Leiders van jodendeportatie
vandaag voor rechters
AMERIKAANSE PARACHUTISTEN
HIELPEN BIJ REDDING
Scapino was weer geweldig
meubelen
m
ffTHALIA
tef. ïsmm
yV bang
_T
Weer brandjes in Amsterdam
489.-
VERWACHT
I' WIE 7
Ann Sheridan („the Oomph Girl")
en Jobyna Ralston overleden
T^WÜ;"
stormloop
^ELIZABETH TAYLOR
JflChARD BURTON
VOOR
f VIRGINIA
W00LF
Miljoen als bijdrage
voor werkgelegenheid
de fijne dropbonbonlekker en... goed voor u!
opruiming
W
ROTTERDAMSCH NIEUWSBLAD MAANDAG 23 JANUARI 1967
(Van onze correspondent)
BONN, 24 jan. Vandaag is in München
Toer het landgericht Ji het proces begon
nen tegen de nazi's Harster (62), Zoepf
(58) en Gertrud Slottke (64). Daarmee
wordt waarschijnlijk voor het laatst het
lot van lOO.öoo gedeporteerde joodse Ne
derlanders in een rechtzaal uitputtend be
handeld. Van de in 86 goederentreinen
naar vernietigingskampen als Auschwitz
en Sobibor gevoerde Nederlanders (het
waren er precies 94.298) overleefden
slechts 1.070 de ineenstorting van Hitiers
Derde Rijk.
Ir. nauwe samenwerking met het Rijks
instituut voor oorlogsdocumentatie in Am
sterdam, heeft het openbaar ministerie in
München de aanklacht samengesteld, die
het mogelijk maakte Harster, Zoepf en
Slottke voor de rechter te brengen. Het
Slottke voar de rechter te brengen. Het
was vooral de jonge en energieke dr.
Huber. die in samenwerking met dr. Sijes
van het rijksinstituut, de legkaarten sa
menvoegde. Dr. Huber was bekend door
zijn rol als aanklager in het proces tegen
de adjudant van Himmler, de SS-generaal
Kurt Wolff, die enige jaren geleden in.
München werd veroordeeld.
BARSTER
0 Dr. Wilhelm Harster was bevelhebber
van de Sicherheitspolizeï en van de Si-
cherheitsdienst in Nederland van 15 juli
1940 tot 29 augustus 1943, toen hij wegens
bewezen uitstekende diensten werd weg
gepromoveerd naar Italië. Harster was in
1941 belast met „die Judenfragc". Volgens
zijn directe chef, d» hohcre SS- unrl Poli-
zciführer Rauter zorgde Harster ,.für den
exekuticven Abtransport der Ju den.". Uit
Duitse rapporten komt hij naar voren als
de plichtsgetrouwe on intelligente politie
man, die de „Entjudung" in Nederland in
feite regelde en. doorvoerde.
Harster was zó in de ware zin van het
woord een „schrijftafelmoordenaar", dat
zijn naam tijdens de oorlog geen begrip
werd. De overlevenden waaronder leden
van de Joodse Baad, konden na afloop van
de oorlog zich niet herinneren de naam
Harster ooit te hebben gehoord. Harster
werd in Nederland nog in de periode
waarin men documenten en vooral het in
zicht en de ervaring miste tot twaalf
jaar veroordeeld, waarvan hij er slechts
acht hoefde uit tc zitten. Hij keerde naar
Duitsland terug en b ra oh t het op het minis
terie van Binnenlandse Zaken van Beieren
tot een. goede functie. Toen bleek dat de
Duitse justitie hem op de hielen zat, werd
Karster op „doktersadvies" met pensioen
gezonden. Op 8 januari 1966 werd nij te
zamen met Zoepf, gearresteerd. Harster
wordt beschuldigd van medeplichtigheid
aan gemeenschappelijke moord in 82.856
gevallen.
ZOEPF
0 Willem Zoepf was een van Harsters
naaste medewerkers. Hij was Sachbear-
beiter on Judenreferent. en SS-Sturra-
bahnführer (majoor). Tussen 1941 en. 1943
reisde Zoepf regelmatig naar Berlijn om
daar de nieuwsre instructies te halen. Hij
volgde in zijn jeugd een opleiding tot heil-
gymnast en masseur, en werd later jurist.
Als leider van het Judenreferat IV B 4
*.vas hij de uitvoerder van Harsters op
drachten. Bijna altijd was Zoepf bij gro
tere razzia's 2elf aanwezig, Hij zorgde ook
voor de transporten in de goederentreinen;
die naar Westerbork reden. De beschul
diging tegen hem luidt medeplichtigheid
aan gemeenschappelijke moord in 55.382
gevallen. Tot de voornaamste assistenten
van Zoepf behoren de na berechting in
Breda opgesloten misdadigers Fischer en
Aus der Fünten. Op dolle dinsdag maakte
Zoepf zich haastig uit de voeten. Hij dook
weer op als pianist in een club van het
Amerikaanse leger, werd boerenarbeider
en bij zijn arrestatie was hij masseur In
een revalidr'^-centrum.
0 Gertmd Slottke is de ongrjjpbaarste
figuur '-an het drietal. Zij was secretaresse
in Zoepf's Judenreferat, maar zij ijverde
ver buiten haar opdracht om, door naar
Westerbork te reizen en zich. daar direct
met het lot van de gevangenen te be
moeien. Prof. dr. J, Fresser citeert in zijn
„Ondergang" Abel Herzberg, waar deze
ever Slottke schrijft:
„Ons aller Fraulein Slottke, met haar
tanige, fanatieke kop, die ons blijvend by
zal blijven als een nachtmerrie, lijfelijk
geworden bij dag.vermoedelijk door
een perverse eenzaamheid bevroren, een
lege perkamenten zak. de ideale schuil
plaats voor de duivel, door wie zy bezeten
was. Alleen trilde er iets aan haar bo
venlip, jets als heilige voldoening, wan
neer zij de wanhoop zag oplaaien die ze
teweeg bracht, bij vrouwen, die zij van
hun mannen, bij kinderen, die zy va:» hun
moeder scheidde. Kinderen die zij haatte,
omdat 7-U d»e htet bezat, geluk, dut ze ver
nietigde, omdat zij het zelf niet kende",
Fraulein Slottke werd door de Duitse
justitie na heel veel moeite teruggevonden
als maatschappelijk werkster. Ook vóór
haar spookachtige optreden in Nederland
deed zij aan sociaal werk. Het enige wat
zij bij het vooronderzoek heeft willien.
prijsgeven is haar geboortedatum. Zij ver
keert onder borgtocht op vrije voeten.
PAPIEREN
Het proces in München zal voornamelijk
aan de hand van documenten worden ge
voerd. Getuigen zijn er bijna niet opge-
0 ZOEPF
0 HARSTER
roepen. De schrijftafelmoordenaar Harster
vooral zal in deze rechtzaak door de
papierwinkel die hij tijdens* zijn misdadige
arbeid overhoop heeft gehaald, ten val
moeten worden gebracht.
Kleur zal het proces krijgen door het
optreden van de felle openbare aanklager
Huber, maar ook door dat van de be
faamde nazi-ver volger, dr. Robert Kemp-
ner. Deze in Berlijn geboren plaatsver
vangende aanklager voor de Amerikaanse
regering in de Neurenberger processen
vervult de rol van neven-aanklager in het
proces tegen Harster, Zoepf en Slottke.
Behalve in opdracht van de nabestaanden
van de karmelietes en filosofe Edith Stein,
treedt Kempner ook op uit naam van
Otto Frank, vader van. Anne Frank, uit
naam van de nabestaanden van de gezus
ters Loeb, en de erven van een aantal
vooraanstaande joodse Nederlandse juris
ten» die in de concentratiekampen oom het
leven kwamen.
Hy verklaarde, dat hij niet Van plan Is
de rol \-an verdediger van paus Pius XII
te spelen, wiens zwijgen in het openbaar
soms verdedigd wordt met het feit dat
nadat de Nederlandse bisschoppen hadden
geprotesteerd, de rooms-katholieke joodse
Nederlanders meteen werden gedepor
teerd.
(ADVERTENTIE)
HOLLYWOOD. (Rtr/AP) De Ameri
kaanse fümactrice Aim Sheridan |s zater
dag in haar huis in San Fernando Valley
aan kanker overleden, zo hebben vrien
den van haar meegedeeld. Zij zou op 21
februari 53 jaar zijn geworden.
Zii was onlangs voor het voetlicht te
ruggekeerd en trad op in de TV-serie
„Pistols ,n' petticoats" die door de NBC
wordt verzorgd.
Sheridan kreeg een filmeontract bij
Paramount doordat haar zuster een foto
van haar had ingezonden voor een
sehnonheidswedstrijd. Pas later, onder
contract bij Warner Brothers, kreeg zij
bekendheid op het witte doek, waarop zij
onder anderen Errol Fiynn. Humphrey
Bogart, Gary Cooper eu James Cagney
als tegenspelers had. Zij stond bekend als
,the Oom oh Girl",
Tot haar bekendste films behoren
,They drive by night", „Angels with dir
ty faces". „Dodge City", ..City for Con
quest", „The man who came to dinner"
„King's Row", „Shine on Harvest Moon"
,,The DoughgirJs", ^Nora Prentiss",
Good Sam", ,,I was a war male Bride"
en „The opposite Sex".
Ann Sheridan, trad vorig jaar juni in 'fc
huwelijk met de acteur Scott McKay,
Jobyna. Ralston, een filmster die
als een van de mooiste meisjes van haar
tijd werd beschouwd is zondag op 66-Ja-
rlge leeftijd in Hollywood overleden: ze
had longontsteking.
In 1927 speelde Jobyna Ralston met
haar man Richard Arjen, Clara Bow, Ga
ry Cooper en Buddy Rogers to de film
.Wings", die dg allereerste Oscar won.
Op 21-jarige leeftijd maakte Jobyna haar
debuut op Broadway in ,.Two little Girls
in blue", In Hollywood speelde ze vele
malen samea met de Franse komiek Max
Lirder Later speelde ze met Harold
Lloyd in „The Freshman" en „Grand
ma's Boy".
DEN HAAG, 21 jan. In een nota
aan de Tweede Kamer deelt de regering
mee, dat zij op zeer korte termijn een
bedrag van flOO miljoen een deel van de
voor het rijk op do voorinschrijfrckening
gereserveerde gelden, zal vrijgeven aan
het algemeen burgerlijk pensioenfonds,
voor het verstrekken van een lening aan
de Bank van Nederlandsche Gemeenten.
Dit bedrag is geheel bestemd om in het
kader van de centrale financiering een
bijdrage te leveren tot verbetering van de
werkgelegenheid in het noorden en het zui
den van het land.
(ADVERTENTIE)
Vervol.? van pagina (I
Hoewel korte tfód nadat de noodseinen
de lucht in waren gegaan, enkele schepen
meldden dat zij zouden opstomen naar de
plaats waar de Jacob Verolme in moei
lijkheden verkeerde, mocht niet op een
snelle redding worden gerekend. De
meeste schepen bea'onden zich op vrij
grote afstand. Scheveningen Radio en Las
Talmas Radio verzochten direct ïn ver
scheidene uitzendingen de scheepvaart
naar de schïpbreukclingïïn uit te kyken.
temeer daar het weer ter plaatse niet
gunstig was. De windkracht was 5 tot 6
en er stond een ruwe zee. Het verschijnen
van het Poolse schip Batory maakte ech
ter een gelukkig slot aan het drama. Om
streeks 6 uur in de avond kwam het schip
ter plaatse aan, nadat het het wrak van
de Jacob Verolme op het radarscherm had
waargenomen. De gehele bemanning, be
staande uit 18 Nederlandse officieren en
onder-officieren en 23 Portugezen, werd
aan boord genomen.
De oproep tot redding van de opvaren-
(ADVERTENTIE)
Voortaan de winterse nattigheid
'trotseren met zo'n modieuze
lak regenhoed, die 't hélemaal
heeft... Jeuk flatteus, op vele
manieren te dragen en zo
practised.
Regenhoeden van waterdicht
lakplasttc van 7.95, zo als U ze
in de boetiekjes ziét liggen...
morgen voor een prijs, die
iedere portemonnaie past, voor
nog géén twee gulden.
(Van. een medewerker)
LEMAAL landelijk kan Scapino niet
zijn. Hij woont nu eenmaal in Am-
«terd&m. Daar is zijn dansschool, die na
tuurlijk nauwe banden legt met een jong
publiek. Op 9 april komen de kinderen
In Amsterdam zelfs naar een gekostu
meerd feest Toch heeft Scapino ook in
Rotterdam vee! vrienden. Dat bleek gis-
terexniddag wel weer, ia de Rotterdamse
Schouwburg.
Scapino begon met de aankondiging van
een paar programma-wijzigingen. Enkele
dansers wanen wegens griep vervangen
en de program raad el en van voor en na de
pauze -werden verwisseld, maar te kort
gedaan werden we allerminst. De „Dans
vooi vier" doet het best als een puur cho
reografisch opwarmertje en 'n betere apo
theose dan „De pasja en de beer" kan
men zich niet wensen. £en nauwelijks
verslijtbaar ballet is ook „Waar is mijn
springtouw", beter dan het Veilig Ver-
keersballet „De knappe zebra", dat niet
temin wel grappig is.
Do hoofdschotel Js toch nog steeds „De
pasja en de beer", grandioos in het pak
van Hans van Norden. Het Zuidhollands
Orkest speelde onder leiding van Jan van
der Waart de muziek van ,Wim Franken
met aanstekelijk plezier en favoriet is al
tijd de puntgave aap van Wim Bender.
Nu we toch één danser hebben genoemd
van de vele vermeldenswaardige, kunnen
we niet nalaten eens speciaal Divera Sta-
venulter te prijzen, die als hoofdsultane
zo kostelijk Oosters deed.
Als men weieens kennis neemt van hel
slordige soort amusement waarmee com
merciële kindermiddagen soms gevuld
worden, dan kan men niet anders dan
de grootste waardering hebben voor de
manier waarop, deze gesubsidieerde bal
letgroep zijn, taak opvat, zich steeds be
ijverend om voorstellingen te geven van
hei best bereikbare niveau, omdat alleen
dat goed genoeg is voor dit nieuwe pu
bliek.
ANN SHERIDAN
Morgen om 9 uur begint de
verkoop van deze bijzonder
flatteuze regenhoeden, die U
draagt zoals u zelf wilt, In dfv.
kleuren, uni of
mee contraste
rende binnenrand,
voor
Geen tel. of schrift lest.
Duur yan de Opruimidg
72 Januari iot 2 februari.
AMSTERDAM, 23 jan. Zaterdagnacht
heeft een pyromaan opnieuw een reeks
brandjes in de Amsterdamse binnenstad
gesticht, die alle gelukkig beperkt van
omvang zijn gebleven.
In huizen aan de St. Jansstraat, de
Nieuwe Hoogstraat en de Raamgracht
werd ejen brandbare vloeistof door de
brievenbussen gegoten en aangestoken.
Aan de Amstel werd de vloeistof door
hei raam van een woning naar binnen
gegoten terwijl aan de Nieuwe Keizers
gracht een bestelauto op dezelfde wijze
in vlammen opging. De brandjes hebben
slechts geringe schade aangericht.
De politie en bewoners van de Amster
damse binnenstad hebben dit weekeinde
een. felle jacht gemaakt op de pyromaan.
Hij óf zij liet zich echter niet 2ien. De afge
lopen nacht werd alleen alarm geslagen,
nadat benzine in de brievenbus van een
bedrijf aan de Beursstraat was gegoten- De
benzine had geen vlam gevat. De dader was
spoorloos.
De politie heeft in verband met het op
treden van de pyromaan 's nachts een ver
scherpte surveillance ingesteld. De leiding
van deze „operatie pyromaan" berust bij
da hoofd-inspecteur P. van Dijk, Een.
onderzoek door de politiedeskundige liceft
inmiddels aan het licht gebracht, dat de
brandstof, die de brandstichter door brie
venbussen naar binnen gooit, een mengsel
van benzine en olie is, zoals dat gebruikt
wordt voor bromfietsmotoren.
Behalve de politie hebben ook de be
woners van het centrum de jacht op de
pyromaan geopend. Met de door de
pyromaan van vorig jaar aangestoken
branden in de Bethanien Dwarsstraat cn de
Kloveniers Burgwal, waarbij acht pesonen
het leven verloren, nog vers in het geheu
gen, hebben enkele tientallen burgers zich
bewapend met knuppels en ijzeren staven-
Hiermee houden zij 'snachts op straathoe
ken. de wacht. In de nacht van zaterdag en
zondag hielden enkele van hen een. Marok
kaan staande, die zich" volgens hen ver
dacht gedroeg. Zij brachten hem over naar
het politiebureau. De man bleek niets met
de brandstichtingen te maken, te hebben.
Hij had alleen lopen zoeken naar een
straat. Hierbij was hij regelmatig stil
blijven staan om straat naamboordjes te
bekijken-
GRONINGEN. 23 jan. Het is de Gro
ningse recherche gelukt de bromfiets-
pyromaan, die in de stad Groningen sinds
augustus 1965 ongeveer 30 bromfietsen in
brand heeft gestoken, te ontmaskeren.
Een 23-jarige arbeider, die in de nacht
van donderdag op vrijdag werd aange
houden, heeft, na aanvankelijk hardnek
kig te hebben ontkend, bekend de pyro
maan te zijn-
Telkens wanneer hij enkele glazen bier
had gedronken kwam in hem de lust op
bromfietsen in brand te steken. Hi; draai
de dan de benzinekraan open, trok het
benzineslangetje los en hield daar zijn
aansteker bij. Ook zijn eigen bromfiets
ging op die manier in vlammen op
EINDHOVEN, 23 jan. De Kempense
pyromaan, die ai maanden aan het werk
is. heeft zijn werkterrein waarschijnlijk
verlegd. Zondagnacht werd te Hoogeloon
de schuur van de landbouwer Gerritson
c-en prooi der vlammen. Het vee kon
worden gered. De brand werd om kwart
voor twaalf gesticht. Tot dusver „werkte"
de pyromaan hoofdzakelijk in Vessem en
directe omgeving.
den van de Jacob Verolme bracht ook de
Amerikaanse luchtmachtbasis op de
•Azoren in alarm. Van deze basis vertrok
onmiddellijk een vliegtuig dat de rnnd-
drijvende sloepen en het met de kiel naar
boven drijvende wrak spoedig vond. Twee
doktoren werden met een parachute ge
dropt en deze konden de gewonden in de
sloepen de eerste hulp verlenen. Zij moes
ten uiteraard in de sloepen blijven en
gingen later ook aan boord van de Batory.
De Jacob Verolme. een van de drie
ertstankers van de Nederlandse Ertstanker
Mij. te Rotterdam, gebouwd in 1957 op de
Verolme-werf te Alblasserdam. bruto
18.734 ton en dw 26.796 ton, had in Tubarro,
een nieuwe ertshaven 9 mijl ten noorden
van Vïtoria (Brazilië) 23.000 ton ijzererts
geladen voor IJmuiden en was op 12
januari vertrokken. Het schip liep St.
Vincent op de Kaapverddsche eilanden aan
om brandstof te bunkeren cn vertrok van
daar vrijdag j.L
Voor zover tot vanmiddag was na te
gaan, deed zich tegen het middaguur van
zondag een ontploffing voor In een van
de zij tanks in het voorschip waardoor een
gat onder de waterlijn ontstond en ruim I
volliep. Dit had een dusdanig funeste
invloed op de stabiliteit van het schip,
dat het al spoedig zware slagzij ging
maken. Reeds een kwartier na het ge
beurde moest kapitein W. D. Kruyer order
geven het schip te verlaten. Marconist K.
A Maat heeft grfukkig nog kans gezien
verscheidene noodseinen de lucht in te
zenden die o.a. door de Zwarte Zee wer
den opgevangen.
Toen de Batory gisteravond de plaats
van de ramp verliet, dreef het schip nog
met de kiel naar boven rond.
De namen van de 18 Nederlandse ou»
\n/-enden zijn: kapitein W. D. Kruyer (50>
uit Voorschoten; le stuurman I, Smit (57).
West-Terschelling; 2e stuurman J. van
der Spek (26), Zevenhuizen (Z.H.); 3e
stuurman J. C. Lagendijk <22), Vlissingen;
le werktuigkundige W. A. Angement (62),
Vlaardingen; 2e werktuigkundige G. J,
Visser (47), Amsterdam; 3c werktuigkun
digen J, P. F, ten Broek (44), Leiden en
A Tuinman (30), Harlingen; 4e werktuig
kundigen G. H. Nymeyer (21), Castricura
en A. M, J. Singers (23), Mierlo (omge
komen); assistent werktuigkundigen G„ J.
i
Klüver (22). Rotterdam en D. Wuiving
(21), Amsterdam; leerling-werktuigkundige
J. A. Herreveld (20), Amsterdam; elektri
cien J. N. J. Baas (24), Gouda telegrafist
K, A. Maat (22), Groningen; bankwerker
J. Molleman (27), Amsterdam; hofmeester
H. T. J. Kok (23), Haarlem; kok B. H. JL
Happé (24). Amsterdam.
Als de Jacob Verolme ondersteboven
blijft drijven en daarop is kans omdat
dit het laatst is wat is waargenomen
dan zal een eventuele berging grote pro
blemen opleveren. Dat met een kans op
berging rekening wordt gehouden, blijkt
uit het feit dat de Duitse zeesleepboot
Seefalke, die naar de plaats van de ramp
onderweg is, bly'ft doorzetten, evenals de
Nederlandse zeesleepboot Zwarte Zee van
L. Smit en Co's Internationale Sleepdienst
die dinsdagmorgen vroeg op de plaats
kan aankomen Theoretisch kan. worden
aangenomen dat het schip is gekapseisd
doordat ruim I is volgelopen waardoor
de stabiliteit werd verstoord. Het is moge-
lijk dat de ertslading zich niet meer in
het schip bevindt omdat deze, door bet
grote gewicht, na het kapseizen door de
luiken is gezakt en naar de zeebodem is
verdwenen. Het is mogelijk dat zich in de
romp een grote luchtbel bevindt waarop
het omgeslagen schip blijft drijven,
Het binnenbrengen van een dergelük
wrak brengt echter grote bezwaren met
zich mee die wel eens onoverkomelijk
zouden kunnen zijn. In omgeslagen toe-
stand heeft de ertstanker een zeer grote
diepgang, naar schatting ten minste 29
30 meter. Die „diepgang" wordt veroor-
zaakt door de hoge opbouw van het ach-
terschip en de masten die nu onder water
steken. Een haven die dat zou kunnen
..verwerken" is vermoedelijk nergens te
vinden. Daarbij komt dat het „rechten"
van het omgeslagen wrak een karwei zou
zijn dat nog nooit eerder is uitgevoerd.
Zolang het wrak echter drijft, blijft er
altijd een kans op berging bestaan. Daarom
zetten de sleepboten door, hoe gering hun
kans op succes ook mag zyn.
De ernstig gewonde bankwerker van de
Jacob Verolme is in een ziekenhuis opge
nomen. De overige bemanningsleden zijn
ondergebracht in drie grote hotels van
Santa Cruz de la Palma. De Batory heeft
de reis naar Lissabon voortgezet. De be«
manning van de Jacob Verolme bestaat
uit twee Ghilenen, 20 Portugezen en '19
Nederlandse officieren, onderofficieren en
matrozen.
(ADVERTENTIE)
12 JANUARI T/M 2 FE8R,
WINDSOR BANKSTELLEN van origineel Slavonisch eiken. 3-Zltsbank
en 2 fauteuils met losse zit- en rugkussens, overtrokken met een
warme Schotse ruitstof. Deze gezellige en solide bankstellen, nu
•enorm voordelig.
voor 695."
Bijpassende WINDSOR EETKAMER bestaande uit een ronde tafel met
tuimelblad en 4 massief eiken stoelen, bekleed met rood kunstleer
Een partij Scandinavische ARMSTOELEN op eettafel-hoogte, zwart,
wit of rood gelakt.
Nu spotgoedkoop voor 45.-
Prachtige partij SLAAPKAMERS, in blank berken, afgelakt in krasvrij
polyester. Bestaande uit 3-deurs linnenkast ('/3 leg-J/3 hang), 2-pers.
ledikant 13D x 190 met 2 losse nachtkastjes, CAC
nu voor de uitzonderlijk lage prijs van wVÖi'
Met iita-jumeaux QA
méérprijsvan O "U«"*
*S MAANDAGS GESLOTEN:
100 Vo service op dinsdag, woensdag
dondardag, vrijdag en zaterdag
Bijpassende toilettafel -d /I IZ
met grote pas-spiegel I
COMPLETE WONINGINRICHTING
