Kunnen wij
wat doen r
het gas in
Schiedams
bodem
- èh T7
a
Schiedam is sinds 1930
sterk veranderd
I-™
mwM X'. :m,;p
PI
ha?§Êksè
ISTAD 3
v
k fe.
£"*-07* ~L .2.'
Contactavond
van het NIVON
Predikbeurten
1
SCHIEDAMSCHE COURANT ZATERDAG 29 NOVEMBER 1969
't zt
'iM-ïV
Vijftig meter verder ligt een terrein braak waar vermoedelijk
as voorkomt op nog geen 20 meter diepte
Schiedam Het Nederlands In
stituut voor Volksontwikkeling
en Natuurvriend enwcrk houdt
op 18 december in het wijkcen
trum aan het Wibauiplein. een
contactavond voor haar leden,
waarop dia's zullen worden
vertoond die gemaakt zijn tij
dens de zornertochten 19S9 en
voorgaande busreizen.
Op 2 en D december worden voor
de dames in hetzelfde wijkcen
trum informatie-avonden ge
houden o\*er haarverzorging.
Een medewerker van de Rot
terdamse kappersacademie zal
de eerste avond verteilen ox*er
het zelf verzorgen van het kap
sel en de tweede avond over de
veel besproken en sterk in de
mode zijnde haarstukjes. In ja
nuari begint een cursus van
vier avonden over make-up en
huidverzorging.
BURGERLIJKE STAND
OVERLEDEN: C. in 't Veld, 47
jr.; A. A. Bergwerf. 78 jr.; S.
M. Munnik. 58 jr. eehtg. A. L.
den Ouden; D. R. Markesteln*
56 jr.; J. A. Vredcnbregt, 76 jr.
G. Valkenburg.
70 jr; T. J. W. K, J. Rutgers, 64
jr: C. S. van der Knaap, 77 jr.
wed. H. A. den Boogert.
Schiedam Tien jaar geleden is
bij een routincboring van
Grondmechanica op het terrein
van de firma Meijer #/oSteg-
mann s.an de Westmolenstraat
gas aangeboord. De boring
werd verricht met behulp van
een eenvoudige apparatuur.
Toen men tot elf meter diepte
was gekomen maakte zich een
krachtige gasstroom los, die
aangestoken een steekvlam
leverde van enkele meters
hoogte. De brandweer werd er
bijgehaald om te zien of er ge
vaar dreigde voor de omgeving
en ook werden monsters van
het gas genomen, die bij de Ge
meentelijke Technische Bedrij
ven zeer zorgvuldig werden on
derzocht. De directeur van het
gasbedrijf, de heer ir. D. J.
Adriaanse, sterk geïnteresseerd
in alles wat met onze bodem
schatten te maken, heeft, maak
te in de officiële bladen op dit
gebied de vondst bekend. Ook
het Rotter da msch Nieuwsblad
plaatste een berichtje, volgens
hetwelk de samenstelling van
het gas als volgt was: 31.1%
koolzuur, 63,9% methaan en 5%
stikstof. Het gas had een calori
sche waarde van 5.673. dat was
anderhalf maal de waarde van
het toenmalige stadsgas. Een
exploitatie van de gasbron
werd niet mogelijk geacht cn
het gat is weer dichtgegooid.
EEN STEEKVLAM
„Ik herinner me nog", aldus de
heer Stegmann, „dat we het
gas een tijdje hebben gebruikt.
We maakten er een. pijpje
met een kraan aan en konden
.het naar willekeur aan en uit
schakelen. Maar na een paar
dagen is het gat dichtgeslibd en
toen hebben %ve maar gewoon
afgebouwd. We hebben wel
even gedacht over exploitatie,
maar dan hadden we een regu
laire put moeten maken met
een voorraadtank om stabiele
druk te krijgen en. we waren ei
genlijk niet bereid zoveel kos-
HERVORMDE GEMEENTE
Grote Kerk: 10 uur: ds. E. "Ver
waal, Kethel; 5 uur: ds J. Ho-
vïusr Dordrecht; 7 uur: ds. A.
Ie Ooq.
Bethelkerk: 10 uur; ds H. J.
Groenwegen.
Opstanöingskerk; 10 uur: ds J.
■W. Zimmerman; 7 uur ;ds D.
J. Spaling.
Vredeskerk: 30 uur: ds. D. J. Spa
cing.
Dorpskerk: 10 uur: Schuur
man, Maassluis; 7 uur :ds S.
Gerbrandy.
St. Martinuskerk: 9.30 uur: ds.
S. Gerbrandy; 7.15 uur: Oecu
menische Dienst.
gereformeerde kerk
Oosterkerk: 20 uur: ds. J. C. v.
Veen; 5 uur: ds J. C. v. Veen.
Keihei „De Ark": 9 uur: kandi-
c :t L. Prinsen; 10.30 uur en 5
1 r: kandidaat L. Prinsen.
Magnaïia Dei kerk: 10 uur en 5
uur: ds C. van Zuylen.
„De Goede Haven": 10 uur en 5
uur: ds. K. H. Schuring.
Julïanakerk: 10 uur en 5 uur: ds
E, J, F. Schoep.
Ev. Luth. kerk: 10 uur dienst.
Ned, Prot. Bond: 10.30 uur geen
opgave ontvangen.
Leger des Hcils: 10 en 7.30 uur
samenkomsten in de legerzaal.
Ned. Herv. Gercf. Evang.: ge
bouw Irene 10 uur de heer J. D.
van Gulen, Arnhem.
Grote kerk: 5 uur ds J. Hovius,
Dordrecht.
Bij het bouwen van dit pand in de Weslmolenstraa
gas aangeboord met hoge calorische waarde.
ten te maken voor wat toch al
tijd een gok blijft. De grondbo
ring, die Grondmechanica ver
richtte, had de bedoeling vast
te stellen, wat de gronddruk-
waterstand was op de plek
waar wij wilden bouwen. Het
was een simpele boring vanuit
een vrachtwagen, Wie weet wat
verder onderzoek zou hebben
opgeleverd! Wij hadden er wel
iets voor gevoeld om door te
gaan, maar niemand kon ver
tellen, hoeveel er zat en op die
basis was het voor ons onmoge
lijk om die investeringen te
doen".
,Ik zou inderdaad niet weten,
waar bet geld vandaan moet
komen", aldus rir. ir. J. van
Willigen, directeur van de
G.T.B., „maar op zichzelf is
het een \euke zaak, vooral om
dat het er kennelijk zo ondiep
zit. Echt aardgas zit natuurlijk
veel dieper en dan. kost een bo
ring een paar miljoen gulden;
dat is dan zo'n boring met een
boortoren etc. Daar is natuur
lijk niet aan te beginnen. Maar
op vijftig meter van de West
molenstraat ligt nu het open
terrein van Beyersbergen en
nog geen honderd meter verder
het grote al jaren braakliggen
de terrein langs de Vlaardin-
gerdijk. Het is zeer wel moge
lijk, dat een boring ook daar ef
fect zou hebben".
INVESTERINGEN
TE HOOG
,,In het algemeen is gas, dat op
zo geringe diepte wordt gevon
den echter moerasgas en dat
komt in zo geringe hoeveelhe
den voor, dat het gasbedrijf
van Schiedam er niets aan zou
hebben. Ik weet wel, dat boeren
in de omtrek en ook in Noord-
Holland op hun erf ook gas heb
ben aangeboord; dan leggen zij
een duikertje en vangen het op;
ze kunnen er hun woning mee
verlichten, en er op koken. Dat
is op zichzelf natuurlijk interes
sant voor die lui, maar daar
mee is het dan. toch bekeken.
Want het is moeilijk het gas,
ook al zou het in exploitatie
hoeveelheid 'worden gevonden,
bij het huidige aardgas van
8.500 calorieën te voegen. De
prijs van het aardgas is geba
seerd op die 8.500 calorieën en
gewone vermenging zou er op
neerkomen, dat de gebruikers
niet meer de 8.500 calorieën
krijgen, waarvoor ze betalen.
Als het ScWedamse „aardgas"
een hogere calorie waarde had,
zou het natuurlijk wat anders
zijn. Dan zouden dé gebruikers
cr niet slechter van worden".
Ook de heer Van Willigen ziet de
noodzakelijke investeringen
voor eventuele exploitatie van
het gas. als een onoverkomelijk
bezwaar: „Inderdaad eerst
moet bepaald worden hoeveel
er in de bodem zit; dan moet
een voorraadtank je worden ge
plaatst en moet het gas op druk
worden gebracht en alle grap
pen jen meer. Dat wordt na
tuurlijk voor de gemeente een.
moeilijke aangelegenheid".
OEFENTERREIN
VOOR STUDENTEN?
Wij vroegen ons af, of het gas in
de Schiedamse bodem en de
grote waarschijnlijkheid, dat
het zeer ondiep op enkele braa
kliggende terreinen in onze
stad kan worden aangeboord.
DOOR
G. LUTKE MEIJER
misschien op andere wijze nut
tig zouden kunnen worden be
nut. Is de situatie niet geschikt
als oefenterrein voor de Deiltse
studenten? Als het commer
cieel niet exploitabel is, kunnen
dan de studenten niet op het
tdrrein aan de Vlaardingerdijk
of in de Driehoek Beijersbergen
niet de nodige ervaring opdoen
voor hun toekomstige arbeid in
het olie- en gasbedrijf? De heer
Van Berkel van het Laborato
rium voor Oliewinning, Techni
sche Hogeschool Delft, acht het
niet onmogelijk, dat boringen
in de omgeving van de stedelij
ke bebouwing enig gevaar ople
vert. „Men brengt immers het
gas in contact met de buiten
lucht'en dan is de mogelijkheid
van het ontbranden van de gas
stroom niet denkbeeldig en zo'n
gasfontein in een weiland kan
dan gevaar opleveren, dat is
duidelijk. Een lucifertje kan
dan voldoende zijn".
dem gebruikt ter oefening van
uw studenten, vroegen wij
daarop aan professor J. ,J.
Dozy, die geologie doceert bij
de afdeling Mijnbouwkunde
van de Hogeschool. „Ik zie er
momenteel geen aanleiding toe,
maar dut hangt natuurlijk af
van ons rooster. Als ik er op
het ogenblik behoefte aan had,
dan zou ik zeggen: Ja, dat is
een leuk'objekt; laten we dat is
gaan doen. Maar het past op
het ogenblik gewoon niet in de
werkzaamheden. Als er met
een handboring gas wordt ge
vonden, is dat uiteraard moe
rasgas. Economische betekenis
heeft dat niet. De druk in zo'n
laag is nooit veel; daarvoor is
de laag te dun. Overigens is
moerasgas helemaal geen zeld
zaamheid. Och, het is een aar
digheid, maar wekt u asjeblieft
geen illusies. Het zou leuk ge
weest zijn, ais je net in een sta
dium verkeerde, dat je een ob-
jekt voor de studenten nodig
had. Maar dat heb ik op het
ogenblik nu een keer niet".
Schiedam Veertig jaar geleden
was men nog bezig met de uit
bouw van Schiedam-West. Aan
sluitend op de Burgemeester
Knappertlaan had men een
fraai plein ontworpen, dat ge
bouwd zou worden volgens het
plan van het architectenbureau
Granpré Molière, Verhagen en
Kok uit Rotterdam. Het Ru
bensplein zou liet komen te he
ten en het werd beschreven als
iets heel bijzonders, wat het
voor die tijd en de toenmalige
^--erhoudingen misschien ook
wel was. De bouwondernemers
Gebr. Spindler on M. Smits
hebben de plannen uitgevoerd.
Ongetwijfeld is met het Rubens
plein al rekening gehouden met
de opkomst van het autover
keer en het is tekenend, dat
kort na het tot standkomun van
het Rubensplein eindelijk ook
het tolhuis aan de Vijfsluizen is
opgedoekt als niet meer pas
send in het moderne verkeer,
ondertussen werd aan de ande
re kant van onze stad het tol
huis aan do Gversehiesestrïml
tussen Schiedam en Overschie
nog gehandhaafd. Deze tol da
teert in feite van 1688, toen
langs hei jaagpad van de Schie
damse Schie voor het eerst een
recht geheven werd, waarvan
de opbrengst ten goede kwam
aan de Gemeente Schiedam
enerzijds en aan het Ambacht
Hoogenban (de latere polder
Spangen) en het Ambacht Oud-
Ma the nesse anderzijds. Oud-
Ma then esse is later in de ge
meente Schiedam opgegaan.
Naast het jaagpad ontstond een
„kooias-weg" die in 1835 met
speciale vergunning van Ko
ning Willem I met „klinkert-
moppen" werd verhard. Ter
bestrijding van de kosten
mocht de gemeente „negoeic-
ren eene som van vijf en twin
tig duizend gulden tegen, een
jaarlijkse he rente van vijf ten
honderd, met aflossing van ten
minste vijfhonderd gulden 's
jaars" en is voorts octrooi ver
leend tol het heffen van een tol
recht op deze weg. bestemd
voor het onderhoud van de
Het tolhuis ir» Overschie bij de Hogebrug, waar de weggebruikers
moesten betalen voor het onderhoud van de weg.
nieuwe bestrating. Van de op
brengst kwam 120 gulden ten
goede aan de Polder Spangen
en 45 gulden aan Oud-Mathe-
nesse. Voor Schiedam was de
opbrengst navenant, zodat de
inkomsten de uitgaven bij lan
ge na niet dekten.
TOLOPBRENGST LN
1872/ 550,—
Ook de tolgaarder had er geen
vette kluif aan. Hij moest in
1872 bv. 825 gulden pacht beta
len, maar kreeg gemiddeld per
week achttien gulden tolgeld Le
ontvangen. Hij verklaarde zich
echter tegen genot van vrije
woning en drie gulden salaris
per week bereid om zijn functie
te blijven vervullen. Voor de
gemeente daalde daarmede de
opbrengst van het tolhuis aan
de Overschiese weg tot f 55U.
Bovendien was er een aanud
Schiedamse ingezetenen, dut
van de betaling van tolgelden
v/as vrij gesteld. Ieder jaar
werd de lijst opnieuw vastge
steld. Zo omvatte in 1835 namen
als J. Loopuyt, J. Nol et, J. Ro cr
iants, M. v.d. Pelt, C. A.
BoPEs, L. Knappert Scz. en L.
Knappert jr.. S. Rijnbende, de
heren van het Vredegercgt, de
officieren van de schutterij, de
leden van de Kamer van Koop
handel en Fabrieken, de stads
bode, de deurwaarders, de
veldwachter en de Schiedamse
agenten.
Veertig jaar geleden was het dan
zover, dat men probeerde ook
de tol in de Ovcrschieseweg op
te heffen. Oud-Mathenesse was
bereid zijn rechten jaarlijks
45 gulden uit de opbrengst te
laten schieten. Maar de Polder
Spangen wilde dat alleen maar
doen tegen een schadeloosstel
ling. neerkomend op f 1280 in
eens. Vermoedelijk is het daar
op afgesprongen. Toen hut
voorstel tot afschaffing later
weer ter sprake kwam, was het
Overschie dat moeilijkheden
maakte. De/e plaats moest
daarbij nl. de onderhoudskos
ten op zich nemen van dat ge
deelte van de-weg, dat loopt
tussen de Laanslootseweg tot
de Hogebrug. Men wilde daar
niet aan en zo kon het gebeuren
dat het sterk verouderde insti
tuut gehandhaafd bleef tot
O verschil* zijn zelfstandigheid
verloor en opging in Rotter
dam. Met die gemeente kon ge
makkelijk overeenstemming
over het onderhoud van de weg
v/orden bereikt, zodat na 1 ja
nuari 1942 alle voertuigen de
weg tolvrij konden passeren.
GEEN ILLUSIES
Bestaat de mogelijkheid, dat u
het gas in de Schiedamse bo-
rfft
Vlak bij het Proveniershuis aan ilc Ovcrschirscstraal heeft inder
tijd bet tolhuis van Schiedam gestaan.
Dit is thans het aspekt van de Overschicscweg, die zo lang dc
aanleiding is geweest tol behoud van het tolhuis dat in 1942
verdween.
