
M. M. Crane aldaar; is de gemeente Wijdewormer
ingedeeld en vereenigd met het kantoor der directe
bel., in- en uitg. regten en accijnsen te Purmerend
c. a., onder voortdurend beheer van den ontvanger
H. G. Holland aldaar.
Z. M. heeft tot ambtenaar ter beschikking van den
Gouverneur der Nederlandsche bezittingen ter Kuste
van Guinea benoemd den heer D. P. H. J. Weytingh
Z. M. heeft tot majoor-kommandant der dienst-
doende schutterij te Arnhem benoemd W. S. van den
Bergh van Heinenoordthans kapitein bij de lste
Comp., 3de bat,, lste afdeeling rustende schutterij in
de provincie Gelderland.
Z. M. heeft goedgevonden: 1°, op hun verzoek,
eervol ontslag te verleenenbij de rustende schutterij
in de provincie Zeelandhaif-bataillon n.n 2aan
J. Bouterse, als kapitein; bij de rustende schutterij
in de provincie Groningen, 2ue bat., lste comp., aan
F. R. Wolthuis, als 2den luitenant; 5de bat., aan
mr. J. Meder, als auditeur bij den schuttersraad
2°, bij de rustende schutterijen te benoemen: in de
provincie Zeeland, half-bat. n.' 2, tot kapitein D.
van de Velde, thans 2de luitenant, en B. G. van der
Have; tot lsten luiten. J. Verjaal, thans 2de luiten.;
tot 2de luiten. W. T. H. Janssen en F. J. Hallingse
thans sergeantenin de provincie Overijssel: 4debat.
3de comp., tot lsten luiten. J. Dikkers, thans sergeant;
tot 2den luiten. P. A. J. Hamaker; in de provincie
Groningen2de bat.lste comp.tot 2den luiten.
F. Mulder, thans schutterode bat., tot auditeur bij
den schuttersraad mr. T. de Cock, advocaat te Win-
schoten; 6de half-bat., 2de comp., tot lsten luiten.
H. J. Lukasthans 2de luiten.en tot 2den luiten.
W. A. Zanino thans sergeant-majoor.
De Minister van Finantien heeft bepaald dat de
olie van katoenpitten of van katoenzaad moet worden
onderworpenals zij eetbaar isaan een invoerregt
van f 1 het vat, verschuldigd bij den invoer van
boom- of olijfolieen beuk-, papaver en verdere eet-
bare olie, terwijl wanneer zij alleen voor fabriek-
gebruik bestemd is en als zoodanig aangegeven wordt,
tegen het regt van 50 cents het vat ten invoer kan
worden toegelatenmits in acht genomen worden de
voorschriftenwelke vastgesteld zijn ten opzigte van
de olijfoliedie uitsluitend ten dienste van fabrieken
wordt ingevoerd.
De Minister van Finantien heeft de verschillende
heeren Provinciale Directeurs der directe belastingen
in- en uitgaande regten en accijnsen (behalve dien
te Maastricht) uitgenoodigd om de ontvangers aan te
schrijvendat zij zich gemagtigd kunnen houden om,
even als onder het bestaan van het vroegere reglement
nopens den vrijdom van accijns op de brandstoffen,
aan zoodanige fabriekantentrafikanten enz., die in
het bezit zijn eener acte van vrijdom van accijns op
de brandstoffen, waarvan het jarig tijdvak met 1 janu-
arij aanvangttoe te staan, op rekening van het
volgend jarig tijdvak een vierde gedeelte in teslaan van
de brandstoffen, waarvoor hun gedeelteliike vrijdom
van accijns is verleend en zulks onverschillig op welk
tijdstip van het jaar men dusdanigen voorloopigen
inslag zal willen bewerkstelligenmits dadelijk op-
leggende het 1/20 en borgtogt stellende voor het
overi»e gedeelte van den accijnsten einde daarop
te verhalen den accijns welke mogt bevonden worden
verschuldigd te zijn voor die brandstoffen, welke, of-
scboon op rekening van het volgend jarig tijdvak
ingeslagen, reeds in het loopende, en dus te veel
verbruikt zijn.
Het onderzoek van de wetsontwerpen nopens de
Staatsbegrooting voor 1860 is heden ten einde geloopen.
Men verneemt, dat van het aanvankelijk besluit. om
dadelijk de ontwerpen nopens het strafwetboek te
onderzoeken, is afgezien, en dat de Kamer voor een
korten tijd op reces zal uiteengaan. Dadelijk na de
weder bijeenkomst zal met het onderzoek van het
strafwetboek een aanvang worden gemaakt.
Men kan spoedig het voorloopig verslag te gemoet
zien van het onderzoek in de afdeelingen der Tweede
Kamer over het voorstel van den heer Sloet, tot af-
koopbaarheid der tienden.
Ten bewijze hoe de stemming van sommigen te
Amsterdam tegen de Regering wordtdienen de
volgende woordendie in een vliegend blaadje
voorkomen
Wij herhalen het, de mate der ongeregtigheid en
grieven vult zich; de toestand van Amsterdam heeft
veel overeenkomst met die van Hessen onder het
ministerie Hassenpflug dat de Regering d£n en ander
wel beseffe en Amsterdam niet tot denzelfden lijdelijken
tegenstand dwingewelke in 1849 da4r geboden
werd. Eenmaal is de maat vol; als de maat vol is,
doet 6£n droppel haar overstroomenen als die
overstrooming plaats vindt, blijven de gevolgen voor
rekening van het Ministerie.'
Waar men tot zulke taal de toevlugt neemt blijkt
duidelijk dat men gebrek heeft aan geldige argumenten.
Heden is van de werf de Onderneming, van
laste van UCll ol»»l aan. n. ---•J-"' o~ -
machinist bij het stoombootenveer in het Hollandscn
Diep tusschen Willemsdorp en den Moerdijkten
bedrage van f 406 sjaars; J. Merkenlenbag zich
schrijvende J. Merkelbach, gewezen adsistent-machinist
bij voornoemd veer, ten bedrage van f 226 s jaars,
en B. van der Sluysgewezen stoker bij voornoemd
veer, ten bedrage van f 250 'sjaars.
jieden is van de werf de Onderneming, van
Bij Koninklijk besluit zijn pensioenen verleend ten scheepsbouwmeester H. de Hoogonder Delfs-
ste van den Staat aan; J. H. Meijers, gewezen yen met oed gevolg te water gelaten het voor
jfaven, met goed gevolg te water gelaten het voor
het Rijk bestemde verdedigingsvaartuig Bato.
Te Gorinchem beijvert men zich thans om En
gland van kool te voorzien. In de vorige week
erden p. m. 15,000 stuks, zoowel roode als witte,
.erscheept, en nog heeft men niet genoeg, daar
'voortdurend aanvrage geschiedt.
LI. zondag werd, door een hevigen stormwmd,
zoon, toegerust met gelukkige gaven, maar die den
vader ontvlugtdie hem nooit iets anders dan vrees
heeft ingeboezemd eene doehterlieftallig en goed,
maar die de toevlugt neemt tot list en veinzerij om
de grillige vlagen van 's vaders toorn te ontduiken:
eene eervolle maatschappelijke positie, met onbekrompen
middelen om er zich te handhaven ziedaar wat
den huistiran werd geschonkenmaar waarvan door
eigen schuld al de bekoorlijkheidal het genot
verloren gaat. Die treurige toestand en de daaruit
geboren ergerlijke tooneelenwaarvan wij met hem
getuige zijn, brengen den broeder van mevrouw
Hartman die na een afzijn van vele jaren met opzet
incognito in het huis zijns zwagers vertoeftop het
denkbeeld een radikaal middel te beproeven, ten
einde Hartman tot het inzigt te brengen van zijne
verkeerdheid. Door zijne bemiddeling ontvlugt zijne
zuster (aan wie hij zich intusschen heeft hekend
gemaakt) met hare beide kinderen in schijn het huis
en de nabijheid van den tiran, met het voornemen
zoo immers doet men dezen onderstellen om nimmer
weder te keeren en des noods de bescherming der
wet tegen hem in te roepen. Hartman ontdekt de
vlugt der zijneu, komt tot de kennis van de redenen
die hen er toe bewogen hebben, en op eenmaal, een
weinig met behulp van de woorden deshem nog
onbekendenzwagersstaat zijn gedrag hem in a
zijne noodlottige verfoeijelijkheid voor den geest.
Daar volgt een verschrikkelijke naeht van wroeging
en wanhoopdes morgens is hij besloten zelf zijn
huis, zijn land te verlaten, voor altijd rampzalig
door het gemis van hetgeen hij zoo lang moedwillig
heeft gekrenktbeleedigd, van zich gestooten
zijn huisgezin. Nu begrijpt Freuberg, de zwager,
dat het genoeg is; op het oogenblik dat hij voor
het laatst de liuiskamer betreedt vindt Hartman er
de zijnen weder en alles keert tot het oude terug,
behalve dat de huistiran in den doorgestanen vuur-
proef is gelouterd en verkeerd in een waardig echt-
genoot, in een teeder vader.
Men ziet, de intrigue is luttel, of liever zij bestaat
in het geheel niet, daar de auteur ons van den be-
ginne af aan mede in het gelieim heeft genomen en
noch het incognito van Freubergnoch de vlugt van
zijne zuster Clementina met hare kinderen voor ons
in wezenlijkheid bestaan. En wanneer daarenboven
verschillende tooneelen of niet gelukkig ingeleid zijn,
6f in een slecht verband staan tot het geheel, dan
moet er wel iets anders wezen wat zulk een stuk
redt en wat het publiek, zoo als werkelijk het geval
is, den ganschen duur lang boeit en ten slotte be-
vredigt. Dat iets is tweeerleide fikscheware
karakterteekening door den schrijver; de goede ver-
tolking daarvan door de acteurs.
Uit den aard der verhouding tusschen den huistiran,
die de verpersoonlijking is van het meest volstrekte
meest onredelijke absolutismusen de zijnendie of
zwijgend voor hem bukken (mevrouw Hartman) of
hem uit den weg gaan (Karel, zijn zoon) of vrouwe-
lijke list stellen tegenover raw geweld (Fanny, zijne
doehter) komt het karakter van Hartman het meest,
althans het meest actief, uit. De anderen vertoonen
zich meer passief; de passive houding is meestal
goed weergegevenwaar zij hier en daar actief wordt
fs die van Fanny het natuurlijkst en tevens het meest
pikant. De heerschzucht, de drift, de bittere luim
van Hartman zijn in den regel geschetst met eene
waarheid, die volkomen zou zijn, wanneer het goede
dat de auteur ons op den bodem van zijn gemoed
wil doen aanschouwen, van tijd tot tijd doorschemerde
in eene opwelling van zelfbeschuldiging daar waar
hij ziet (of althans, zonder eene ondenkbare ver-
blinding, zien moet) dat hij door het toegeven aan
zijn boozen luim diepe wonden heeft geslagen in het
gemoed van hendie hij in t eind toch lief heeft.
Tegenover deze zelfbeschuldigingnatuurlijk voorbij-
gaand, in oogenblikken waarin alles voor hem beeft
en siddert, zou het dan, bij wijze van tegenstelling
later wanneer zijne slagtoffers hem zijn ontvlugt,
natuurlijk en waar zijn geweest, zoo het zelfyerwijt
bij hem ware vermengd met de verontschuldiging
zoo ik hard was en onregtvaardig, ik had hen toch
lief en dat moest hen van dit uiterste hebben terug-
gehouden.
Zoo de schrijver dezen trek aan het karakter had
toegevoegdhij zou het den acteur, die het voor
te stellen heeft, gemakkelijker hebben gemaakt en
dezen niet in het oog van het publiek schier onop-
houdelijk een razenden Roelant hebben doen schij-
nen. De heer Peters heeftdes ondanksde rol van
den bankier Hartman op meesterlijke wijze vervuld.
Uitgenomen zekere agitatietelkens bij het opkomen
onnatuurlijk omdat iemand toch niet zijn geheele leven
lang driftig kan zijn was zijne voorstelling waar,
treffendzonder overdrijving. Voortreffelijk vooral
was hij in het tooneel, waar zijne doehter hem door
een geveinsden tegenzin, het bevel ontlokt om naar
de opera te gaanniet minder in dat andere tooneel,
waar hij de aanstelling van zijn zoon bij het leger
verscheurtdezen met eigene hand wil tuchtigenen
op eenmaal door het binnentreden van Freuberg
verrast, de ergerlijke scene trachtte verbergen, waar-
toe hij in zijn dolle drift aanleiding heeft gegeven.
Eene opmerking zij ons vergund. Terwijl de toon
van den heer Peters natuurlijk was, zoo lang hij in
waarheid een huistiran voorstelde, werd die toon bij
wijlen conventioneel en minder natuurlijk toen hij
zedelijk vernietigd door de vlugt der zijnenaan zijn
diep geschokt gemoed lucht gaf. Behoudens deze
uitzondering erkennen wij in de wijzewaarop de
i talentvolle knnstenaar jl. zaturdag het geschetste ka
rakter opvattede vrucht van eene nieuwezeer ge
lukkige studie.
Mevrouw Kleine was als Clementina geheel wat
wij hierboven zeiden dat zij uit den aard der zaak
wezen moest. Dat zij van tijd tot tijd wat al te veel
op den achtergrond werd gedrongenschrijven wij
gedeeltelijk toe aan het spel van mevrouw Albregt
Engelman (Fanny) dat soms niet van ietwat luid-
ruchtige affectatie was vrij te pleiten. De heer Albregt
als Hofraad Schemeling en mevrouw Engelman Bia,
als diens echtgenoot, verdienen onzen lof. De pedante
geleerde, slaaf van zijne kokette vrouw; de kokette
vrouw zelf, door den bankier Hartman aan zijne
eigenevoortreffelijke gade ten voorbeeld gesteld, tot
op het oogenblik dat zij zich in haar ware karakter
vertoont, werden door hen zeer juist voorgesteld.
De heer Metsch als Freubergzijne rol bragt het
misschien mede sloeg meestal een veel te preekerigen
toon aan.
Over het geheel genomen mag deze eerste voor
stelling gelukkig genoemd worden. Wij meenen te
mogen beweren dat de vereenigde tooneelisten op
den goeden weg zijn en wanneer zijzoo door de
keuze van stukkendie den toets der kritiek kunnen
doorstaanals door het streven naar waarheid en
eenvoud in de voorstelling, daarop blijven volharden,
mogen wij hun in het belang der vaderlandsche
tooneelspeelkunst van ganscher harte een Gliick auf!
bij hunne moeijelijke onderneming toeroepen en deze
dringend in de belangstelling en ondersteuning van
onze stadgenooten aanbevelen.
Het nastukje rijk aan aardig geteekende situation
en lachverwekkende qui pro quo'swerd flink en
vlug afgespeeld. De heer Albregt als Jouvenel was
onverbeterlijk mevrouw Albregt - Engelman als
Victoire zeer natuurlijk.