Ontstellende
cijfers over
huisvesting van gastarbeiders
In Maassluis
begint deze
week enquête
De gastarbeiders als
gasten behandelen
Rapport grondslag voor
geleidelijke verbetering
Eerste lustrum
Vanaf
de tribune
gezien
STAB
Mijn familie
doet zoiets
met
PPRAOQRZITTER VA1V END-HOVEN:
i
SCHIEDAMSCHE COURAJJT DONDERDAG 25 SEPTEMBER J
Schiedam In Schiedam zijn 312 buitenlandse
gastarbeiders gehuisvest in veertig pensions.
Daarbij zijn 244 Turken, 47 Spanjaarden, 17
Marokkanen, twee Portugezen, een Griek en
een Hongaar. Zo was het althans rr het mo
ment, dat de heer J. J. Hoogcarspel zjjn rap
port over de huisvesting van de buitenlandse
arbeidskrachten aan Wethouder Eykenaar
heeft uitgebracht. We zijn nu ettelijke maan
den verder en kunnen slechts betreuren, dat
de cijfers uit het rapport niet eerder aan de
publiciteit zijn prijsgegeven cn dat op dit mo
ment niets wordt meegedeeld over de huidige
stand van zaken. Waar zijn bv. de Turkse ar
beiders gebleven, die indertijd woonden op
de Turkenboten in de Buitenhaven bq de
Glasfabriek? Dat waren er 164 in totaal.
Een deel zou in pensions aan de Rotte rdamse-
dijk terechtgekomen zijn; een ander deel
misschien het grootste woont in de veel
omstreden huisjes van de heer Van den Bo-
gert, vermoedelijk ruim 120. Deze wonen dus
zelfstandig. De cijfers uit het rapport zullen,
voorzover zij pensions betreffen, de huidige
verhoudingen vrij juist weergeven, met dien
verstande, dat er nog een tiental middelmatig
grote pensions kan zijn bijgekomen.
Wat is de eindconclusie van de heer Hoogcarspel?
Hij verklaart uitdrukkelijk, d?t de gastarbeiders
leven in een Wast europees en bovendien nog Ne
derlands cultuurpatroon en dat bij de beoordeling
van hun huisvesting dus Nederlandse maatstaven
zijn aangelegd. Ten aanzien van helderheid, hy
giëne, uiterlijke verzorging e.d. moeten de wo-
nmgen dei' gastarbeiders aan minimale Neder
landse normen voldoen, al mag ook de eigen op
vatting dezer buitenlanders daarbij worden ver
disconteerd. Wat wij nauwelijks zouden accep
teren, kan door een Spanjaard of een Turk wor
den aangemerkt ,,als een won
der van woongerief". Het niet
meer man op een kamer slapen
is velen van jongsaf vertrouwd.
De heer Hoogcarspel stelt zelfs
de vraag, of toewijzing van een
luxueus verblijf wel goed zou
zijn: hij, de gastarbeider, kan.
zich dan naderhand in het eigen
dorp nog maar moeilijk weer
aan de oorspronkelijke omstan
digheden aanpassen.
O Als er geen ruimte is moet cr worden geïmproviseerd. Stapelbedden zijn daar een
voorbeeld van.
VJaardingen Opgemerkt moet worden, dat de directeur
van hel Arbeidsbureau ook in Vlaardingen een onderzoek
naar de huisvesting der buitenlandse arbeidskrachten heeft
doen instellen. Hier was cr o.a. aan de Schïedamseweg een
pension met 3D tot 40 Turken, waar de omstandigheden nog
al wat te wensen overlieten. Overigens is dit onderzoek al
weer geruime tijd geleden, zodat de cijfers voor de situatie
op dit moment geen betekenis meer hebben. Wel van belang
is, dat men deze week is begonnen mei een onderzoek naar
de huisvesting der buitenlanders in Maassluis. Dat men ook
daar overgaat tot een grondige enquête is een welsprekend
bewijs voor de waardering die de autoriteiten hebben voor
deze benadering van het huisvestingsprobleem, waarbq men
uiteraard eerst vaststelt hoe de situatie is, alvorens de no
dige stappen te nemen tot verbetering.
Kantongerecht Schiedam
Schiedam ,.Mijn mannelijke
familieleden doen zoiets niet".
De jongedame, die zo hoog over
het karakter van haar naaste
verwanten opgaf, stond giste
ren terecht voor de kantonrech
ter in Schiedam, omdat ze met
haar brommer een heel eind
boven de maximumsnelheid
had gereden en daarvoor was
bekeurd. ,,Een van uw manne
lijke familieleden heeft hem ze
ker opgevoerdsprak officier
van justitie mr. "t Hart beschul
digend. waarna bovenstaand
antwoord op vernietigende wij
ze werd uitgesproken.
De jongedame was er slechts één
in de lange rij zondaars tegen
de maximumsnelheid die giste
ren hun opwachting voor het
hekje maakten. Ze was wel de
meest slagvaardige en was het
met de gang van zaken hele
maal niet eens. Ze ontkende dat
ze 4G V m zou hebben gereden,
maar oe radarcontrole van de
politie w°es anders uit en werd
cmvoorwat r del ijk geloefd.
„Afgaande op uw goeie gezicht
en omdat hit laten opvoeren
van een bromfiets meer iets is
voor opgeschoven snotjongens,
eis ik f 25 of twee dagen". Kan
tonrechter mr. W. t van Vlo
ten vonniste conform oe eis.
De dienstplichtig mi itair B.
moest van zijn ,,sc tertssala-
ris", zoals de officier a .t noem
de, f 70 betalen wegens hei. rij
den in een auto die mankemen
ten vertoonde zoals een ontre
gelde stuurinrichting, geen stop
lichten en een meer dan eento
nige hoorn. „Hij was er net
mee op weg naar de garage",
verklaarde moeder B., die het
voor haar in het Veluwse Stroe
gelegerde zoon kwam opnemen.
Dat klonk in de oren van kan
tonrechter én officier te mooi
om waar te zijn. ze geloofden
het argument dan ook niet en
de soldaat moest voor alle ge
breken en overtredingen £70
boete betalen.
ZWARTKIJKERS
Enkele „zwartkijkers", die niet
tijdig de bijdrage voor hun tele
visietoestel aan de Dienst Luis
ter- en Kijkgelden hadden afge
dragen moesten zich hierover
verantwoorden. Een huisvrouw
werd tot f 60 en twee jaar
proeftijd veroordeeld tvegens
het niet betalen van de bijdra
ge. ,,Dat kan ik niet, want ik zit
in re Bijstandswet"» verklaarde
ze resoluut. „Hebt U het toestel
dan ook van de Bijstandswet?"
wilde de Officier van Justitie
weten. De pret was er voor
haar toen af en met de woorden
dat ze „toch niets aan die kie-
rekiekast had" verliet verdach
te nog napruttelend de zaal.
Aan de reinheid in slaapvertrek
en keuken ontbrak hier en daar
wel wat. De rapporteur kan
over de spreiding der pensions
slechts concluderen, dat er wel
een zekere concentratie in ver
vallen wijken was, maar dat er
toch ook een spreiding was over
wat betere buurten.
EéiN' SLAAPKAMER
ONAANVAARDBAAR
Doorgaans was het gemiddeld Ein.f
aantal personen op één slaap-
kamer tijdens het onderzoek
twee in de kleine pensions, drie
in de wat grotere en in een pen-
DOOR
G. LUTKE MEIJER
sion met veertien gasten gemid
deld vijf per slaapkamer. Een
kleine minderheid nuttigde de
maaltijden in de slaapkamers.
Was-, douche- en toiletgelegen-
heid was hier en daar ontoerei
kend. Ook aan de stille behoefte
aan een bidvertrek kon in de
pensions niet worden voldaan.
In Turkije, hoe primitief de wo
ningen er overigens zijn, zullen
bidruimte en wasgelegenheid
maar hoogst zelden ontbreken.
AU u «aast Ahmed Karan of Docbtn
Hökan, die Turkse gastarbeiders In de
bus of in de tram rit - probeer^et
eens om zijn isolement te doorbreken.
-Maak eens een praatje met hem. Mis
schien kent hij niet meer dan dertig
of veertig Nederlandse woorden, maar
dat ztfn er altijd dertig of veertig
meer dan u van zün taal kent. \raag
hem eens waar hti woont. Hu zaï a
misschien vriendelijk en dankbaar
voor de aandacht antwoorden: ut Dor
drecht hl een pension met 60 man
of ln Vlaardingen op een kamer met
vier andere Turkse mannen. En vraag
dan ook eens naar zijn kinderen, zijn
vrouw, zyn verre vadeiland. Het zijn
eenvoudige prettige mensen en dat
gebaar van zó groot, zo groot en zo
groot verstaat hij best. Ja, 1» de kin
deren. in TurkOc. Daar "beter dan hier,
Hier geld verdienen.
«u.„
Md
gen was, zowel gezien vanuit
hygiënisch standpunt als wat ex
ploitatie betreft, onaanvaard
baar. In die krotjes wilde ook
de pensionsprijs wel eens onre
delijk hoog zijn, vergeleken met
het daarbij verkregen, woon- en
eeigerief. Ernstige misstanden
werden overigens, aldus het rap
port, niet ontmoet. -
Ten slotte nog enkele cijfers, die
dan, zoals gezegd, niet meer gel
dig zijn, omdat ruim 150 Turkse
gastarbeiders een ander onder
komen hebben moeten zoeken,
toen de beide woonschepen wer
den opgedoekt. In een pension
met 11 tot 21 gasten woonden
veertien Turken, in pensions
met zes tot elf gasten 69 man
en 56 buitenlanders woonden in
pensions met hoogstens vijf gas
ten. De pensionprijs beliep eind
1968 zonder voeding en be was
sing 10 tot 22,50 gld. en inclusief
voeding en bewassing van 45
tot 47,50 gld. Het merendeel der
Turken vooral nu de schepen
er niet meer zijn— kookt zelf
zijn potje en doet ook zelf de
was. In de kleinere pensions wil
de pensionhoudster de was nog
wei eens doen,
In drie krotjes met hoogstens 10
huurwaarde trof men resp. 14.
10 en 8 bewoners, die zonder
voeding en bewassing ieder 20
per week moesten betalen. In
een ander pension woonden acht
Turkse arbeiders, die zelf kook
ten. Zij betaalden elk 22,50 in
clusief bewassing per week De
pensionhoudster ontving per
maand circa ƒ780 en betaalde
zelf aan huur per maand ƒ83.
In de steeg bij de Buitenhavenweg
is de situatie thans ongeveer
gelyJri por woning 10 tot 15 be
woners en elk ongeveer 20 tot
f 25 huur per week. Huurwaarde
ongeveer f 15 per week. Meubi
lair van weinig waarde.
Schiedam Dc heer Ph. van
Endhoven, voorzitter van de
Politieke Pari ij Radlkalen,
heeft met verontrusting ken
nisgenomen van de medede
ling, dat het gemeentebe
stuur van Schiedam heeft
besloten dc sanitaire voor
zieningen, die de heer Van
de Bogert heeft laten bijbou
wen bij de Turkenwonïngen
aan de Buïtcnhavenweg,
weer te laten afbreken, om
dat ze ten onrechte en zon
der toestemming van de
overheid op gemeentelijke
grond zijn gebouwd.
In beginsel moeten wij, zo
meent hij, onze gastarbei
ders als gasten behandelen
en voor hun huisvesting de
zelfde eisen stelten als wij
aan een woning zouden stel
len, die voor een Nederlan
der bestemd is. Als wij onze
eigen landgenoten ergens la
ten logeren, dan doen wij
dat niet in een krot met een
man of veertig tegelijk,
maar dan geven wij elk een
kamer apart. En als de ge
meente voorschrijft, dat de
toiletruimte, de douche en
de keuken van het rijtje wo
ningen aan de Buitenhaven
weg worden weggebroken,
dan zo meent de heer Van
Endhoven moet dit voor
ons het teken zijn om zelf
iets voor de Turken te doen.
Dan moet de gemeente de
zaak zelf m handen nemen
cn zo mogelijk in samenwer
king met de bedrijven, waai
de gastarbeiders werken, de
huisvesting voor de gastar
beiders zelf ter hand nemen
en dat in huizen, waar onze
gasten, met fatsoen kunnen
verblijven.
NIET AFBREKEN
En als er mors hands geen an
dere oplossing is, dan, zo
meent de heer Van End ho
ven, is afbraak een voorbari
ge zaak, omdat men daar
mee deze mensen weer op
jaagt en tot \erscnoppetin
gen maakt. „Het /ijn gnsLn-
beiders, rnaur ze worden
met als gasten behandeld
het tegenovergestelde Inkt
me juister geformuleerd
aldus de heer Van End ho
ven, die hiermede vooit-
bouwt op een actie die /im
partijgenoten ui Utrecht heb
ben ondernomen, „onze hele
partij verzet zich tegen deze
wijze van werken. .Ie nodigt
toch geen gasten uit om
daarna huiten te Uiten da-
pen. Het tcgenovergebleldf
moet gebeuren: ,Je Li at
komen en denkt van te voren
aan hun huisvesting Den-,
ken: „die regelt zich dan
hier wei van zelf" il.ii. is
geen manier. Men zegt dan
wel, dat die lui gauw tevre
den zijn, omdat fc met beier
gewend zijn, maar dat is een
ergerlijke gedachte. Men
kan wel zeggen' het raakt
ons niet. als wc het zelf
maar goed hebben. Maar
dan nog kan men geen nutti
ge voorzieningen afbreken
en hun het leven nog moeilij
ker maker. Met onze partij
genoten in UI recht zijn wij
van mening, rlat de hute\ ti
ling hier aan gewone Neder
landse normen moet vol
doen. Dat er pensionhouders
zijn zelfs hier in Stlue-
dam die er m slagen 3U
tot 4ü man in een pension op
te bergen, dat kan en dat
mag mei. Als het Nederlan
ders waren zou men daartoe
geen toestemming krijgen.
Nu het gastarbeiders zijn is
die toestemming er wei.
Nee, wij ziin van mening,
dat dit in zo n kort mogelijke
tijfl moei worden terugge
bracht tot wat normaal en
redelijk is voor iedereen en
dat de pension:- aan alle noi-
men moeten voldoen, die ook
voor Nederlandse pension
gasten gelden, mets meer en
niets minder. We mogen, als
het om onze medemensen
gaat, ons met laten leiden
door de gedachte: Zoveel
mogelijk verdienen en zo
weinig mogelijk uitgeven".
ONTSPANNING
Krachtig onderstreept dc afde
ling van de PPR. in Schie
dam ook het standpunt dat
cl* partij ir. Utrecht tot het
hare heeft gemaakt: Nd zo-
ven jaren niets doen moot
Nederland eindelijk eens-
zorgen voor goede ontspan
ningsmogelijkheden voor de
buitenlanders hier, che nu
vaak met de 7iel onder de
arm door de stad zwerven.
...Je moet ook de pogingen
om hun gelegenheid te geven
voor de uitoefening van hun
godsfliens.plichten zoveel mo
gelijk steunen. Voor zover er
bij hun wensen in die rich
ting leven, moeten wij ons
diLirbi) aanpassen en niet
om gek cc ris. Als wij ze zo
graag hierheen halen, dan
zullen wij onzerzijds datgene
moeten doen, wat hun de le-
v( n -.s f cc r veraangenaam'".
De wandelsport vereniging
Schiedam-Zuid gaat bin
nenkort het eerste lus
trum vieren. Dat gebeurt
uiteraard met een
lustrumwandelmars. Za
terdag 11 oktober wordt
deze mars gehouden en
de start is bij gebouw De
Dukdalf recht tegenover
de werf Gusto.
Medewerking wordt ver
leend door dc drumband
en de majorettes van.
OBK. Het p&rcours voert
door alle delen van Schie
dam. Op de Boulevard
zullen de drumband en
majorettes een show op
voeren.
Het bestuur van Schiedam-
Zuid, bestaande uit de
heren H. de Swarl, voor
zitter. H. Slagmolen als
tweede voorzitter, A. van
Oorschot, secretaris, me
vrouw Bijl, penningmees-
teresse en de heer Bijl als
lid, rekent op ongeveer
1Ü0Ü deelnemers. Vijftig
procent van het batige
saldo steil het bestuur
ter beschikking van de
Stichting Zwembad
Schicdam-Zuid.
Een groot aantal sportvelden
wordt de laatste weken on
derhanden genomen door
een ploeg van zes mensen
van de Sportraad. Deu zijn
bezig om de „ingewanden"
van de sportvelden, de dral-
neringsbuizen, schoon tc ma
ken. Verstopte drainc-
ringsbuizen houden het wa
ter tegen met als gevolg snel
water op het veld en snel af
keuringen, >Icn graaft een
kuil midden in het veld en
legt ongeveer 80 cm. drain e-
ringsbuïs bloot. Daarin
wordt dan een slang gestupl
dit* onder druk van water
door Bas van Badwve
met een druk van 50 tot 60
atm. zieh een weg zoekt door
de draineringshuizen en deze
schoon en ontstopt maakt.
De lieer Fannekock, die de lei
ding heeft, zegt dat men er
baat bij heeft. „Het gaat be
ter dan op alle velden even
de dra ine rings buizen opgra
ven. Hier maken we een
paar gaatjes m de grond en
de zaak is rond. Nee, het
gaat prima". Al heel wat
sportvelden zijn op deze ma
nier onder handen genomen.
SVV—AJAX
Bij het bestuur van SVV leeft
het plan om de wedstrijd
SVV—Ajax op zaterdag te
laten spelen. En als het even
kan dan ook nog op het Spar
ta ter rein. „Ik moet alle in
stanties en ook Sparta en
Ajax nog inschakelen, maar
het plan leeft wel bij ons.
Kijk, op Spangen is wat te
verdienen. Op I-Iarga niet er.
dat maakt het voor ons 20
aanlokkelijk", zegt voorzit
ter Maarten Eising.
Het zou dus kunnen gebeuren,
dat in het vervolg SVV nog
meer „kasstukken" op Span
gen laat spelen.
Ik kan me voorstellen dat een
wedstrijd SVVFeijenoord
en SWSpart a op Spangen
wordt gespeeld. Har ga
wordt langzaam overbo
dig....
