Te nemen dit niet lang meer
Gemeenschap moet
bereid zijn de
lasten te dragen
Niet alleen voor het grove
sjouw- en schoonmaakwerk
5
jfjPira
-4.-
Directeur Hulp aan buitenlandse werknemers:
doorSig:
VEWolf
STERFGEVALLEN
KENNISLACUNE
ZELFBEWUST
Handicap
Vakscholing
Strandmeer
Hoek van
Holland
begint vorm
te krijgen
VRIJDAG 16 APEIL 1971
blemen van de ruim zevendui
zend buitenlandse werkne
mers in Schiedam» Viaardin
gen en Hoek van Holland had
een van onze verslaggevers
gesprekken met de heer A. M.
Arling, directeur van de stich
ting llulp aan buitenlandse
werknemers, gevestig in Rot
terdam en de heer Veil Cinar,
sooïaal werker van de Turkse
werknemers in Viaardingen.
Be toestand onder de buiten
landse werknemers wordt het
best getypeerd met de uit
spraak van de heer Arling: Ze
nemen dit niet lang meer.
Ruim zeventigduizend buiten
landse werknemers sleutelen
dagelijks mee aan de machi
nerie van ons economisch le
ven. Ze zijn naar Nederland
gekomen om geld te verdie
nen en hun familie dankzij de
grauwe poetslappen in de zy-
den watten te leggen. De mo
gelijkheden thuis bleken nu
eenmaal ontoereikend.
Inmiddels hebben de buiten
landse werknemers in de loop
van de jaren een nauwelijks
nog weg te denken plaats ver
overd in het arbeidsproces.
Minister Nelïssen van econo
mische zaken herhaalde enke
le maanden geleden tijdens de
begrotingsbehandeling van zijn
departement in de Tweede
Kamer, wat vele van zijn
voorgangers eerder Heten ho
ren: zonder de hulp van de
buitenlandse werknemers zou
de Nederlandse economie ern
stig gestagneerd raken. Kort
om, wij hebben de buiten
landse werknemers broodno
dig, om onze palissander wel
vaart mooi opgepoetst te hou
den.
e Nederlandse gemeenschap
blijkt echter weinig bereid de
buitenlandse werknemer op
het maatschappelijk vlak te
gemoet tc treden opdat ook
hij een redelijk bestaan kan
leiden. Redelijk in die zin, dat
hij samen met zijn gezin in
een acceptabele woning on
derdak kan vmden in zyrt
persoonlijke waarde wordt
aanvaard.
Niet alleen op nationaal niveau,
maar ook regionaal schort er
nog veel aan de begeleiding
van de buitenlandse werkne
mer. Over de specifieke pro-
D/RECT£UR ARL/NG geen tweederangs burger maar een medeburger
„De buitenlandse werknemers zullen niet langer genoegen nemen
met de gebrekkige huisvesting en langdurige ontwrichting van het
gezinsverband, de slechte medische begeleiding en de betrekkelijk
geringe onderwijsmogelijkheden. Ze pikken het niet langer om be
schouwd te worden als tweederangs burgers in een gemeenschap
die hen nodig heeft". Deze waarschuwende woorden van de heer
Arling houden tevens een element van verontrusting in. Een ver
ontrusting die gebaseerd is op de jarenlange arbeid die de Stich
ting Hulp aan Buitenlandse Werknemers verricht onder de „pa
ria's" van onze verloederde welvaartsstaat In en om het gebied
van de Rijnmond.
Een van de grootste problemen
waarmee de buitenlandse werk
nemers worden geconfron
teerd is volgens de heer Arling
de moeizame gezinshereniging.
„Het is een belachelijke zaak
dat de buitenlandse werkne
mer» ondanks hel bezit van een
huurmachtigïng, soms acht tot
tien jaar moet wachten voordat
hij zijn gezin kan laten overko
men, omdat hij geen redelijke
huisvesting heeft aan te bicden.
De buitenlandse werknemer be
zit natuurlijk het recht om bij
zijn vrouw en kinderen te wo- i
npn. Tiït reehfc wordt we! dom* sociaal-medische begeleiding
van de buitenlandse werkne
mers is volgens de heer Arling
nog meer leerkrachten moeten
aanstellen daar het aantal leer
plichtige kinderen jaarlijks met
ongeveer tien procent toe
neemt".
nen. Dit recht wordt wel door
de Nederlandse gemeenschap
erkend, maar in feite doet deze
gemeenschap niets om dit recht
te verwezenlijken".
Ee Nederlander gaat uit van het
standpunt dat wie de lusten
krijgt dan ook maar de lasten
moet dragen. Bedoeld wordt
dat de werkgever moet op
draaien voor de huisvesting en
de sociale begeleiding. Deze re
denering is niet alleen bekrom
pen maar ook volkomen on
juist. Het is niet de werkgever
die lusten krijgt maar de hele
Nederlandse samenleving. Zon
der buitenlandse werknemers
zou de continuïteit van het pro-
duktieproces in gevaar komen.
De concurrentiepositie van het
bedrijfsleven zou worden ver
zwakt. Ons luxe leventje komt
fn het gedrang. De gevolgen
van de aanwezigheid van de
buitenlandse werknemer moe
ten door de hele gemeenschap
worden gedragen.
Het enige waartoe deze gemeen
schap echter bereid is, bestaat
uit het onderbrengen van de
buitenlandse werknemer in wo
ningen. die geen enkele Neder
lander zou accepteren. De bui
tenlandse werknemers hebben
veelal dan ook alleen een on
derdak öat in flagrante strijd is
met de aanvaardbare normen
van volksgezondheid.
Naast de huisvestingsproblemen
vormen de onderwijsmoeilijk-
heden een nauwelijks te over
winnen handicap. De onder
wijswet van 1920 is niet bere
kend op de komst van duizen
den kinderen van buitenlandse
werknemers.
Be heer Arling: „Indien de kinde
ren iets willen begrijpen van
het onderwijs dat ze moeten
volgen dan dienen ze aanvul
lend onderricht in de Neder
landse taal te ontvangen; Ook
is het noodzakelijk dat aard
rijkskunde en geschiedenis van
het land van herkomst worden
gedoceerd, opdat de kinderen
bij eventuele terugkeer naar
bet moederland niet met een
kennislacune krijgen te kam
pen. Het gebrek aan kennis
over eigen land trachten wij op
te vangen met het aanstellen
van leerkrachten. In Schiedam
geeft een Turkse lerares les op
drie scholen. Binnenkort wor
den leerkrachten aangesteld
voor Spanje en Portugal. De
kosten van deze leerkrachten
moeten wij als particuliere in
stelling opbrengen, alhoewel
kier duidelijk een taak is weg
gelegd voor de gemeenschap.
Over enkele jaren zullen, wij
ook maar een kwestie van be
helpen,
„De meeste buitenlandse werkne
mers verstaan geen Neder
lands. Als ze bij een arts bin
nenstappen ontstaan onmiddel
lijk communicatiestoornissen.
Je kunt in alle redelijkheid niet
van een arts verwachten dat hij
Turks, Marokkaans of Portu
gees spreekt. De kortsluitingen
tijdens het spreekuur en bij het
stellen van een diagnose zijn
dan ook niet van de lucht. Dit
heeft al eens geleid tot sterfge
vallen.
Het vertrouwen van de buiten
landse werknemer in de arts
neemt bovendien sterk af in
dien de patiënt al na twee mi
nuten op straat staat. Een on
derzoek in Turkije duurt meest
al twintig minuten, waarbij de
patiënt zich bovendien ook nog
helemaal moet uitkleden voor
een simpel onderzoek. Hier
wordt hij even aangekeken, een
kort gesprekje en dan staat hij
weer buiten.
In samenwerking met de Ge
meentelijke Geneeskundige en
Gezondheidsdienst en de zie
kenfondsen werken wij nu aan
alternatieve plannen voor de
medische begeleiding van bui
tenlandse werknemers. Zoals
het nu gaat kan het echt niet
langer. De risico's zijn te
groot".
De heer Arling Is er vast van
overtuigd dat het huidige groei
tempo van de aantallen buiten
landse werknemers zal leiden
tot een grotere directe invloed
van deze groeperingen in onze
samenleving.
„Maandelijks komen ei* zeven
honderd nieuwe buitenlandse
werknemers bij. Ze zullen een
stevige pressiegroep vormen
om faciliteiten af te dwingen.
Ze kennen hun rechten en zijn
niet langer de onmondige, on
derdanige werknemers die zij
bijvoorbeeld tien jaar geleden
nog waren. Vorige week hebben
wij al een teken van deze zelf
bewustheid gezien, Eep groep
Turken procedeerde in Dor
drecht tegen een huisbaas en
won de procedure. Zo iets was
tien jaar geleden ondenkbaar.
Het is dan ook belangrijk dat de
Nederlander zijn instelling ten
aanzien van de buitenlandse
werknemer wijzigt. De buiten
landse werknemer is geen
In een sombere achterkamer op
de parterre van het ontmoe
tingscentrum voor buitenlandse
werknemers aan de Vlaar-
dingse Binnensingel is het een
voortdurend komen en gaan
van Turkse werknemers. Ze
verontschuldigen zich in het
Turks en overhandigen de man
achter een verveloos bureau
een verkreukeld papier. Hij
leest het papiertje aandachtig,
knikt begrijpend en stopt het
geschrevene weg in zijn la, na
dat hij nog even enkele woor
den tegen de binnenkomers
heeft gesproken. Zo gaat het Ie
dere middag de mensen begrij
pen hun werkgever of hun huis
baas niet. Een korte medede
ling op een stuk papier en vlug
naar Veli hollen." Veli Cinar
-(32 jaar) vertrouwensman van
de ruim tweeduizend in VIaar-
dingen wonende en werkende
Turken Is de afgelopen drie
jaar de onmisbare schakel ge
worden tussen het onbegrip van
de Turkse werknemer en de
vaak welwillende werkgever
van zijn landgenoten.
Hij laat er geen misverstand over
bestaan.
„De meeste werkgevers in Vlaar-
dingen doen hun uiterste best
om tot een goede verstandhou
ding met de Turkse werknemer
te komen en voor hem een pret
tige werksfeer te scheppen. In
de gebrekkige communicatie
tussen beide polen in het werk
milieu ontstaan echter, heel be
grijpelijk. storingen die soms
tot vervelende situaties kunnen
leiden. Maar ook tussen de
Turkse werknemer en zijn Ne
derlandse collega zijn er onver
mijdelijke kortsluitingen. De
buitenlandse werknemer ver
staat zijn Nederlandse collega
niet, maar knikt uit pure verle
genheid bevestigend als hem
wordt gevraagd of hij een be
paalde taak wil uitvoeren. Hij
heeft echter niets van de op
dracht begrepen en dan heb je
de poppen aan het dansen. De
taalbarrière is een levensgroot
probleem, dat zien niet alleen
in de werksfeer aftekent maar
ook in het sociaal verkeer."
de termijn die hier als eis
wordt gesteld voor het verlenen
van een huurmachtiging.
mer. De huur wordt vaak ver
dubbeld, extreme overname
kosten zijn aan de orde van de
dag."
.Landelijk geldt dat een verblijf
van één jaar voldoende is om in Overigens zijn de buitenlandse
Ruim acht jaar geleden kwam
Veli Cinar als werknemer naar
Nederland. In de Turkse hoofd
stad Ankara werkte hij bij een
overheidsbureau dat onderzoe
kingen verrichtte voor de bouw
van 'elektriciteitscentrales. Na
enkele jaren arbeid als tolk bij
een drukkerij in Rotterdam
trad hij in dienst bij de Stich
ting Hulp aan Buitenlandse
Werknemers met als stand
plaats Viaardingen. In deze
stad waakt hij over het wel en
wee van zijn landgenoten. Op
de Sociale Academie in Rotter
dam volgt hij de opleiding van
sociaal werker,
tweederangs burger maar een
medeburger. Als wij dit niet in- Ee grootste handicap voor de
zien zullen wij er toe worden Turken in Viaardingen vindt hij
gedwongen. Misschien vandaag
nog niet maar wel morgen",
aanmerking te komen voor een
huurmachtiging. In Viaardin
gen moet een buitenlandse
werknemer een jaar in deze
stad hebben gewoond wil bij in
aanmerking komen voor het
hunrdocument, ongeacht de tijd
die hij ia Nederland reeds ver
blijft."
Veil Cinar vindt de tijdslimiet
van een jaar overigens veel te
lang, „Een jaar gescheiden van
je gezin leven brengt onvermij
delijk spanningen in het huwe
lijk." Ten aanzien van de be
reidheid woningen aan. buiten
landse werknemers beschik
baar te stellen is volgens Veli
Cinar de toestand in Viaardjn-
gen niet beter dan elders in het
land.
»,Er wordt een enorm misbruik
gemaakt van de onwetendheid
van de buitenlandse werkne-
Veli Cinar
vertrouwensman van twee
duizend Turken
werknemers volgens Veli Cinar
er van doordrongen dat het
huisvestingsprobleem in Neder
land een nationaal probleem is
waarmee iedereen te maken
heeft. „Turken weten dat ge
brekkige huisvesting een zaak
is die zich beperkt tot hun groe
pering. Ze realiseren zich dat
voor hun verblijf hier offers
moeten worden gebracht. De
gebrekkige huisvesting is een
van de grootste offers.
Voorlichtingskamp
Veel ongemakken in de relatie
tussen buitenlandse werkne
mers en de Nederlandse ge
meenschap zouden volgens Veli
Cinar kunnen worden voorko
men door een betere voorlich
ting in de landen waar de werk
nemers worden aangetrokken.
„Je zou in deze landen een voor
lichtingskamp moeten inrichten
waar dc toekomstige werkne
mers worden geïnformeerd
over de taal, gewoonten en vak
verenigingen, Veel Turken zijn
landbouwers en hebben in hun
land niets te maken met sociale
voorzieningen. Ze begrijpen
dan ook niet dat wanneer ze
hier sociale premies moeten be
talen dit voor hun welzijn is.
De voorlichting geschiedt nu
meestal te laat: als de buiten
landse werknemer-al een con
tract heeft getekend. Hij kan
zich moeilijk terugtrekken en
staat voor bet blok zonder meer
akkoord te gaan. tenzij hij zijn
baan. wil verliezen.
Tenslotte pleit Veli Cinar voor
vakscholing van de buitenland
se werknemers.
„In enkele grote bedrijven ge
beurt er wel iets. maar in de
kleinere fabrieken lukt het niet
best. De werkgever wil primair
een ongeschoolde kracht, een.
standpunt waar ik best kan in
komen, zo'n man is goedkoop.
Het is echter de vraag of dit
voor de buitenlandse werknemer
de beste oplossing is. Iedereen
in deze welvaartsmaatschappij
wil vooruitkomen, ook de bui
tenlandse werknemer. Je moet
hem dan ook de gelegenheid
bieden zich verder te ontplooien
en niet laten zitten op het ni
veau van de domme kracht die
alleen maar geschikt is voor
het grove sjouw- en schoon
maakwerk".
Hoek van Holland Het strand
meer, dat gemeente Rotterdam
en Rijkswaterstaat in overleg
met de Wijkraad hebben gepro
jecteerd op het nieuw aan te
leggen strand in Hock van Hol
land, begint zijn grondvorm te
krijgen. Bij de opspuitings-
werkzaamheden wordt al reke
ning gehouden met dit binnen
meer. Over een lengte van on
geveer tweehonderd meter en
een breedte van tachtig meter
wordt geen zand gespoten. Wel
wordt om het toekomstige meer
een dijk gelegd.
Of het geprojecteerde meer zoet
dan wel zout water zal bevatten
is een zaak waar deskundigen
•het nog niet over eens zijn. Er
bestaat grote onzekerheid of de
invloed van de zee op het nieu
we strand zover reikt dat het
meer op natuurlijke wijze van
water kan worden voorzien. Bo
vendien vormen de werking
van eb en. vloed onzekere facto
ren.
Vaststaat wel dat het binnenmeer
bij een goede aanpak een van
de meest aantrekkelijke gedeel
ten van het strand zal worden.
Met een grootste diepte van. on
geveer twee meter kan het een
betrekkelijk veilig zwemwater
worden dat aan vele duizenden
mensen vermaak zal bieden.
De waterzuivering, al dan niet
natuurlijk, vormt nog een punt
van studie. De twijfel dat het
binnenmeer een urine- en bacil
lenpoel kan worden lijkt geheel
overbodig omdat men onder die
omstandigheden nooit tot aan
leg zou zijn overgegaan.
Het grote voordeel van het bin
nenmeer is dat het op enkele
honderden, meters van de nieu
we strandlijn een eerste opvang
vormt voor de baders.
