Rotterdams plan anno 1933
SPOORLIJN IN DE
PLANTAGE
Herdenkingsboeken
voor schooljeugd
AGENDA
Excelsior zoekt
nieuwe voorzitter
BURGERLIJKE STAND
aCHIEDAMSCHE COURANT MAANDAG 29 DECEMBER 1969
:'A-M w'-
O Ondanks alle plannen van Rotterdam, is het Schiedamse station toch op de oude plaats gebleven, ook
toen er een nieuw stationsgebouw verrees.
Schiedam „Schiedam in een ring gekneld. Een
viaduct door de Plantage. Een nieuw station in het
verlengde van de Broersvest". Zo kondigde de
Schiedamse Courant van donderdag 1 september
1933 een ambitieus plan van de gemeente Rotterdam
en de Nederlandse Spoorwegen aan. om de Maas
stad uit zun moeiljjke spoorwegsïtuatie te halen.
Want: volgens de Rotterdammers was deze situatie
verre van ideaal: het goederenvervoer moest er
volledig bij inschieten, omdat er onvoldoende
accommodatie is, vonden beide plannenmakers, ir.
YV. Slmon Thomas van N.S. en Jr. W. G. Witteveen,
directeur van de dienst stadsontwikkeling te Rotter
dam, dat daar buiten de gemeentegrenzen een
oplossing voor moest komen.
Daarmee deed Rotterdam dus. wat het vandaag nog
doet: bij het oplossen van zulke problemen beschik
ken over andermans terrein, en zo zou ook het stads
centrum van Schiedam, eraan moeten geloven. De
Schiedamsche Courant was er weinig enthousiast
over. Men vroeg zich af, of met tie Schiedamse
belangen wel voldoende rekening werd gehouden,
want niemand was geporteerd voor een goederenlljn
door het stadscentrum, die bo
vendien Schiedam zelf nauwe
lijks ten goede zcu komen.
Wat wilden beide plannenma
kers? We zouden nu het hoofd
schudden als het p!nn ooit zou
zijn uitgevoerd en kunnen dus
begrijpen, hoe revolutionair het
in die dagen moet zijn geweest.
De heren wilden een volkomen
splitsing tussen reizigers- en
goederenvervoer, zowel op de
stations als op de daarbuiten
gelegen baanvakken.
Het toenmalige station DeJftsche
Poort te Rotterdam kreeg de
uitsluitende functie voor reizi
gers vervoer. Een nieuw station
D.P. zou belangrijk naar het
westen opschuiven en op een zo
■grote „hoogte" worden ge
bouwd. dat er onderdoorgangen
zouden komen, die in het ver
lengde van Heemraadssingel en
Henegouwelaan lagen. Er wa
ren meer ambities: Een spoor
brug over de Nieuwe Maas, een
soort „Brienenoordbrug" dus,
die treinen uit de richting Gou
da naar het tot 1953 in gebruik
gev/eest zijnde station Rotter
dam-Maas liet rijden, maar ze
via Rotterdam-Zuid naar het
station DP voerde!
Schiedam Excelsior '20 zal het
nieuwe jaar ingaan zonder
voorzitten De nog maar pas in
functie zijnde Hans Kleinekoort
kan deze functie niet langer be
kleden. Hij is door het bedrijf,
waar hij werkzaam is, overge-
plaats naar Nijmegen. Het is
daardoor ondoenlijk voor hem
geworden om nog langer voor
zitter te zijn van zo'n grote ver
eniging als Excelsior '20 is.
Men zoekt in Excelsior-kringen
naarstig naar een opvolger
syoor de heer Kleinekoort.
VIsardingen Ook dit keer zal
het centrale bestuur van de
Christelijke Jeugdvereniging
Diefde en Vrede op nieuwjaars
dag een nieuwjaarsreceptie
houden in Triangel. Tussen 4 en
5 uur 's middags worden alle
leden en oud-leden verwacht.
Van 5 tot 7 uur zuilen aan de
hand van een aantal dia's hoog
tepunten uit het afgelopen ver
enigingsjaar in herinnering
worden gebracht.
Maassluis Ter gelegenheid van de viering van het vijfde lustrum
van de bevrijding wil men de Maassluïse schooljeugd een aanden
ken aanbieden in de vorm van een boek.
In een voorstel aan de raad,
waarin om een krediet van
l 5700,- wordt gevraagd, zeggen
burgemeester en wethouders
dot de schooljeugd van. hu,in
een andere tijd is geboren en Het college is voornemens
leerlingen van de scholen voor
gewoon lager, buitengewoon la
ger- en voortgezet onderwijs een
boekje aan te bieden.
opgegroeid en niet ten volle kan
beseffen wat onderdrukking en
verzet betekent.
Omdat zij over 't algemeen een
vaag begrip heeft van het door
het Nederlandse volk onderga
ne leed, acht het gemeentebe
stuur het zinvol om ter gelegen
heid van de viering van de be
vrijding op 5 mei 1970 aan de
maandag
irenf.
WIJKC. NIEUWLAND 20.00 UUr
TIVOLI
ARCADE
ARCADE
CHR. SOC. BEL.
CHR. SOC. BEL.
DINSDAG
IRENE
WIJKC. nieuwland
ARCADE
ARCADE
ARCADE
CHR. SOC. BEL.
CHR. SOC. BEL.
CHR. SOC. BEL.
CHR. SOC. BEL.
WOENSDAG
MAGN. DEiKERK
DONDERDAG
ARCADE
TENTOONSTELLINGEN
STEDELIJK MUSEUM
20,00 uur Ec. opleiding Meyers en De
Pater
Kaartavond wijkver. Niet
land
Drumband O.B.K.
Bridge Schiedam
Excelsior
Catechisatie Chr. Ger. Ke
klaverjasclub O-S.V.
20,00 uur
20.00 uur
20.00 uur
19,00 uur
20.00 uur
20.00 uur Kerkkoor der Herv. Gemeente
13.30 uur Ver. van Huisvrouwen
20.00 uur Sint Eloy
20.00 uur E.H.B.O.
20.00 uur Orpheus
18.30 uur Jeugdkunstkoor
20.00 uur Toonkunstkoor
13.00 uur Bridgeclub
10-12 uur Huisvrouwengymnastiek
19.00 uur Kerkdienst
20.00 uur Instuif Nieuwiaarsbal
GALERIE DE GRAAFF
GALERIE PUNT 4
tot 19 jan.
1 Schiedammers tonen hun
kunstbezit
2 Schiedam in kaart en beeld
3 5 Tsjechische grafici: a. De-
martini; b. Kubicek; c. Ma~
lich; d. Mirvald; e. Sykora.
4 Klink klare troeven van ce
ramiek en glas.
tot 2 jan.
Mevr. Lize van der Pols-Ver-
meulen, schilderijen en goua
ches
tot 10 jan.
Paul Damsté
dat de hoofden van de scholen
daarover geraadpleegd werden
aan de leerlingen van de
klassen 1, 2 en 3 van het glo aan
te bieden „Waarom de tram
stilstond" van W, G. van der
Hulst jr. „Een paar minuten is
bet stil" van PJerie Janssen
krijgen de leerlingen van de
klassen. 4, 5, en 6 van het glo en
de school voor blo, terwijl de
overige leerlingen indien de
raad accoord gaat aangebo
den krijgen het. boek „Volk in
verdrukking en verzet" ven J.
W. Rengelink en I. Mug.
Geboren: Johannes J. M. z.v. J.
G. Lansbergen en J. H. C. van
Mil; Elsa L. d.v. P. J. M. Bin-
jens en E. J. E. M. Huijnen;
Olaf A. z.v. A. A. Putter en G.
A. M. Willemse; José P. M.
d.v. W. J. C. Verver en A. E.
Swagemakers; Peter A. z.v. R.
A. van der Horst en M. J. van
Gent.
Overleden: J. Pijnacker, 86 jr; S.
J. Brouwer, 92 jr, wed. W. J. T.
Witberg; M. Sjoer, 98 jr; A. C.
P. van Schellebeek, 75 jr; A. M.
Beij, 73 jr. wed. E. van Rooij.
SCHIEDAMSCHE COURANT
tevens
bijkantoor Rotterdamsch Nieuwsblad
Broersvest 3
Administratie en abonnementen
telefoon 25.30.91
Redactie; telefoon 26,25.66
Klachtendienst:
telefoon 26.11.73 van 18.00—20.OA uur
zaterdag van 17.00—19.00 uur
Deze krant wordt uitgegeven door
de SUuioff Pers NV
Voor het goederenvervoer wer
den rangeerterreinen ontwor
pen met stations in Baren-
drecht en Capelle aan de IJssel
en de goederenstations IJssel-
monde, Rotterdam-Maas, Hille-
tgersfeerg en Schiedam. De
Schiedamsche Courant was dan Er werd nog meer gal gespuwd:
sen van het korte stukje spoor
baan dat loopt van het Marco-
nipiein, tussen "Witte dorp en
Spangen, naar de lijn Schie
dam-Rotterdam."
ook fel tegen de plannen. De re
dacteuren uitten felle verwijten
aan het adres van Rotterdam:
„En dan blijkt dat het weer het
oude liedje is: de machtige
tracht zich, te bevoordelen ten
koste van zijn zwakkere buur
man. Men wil Schiedam n.I, op
schepen met een ring, die de
stad nagenoeg aan alle zijden
omsluit en bovendien nog door
het bebouwde kom breekt!"
POLDERVAART
Daar leken de plannen ook inder
daad op. Van de twee goederen -
„Om Rotterdam de vrije hand
te laten in Oud-Mafchenesse,
waarvoor kort geleden het uit
breidingsplan door den (Retter-
damsahenj raad is vastgesteld,
moet Schiedam zich nu laten,
welgevallen de narigheid van
een doorbraak en de omknel
ling van een spoorbaan. Boven
dien krijgt Rotterdam de be
schikking over waardevolle ter
reinen.aan de Hudsonstraat, nu
als spoorweg-emplacement in
gebruik". Aldus de Schiedam
sche Courant van 7 september
1933.
stations in Rotterdam-Zuid zou jjet feit, dat de Plantage door de
volgens het ontwerp een lijn
over de Brienoordbrug van
toen" lopen, langs de oostzijde
van Rotterdam westwaarts, het
toenmalige uitbreidingsplan
van Overschie dwars doorsnij
den en via de Poldervaart rich
ting Kethel lopen, voor de twee
de maal de Poldervaart snijden
in de buurt van de Vijfsluizen
en dan via de Werf Wilton-Feij-
enoord naar het Sterrebos, dat
toen nog niet was opgeofferd
aan de industrie, in de richting
van het stadcentrum lopen. Dit
zou dan gebeuren via de hout
handel v. d. Wetering, de Wes
terkade en de Nwe Haven. Ver
spoorplannen in haar toenmali
ge vorm zou worden aangetast,
stuitte in Schiedam op hevig
verzei, ondanks de verzekering
van Rotterdam en de Neder
landse Spoorwegen, dat de
Plantage niets van haar beko
ring zou verliezen en het beton
nen viaduct, „esthetisch zeer
verantwoord zou zijn". Er ble
ven echter bezwaren: Waarom,
gebruikt men een betonnen via
duct niet voor vervanging van
de ceintuurbaan bij Spangen?
vroegen enkele nuchtere Schie
dammers.
RUTSCHBAAN!
volgen» zou de spoorlijn naar de
Lange Nieuwstraat lopen, en via De stemmen blijven somber ïdin-
het hoofdbureau van politie de ken: „De spoorbaan voor goe-
Plantage over steken en langs
de Buitenhaven naar de Rotter-
damsedijk gaan! Dan zou de
spoorbaan aansluiting vinden
op het bestaande Merwehaven-
com.plex, dat ook nog steeds
doorloopt tot aan de Parkha
ven.
Rotterdam wou van de spoorlijn
bij Spangen, die ook op het
Marconiplein kruist, af. Dat is
niet gelukt, want de huidige
spoorlijn loopt daar nog steeds,
en is in de laatste jaren zelfs
uitgebreid met een lijntje van
het Marconiplein rechtstreeks
naar de Spaansepolder.
RANGEERTERREINEN
Een groot gedeelte van het Ster
rebos zou volgens het plan ten
offer vallen aan de aanleg van
deren vervoerzal enige over
eenkomst vertonen met. een
rutschbaan!" was de algemene
verwachting. Daarbij werd ge
wezen op het enorme hoogte
verschil, dat er tussen de diver
se stations zou bestaan. Het
geplande goederenstation Hille-
gersberg zou op een niveau van
0.85 meter N.A.P. liggen, maar
bij Overschie is volgens het
plannen al een hoogte van 4.50
meter bereikt, op die hoogte
ligt dan ook de overgang over
de Schiedamse Schie, maar dan
zou de lijn plotseling tot een
hoogte van 0.50 meter, onder de
spoorlijn naar Delft door, en
dan plotseling weer op een
hoogte van vier meter, de hoog
te waarop het Schiedamse goe
derenstation was geprojec
teerd 1
een nieuw rangeerterrein, dat
wachterswonlnz en de Wilhel- £efaaLd Merkwaardige toestan
den zouden zich aan het einde
van de Vlaardingerdijlc ter
wachterswoning en de Wilhel-
minahaven zou komen. Weer
klommen' de redacteuren van
de Schiedamsche Courant in de
tuussen de voormalige bos-
pen! „Die goederenspoorlijn
om Schiedam heen is voor de
gemeente funest!" Bovendien
is deze oplossing zeer kostbaar!
Verscheidene kilometers spoor
baan zouden kunnen worden be
spaard en een vrij kostbare
doorbraak door de gemeente
zou kunnen worden voorkomen,
hoopte van de ingang van Wil-
ton-Feijenoord voordoen: Uit
gerekend daar zou men dezelj-
de situatie krijgen die op het
Marconiplein moest worden
vermeden: Een goederenspoor-
baan, die een druk kruispunt
zou doorkruisen. De Rotter
dammers vonden dit echter
nauwelijks bezwaarlijk, omdat
dit kruispunt „slechts van loca
le betekenis teas".
als de ontwerpers dat maar ge
wild hadden. Maar zij wilden Schiedam was het daar niet mee
Rotterdam tot elke prijs verlos- eens. Hoe beter de zaken gaan,
hoe meer treinen. Men be
denke wel dat alle treinen be
stemd voor Merwe- Lek- IJssel-
Schie- of Parkhaven, of daar
van afkomstig, den tocht door
Schiedam en dan via Kethel,
Overschie, Hilligersberg op één
van de goederenstations te
re chtk om enWat Rotte rda m
absoluut kwijt wil, daar zit
Schiedam nu mee opge
scheept!" Ten Zuiden van Ke
thel zouden van de al spoedig
berucht geworden spoorlijn
twee lijntjes in oostelijke en
westelijke richting afbuigen,
die daar voor mogelijke nieuwe
industriegebieden zouden die
nen. Daar hoorde ook de toen
nog onaangevoerde Spaansepol
der bij. En de gedachte, dat
deze vredige polder talloze in
dustrieën zou krijgen, was in
1933 nog absurd!
NIEUW STATION
Ook het reizigersvervoer in
Schiedam zou door het plan in
grijpend worden. gewijzigd.
Toen reeds voldeed het be
staande station niet meer. Vol
gens de plannen van de heren
Simon Thomas en Witteveen
zou er een geiheel nieuwe sta
tion moeten komen, dat iets
verder oostelijk was gelegen
dan het huidige. In deze plan
nen kwam een belangrijke wij
ziging, want het station zou nu
aan de overzijde van de Schie
in het verlengde van de Broers-
vest, dus ongeveer bij het indu
strieterrein aan de 's-G raven-
la ndseweg verrijzen. Het ge
bouw was op een hoogte van
4,50 meter gedacht, het gewone
verkeer kon dan door een tun
nel onder de spoorlijn worden
doorgeleid en oo-k de spoorbrug
kon worden verhoogd, waar
door een grote hinderpaal zou
verdwijnen. Het toont het plan
van Simon Thomas en Witte
veen toch wel een goede toe
komstvisie, want, al is er op de
plaats die zij bedoelden geen
station, het viaduct en de ver
hoogde brug zijn er thans wel:
De heren hadden het station
aanvankelijk op de oude plaats
willen houden, en wilden er een
brede aanvoerroute naar toe.
Die zou beginnen bij bet Pomp
station aan de Rotterdamse-
dijk, en recht naar het station
toeleiden. Later vond men een
rechte weg naar het stadcen
trum meer op zijn plaats, de
brede Broervest vormde een
geschikte aanlooproute.
Het laatste onderdeel van het
plan. bood voor Schiedam dus
wel enkele positieve punten.
Toch bleef men afwijzend,
maar was men tevens pessi
mistisch, ook al had de Rotter
damse gemeenteraad nog niet
een beslissing genomen over
het doorgaan van het plan. De
kosten vau het hele project lo
gen er niet om: ongeveer 129
miljoen gulden, een bedrag dat
zeker in 1933 bijzonder groot
was en dat men echt niet zo
maar uit zou geven. Andere
belanghebbenden" dan de Ne
derlandse Spoorwegen zouden
moeten betalen: 34 miljoen gul
den was voor hen „gereser
veerd"*
De Schiedamsche Courant bleef
wantrouwend: „Waar wel reke
ning mee gehouden dient te
worden is, dat vermoedelijk het
eerst zal worden begonnen met
de verwezenlijking van dat deel
der spoorwegplannen waarbij
Schiedam ten nauwste is be
trokken. Rotterdam wil name
lijk liever vandaag dan morgen
van liet spoorlijntje ten W. van
Spangen worden bevrijd, maar
dat kan niet eerder, voordat de
aansluiting van het havenspoor
in de Hudsonstraat via Schie
dam tot stand is gebracht."
KOFFIEDIK
„Sommige mensen beweren in de
koffiedik de toekomst te kunnen
lezen; wij behoren niet tot die
gelukkigen. of ongelukkigen!
Op grond echter van wat zij,
die met de finesses op de hoog
te zijn, weten, kan worden ver
ondersteld. dat over een Jaar of
3 k 10 de ring wel gesmeed zal
worden. Tenzij. Tenzij
het zou gelukken een ingrijpen
de wijziging in het plan te bren
gen."
De redacteuren hadden, ook niet
veel hoop op het gemeentebe
stuur: „Zijn we wel ingelicht,
dan hebben B. en W. van Schie
dam zich, noodgedwongen, bij
de plannen neergelegd. In enke
le gevallen, onder andere ten
aanzien van de plaats van het
station Schiedam voor reizi
gersvervoer. hebben B, en W.
concessies weten te verkrijgen,
maar aan den opzet was, voor
zover onze gemeente te verkrij
gen, maar aan den opzet was,
voor zover onze gemeente daar
bij betrakken is, niets meer te
veranderen. Achter de Neder
lands che Spoorwegen en de ge
meente Rotterdam, die het sa
men eens waren, stond de mi
nister van waterstaat, die voor
het plan Simon Thornas-Witte-
veen gewonnen, werd. En met
de Beïemmeringenwet in de
hand kan ook een gemeentebe-.
stuur gedwongen worden in een
richting te gaan, die het'Uit
zichzelf nooit ingeslagen zou
zijn".
Aïïe somberheid bleek geluk
kig voor Schiedam ten on-
rechte. Het plan is nooit uitge
voerd. Het Schiedamse stads-
centrum bleef heel, al heeft bet.
Sterrebos later toch het veld
moeten ruimen. De situatie
bleef voor het overige hetzelf
de: Nog steeds is er de spO"r'
lijn rondom Spangen heen, die,
zelfs nu er brede verkeersaders
zijn aangelegd, door allerlei
fraaie viaducten nauwelijks
van hinder voor dat verkeer is-
Schiedams centrum ïs leefbaar
gebleven. Denderende locomo
tieven over viaducten aan de
Plantage zouden die leefbaap
heïd behoorlijk hebben
verstoord...
